Senin, 23 Agustus 2010

BAHAN SERMON PARHALADO MINGGU XIII DUNG TRINITATIS, 29 AGUSTUS 2010

Manghaholongi Dongan Jolma
3 Musa 19 : 16 – 18

I. Patujolo
Ia Buku 3 Musa on masrisihon angka patik dohot aturan na pinasahat ni Debata, marhite si Musa na mangatur angka siulahonon jala siparangehonon ni halak Israel, songon bangso ni Debata. Marhitehite angka patik dohot aturan i, ditogutogu do nasida asa mangolu dibagasan habadiaon, ala nabadia do Jahowa Debatanasida i. Jala di bindu 19 ni buku 3 Musa on, dipatolhas do angka patik na jempek jala marragam, alai sudena i marpardomuan tu habadiaon ni pangalaho di bagasan pardomuan tu debata, parsaoran tu dongan jolma dohot tu sude na humaliang. Deba angka patik na di bindu 19 on marpardomuan langsung tu isi ni patik na sampulu i, deba mangatur songon dia do sibahenon nasid amaradophon tano inganan dohot pangulaan nasida, ro di patik na mrdomu tu pameleon manang parsombaon nasida tu Debata, jala songon dia do parange nasida maradophon angka hasomalanhasomalan ni halak sipelebegu na humaliang nasida, na boi managaramoti habadiaon nasida songon bangso ni Debata. Ndang apala maratur idaon parsusun ni angka patik i, sipata mamangkulingi saluhut bangso i secara keseluruhan (bentuk jamak) jala sipata mamangkulingi halak marsadasada (bentuk tunggal).
Diturpukta onpe tarida do ragam ni angka patik na jempek. Jala hira sude do angka patik i marrumang oraora (bentuk negatif) manang angka pangalho na so jadi ulahonon nasid amaradophon angka donganna, isara ni oraora na so jadi manangko, na so jadi manolon na so tutu (bersumpah palsu) na so jadi patupahon pangarupaon (penindasan) tu dongan jolma, na so jadi mangaleai angka halak na dangol (isara ni na nengel dohot mapitung), na so jadi papeolhon uhum di paruhuman, na so jadi mangalap manaruhon hata, jala na so jadi manghosomi dongan manang mambaloshon na jahat alo ni na jahat.
Jala pangarimpunan ni saluhutna i didok di ayat parpudi n i turpuk on (ay.18) na mandok ingkon haholonganmu songanmu songon dirim. Jadi songon dia ma pangalaho manghaholongi dongan, i ma na boi deba tarida dibagasan turpuk on. Nidok deba, ala ndang holan marhite na mangulahon angka patik na diaturhon di turpuk on, bangso ni Debata manghaholongi donganna jolma, ai mansia bidang do nahinamham ni holong ni roha maradophon angka dongan.

II. Hatorangan

Ay. 16. Ndang jado ma ngalap manaruhon hata. Halak na girgir mangalap manaruhon hata, i ma angka halak na girgir memfitnah, manggosip, manang manghatahon na so tutu maradophon angka donganna, dongon na diorai di patik pasiahon i. Fitnah, gossip dohot hata na so tutu, i ma angka dosa na maralo tu holong ni roha jala na patuduhon sikap parmusuon tu Debata dohot tu donganna jolma. Di I Korint 13 : 6, didok, “ndang las roha ni haholongon i mida hageduhon”. Domu tuson, didok: ndang jadi hehe manindangi dompak mudar ni donganmu. Pandohan on boi do diantusi, na so jadi bangso ni Debata mengancam ngolu ni donganna. Isarana di paruhuman (pengadilan) na so jadi hita olo gabe sitindangi gapgap, na mambahen halak diancam hukuman mati. Alai ndada holan diparuhuman marlangku patik on. Di luar pengadilan pe boi gabe hona ancam ngolu ni halak marhite ragam angka cara, isarana marhite fitnah. Di angka pandohan siganup ari jotjot do terbege hata na mandok: “Fitnah lebih kejam dari pembunuhan”. Cara dia pe i, molo gabe terancam do ngolu ni halak ala ni i, na so jadi i siulahonon ni bangso ni Debata.
Ay. 17-18a. Ndang jadio hosoman dongan dibagasan roha. Molo sala pe pambahenan ni dongan maradophon diriniba, isarana na mambahen hansit ni roha manang harugian tu diriniba, ndang jadi hasogohononhon ibana dibagasan tingki na leleng. Ingkon sipangkulingan do dongan na songon i jala siipaingoton di hasalaanna i. Ai molo so pinangkulingan ibana di hasalaanna i, gabe dohot do iba martanggungjawab di hasalaan na niniulahonna muse, dunghon ni i tu diriniba nang tu halak na asing pe. Isarana di pengadilan, molo hosom roha ni hakim na mengadili i, boi do pangalaho i mempengaruhi haputusan, gabe ndang dapot haputusan na adil. Jala boi do parjahat sundat mangulahon hajahatonna i, aut sugari nunga hea ibana dipaingot di hasalaanna na parjolo. Hira dos do pangantusion ni on dohot patik na mandok: “Ndang jadi baloshononmu na jahat”. Unang ma nidabu uhum tu dongan ala ni na balas dendam. Ingkon siunsaton do parmusuon ro di saluhut angka parsalisian na mungkin adong dibagasan roha, maradophon saluhut angka dongan ro di angka haanggi pe. Sada pangalaho na jotjot manegai parsaoran ni huria nang di tongatonga ni masyarakat, i ma hosom manang rasa dendam.
Ay. 18b. Ingkon haholonganmu donganmu jolma songon dirim. Sude sangka patik na di ginjang i dipasahat dibagsan bentuk oraora ( bentuk negatif) alai on ma pangibulan ni sude angka patik na di ginjang i. Ayat on dienet Jesus lho mangalusi sungkunsungkun ni siboto patik ni Jahudi na mandok, “dia do patik raya sian angka patik i”. (Mat.22: 36), na dipadomu tu 5 Musa 6: 5. Di alus ni Jesus tu sungkunsungkun ni siboto patik na mandok, “ise do donganhu goaron”, dipadomu Jesus do i tu “umpama halak Samaria na asi roha i”. (Luk.10: 29 – 37). Lapatanna, ndang mardiaimbar dongan siurupan di bagasan hagogotan na masa tu dirina.

III. Sipahusorhusoron
a) Mansai ringkot do auhonon ni hita halak Kristen di tingki on songon i dohot sude bangsonta nang hajolmaon pe, ala tarida jala boi hilalaon, lam tu ngalina do holong ni roha tu dongan. Panghilalaan hajolmaon (kemanusiaan) i sandiri pe nunga lam tu surutna, jala di na deba pe nunga lam tu magona. Sipata nunga humolong roha tu arta manang tu materi na marrumang benda mati, sian tu dongan jolma na mangolu. Jadi turpuk on manogunogu rohanta do, asa lam torang mamereng ragam ni hajahaton dohot pangalaosion di patik ni Debata na so perduli be di hubungan na denggan tu Debata dohot tu dongan jolma, marhite na lam tu hehena pangalaho manangko, manipu, manindas, huaso na geduk, uhum na geduk, fitnah, hosom, dendam, parmusuon, ala ni parrohaon na holan na naeng mangahut tu dirina, angka pangomoan manang paruntungan portibi on. Martanggungjawab do halak Kristen paulahon halak sian pangalaho i, paling saotik manjaga dirina be, asa boi malua sian angka hajahaton, manang parrohaon na songon i.
b) Diarahon turpuk on do hita asa saluhut bangso ni Debata mangolu dibagasan habadiaon. Didok hata ni Debata do di jolo ni turpuk on (ay.2) tu bangsona: “Ingkon badia hamu, ai badia do Ahu, Jahowa Debatamuna i!. Habadiaon i dapot dibagasan hubungan na denggan tu Debata dohot dongan jolma, jala tarida i dibagasan holong ni roha tu Debata dohot tu dongan jolma. Habadiaon i ndnag sae holan marhite na ringgas mangihuthon ritusritus, manang seremoniseremoni ni halak Kristen, isara ni angka kebaktian-kebaktian, partangiangan,manang persekutuan-persekutuan doa, alai ingkon badia do dibagasan ngolu siganup ari, diulahon, diparsaoran, dikekeluargaan, dohot di angka ruang lingkup parngoluon na asing. Angka halak na badia, ingkon diargahon jala diramoti do arta ni donganna, ingkon parroha na ias, parasiroha, partigor, jala parlambas ni roha maradophon saluhut angka dongan. Jadi habadiaon i ndang holan di cara pamaheaon, pangalangkaon, panghataion, dohot angka ruhutruhut parduru na asing, alai langsung do marpardomuan tu haporseaon, parrohaon, dohot sandok parngoluon siagnup ari.
c) Di sosoi Tuhan Jesus do aao sude halak kristen manghaholongi donganna tudoshon dirina. Onma jamita na arga sian Tuhanta Jesus Kristus asa gabe siboan dame dohot holong ni roha di sude angka halak kristen di ingananna be. Siala namangholongi dongan do punsu ni sude keberhasilan ni na mangolu saleleng di portibion. Sada senjata na tajom do sikap sisongon i laho mamorangi angka roha parjahat asa gabe muba gabe jolma parholong angka parjahat i. Jamita na arga do i di hita laho patoguhon roha holong ni angka dongan tu hita dibagasan ganup parsaoranta i ma uhum marhitehite na manghaholongi dongan doshon dirinta singkat ni i ingkon tarida do hadameon di tongatonga ni masyarakat na berbagai macam suku, ras, bangso, adat dohot ugamonta.

Jamita Minggu Misericordiasdomini – 14 April 2024

Sondang ni Bohi ni Jahowa Manondangi hita      (Cahaya Wajah Tuhan Menyinari Kita) Psalmen 4 : 1 – 9      Hamuna angka nahinaholonga...