Sabtu, 15 Februari 2014

Bahan Jamita Minggu Septuagesima, 16 Pebruari 2013

Dipangolu, Dipatorop Jala Dipasupasu Jahowa
5    Musa 30 : 15 – 20

             A.      Patujolo
Ditaon pa-40-hon dung haruar bangso Israel sian Mesir, tolhas ma nasida tu tano Moab di taon 1210 SM, manggulon (berkemah) di toru ni dolok Nebo, na marpuncuhon Pisgah 835 meter di ginjang ni laut, jala 1230 meter sian angka rura na humaliang. Na ginoar Jabal An Naba, saonnari marholangholang 19 km sian muara Jordan, manang 185 km sian dolok Hermon.
Disi ma bangso Israel mangulon saleleng 2 bulan, sada adaran na martondongkon bariba ni kota Jeriko, kota kurma na tarbarita i inganan parsingkolaan ni angka malim Jahudi uju i. (Pt. Pang.1:16; 3:13; 5 Musa 34:3). Boho ma umur ni si Musa, naposo ni Debata di tingki i, 120 taon ( 5 Musa 31:2). Hira g anup ari do si Musa pajongjong di jolo ni luhutn ni Israel di tingki i manjamitahon angka hata ni Debata laho mamodai saluhut bangso i si 601.730 halak baoa na marumur 20 taon tu ginjang, hombar tu sensus na paduahon ( 4 Musa 26: 4-51)
Mansai tangkas do dijamitahon si Musa tu sandok bangso Israel taringot tu panogunoguon ni Debata Jahowa di nasida, mulai sian Gosen-Misir sahat tu Sinai inganan nasida manjalo Patik na 10 i. Nuaeng pe , nunga sahat nasida tu bariba ni Aek Jordan laho taripar tu tano Kanaan, naung pinarbagabaga ni Jahowa tu ompunasida si Abraham, si Ishak dohot si Jakob ( 1 Musa 12: 1-7).
Tardok dua pangibulan bolon do jamita ni si Musa tu luhutan ni bangso i di nebo taon 1210 SM, i ma : “Manaili tu pudi” dohot  “Mamereng tu jolo” (Pslm.1-11; 12-34). I do umbahen digoar halak Jahudi buku 5 Musa on “Haddebharim”= tona parpudi ni si Musa tu Israel, manang Deutronomium (Bhs. Junani): pangarataion di patik ; (Deuteros: paduahon; Nomos: patik/hukum).
        B.      Hatorangan
      1.       Dung haruar bangso Israel sian tano Misir, sai jotjot do bangso i maralo dompak Debata. Sai madabu do  nasida tu na mangulahon na so dihalomohon ni roha ni Debata (dosa); marungutungut, manomba ganaganaan, pargadombuson, harorangon dna. Sai jotjot do nasida marjogal ni roha na so mangulahon patik nang Hata ni Debata. Ala ni i diuhum Debata ma nasida mardalan dihalongonan saleleng 40 taon. Asing ni si Josua dohot si Kaleb, sude halak Israel sian generasi na paprjolo sian bangso i disiaphon di halongonan i. Ndang diloas Debata nasida mamasuhi tano naniuarihon i, ima  Tano Kanaan.
     2.       Mamereng tu pudi angka hasalaan dohot dosa nasida ujui sahat tu Moab nasida, dipaingot si Musa ma muse nasida andorang mamasuhi Tano Kanaan i asa unang mangulahi mangulahon dosa nang hasalaan nasarupa. Dibariba aek Jordan i ma disosoi si Musa bangsona i asa unduk tu Debata. Ndang adong na so boi siulahononnhon sian patikNa i, adong ma dua sieahan nasida, ima:
    a.       Naparjolo; patik na tarsurat i, ndada na maol i ulahononhon. Alai nang pe songon i tong do pamanathonsa, ndada ulaon na muramura i, jala ndang  na marlapatan ndang boi ulahononthon. Jala marhite turpuk on, naeng do dohonon ni si Musa haunduhon di na mangulahon  Hata nang patik  ni Debata ndada holan haboion ni nasida mangulahonsa, alai pangoloion nasida do mangulahonsa. Na dipangido tu nasida ndada holan mangulahon sambing alai adong kepatuhan, hormat mangoloi jala mangulahonsa.
     b.      Napaduahon; haunduhon nasida boi do siala ndang pola dao inganan pangulahononna, ndada di laut, dilangit, diudara manang di inganan na maol, alai na boi sipatupaon nasida do. Ndada na buni laho mangulahonsa ingananna manang na gabe maol botoon. Nunga dipasahat tu bangso i patikNa i di dolok Sinai, ro do Debata mardompakhon nasida laho pasahathon na dirohaNa i tu bangsoNa. Ditongatonga nasida do Patik i naung niajarhon ni angka ompunasida na jolo tu angka iananghonna songon na tarsurat di  5 Musa 6 : 6 – 7 “Jala ingkon parateatehononmu luhut hata on, angka na hutonahon tu ho sadarion. Jala ingkon gogoonmu mangajarhon angka i tu angka anakmu, jala taringotanmu angka i, molo hundulhundul ho di bagasan jabum, manang mardalani ho di pardalanan, manang laho modom pe ho, nang dung hehe muse”. Lapatanna; nunga dihasomalhon nasida mangapil patik i, arian dohot borngin, nunga dihatahon nasida, nunga diapil, jala nunga dihasomalhon dibagasan ngolunasida, jadi ndang asing be i di nasida. Jadi ndada na maol manang hal na asing be i dinasida, alai disosohon si Musa ndada holan diulahon alai ingkon adong kesungguhan, manang komitmen; holan dua do pilihan dinasida mangulahon dos tu hangoluon, ndang mangulahon dos ma i tu hamatean.
      3.       Pardalanan nasida mamolus halonongan dohot angka mara nang ahsusaan saleleng 40 taon na niuluhon Debata marhitehite NaposoNa sai hira nunga martopi. Nunga sahat tu luat Moab nasida, tungkan purba sunge Jordan. Tano Kanaan, naung dipadanhon Debata nunga dijolo ni mata ( 5 Musa 1 : 1-8), dung i marhite 5 Musa (Kitab Ulangan), dipaingot Debata ma muse marhitehite si Musa naposoNa i tu bangso Israel asa unang langgus rohana jala manghalupahon Patik nang Hata ni Debata; disi mi ditegakkan kembali perjanjian ni Debata dohot tu nasida, ima angka uhum, nang patik, hasomalan, di adat nasida, di masyarakat nang pangalahona pe ( 5 Musa 12-26). Alai ndang sae holan i, diboto si Musa do na so pasidohot be ibana mamasuhi tano i jala ingkon ditorushon si Josua nama ( 5 Musa 31), jongjong ma muse ibana diadopan ni Bangso Israel i, asa mambuat jala manotophon pamilitonna na manontuhon masa depan bangso i. Ndada na marmeammeam tu pilihan i, i do na manontuhon; ayat 19a “Jouonku ma sadarion langit dohot tano gabe sitindangingku dompak hamu, paboa naung hupapillithon tu hamu hangoluan dohot hamatean, pasupasu dohot torutoru....” (jaha ay. 15 “....nunga hupapillithon tu ho sadarion hangoluan dohot hatuaon, hamatean dohot hamagoan”). Jaloona do hangoluan dohot hatuaon molo dihaholongi nasida Debata marhite na mangulahon dohot na manghangoluhon Patik nang Hata ni Debata (ay. 16a. Ingkon haholonganmu Jahowa, Debatam, jala marparange di angka dalanna, huhut mangaradoti angka patikna, angka aturanna dohot uhumna,). Alai sabalikna molo maralo do pangalaho nasida sian hata nang patik ni Debata aeonna ma hamatean, bura nang hamaolon (ay. 17 Alai tung sura marbalik roham, ndang olo ho manangihon, lam olo ho elaelaon marsomba tu angka debata sileban dohot mangoloi angka i). Marhite pilihan i, naeng do ingot diroha nibangso i na masa uju di Misir nasida na manomba debata ganaganaan, hape di perbudak do nasida. Ido alana dipaingot si Musa bangso i asa mambuat pilihan; hangoluan do  manang hamatean? (“...dibahen i pillit ma hangoluan i, asa mangolu ho dohot pinomparmu sogot. Asa haholonganmu Jahowa, Debatam, jala tangihononmu soarana, jala marsilohot roham tu Ibana, ai Ibana hangoluanmu hian dohot na paginjang umurmu...”ayat 19b-20a).

     4.       Dibagasan padan naung niuarihon ni Debata tu bangsoNa i; naeng pasupasuonNa marhite angka ondeng ima berkat jasmani na marhadomuan tu pauliulihon parngoluannasida na gabe bangso na pinillit ni Debata. Jaloonna do pasupasu i molo pangoloi nasida di na mangulahon Patik ni Debata naung dilehon tunasida, na marlapatan, sahat ma pasupasu i tu nasida molo hatauon nasida di Hata ni Debata nang Patik dihangoluhon (diulahon) nasida dibagasan parngoluan nasida siganup ari. On ma na so diulahon generasi na parjolo sian bangso i. Pamotoan nasida di patik i dang diihuthon marhite pambahenannas, asa on ma siboan mara di nasida diuhum Debata. Asa marhite turpuk on sipaingot Debata tu bangso Israel i, naeng unang holan di bibir nasida patik i, manang holan diapil, manang dihasomalan sambing (ay.16).
     5.       Parenta ni si Musa tu bangso Israel laho manghaholongi Debata Jahowa marhitehite na mangulahon patik  ni Debata, na patuduhon parbinotoan ni bangso i taringot tu patik nang Hata ni Debata ndada adong artina molo so adong komitmen laho mangulahonsa. Laos sadalan do i na tarsurat di Jakobus 1 : 22Alai gabe siulahon Hata i ma hamu, unang holan pananginangi, angka na paotootohon dirina!”. Laos parange sisongon i do na diorai Jesus tu halak Parise dohot siboto surat, na holan tumangihon Hata ni Debata dohot patikNa alai ndang diulahon dohot denggan jala sintong, ndang dihangoluhon. Naeng do dikuasai Hata ni Debata alai ndang olo nasida Hata ni Debata mangarajai ngoluna.
      C.      Sipahusorhusoron
Ø  Somal do molo di pudi ni taon manang di bona ni taon dipamasa huria rapot laho patupahon angka program pelayanan ditonga ni huria dohot rancangan ni anggaranna. Hea do masa disada huria dihatai pandita ma dohot parhalado nanaeng sipatupaon dohot evaluasi pelayanan. Dirangrangi do sahat tu pelayanan na so apala manghorhon tu partondion sian haroro ni na mandohot, sahat ma panghataion i tu ulaon partangiangan, hape na mandohoti lam moru do ro partangiangan na somal di gareja dibereng pandita i dohot parhalado. Ndang songon paprunguan koor rupani dohot partangiangan wijk, hape partangiangan di gareja lam moru jala otik holan 5 sahat tu 7 halak do na ro, ipe holan angka horong lansia do na ro. Sialani i ma, efisiensi anggaran laho  patupa bus jemputan tu partangiangan gareja gabe dihapus jala diputushon asa  mansoohot  ulaon partangiangan gareja i. Dung sahat barita haputusan i tu ruas nang sahat tu na ringgas mandohotisa, gabe protes ma ndang setuju angka na ringgas tu parpunguan i, alai molo pandita dohot parhalado totop do di haputusanna. Alai nang pe dipasohot ulaon parpunguan i, sai ro do sahalak ina tu gareja i laho martangiang songon na somal  hian. Ditangianghon ibana do sude ruas ni huria, pandita nang parhalado pe, tung pe sahalkna martangiang pos do rohana ditangiahon Debata do tangiangna i. Dung manipat pigapiga bulan, lam leleng tarbarita do hasatiaonni sahalak ina na ringgas ro martangiang i tu ruas. Gabe lam ro ma ruas mandohoti ina i laho martangiang di gareja, ujungna gabe dipungka huria ma muse parpunguan i. Di hita saluhutna nahinaholongan dibagasan Jesus Kristus, sahalak ina i, sada ruas biasa do na so apal timbo parsingkolaanna, alai marhite sikapna polin i laho mangulahon Hata ni Debata gabe sada bukti laho pailahon angka na parbinoto dohot parilmu tinggi.
Ø  Hea do ra hita umbege barita taringot tu sahalak dakdanak, ditingki marsingkola ibana mangadopi ujian matematika dapotna do puntten 100, alai hea do disuru inongna ibana laho manuhor situhoron tu warung alai ndang diboto ibana mangetong ulak ni hepengna. Di hita na hinaholongan dibagasan Jesus Kristus, jotjot do rupani hita songon dakdanak i dijolo ni Debata, taboto do dohot denggan Hata ni Debata alai ndang taboto mangulahonsa dohot sintong. Ala ni i sian turpuk on dipaingot do hita, ia ngolu na tama diadopan ni Debata ndang dipuntten i sian timbo ni parbinotoanta  alai haunduhonta do mangoloi Hata ni Debata dohot sintong dibagasan ngolunta.
Ø  Nuaeng lam jonok nama pemilihan angka na hundul di pemerintahan negaranta Indonesia taon on, manat ma hita mamillit sipillitonta, alai unang ma gabe golput hita manang na so olo mamilit, tajou ma Tuhan i laho mamparbisuhi hita mamilit na hombar tu lomo ni roha ni Debata asa marbisuk hita mamereng ise do figure na boi sipangasahon di pamarenta daerah nang pusat pe. Nang di situasi ngolunta ganup jotjot do hita dipaadop tu berbagai pilihan, ala ni molo sala mamilit hita boi gabe sikamabarbar ( sala mandasor sega l uhutan). Tajalo ma hagogoon nang petunjuk sian Debata marhite tangiangta asa diparbisuhi hita laho mamillit angka pilihan na sahat tu hita, gabe pasupasu nang las ni roha ma dihita ujungna.
Ø  Hita na porsea dibagasan Jesus Kristus, dipillit do hita gabe anak ni Debata na gabe panean di  HarajaonNa, alai naeng ma dipudi ni pamillitonNa i tapatuduhon parange ni ngolu na tama jala marasing sian jolma na di portibi on. Molo dilehon tu hita Hata ni Debata ndada holan didiskusihon manang diperdebatkan, alai naeng do diulahon dibagasan ngolunta. Nang pe sai tadok nunga taboto HataNa i alai namangulahon on do na maol, ndada na mandok gabe so diulahon. Molo taungkap roha nang pingkiranta jala adong komitment dihita ganup boi do ulahononta i marhitehite pangurupionNa i. Ala ni i tapangasahon ma bisuk na sian Debata asa tau hita mangulahonsa jala dipargogoi hita marhitehite TondiNa ima Tondi Parbadia. Ala ni i tabuat ma komitment, hangoluan do manang hamatean ? Alai hita na hinonghop dibagasan Jesus Kristus nunga dipillit hita asa gabe parjambar di hangoluan sogot marhitehite AnakNa Jesus Kristus, tahormati jala arga ma di ngolunta i marhite na sipangoloi (taat) hita di Patik nang HataNa i asa tarpasupasu hita. Amen.!


Jamita Minggu Kantate (Endehon hamu ma di Jahowa ende na imbaru) – 28 April 2024

Ingkon Mamujimuji Jahowa do Angka na Usouso Di Ibana  ( Orang Yang Mencari Tuhan Akan Memuji NamaNya) Psalmen 22: 26 – 32     a)  ...