Sabtu, 25 November 2023

Jamita Minggu Ujung Taon Parhuriaon, 26 November 2023 (Parningotan DI Angka Naung Monding)

Manomunomu Banua Ginjang Dohot Tano Na Imbaru      

Pangungkapon 21: 1 - 4  

 

1)      Huta na badia (1-2); Si Johannes mamereng banua ginjang na imbaru dohot tano naimbaru; siala surgo na parjolo dohot na tinompa parjolo naung salpu. Gombaran langit dohot tano na imbaru na pinaboa si Jesaya (65; 17; 66:22). Uju dipangke si Johanes hata na Imbaru dison, na martudutudu tu  portibi on na memang imbaru unsur-unsur materina. Portibi na imbaru on ndang dos dohot na robi i. Na imbaru on diperluhon siala naung marongso na robi i. ( 2 Ptr.3;10). Laut ndang adong be. Di Pangungkapon laut martudutudu na anirang Tuhan i dohot manisia. Asa di haimbaruon on ndang adong be laut na mangholangi Tuhan i dohot manisia.

2)      Di Buku Pangungkapon, laut manggombarhon hajahaton. (Pang.13:1), asa di na imbaru on hajahaton i nunga mago be. SI Johannes marnida huta na badia, Jerusalem na imbaru na tuat sian Surgo na sian Debata, na marrupa songon oroan na mangarade tu pangoli. Na ro ma Jerusalem na imbaru sian Tuhan u, ima huta ni Debata: Tuhan i  ma na gabe dasor ni huta i. Jerusalem na imbaru diparade songon oroan na maimaima pangoli. Apostel Paulus patoranghon on di Efesus 5: 32 Tung na balga do hahomion on; alai tu Kristus dohot tu huria i huhonahon.

2)Ia huria i do songon oroan jala Tuhan i do songon pangoli. Ima na manggombarhon huria na pinarbadiaan di ujungna.

3)      Jabu na imbaru ; ay.3-4; on ma ayat di Buku Pangungkapon na tabege Tuhan mandok HataNa. Mansai ringkot do aha na tatangihon  dohot na tabege. Parmianan ni Tuhan i rade dohot manisia ima hagogok ni padan di Padan na Robi. Dungkon marujung partingkian on, na maringan ma Tuhan dohot bangsoNa di Banuaginjang i. Di ayat 4 si Johannes paboahon angka pasupasu na adong masa sogot. On ma na jotjot tabereng uju ringkot dihita pangapulon, ingkon jahaonta do on na mangalehon apulapul na bolon tu hita.

4)      Apusan ni Debata do nasa iluilu sian nasida. On ma ilu na mansai lungun, ala dipabotohon do  tu hita ia habot ni roha, tangis nang hoihoi ndang adong be. Ndada holan iluilunta apusan ni Tuhan i alai apusanna do angka iluilunta i ganup marsadasada sian simalolongta. Uju mabugang angka ianakhonta jala tumatangis, ndada holan apulanta rohana, alai apusanta do tong iluna i sian simalolongna songon tanda ni holongta tu ibana. Dipatuduhon Tuhan i do  haholonganNa tu hita ganup marsadasada marhite na mangapus ilunta sian simalolongta ganup. Ndang adong be hamatean i. Kematian dan Hades dilemparkan ke dalam lautan api setelah penghakiman terakhir (Wahyu 20:14). Yohanes melihat “pohon kehidupan dengan dua belas jenis buahnya, yang menghasilkan buahnya setiap bulan. Daun pohon itu digunakan untuk menyembuhkan bangsa-bangsa” (Wahyu 22:2). Marhite on diapuli do rohanta angka halak Kristen na parjolo manjaha on. Ai na boi mungkin do terpaksa nasida mamelehon dirina tu portibion ala ni Kristus i. Alai di portibi na imbaru i ndang na gabe mate be nasida alai marngolu na imbaru. Ndang adong be na mangae sahit panahit, ndang adong be ondamondam na marigati daging nasida sian binatang buas, ondamondam na manutung nasida jala diparsilangkon nadang adong be i masa. Dipaboa si Johanes do boasa angka ondam ondam, gosagosa i ndang adong be, ima ala naung dipaimbaru Debata saluhutna.

5)      Topik ni Minggunta: Manomunomu Banua Ginjang Dohot Tano na Imbaru; diajari do hita asa dibagasan haporseaon na polin marpangirimon di denggan basa ni Debata di ngolunta. Habengeton do tanda ni parsihohoton mangkaporseai Kristus. Benget manaon ala pos roha na marhuaso do Tuhan i paujungkon parungkilon i. Habengeton do tanda ni panghirimonta managam haroroNa i. Didok hata ni Tuhanta di Johannes 16:33b “Haporsuhon do jambarmuna di portibi on, alai pos ma rohamuna, nunga talu hubahen portibion”. Angka na sahat tu tano dohot langit na imbaru i, i ma na benget manaon haporsuhon i. Amen.

Selasa, 21 November 2023

Jamita PARTANGIANGAN / EPISTEL Tu Minggu Ujung Tahon Parhuriaon – 26 Nopember 2023

Manomunomu Banuaginnjang Dohot Tano Na Imbaru.

Jesaya 65: 17 – 23  

 

a)      Partingkian ni turpuk on uju dibagasan habuangan do keadaan ni bangso Israel. Hansit do parniahapan nasida disi, pola songon na naeng mandele. Ai dao do nasida sian huta nasida. Jerusalem, huta na uli jala tarbarita i hian, nunga gabe huta na tarulang. Tarlobi bagas joro kebanggaan nasida nunga marokso gabe puing puing. Hape i do simbol pangaramotion ni Debata di nasida. Nunga dihilala nasida naung dao jala ndang olo be Debata mandongani nasida. Marlapatan do i, ndang adong be sipangasahononhon na menjamin haluaon dohot keamanan nasida.

b)      Alai di situasi na mansai hansit i ma ro barita na uli sian Debata. Ay.1; dilehon Debata jaminan di nasida, paboa olo do jala jonok do Debata tu nasida. Nang pe sai ditundali, ndang dipardulihon jala dialo nasida do Debata, alai ro do Debata mandok: “Dison do Ahu”, jala rade manjanghon nasida (ay.2). Jala dibagasan turpuk on dibagabaghon Debata do marhite Panurirang Jesaya, paubahon ni Debata ma kondisi nasida gabe tu kondisi na imbaru, ima:

ü  Parjolo di ay.17 didok: Tompaon ni Debata ma “langit na imbaru dohot tano na imbaru, jala ndang be ingoton angka na parjolo i manang tarsunggul tu roha”. Aha do nidok ni i ? Ima patuduhon, ia pardalanan ni halak ni Debata tu jolo do, pembangunan masa depan yang lebih baik do. I do na pinatulus ni Debata di bagasan Jesus Kristus. Naparadehon langit dohot tano na imbaru i, di angka na porsea di ibana, jala tusi do tujuan ni sude ngolunta. Nang nuaeng torus do Debata manompa na imbaru, ima keadaan na baru na boi memungkinkan hita jolma mandai parngoluon na dumenggan. Ingkon dphot ma hita gabe alat ni Debata patupa i. Taarahon ma sude ngolunta membangun masa depan. Unang be lalap tu pudi, mangurus naung salpu na so marguna i. Tatadinghkon ma angka hahansiton, harugian, kegagalan dohot haotoon di naung salpu. Jaminan hidup  bukan dimasa lampau tetapi di masa depan. Laos tanggung jawabta do i di hita, asa olo hita gabe alat, tangan, pat, dongan saulaon ni Debata laho menciptakan “dunia baru”, pauliulihon parngoluan na dumenggan, hidup yang berkualitas. Unang be dohot hita manegai dohot menguras portibi on. Alai melestarikan puliulihon ma, manuan hau, magorui pemakaian air, BBM, asa denggan pateanhononta tu angka pinomparta. Ima dalanta gabe tangan ni Debata paimbaruhon portibi na taingani on.

ü  Paduahon, ay.20: didok: “ndang adong pe posoposo siotik ari....”. Ndada umur na ganjang nidok na dison, alai mate ma di angka tingkina, unang mate di na so tingkina. Lapatanna, unang songon na torop masa nuaeng, godang jolma mate ala na binahenna sandiri, jala di na so seharusna dope tingkina. Dia ma i? Angka na so boi mangarajai pamanganna, sude diinumi, diallangi, gabe mamboan sahit tu pamatangna. Angka na so manjamothon hahihpasonna, pasuda tingki na so hasea (marjuji, marmitu, mar game dna), gabe so denggan sitirahat. Dipukpuhi dirina, mangula di ari Minggu gabe so adong be ari paradiananna. Angka halak na mamangke narkoba sahat tu na dapotan sahit HIV/ AIDS. Tajamothon ma ngolunta asa markualitas, ngolu na dumenggan, na berdisiplin, na maradat, na taratur. Jal ataajari, tasosoi, taurupi ma angka donganta asa unang be adong na mangorui umurna.

ü  Napatoluhon, ay.21-23; sude ma nasida manganhon naniulana be, mamparsaulihon nanihalojaonna be. Saleleng dihabuangan mabiar do bangso Jahudi manuan sisuanon dohot pajongjong jabu ala ndang adong jaminan keamanan dohot kepastian hukum, ai boi do i mago buaton ni deba. Nang pe nian nunga sai disosoi panurirang i (Jes.29:5-6). Alai Debata mandok; ia di langit dohot tano na imbaru, ndang songon i. Alai sude nama marsaulihon naniulana be. Dohot ma hita gabe tangan ni Debata pasauthon i tu sude jolma; asa sude halak marsaulihon  naniulana be. Ai nuaeng, torop dope halak na loja karejo alai halak na asing mambuat hasilna. Adong do i ala premanisme, panangkoon. Alai na umbalga ima korupsi, angka rentenir. Tauji ma membangun ekonomi na berkeadilan jala na berorientasi tu rakyat na pogos. Ingkon dohot huria i mamingkiri angka i, asa sude masyarakat, tarlumobi ruasta, boi marsaulihon angka na niulana be.

ü  Paopathon, ay.24; ngolu na dipulihkan ima ngolu na mansai solhot tu Debata. Jonok tu Debata na mangantusi hita nang keadaanta, rade Tuhan i manangihon hita (Mat.18:19). AI jonok do Debata, tajou ma Ibana (Jes.55:4). Hasadaonta dohot Debat aima marhite tangiang i na mangalehon hita ngolu na dumenggan, berkualitas, jala dapot hita ma ganup ari ngolu na imbaru.

ü  Palimahon, ay.25; ngolu na mardame, ngolu na rukun ndang adong be HOTEL- Hosom, Teal, Elat, Late ni roha. DI ngolu na imbaru i ndang adong be sihabiaran, ndang adong be na manjahati angka donganna. Laos i ma tugasta songon angka anak ni Debata na membanggun sistem kehidupan na rukun, dame jala harmonis. Unang adong be ngolu na marsiallangan, alai ngolu na rap mangan ma songon gompul dohot anak ni birubiru i. Ulina i, sonangna i ngolu na songon i. Ima ngolu sihirimonta jala na ingkon radotanta.

 

c) Pernahkah menyesali sesuatu yang terjadi di masa lalu? Menyesal karena dulu pernah melukai seseorang. Merasa bersalah karena pernah melakukan sesuatu yang seharusnya tak dilakukan. Benar adanya bila penyesalan selalu datang terlambat. Tapi apa daya, kita tak pernah punya daya untuk memutar kembali waktu ke belakang. Lalu apa yang harus dilakukan? Salah satu cara terbaik yang bisa kamu pilih adalah berani mengambil sikap. Kamu perlu membuat keputusan yang paling tegas dalam hidupmu. Saatnya untuk melanjutkan hidup membuka lembaran baru untuk akhir yang lebih bahagia. “The truth is, unless you let go, unless you forgive yourself, unless you forgive the situation, unless you realize that the situation is over, you cannot move forward.” ― Steve Maraboli. Masa lalu adalah sejarah, jadi lepaskanlah/ Masa depan adalah misteri, jadi biarkanlah ia datang/ Masa kini adalah anugerah, hadirlah di masa kini dan lepaskan segala ketakutan masa lalu serta kekhawatiran masa depan. Bebaskanlah diri dari kematian-kematian masa lalu dan spekulasi-spekulasi masa depan.

Sabtu, 18 November 2023

Jamita Minggu XXIV -D. Trinitatis, 19 November 2023

Unang Lupa Roham Di Jahowa     

5 Musa 8: 7 – 18  

 

1)      Dibagasan turpuk on Musa songon uluan ni bangso Israel  manguluhon habobongot nasida sian Misir tu Tano Kanaan ima tanoparpadanan jala dijalo do patik sian Debata di dolok Sinai. Asa di 5 Musa didok Kitab Ulangan di hata Indonesia laho paingothon bangsoNa i di angka pengalaman nasida di halongonan mansai posi do jala koras martimbanghon di tano parpadanan ima Tano Kanaan i na mansai tenang, tano na napu siboan haduamon di bangso i dohot kemakmuran. Lapatanna disoarahon si Musa asa diingot bangso Israel ia parsigantungan nasida ima holan tu Debata sambing do jala paingoton hasatiaon nasida laho mangulahon angka patikNa ima gabe dalan laho pahothon parsaoranna dohot Debata. Diangka sakkap ni Debata paloashon angka hamaolon di halongonan laho paradehon diri ni bangso i laho mandalani parngoluan di tano i. Diajarhon do tu nasida ia lingkungan nang alam i ndang boi manggohi tu hatubuanna (ay.1-6). Dung bongot nasida tu tano parpadanan i, angka hademahon na suksuk dinasida manghorhon tu roha ni bangsoIsrael asa manghalupahon pambahenan ni Debata jala manghalupahon pangaramotion ni Debata (ay.7-17). Naeng ma adong respon  ni bangso i marhite na marningot dohot sidok mauliate tu Debata Am ai (ay.18-20).

2)      Mansai jotjot do hita mansai maol manghalupahon angka pengalaman na paet na tadalani dibagasan ngolunta. Uju marsak rohanta dibahen halak, mambahen jut rohanta, na mambahen na soo tigor tu hita, manang adopanta harugian, boi do gabe ndang tarlupahon hita i jala boi sai ro tu parningotanta. On ma na niulahon bangso Israel na sai marningot pambahenan ni Debata di pardalanan ni bangso i, mamukka sian na maringan nasida di Misir nang pe nasida mangolu dibagasan parhatobanan. Arsak ni roha nasida: “Boasa tung togihonon ni Jahowa hami tu tano on, asa marragean hami bahenon ni podang, jala jolmanami dohot ianakhonnami ripe tabanon? Nda tagonan nian hami mulak tu Misir? Dung i masipandohan ma ganup tu donganna: Itapampe ma sahalak bahen ihutan, asa mulak hita tu Misir.” (4 Musa 14: 3 – 4). Jala ditundal nasida do laho gabe pangoloi jala ndang  marningot be di pambahenan halongangan na sian Debata na masa ditongatonga nasida. Gabe bangso si jogal rungkung ma nasida jala marsigolgol asa mulak muse rohana tu parhatobanan Misir.

3)      Bangso Israel ima bangso na pinillit ni Debata. Songon bangso na miniahan ni Debata, diigil Debata nasida asa gabe pangoloi di Debata. Marhite na marningot saluhut haburjuon dohot asi ni roha ni Debata tu nasida. 5 Musa 8: 2a “Ingkon ingotonmu huhut saluhut dalan naung tinogihon ni Jahowa, Debatam ho na opatpulu taon on di halongona...”. Ala ni i marhite Hata ni Debata dison, asa pahusorhusoronta angka na ringkot dison, ima:

a.       Angka dia ma na ingkon ingoton ni bangso Israel ?:

Ø  Uju habubungkas nasida sian tano parhatobanan Misir.

Ø  Saleleng 40 taon sai marhationghationg do nasida di halongonan i, jala pahean nasida pe ndang na gabe buruk di dagingna, jala pat na pe ndang gabe marpurapura (5 Musa 8: 1,4)

Ø  Diparade Debata do na ringkot di nasida ( 5 Musa 16: 4)

Ø  Debata na mangondingi nasida mamolus halongonan bolon na gok angka ulok, hala dohot tano bangkal bangkal na soada aek jala dilehon Debata aek (ay.15).

Ø  Molo boi naeng mamillit, ndnag lomo roha nibangso Israel di halongonan i. Ala mansai mahiang jala tandus, jala cuaca pe ndang denggan disi. Sandok halongonan i ndang gabe inganan na sonang di parngoluon. Godang angka bahaya siang angka binatang na marbisa; angka ulok, hala.

 

b.      Boasa bangso Israel ingkot marningot  nam asa i sude ?, adong piga piga alasan:

Ø  Laho mangajari nasida bangso Israel asa marpadan nasida gabe bangso na martoruk ni roha.

Ø  Sai diramoti Debata do nasida jala diparade angka na ringkkot saleleng 40 taon nasida ndang marhahurangan.

Ø  Diparrohahon Debata do hahipason nasida (ay.4)

Ø  Diparade do angka na ringkkot di daging nasida (ay.3)

Ø  Asa unang dihalupahon bangso Israel Debata alai sai marsigantung tu Ibana (ay.11). Dibagasan parkarejoan, marpikkir, marencanahon, mandok hata jala di parngoluon ruma tangga, jala disandok parngoluon bangso Israel.

Ø  Asa unang dihalupahon Debata dohot basabasaNa i (ay.12-18), siala saluhut na di nasida i; songon huaso, hagogoon dohot hamoraon ima silehonlehon ni Debata tu nasida. Asa unang gabe ginjang roha nasida ala ni i.

4) Dihalomohon Debata do tu hita asa sai tongtong hita mardalan dohot Ibana dibagasan serep ni roha. Dina tabolus angka hamaolon di pardalanan ni ngolunta diigil Tuhanta i asa tatanda Ibana jala mansai jonok dohot Ibana. Manghilalahon holongNa na balga i. Asa tahilalahon ma holongNa i tanpa syarat jala mamangke hita laho mambagihon holongNa i tu halak na asing. John Hagee mengatakan kesulitan merupakan alat yang dipakai Tuhan untuk mengeluarkan secara maksimal potensi dari dalam diri kita. Dalam setiap diri kita terdapat potensi besar yang masih tersembunyi dan potensi itu hanya akan dapat muncul secara maksimal melalui tekanan yang kita alami.

5) Hamaolon ima na gabe modalta asa lam hebat jala malo hita mandalani ngolu on.  Parbue ni jaitun ndada boi gabe miak jala parbue ni hau anggur ndang boi gabe minuman na tabo ia so jolo di hancurhon. Laos songon i ma ngolunta, ai so marlapatan gabe uli jala marguna dohot maksimal molo so mamolus angka ujian ni haporseaon.

6) Unang ma manghaholongi silehonlehon ni Debata lobi sian na nilehonNa. 2 Musa 16:5  Alai jumpang paonomarihon, paulionnasida ma na binoannasida i, gabe silompit ma i martimbangkon na pinapungunasida siap ari. Diari paonomhon uju dibuat bangso Israel manna dua hali, na so jadi busuk manna i di ari papituhon. Boasa songon i ? alusna asa di ari pa pituhon i ndang gabe mangula be bangso Israel mambuat manna, alai asa marsitutu nasida di partangianganna. Songon i ma Debata mangajari nasid bangsoNa asa manghaholongi Tuhan i Silehon Manna i.

7) Unang manghalupahon Tuhan dohot asinirohaNa. Taingot ma ende sian KJ. 439 - Bila Topan K'ras Melanda Hidupmu: Ayat 1. Bila topan k'ras melanda hidupmu, bila putus asa dan letih lesu,

      berkat Tuhan satu-satu hitunglah, kau niscaya kagum oleh kasihNya.

      Berkat Tuhan, mari hitunglah, kau 'kan kagum oleh kasihNya.

      Berkat Tuhan mari hitunglah, kau niscaya kagum oleh kasihNya.

JAS MERAH adalah semboyan terkenal yang diucapkan oleh Soekarno dalam pidato pada 17 Agustus 1966. JAS MERAH berarti jangan sekali-kali melupakan sejarah. Kita tak boleh melupakan sejarah, karena Allah selalu bekerja lewat sejarah. Sejarah bangsa Israel menjadi pengajaran bagi kita saat ini. Jangan ulangi ketidaktaatan, ketidaksetiaan, atau pemberontakan umat Israel kepada TUHAN!

Taharingkkothon ma Tuhan i sian nasa saluhut, Tuhan i na gabe prioritas, na gabe no 1; ala Ibana naung mangalehon anakNa Jesus Kristus i laho manobus hita jolma asa gabe panean hita di Harajaon na manongtong i. Amen.

Kamis, 16 November 2023

Jamita PARTANGIANGAN / EPISTEL Tu Minggu XXIV Dung Trinitatis – 19 Nopember 2023

UNANG LUPA ROHAM DI JAHOWA

Jakobus 1: 22 - 25

 

I. Patujolo

Ia surat Jakobus on na pinasahat tu sada punguan ni huria na marlatar belakang halak Jahudi na manarita ala ni hapogoson. Ia surat on ima songon sosososo asa mangulahon na denggan, songon ulaon asin i roha, dohot kejujuran, mangorai haportibion, dohot pangalaho na unduk tu angka na mora. Boi do ro tu pikiranta ia surat on laho mangondolhon pangalaho na denggan jala boi do ro tu pikiran na pinasahat Ap.Paulus on manaringoti taringot hapintoran marhite haporseaon ndada sian pambahenan songon na somal di haporseai na sailaon. Alai pambahenan na denggan na niondolhon ni si Jakobus dison ndada pambahenan na hombar tu patik- na so dipaksahon si Paulus tu angka halak na so sian Jahudi na naung marhamubaon ni roha, isarana songon parsunaton. Siala ni i sasintongna nda adong partontangan sian na niajarhon Ap.Paulus dohot si Jakobus. Na dipikiri si Jakobus ima parpunguan na sai manghalomohon hepeng (1:11) dohot angka tuduhan na so sintong (4:11). Biar roha ni si Jakobus adong halak na mandok dirina halak na marhaporseaon, na mandok dirina marhadaulaton alai ndang diulahon na tama di ngoluna (1:26).

 

 

II. Hatorangan

1)      Ayat 22-24: Gabe siula Hata i ndada holan pananginangi. Disosoi si Jakobus do angka ruas ni huria i asa gabe siula Hata ni Debata. Gabe siula Hata ni Debata (doers of  word), lapatanna mangulahon Hata ni Debata. Hata ni Debata na tarsurat di Bibelta i. Hata ni Debata na manghamham saluhut parngoluan ni manisia. Uju hundul dijabu, uju mardalani, uju peak nang hehe pe (5 Musa 6: 7). Ala ni i gabe siula Hata ni Debata naeng ma hibul jala total, manang uju hundulhundul, mardalan, peak manang hehe pe diulahon ma Hata ni Debata. Jadi ndang dangoldangol sisilon, manang satonga satonga, isarana holan sabahagian Hata ni Tuhan i do na tapeop alai naeng ma saluhut Impola Hatana i taingot jala taulahon. Unang holan manangi nangi. Manangihon ima na sai niula ni manisia, nunga otomatis agka na marpinggol marparbinegean, sipareonna i nunga otomatis mambege angka na dihumaliangna. Alai nang pe songon i boi do sipata angka naung tatangihon i, bolus songon i ndang taingot. Alai adong do na tabege i pas di rohanta asa gabe ingot di rohanta. Menarik dalam hal ini Yakobus memilih kata pendengar bukan melihat atau merasakan. Kata ini juga digunakan dalam Roma 2:13 yang berbunyi demikian, “karena bukanlah orang yang mendengar hukum Taurat yang benar di hadapan Allah, tetapi orang yang melakukan hukum Tauratlah yang akan dibenarkan.” Di Buku Rom 10: 14 dipahe do hata “manangihon”, sai dipahombar do hata manangihon on tu Hata ni Debata. Uju di pasahat Hata ni Debata sai adong do na tumangihon. Ala ni uju manangihon Hata ni Debata ndada holan mambege sambing, alai dijanghon dohot denggan asa tandap tu roha jala huhut diulahon. Molo holan na manangihon do hita alai ndang dohot parulaon tudos na manggabusi dirinta sandiri do disi. Uju tatangihon Hata ni Debata jala tahaposi hasintonganna, asa mangula ma Hata i dibagasan dirinta. Molo ndang taulahon tudoshon na manggabusi dirinta sandiri do hita disi. Apalagi molo masa ma angka ujian, angka na bernit, angka sitaonon diparngoluonta. Olo do angka ujian i nang angka parsualon i nang abatabat i songgop tu parngoluanta. Asa sipata do angka na bernit nang parsualon i mamaksa hita laho mangulahon na so denggan manang angka na maralo tu Hata ni Debata, asa paluahon dirinta sian hamaolon i. Gabe maralo ma tu na hinaporseaan saleleng on, alai sai tadatdati do manguglahonsa. Gabe tatundalhon ma haporseaonta i jala manggabusi dirinta sandiri. Angka halak si songon i ndang tenang be ngoluna, gabe humausa ma jumpanganna ariari.

2)      Dilehon si Jakobus do gombaran manang ilustrasi na mansai menarik molo sai manangihon smabing hita. Songon sahalak na markacca, taboto do ra lapatan na markacca on. Molo nunga dijolo ni sorminan hita (kacca) tarida ma boha dirinta berpenampilan, songon dia hita marhusor disi ma boi berengonta dirinta manang boha parabitonta, naung ture do hita marhobas ? Naung bagak do manang roa dope penampilanta i? Boi do sipata maruba bhinta di sorminan i tabahen, alai dung salpu hita sian i, nunga lupa be hita. Di perkembangan tehknologi sinuaeng on ima kamera ndang pola maol be halak markodak (marphoto) nunga adong be di HP smartphone na be, mansai godang ma isina angka photo dirinta. Alai lupa do hita disi boha do bohinta di photo i. Laos songon i ma gombaran ni hita na manangihon Hata ni Debata tongkinari  gabe lupa ma hita disi laho mangulahonsa. On ma na gabe perenungan di hita, marningot sai jotjot do hita manangihon Hata ni Debata di parpunguan manang di parmingguonta. Alai molo disungkun, taingot dope isi ni jamita i ? Belum tentu ingot hita, lapatanna asa ingkon serius do hita ruas laho tumangihon Hata ni Debata. Mansai ingot dope ra hita uju di parsikolaan, sai olo do didok gurunta molo marsiajar: jangan "masuk kuping kiri, keluar kuping kanan" atau sebaliknya. Sebab memang, jika demikian, apa yang didengar itu akan lewat begitu saja tanpa ada yang singgah atau melekat. Marhite hatorangan i boi antusanta, boasa ringkotni hita serius di na laho manangihon Hata ni Debata. Bahenon ni jolma i do sibahenonna marhite na tinangihonna dohot na niantusanna. Pangantusionna i naung gabe do i sian na binerengna dohot na binegena. Molo naung tardok do hita halak na marhaporseaon, marminggu, manangihon Hata ni Debata, alai ndang marsitutu hita tumangihonsa, gabe so jadi ma haporseaonta i. Pangantusionta taringot tu Hata ni Debata ndada gabe lam tang di haporseaon. Molo so adong pangantusionta taringot tu Hata ni Debata, molo ndang tang  marhaporseaon lam boha ma hita marngolu na dos tu Patik nang hata ni Debata ?

3)      Ayat 25; Marsitutu Mangulahon Uhum. Ayat on ma na gabe panimpuli di pandohan ni si Jakobus, uju arahononna asa unang holan gabe pananginangi, alai pasidohot do gabe siula Hata i. Marhite on naeng dohonon si Jakobus, angka na manulingkiti Uhum na tama, ima uhum na paluahon jolma jala nunut mangulahonsa, ndada holan tumangihon, alai siulahon na martuam ibana disi. Angka na manulingkiti ima na mamareso dohot teliti, ndad na mandok adong na sikorekion na sala alai marsitutu mamareso diri asa tudos na pinangido ni Hata ni Debata. Boasa tingkot laho manulingkiti Hata ni Debata na naung singkop i ? Asa hantus ma jolo di hita Patik na Sikkop i ima Patik ni Debata ima Haholongon i. Mansai holong do Debata tu manisia i, portibi on ro di pangisina pe. Ndang uhuman ni Debata asal songon i manang lehononna patik i holan songon i, sai haholonganNa do jumolo, asa dilehon ma patik i. Patik nanilehonna i ima patik na paluahon do , ndada patik na paborathon manang manusai. Songon angka siihuthon Kristus asa ihuthononta ma angka impola na nilehon ni Tuhan i. Ingkon adong ma parasingan ni bangso ni Debata dohot na so bangsoNa. Ala Debata ima Debata na songkal jala na badia, asa bangsoNa i pe mangolu dibagasan habadiaon (4 Musa 11: 44). Asa molo taihuthon patik nang uhum ni Debata gabe marngolu dibagasan las ni roha ma hita jala denggan (ay.25). Halak na mangulahon patik nang uhum ni Debata ima songon hau na ditanom di topi ni aek, na marparbue di tingkina jala ndang melos bulungna, aha pe na binahenna manjadi do (Pslm.1:3).

4)      Ala naung madabu do jolma i tubagasan dosa jala tarbatas do pikiran ni jolma i, jotjot ma jolma i hurang mangantusi nahinalomohon ni Debata. Hita pe jotjot do ndang antusanta Hata ni Tuhan i, ndang taantusi parumpamaan ni Tuhan Jesus i, dohot angka pangungkapon dohot lan na asing. Ala ni im a ringkot ma hita manulingkiti Hata ni Tuhan i, asa disi mo dipasahat Tuhan i di hita Tondi Parbadia laho mangurupi hita mangantusi Hata ni Tuhan i marhite Jesus Kristus na mangajari hita saluhutna jala na paingothon hita di naung pinasahat ni Jesus dibagasan HataNa. (Joh.14:26). Mansai tegas do si Jakobus manjou hita asa botul botul di na laho manangihon dohot manghangoluhon PatikNa (HataNa). Tasulikiti jala tahangoluhon patik dohot HataNa asa martua hita.

III. Sipahusorhusoron

1)      Topik ni Minggunta mandok: Unang Lupa Roham di Jahowa, Boha do dalanta asa unang manghalupahon Jahowa ? Ima marhite :

ü  Gabe Pangoloi di Ibana: Mansai rikkot do manangihon alai ndang sea holan i ikkon do dohot na mangulahon patik dohot Hata ni Debata. “Ibarat genggaman lima jari pasti lebih kuat dibandingkan empat, apalagi satu jari … hidup kita akan menjadi kuat dan berdampak kalau kita mampu melakukan lima hal ini,” ujarnya membuka ilustrasi. Ia lantas menggambarkan mulai dari jari kelingking hingga ibu jari, soal pentingnya mendengar, membaca, meng hafal, merenungkan, dan melakukan firman Allah bagi setiap orang percaya. Ilustrasi yang mudah sekali untuk diingat, tetapi tak semudah itu mewujudkannya secara konsisten dalam hidup kita. Kitab Roma 10:17 menyatakan: “Jadi, iman timbul dari pendengaran, dan pendengaran oleh firman Kristus.” Namun mendengarkan Firman saja tidak cukup. Dengan mendengar kita tahu dan percaya tentang apa yang kita dengar.

ü  Holan manangihon tudoshon na paotooto dirina. Isarana, naung diboto do na dosa do pangalaho mangalangkup, alai tong do diulahon ibana na manipu dirina sandiri ma ibana disi. Contoh na asing: diboto do ‘tumagonan do na mangalehon sianna manjalo’ alai laos so hea do ibana mangalehon tu halak na pogos, gabe sipaotooto dirina do ibana disi. Jadi ikkon dohot do hita na manvulahon ndang holan manangihon. Didok Jesus tudosanna tu halak na oto do halakna holan manangihon Hata ni Debata alai ndang diulahon ima na pajongjong bagas na di atas pasir. Alai na bisuk ima na manangihon dohot na mangulahon Hata ni Debata dipatudos tu halak na pajongjong bagasna diatas batu, uju ro habahaba ndang maruppak bagas i, alai na maruppak ima na diatas pasir i do (Matius 5:1–7:29; Lukas 6:20-49)

ü  Songon Tuhan Jesus i sai diingot do Debata Ama i asa tongtong marhasil laos diulahon do parsuruon ni Ama i. Laos songon i ma hita angka na porsea, nang pe godang di portibi on sipaotooto na paliluhon hita unang ma hita ganggu disi. Tongtong ma marsihohot marningot Debata jahowa nang pambahenanNa tu hita laho paluahon hita sian dosa, sibolis nang hamatean marhite Jesus Kristus i. Ala ni i taingot ma tongtong Ibana dibagasan ngolunta marhitena manangihon Hata ni Debata laos mangulahonsa. Boi do hita mampu manjaha Bibel i sude manang piga piga hali alai ndang adong guna ni i molo so adong pangulaon nang panghorhon di ngolu si ganup ari. Amen.

Sabtu, 11 November 2023

Jamita Minggu XXIII -D. Trinitatis, 12 November 2023


Masipauliulian Manomu Haroro Ni Tuhan    

I Tessalonik 5: 1 - 11 


Patujolo:

Haroro ni Jesus somaldo dipaumbuk tu hata parousia, alai tongtong patubu sungkunsungkun: Andigan do i masa? Sungkunsungkun na nionjar ni panghilalaan asa binoto partingkianna, jotjot patubuhon angka pandapot na so nampuna ojahan na tangkas taringot tu haroro ni Jesus na paduahalihon i. Songoni do nang na masa di huria Tessalonik, di nasida godang sungkunsungkun taringot tusi. Ringkot botoon nasida andigan do tingki ni parhinsat (pengangkatan) ni angka na porsea i. 1 Tesaalonik 5:1-11 udut ni hatorangan surat ni si Paulus taringot tu haroro ni Jesus na paduahalihon (Parousia). Alasan ni si Paulus manurathon turpuk on, ala nunga masa pangantusion na so sintong di huria i taringot tu haroro ni Jesus na paduahon i.

Hatorangan: 

1.         Ayat 1-3: Songon haroro ni panangko borngin do haroro-Na, ndang marboaboa

Dipatudos si Paulus do parousia i tu songon haroro ni panangko borngin. Ndang adong na umbotosa partingkianna. Ai ndang adong panangko na paboahon naeng ro ibana manangko tu sada bagas. Molo dipaboa tontu marjagajaga ma pangisi ni bagas i. Na ringkot sipingkirhononta, aha do na porlu siparadeonta laho manundati panangko i asa unang masuk tu bagasta. Alani suang songoni do haroro ni Tuhan Jesus na paduahon i, ndang pola ringkot botoon taringot tu tingkina dohot sadiharina. Ndang pola ringkot angka na porsea i manjujur ari, mamboto andigan do ro Tuhan Jesus i. Na ringkot aha do pangalaho na porlu siparadeonta laho manomunomu haroro ni Jesus na paduahalihon i.

Di angka na so porsea, na so mananda Tuhan i, dirimpu nasida dame do jala mara so adong, gabe so adong pangaradeon diri di nasida, ala di roha nasida haroro ni Tuhan i ndang dipatujolo marhite angka tanda-tanda na tangkas. Pangalaho na so adong pangaradeon, mambahen masa ma hasonggotan, disi ma tompu tahop tu nasida hamagoan i, songon pambebeon tu na gabegabean. Adong ma lomos ni roha jala tompu mabiar na dihilala nasida sahat tu na hamagoan.                                      

2.         Ayat 4-5: Anak ni Tuhan i ndang mangolu di bagasan haholomon alai di bagasan hatiuron do.

Molo huria Tessalonik nunga tangkas umbotosa taringot tu haroro ni Jesus na paduahalihon, paboa na pasti do Tuhan Jesus ro muse, holan tingkina do na so binoto. Gabe hasonggoton jala tragis do di angka na so rade manomu di haroro ni Tuhan i. Jala adong muse do na so porsea di haroro ni Jesus padualihon, gabe so rade ma nasida. Jala adong muse ma na palelengkon/menunda pangaradeonnasida paima sahat tu na niida nasida angka na masa na mambahen nasida porsea paboa akhir zaman nunga jonok.

Dibuhai si Paulus do di ayat on marhite angka hata na kontras, i ma: arian dohot borngin jala na holom dohot na tiur. Hata “ari” martudutudu tu ari ni Tuhan (parousia) na pinaimaima i. Tiur dohot arian i ma tingki marjagajaga na maralo tu haholomon dohot borngin, i ma tingki modom. Hata “anak hatiuron” (halak Kristen) diperlawankan tu “anak haholomon”. Pandohan i mandok paboa angka na porsea i ndang mangolu di bagasan dosa dohot paraloan dompak Tuhan i. Anak haholomon i ma angka halak na so porsea tu Jesus Kristus. Halak na so porsea di ari parousia, na mangolu di bagasan lomolomona sambing na so porlu marjagajaga, dung ro parousia i gabe tarsonggot ala so rade manjangkon haroro ni Tuhan i. Halak na sai tongtong rade marasing do pangalahona laho mangadopi haroro ni Tuhan i. 

3.         Ayat 6-8: Pangalaho sipatuduhonon ni angka na porsea i laho mangalinggomi diri sian angka musu.

Sipasingot ni si Paulus tu huria Tessalonik asa pangaradeon i tarida ma sian partondionnasida asa unang hona rimas ni Debata nasida di ari parousia i. Tubu ma partondionnasida sahat tu haroro ni Jesus i. Gabe halak Kristen na burju, di haporseaon dohot di holong ni roha. Pandohan hata “dungo” (Gorik: γρηγορεω/Gregoreuo), marlapatan ndang modom, marjagajaga, mangolu. Jadi dungo lapatanna di son marjagajaga, siap-siaga. Siap di  mental manang parrohaon dohot jasmani paimahaon haroro ni Jesus paduahalihon i. Dungi hata marroha na torang/sadar (Gorik:νεγω/Nepho) lapatanna mangarajai diri, menak marpingkir. Hata marroha na torang/sadar di son na marlapatan balik ni hata mabuk. Ala somalna halak na mabuk ndang sadar diri, gabe ndang diboto aha na naeng masa tu dirina. Jadi naeng dohonon ni si Paulus asa unang modom songon halak na mabuk, alai sadar ma nian jala manjamothon (mengawasi) diri laho paimahon haroro ni Tuhan i. Ditogihon si Paulus do huria i asa sadar di hadirion nasida/jatidiri nasida songon angka anak arian (anak hatiuron) na marpangalahohon: marroha na torang, marhaporseaon dohot marholong ni roha. Jala ditaringoti si Paulus do muse ulaula partondion na binuat sian angka istilah soldadu ni Romawi, i ma baju partahanan/mangondingi angka organ-organ vital songon jantung, paruparu, hati (haporseaon dohot holong) dohot tahuluk sian tombaga laho mangondingi simanjujung (panghirimon). Marhite baju partahanan i gabe pos ma roha ni soldadu i laho mangadopi musuh so mardongan biar ni roha. Jala marhite tahuluk sian tombaga tarondingi ma simanjujung ni soldadu i, tarjaga ma pingkiranna, asa boi soldadui efektif marpingkir jala manghirim di hamonangan dohot haluaon. Patuduhon paboa halak Kristen ingkon dungo jala marjagajaga paimahon haroro ni Jesus songon sahalak soldadu na tongtong siap siaga di ganup tingki.

4.         Ayat 9-10: Sangkap ni Debata tu angka na porsea i asa dapotan haluaon do marhite Jesus Kristus.

Molo dipaingot si Paulus angka na porsea i asa rade jala dungo paimahon haroro ni Jesus i, ala ndang dipadiri Debata angka na porsea i bahen sirimasan; alai naeng dapotan haluaon do marhite sian Tuhanta Jesus Kristus. Mauliate ma di Debata, ai na burju situtu do Ibana tu hita, ai sangkap hatuaon dohot haluaon do diparade tu hita di angka na sai tongtong rade manjaga haporseaon, holong dohot hasatiaonna tu Debata Jahowa. Ai haroro ni Jesus Kristus na paduahon gabe apulapul na balga do i di angka na porsea, paboa paluaon-Na do angka na posrea i sian parpiarpiar ni rimas ni Debata. Jala hata dungo (mangolu) manang naung modom pe di ayat 10 di turpuk on martudu tu gombaran mangolu dohot  na mate. Jadi molo mangolu dope manang naung mate pe, tongtong do hita mangolu rap dohot Debata Jahowa, ala hamamate ni Kristus nunga mangalehon hamonangan di angka na satia porsea di Tuhan i.

5.         Ayat 11: Ulaon sipatupaon tu angka dongan sahaporseaon, asa masipaingotan jala masipauliulian.

Songon sada bentuk haraan (ajakan) do ayat 11 on sian si Paulus tu huria Tessalonik asa rap nasida masipaingotan jala masipauliulian, asa lam martamba ma jala lam matoras partondion ni huria na di Tessalonik. Tung songon dia pe hamaolon na masa tu nasida asa ingkon tongtong do nasida masitoguan roha. Dipuji si Paulus do angka ruas ni huria Tessalonik, na sai tongtong dope mangulahon lomo ni roha ni Debata. Dison si Paulus ndang holan na paingothon, alai dohot do mamuji pangalaho nasida na sai tongtong mangulahon lomo ni roha ni Debata jala na patuduhon ngolu na gabe sorminan songon halak Kristen na togu.  

Aplikasi/Sipahusorhusoron:

1.         Godang do halak naeng umbotosa taringot tu ngolu sogot, isarana songon sirongkap ni tondina, ulaon (karier) dohot hahipason. Songon halak Kristen, tarajumi do pardalanan ngolu ni jolma i di bagasan tangan ni Tuhan i do. Agia sada pe jolma i ndang adong na umbotosa taringot tu aha na naeng masa di tingki na naeng ro. Hasimoon ni Debata do i, ala holan Tuhan i do na umbotosa. Tung pe songoni, sai adong do halak na sai naeng umbotosa taringot tu ngolu sogot. Manghirim nasida marhite na mamboto saotik pe taringot tu ngolu sogot i, asa gabe marhamanaton ma nasida di angka pardalanan ni ngoluna. Alai ala ni i gabe adong do jolma i laho mangido petunjuk sian paranormal. Gabe lilu ma haporseaonna.  

Ra tubu do sungkun-sungkun di rohanta na mandok, boasa pola ndang diungkap Debata Jahowa hahomion ni masa depan ni ngolunta? Adong dua alusna. Parjolo, asa tongtong hita marsigantung jala manghirim tu Debata Jahowa. Hahomion i mambahen hita marsiajar na mangoluon marhite haporseaon (belajar bersandar sepenuhnya kepada Tuhan). Paduahon, asa unang mangolu hita di bagasan biar ni roha. Molo sude mara  dipabotohon tu hita gabe mangolu dibagasan lomos ni roha ma hita, sai holsoan ma hita. i do umbahen na diajarhon Tuhan Jesus “Sae do molo masiporsan hasusaanna be angka ari i” (Mat. 6:34). Ndang taboto aha na naeng masa di ari marsogot, alai na pasti: „uli do masa depanta di bagasan Tuhan i/masa depan kita indah di dalam Tuhan‟. kita memang tidak bisa melihat masa depan, tapi kita bisa mempercayakan masa depan kita kepada tuhan

2.         Ndang adong na umboto taringot tu andigan ujung ni portibi on, jala ndang ringkot i di hita. Naringkot di hita, songon dia do ngolunta saleleng mangolu dope hita di portibi on. Pangalaho na ringkot sihangoluhononta i ma:  - Dungo jala marroha na torang (ay.6)

-           Marhaporseaon na togu jala marholong ni roha (ay.8)

-           Dapot ni Tuhan i hita so martihas, so hasurahan, jala di bagasan dame (2 Petrus 3:14). Jala molo so ro dope sahat tu tingki on ujung ni portibi on, ingkon anggaponta do i songon kesabaran ni Tuhan i, na gabe kesempatan di hita laho paubahon parangenta dohot ngolunta (2 Petrus 3:15). Amen

Senin, 06 November 2023

Jamita PARTANGIANGAN / EPISTEL Tu Minggu XXIII Dung Trinitatis – 12 Nopember 2023

Masipauliulian Manomu Haroro Ni Tuhan

Amos 5: 18 – 27

 

a)      Dilapati bangso Israel do  ia ari ni Tuhan i ima ari na marhasonangan ni bangso i. Siala di ari ni Tuhan i i, na ro ma Tuhan i mangalengsehon saluhut angka musu ni bangso Israel, hape bangso Israel pe manghilala naung manjalo haluaon, nang las ni roha. Alai Panurirang Amos mangalo pamikirion sisongon i. Ia ‘Ari ni Tuhan’ ima ari haholomon, ari panguhuman di ganup jolma na so muba rohana. Dihasoggohon Debata do angka hajahaton dohot kemunafikan. Siala ni i, Panurirang Amos paingothon saluhut ruas ni bangsoNa i asa mangambolonghon saluht kemunafikan dohot hajahaton nasida, asa mulak nasida laho mandalani hangoluan na dibagasan hatigoran dohot hasintongan songon napinatuduhon ni Debata Jahowa tu nasida. Marhite na sai torus mangulahon hatigoran dohot hasintongan i, dapot nasida ma haluaon nang las ni roha di ‘Ari ni Tuhan i’.

b)      Angka na niulahon ni bangso Israel i ndang dao sian pangalaho ni parsombaon halak sileban. Na rodo bangso Israel tu adopan ni Debata Jahowa ia molo di tingki haroro ni ‘Ari ni Tuhan i’ ima asa dilengsehon do angka musuna i, dipatupa nasida ma ari raya parpestaan, marende ende pujian huhut mamboan pelean situttungon. Asa molo marhite i saluhutna naung sonang ma dibahen nasida roha ni Debata, asa tarjalo Debata na pinangido ni bangso i jala dioloi.

c)      Angka pamele debata ganaganaan, pangalaho hasintongan i ndang apala ringkot dirohana, alai na rumingkot ima boha do asa denggan jala uli berengon pelean na pinasahat nasida i. Sikap dohot pangalaho sisongon i ma na dihasogohon Debata, ai na mangaleai Debata do nasida disi, ai nunga dipados nasida Debata Jahowa di dohot angka debata ganaganaan na sinomba ni angka halak sileban i. Dilapati nasida do haroro ni ‘Ari ni Tuhan i’ sada situasi las ni roha, alai asing do na nidok ni Hata ni Debata, ia haroro ni ‘Ari ni Tuhan i’ ima ari halelengse nasida. Siala ari ni Tuhan i do na mamboan hasisiap ni angka jolma na so mian dibagasan hasintongan ni Debata. Alai ‘Arini Tuhan i’ gabe las ni roha di angka jolma na mangolu dibagasan hatigoran dohot hasintongan ni Tuhan i.

d)     Ndang sada pe na umboto andigan do haroro ni ‘Arin i Tuhan i’, songon panangko borngin do digombarhon harorona i. Andigan harorona i tu portibi on dohot tu hita pribadi, dipatorang Tuhanta Jesus do di umpama na pinasahatNa taringot tu angka boruboru na pistar dohot boruboru na oto. Paingothon hita asa tongtong jaga. Marlas ni roha ma hita songon angka boruboru na malo i jala na pistar i, na paradehon miak ni palitona laho manomunomu pangoli na so binoto andigan harorona (Mat.25: 1-13).

e)      Di na laho paimaimahon haroro ni ‘Ari ni Tuhan i di hasingkopon ni harajaonNa, Panurirang Amos paingothon bangso na pinillit ni Debata i asa tongtong hot mangolu dibagasan hatigoran dohot hasintongan. Siala ni i, ingkon bolongkononhon do pangalaho kemuniafikan nang hajahaton i sian parngoluon nasida. Ndang lomo roha ni Debata ditomutomu holan kemeriahan di parsombaon, di parmingguon nang angka pelean na so tama, na palsu, na so polin rohana. Asa panomunomuon ni Tuhan i naeng ma marhite angka hatigoran dohot hasintongan na tarida di parngoluon ni bangsoNa i.

f)       Di na laho manomunomu haroro ni Tuhan i, dipaingot Apostel Paulus do huria na di Tessalonik asa rup masiapulan, masitoguan ganup nasida marsadasada asa togu rohanasida di panghirimon, asa unang sai lalap di habot ni roha nasida. Asa pangalaho hasomalan ni angka na so porsea na so marpanghirimon i uju ro hamatean i, ndang tarelaela halak Kristen di Tessalonik laho mangihuthon pangalaho sisongon i. Hamatean di portibi on dohot haroro ni Tuhan na paduahalihon i ndang adong siarsakhononthon disi jala dihabiari. Harajaon ni Debata asa dibaritahon, ditingtinghon jala diolophon rumang ni haroroNa i.

g)      Rumang ni haroro ni Harjaon ni Debata nang panggomgomionNa songon Raja ni saluhut portibi on dipatuduhon do dohot tanda ni hasintongan dohot hatigoran, haholongon, hadameon, hahotan nang hasadaon. Ima na ingkon si tingtinghononhon marhite ragam ni hasomalan, adat istiadat na mian mangolu dibagasan humaliangta. Harajaon ni Debata ditingtinghon marhite angka ende pujian, pambahenan na ture, na sintong dos di p amelean na na gabe uap na hushus dos tu pemelan ni daging dohot tondi di parange dohot pangalaho na tama di adopan ni Debat dohot diadopan  ni jolma. Didok Hata ni Debata; “.....pasomalsomal ma dirim tu hadaulaton” (1 Tim.4:7b)

h)      Tarsar do bangsonta Indonesia parugamo na utusan. Pola do adong onom ugamo nadiokui di negaranta on. Alai parsoalanna, nunga sude ulaning angka parugamo na utusan i sintong paradehon ngoluna tu ari sogot marhite na patupa ngoluna marimpola sadari on?. Ngolu na marimpola ima ndang sae holan na ringgas maribadah, balga pelean na pinasahatna, girgir  pajongjonghon tempat ibadah, dna. Alai ingkon ngolu na marhabadiaon do mangolu di bagasan hasintongan, hatigoran dohot holong ni roha, marpangontak na denggan tu sude rumang ni hajolmaon manang di dia, manang ise dohot manang tongon boha parture ni ngoluna. Tabereng ma bangsonta lam simbur pe tempat ibadah martubuan, laos songon i do nang parsimbur ni hajahaton, teroris, korupsi, pelanggar hukum, dna Songon i ma tong na masa na uju i di bangso Israel di ombas ni panurirang Amos. Ringgas situtu do nasida na marugamo i, burju pasahat peleanna di bagas joro, alai pangalahona siganup ari ndang ture. Ndang adong sintong diradoti tona ni Jahowa, jala patikNa pe ditoishon do, gok gabus dohot marsipaula pangalahona, digadis hatigoran, dipapeol uhum sian na gogo alai tajom dibahen tu na pogos (Amos 2:4+6).

i)        Dipangingot ma hita asa taparade ma ngolunta marhite ngolu na marimpola mamungka sadari on  Ondolanna, ingkon pungkaonta do i sian ngolunta sandiri. Denggan kualitas parsaoranta dohot Debata laos tapatuduhon ma denggan ni parsaoranta dohot na humaliang hita. Unang adong  be ngolu na marsipaula (munafik). Tapungka ma sian dirinta sandiri gabe parugamo na sintong ingkon tarida do hata ni Debata di pangalahonta siapari tu na humaliangta. Halak na marnidasa pe parsidohot manaksihon Kristus, mandai dengganbasaNa dohot manghilalahon sintong ni na marugamo. Antong masipauliulian ma hita sama hita, Amen!.

 

Ilustrasi I  : AI SONGONI DOPE PARHALADONTA?

Adong ma sahalak parhalado na tongon laho mangurus siurusonna. Diparkir ma hondana, laho masuk tu jabu ni parjabu. Ndang pola sadia leleng di jabu i, hape dinalaho mulak, nunga dibuat panangko hondana i.

Ala ni na masa i, ditelepon ma tu amanta na karejo di kota na asing. Dungi pintor ditelepon ma tu amanta i ma tu laena, jala laena i pe parhalado do. Adong ma na mandok sabar jala huhut ditangiangkon asa muba roha ni panangkoi. Alai ala ni hormat dohot niar ni laena on marhulahula pintor dibahen do usaha laho manungkun na malo (datu), ingkon urupan do hulahulaniba, nina rohana. Dibahen datui ramalanna, huhut diparade siboanon ni na manungkun i, asa dipaulak panangko i honda i. Adongma siinumon, adong sipispishonon tu alaman, adong si simpanon di ginjang ni pintu. Nungi diboan ma sude na nilehon ni datu i, pintor hatop ma diparidi, dipispishon tu alaman, disimpan diginjang ni pintu. Sudema diulahon na ni dokni datu i, didok rohana asa hatop ditaruhon hondana i, ala didok datu i mulak do i borngin on asal ma naung dibahen hamu na hudok i.

Hamu angka dongan panjaha, asa taida jo: sahalak parhalado magoan honda, dungi donganna parhalado muse manungkun datu. Marlapan do i, parhalado i do na laho tu datu, jala diulahon parhalado i do na nidok ni datu i.

Sega ni na masa i ate dongan? Ai songon i dope haparhaladoonta dipartingkian on? Hape tangkas do hita manjamitahon asa unang mardatu, tu Debata ma mangalualu asa dipatuduhon na dumenggan. Molo holan na manjamitahon do hita, didok ma i angka na paotooto dirina (Jak.1:22). Nunga tangkas anak hatiuron do hita jala ingkon mangolu songon anka anak hatiuron, didok do: Ai na holom do hamu najolo; alai tiur do anggo nuaeng di bagasan Tuhan i: Marparange ma hamu, songon angka anak hatiuron! (Epesus 5:8).

 

Ilustrasi II : ALA NI LIPSTICK GABE NGANGANG

Tongon di ari natal laho pajojorhon ma angka dakdanak. Didok roha ni sahalak inantama, sahali sataon do songon on, apala tamba uli ni borungkon berengon ni natorop laho pajojorhon, ninna roha ni inanta i.

Bagak ma antong idaon boruna i ai rara bibir ni boruna i.

Alai dung dibahen lipstick i, gabe so pola be mangan boruna i laho tu Gereja. Manghatai pe ndang olo be, sotung mago lipstick i, ninna rohana. Ndung sahat digereja pintor didapothon ma angka donganna ma ibana ala nunga mansai uli asing sian na somal dohot asing sian angka donganna. Sude ma angka donganna i manungkun, ise mambahen i, sian dia dapot hamu i? Alai ndang manghatai be holan diundukhon, ditudu, diupirhon, angka ima alusna tu donganna i.

Sahatma muse tu napajojorhon, laho ma tu jolo rap dohot angka donganna. Dibahen guruna ma abaaba asa mulai pajojorhon. Sian parjolo mansai tangkas do begeon angka sipajojoron i. Alai sahat ma tu dakdanak on, didok do sipajojoranna i, alai ndang tangkas be habegean baliksa hira na ngungu ma begeon. Sai didok ma tu ibana, dokhon sahali nari, gogo jala tangkas dok. Didokhon ma sahali nari alai tong songon i soarana. Gabe tarsonggot ma natorasna, maboha do ulaning borungki? Dung i didapothon ma jala disungkun, boasa songon i ho? Huhut ma ditudu bibirna na marrara i. Hape holan manjaga lipstick i do hape unang sesa, gabe ndang domu be bibirna i manghatai, gabe so tangkas begeon.

Hamua angka dongan! Ndang sude hape na uli idaon gebe ulima sasintongna. Gabe manegaido haulion i gabe so dihatahon be sipajojoronna i dohot denggan, ai nunga holan tu si rohana. Laos parsiajaran ma on di angka natoras, unang holan pauliuli penampilan hita on, alai tauji ma mambahen uli apala roha parbagasan i. Roha parbagasan i do na umporlu, ianggo na tarida on na laho salpu do i sude. Tangkasma tahangoluhon hata i: ianggo jolma rupa do na niidana, alai anggo Jahowa roha di bagasan do na niidana (Samuel 16:7b).

Kamis, 02 November 2023

Jamita Minggu XXII -D. Trinitatis, 5 November 2023

Pasangap Ma Jahowa Marhite  Hamoraon Dohot Dagingmu   

Poda 3: 9 – 10      

 

I.     PATUJOLO

 

1)      Di Timur Tengah (tarmasuk di Palestina) na jolo  mansai timbo do kedudukan ni angka pande bisuk. Jotjot do angka pande bisuk maniop jabatan terhormat (penting) di negara. Andorang so dibuat raja haputusan, jotjot do jolo dipangido sian angka pande bisuk pandangan manang pamingkirion/pertimbangan. Ala ni i, maju dohot mundurna sada harajaon jotjot do i ditontuhon sian hamaloon ni angka pande bisuk laho mempengaruhi raja dohot mangalehon pamikirion/pertimbangan (2 Sam.8:16-18;20: 23-26; 1 Kron.27: 32-34)

2)      Nang pe digoari raja Salomo songon raja na umbisuk sian nasa raja di portibi on. Alai ibana sandiri pe godang do diurupi angka pande bisuk na adong diharajaonna na tongtong mangalehon pertimbangan memutuskan angka parkaro ( 1 Raja.4: 1 – 6). Alai hombar tu habisuhonna i dohot hinaarga ni habisuhon i gabe digoari buku on: Buku Poda sipaingot sian Raja Salomo. Ndang apala Salomo na manurat sude angka poda on. Alai ala habisuhon ni Salomo marharoroan sian Debata ndada hamaloon manang hapistaran na niajarhon ni angka guru-guru pande bisuk tu angka siseanna, gabe mansai ampit do goar Salomo on naeng mangondolhon as asude halak napinanghulingan ni buku on tangkas mangalului habisuhon na sian Debata. Tontu do ndang diorai jolma mangalului habisuhon na sian Debata martimbangkon habisuhon ni angka pande bisuk na umum i.

 

 

 

II. Hatorangan

  1. Ayat 9 : Pasangap ma Jahowa marhite sian hamoraonmu dohot marhite sian patumonaan ni sandok pangomoanmu. Dipilit Debata do bangso Israel gabe bangsoNa, gabe bangso na Bolon, patuduhon habalgaon ni Debata, bangso na tarpasupasu hinorhon ni padan ni Debata tu mpuna si Abraham, Isak dohot Jakob. Di Bibelta sai marulakloni do Debata paingothon tu bangsoNa asa pasangaphon Ibana marhite patumonaan ni sandok pangomoan ni bangso i. Sian mulana pelean si Kain i naung ditulak Debata do siala ndada sian patumonaan ni pangomoanna dipelehon. Ndada na terbaik na dipelehon si Kain uju i asa dang lomo roha ni Debata. Marasing sian si Habel anggina i, na mamelehon na dumenggan (1 Musa 4: 3 – 4). Bangso israel naung ditonahon Debata do asa mamestahon Ari raya ni patumonaan ni parbue ni na niulana, na dipatupa dungkon ari Sabat na paduahon di Paskah (3 Musa 23: 9 – 14). Di pesta i, angka jolma ingkon mamboan sabahagian sian parbue ni haumana na parjolo songon peleanna tu Debata. Boasa ingkon pasangaponna Jahowa? Hata “Pasangap Jahowa” mandok ndang na hurangan Debata diangka sipanganon, alai naeng tangkas botoon ni bangsoNa paboa Debata do nampuna tanoi, halak dagang jala paisolat do nasida (3 Musa 25 : 23). Jala Debata do nang mamasumasu saluhut na niula ni tangan nasida umbahen manjadi jala manggotil nasida marlompit ganda. Hata “Pasangaphon Jahowa” marlapatan do i muse asa naeng tangkas botoon ni bangsoNa “naeng jumolo Debata taruli manang gabe prioritas disaluhut angka naniula ni bangsoNa”. Hinorhonni i do umbahen diparentahon Debata tu bangso Israel : “Ingkon boanonmu do patumonaan sian tanomi masuk tubagasan jabu ni Jahowa, DebataM...” (2 Musa. 23 : 19). ; 3 Musa 23 ). Songoni do di 3 Musa 23 : 11 di dok Jahowa tubangsoNa : “Paboa ma tu halak Israel jala dohononmu ma tu nasida : Ia dung sahat hamu tu tano silehononHu tu hamu, jala sanga hamu manggotil gogona i, ingkon boanonmuna ma tibalan parjolo sian patumonaanmuna i tu malim”. Ruhut “Patumonaan on” tongtong do diihuthon sundut na umpudi dipomparan ni bangso Israel (Pat. 5 Musa. 26 : 1-11).   Marojahan sian parenta ni Jahowa tu bangsoNa dung sahat nasida di tano Kanaan, gabe andor sipaihutihuton do i to pomparan ni bangso Israel sahat tu panggonggomion ni si Salomo gabe raja di Israel. Dihangoluhon si Salomo do na ummarga do Debata dipardalanan ningoluna umbahen naboi ibana mamora jala maduma. Songon panghaporseaon ni si Salomo di Jahowa, naeng ma songoni bangso naginonggomanna manghangoluhon Jahowa disandok gulmit ni ngoluna. Raja Salomo paingothon bangsona asa unang manghalupahon Jahowa silehon pasupasu i. Unang ala ni arta, hamoraon, nang sinamot i mambahen holang roha nasida sian Jahowa. Unang ala ni arta/hamoraoni gabe dalan ni sibolis manegai parsaoran ni nasida dohot Debata. Unang ala ni arta/hamoraoni gabe patubu dosa dohot ginjang ni roha. Alai marhite arta/hamoraon namarharoroan sian pasupasu ini Jahowa, naeng ma nasida manontong mandok maulite tu Jahowa silehon pasupasu i. Dalan nasida mandok maulite tu Jahowa ima marhite pasangaphon Jahowa disaluhut hamoraon manang arta naung pinasahat ni Debata. Jala ingkon tongtong dihangoluhon bangsoNa, Jahowa do naummuli/prioritas disandok gulmit ni ngoluna, ai Debata do manarihon saluhut naringkot dingolu ni natinompaNa.
  2. Ayat 10 : Jadi marsipinjot ma angka sopom, jala sirnip tuak anggur angka pangilanganmu. Dison ma dipatuduhon Debata jaminan untuk membesarkan dan memotivasi orang bahwa itu adalah dari Allah dan dikembalikan kepada Allah. Dison ma dipatuduhon tu hita laho mendisiplinkan halak na porsea. Naeng berengonta sian turpukon ima, parsaoran nadenggan tu Jahowa marhite napasangaphon Ibana sian “Patumonaan Naniula” mambahen las roha ni Debata. Dipatuduhon Jahowa ma las ni rohaNa mida jolma napasangaphon Ibana marhite pasupasu hangoluan dohot hadumaon. Pasupasui di barita raja

Salomo di dok : “Jadi marsipinjot ma angka sopom, jala sirnip tuak anggur angka pangilanganmu”. Hadirion ini si Salomo na manghangoluhon poda ni Debata marhite amana si Daud mambahen si Salomo gabe jolma na tarpasupasu, jala gabe pasupasu tunahumaliang. Di barita ini 1 Raja-raja. 3 : 14-15 di dok : “Dung i molo sai tong marparange ho di angka dalanHu laho mangaradoti angka patikHu dohot tonangKu, songon parange ini amangmu si Daud, tumpahanHu ho huhut sarimatua. ...Jadi dung sahat ibana tu Jerusalem, jongjong ma ibana dijolo ni poti parpadanan ni Jahowa, jala dipelehon angka pelean situtungon, dibahen huhut angka pelean hamauliateon, jala dilehon mangan saluhut naposona”.

 

III.       Hahonaanna Tu Jamita

1)      Dipiga inganan pelayanan di bona pasogit, adong dope dapot diluat i molo dapot tingkina gotilon/panen sai jumolo dipatupa “mamonamona”. Ulaon patumonaan naniula dipatupa ingkon jumolo pasahaton parbue naniula i tu Debata marhite naposoNa di Bagas Joro. Dipasahat ma i tingki “Pesta Gotilon” nadipamasa ditongatonga ini huria i. Dihaporsea i ruas ni huria do songon hata ini Debata na di dok di Buku Ende No. 373 : 1 “Mangula hita jolma manabur boni i. Alai anggo jadi na di Debata do i. Dilehon las ini ari, nang nambur, udan pe. Tongtong dipanumpakna marguru sasude. Nasa uli basa ro sian Debata. Ipe Ibana pujima, huhut haposi da”. Marhite pelean patumonaan naniula i, dihangoluhon ruas ni huria do dalan nasida laho mandok mauliate tu Debata ala ni pasupasuNa : gabe naniula, sinur napinahan, horas dihajolmaon. Porlu do dilestarihon Pelean patumonaan naniula ditongatonga ni huria asa manontong ngolu napasangaphon Debata marhite hamoraon najinalona sian Debata. Tugas ni huria do melestarikan kearifan lokal patumonaan naniula gabe sada warisan nadenggan tu sundut naumposo songon napinatupa ini si Salomo tu bangso Israel.

2)       Molo pinamanat partondion ni ruas naung manghangoluhon denggan basa ni Jahowa, adong do jumpang pangalaho napasangaphon Jahowa marhite hamoraon naung jinalona sian Debata. Adong do keluarga naolo pasahathon tano inganan pargarejaan; biaya pembangunan gareja manang bagas ni Pandita; mangalehon mobil dinas tu huria. Suang songoni do molo dipatupa huria pesta penggalangan dana, sian hamoraon napinasahat ini Debata dipasahat angka ruas do bantuan/sumbangan.  Molo pinamanat parngoluon ni jolma nasai manontong pasangaphon Jahowa marhite hamoraonna sai lam martambatamba do hamoraonna. Baliksa, parngoluon ni angka jolma nasai mangholit tu Tuhani, lam marpogos jala ndang adong namasa dingoluna.

3)      Topik ni minggunta mandok: “Pasangap Ma Jahowa Marhite  Hamoraon Dohot Dagingmu”, Disonma hinaringkot nipangauhononta di hata ni endenta Buku Ende No. 470 : 5 “Sere, arta, hepeng pe buat ma di Ho sude. Tondi nang pamatanghi, ingkon Ho oloan ni i”. Alai unang sala hita ndada na gabe ksuksesan nang arta dohot hamoraon i laho pasangaphon Debata alai haunduhon, ketaatan na marparbue. Hata ni Tuhan Jesus di Mateus 6 : 33 “Sai jumolo ma lului hamu harajaon ni Debata dohot hatigoranNa, dung i tambahononNa do sude angka ondeng tu hamuna”. Amen!

Jamita Minggu Kantate (Endehon hamu ma di Jahowa ende na imbaru) – 28 April 2024

Ingkon Mamujimuji Jahowa do Angka na Usouso Di Ibana  ( Orang Yang Mencari Tuhan Akan Memuji NamaNya) Psalmen 22: 26 – 32     a)  ...