Jumat, 30 Mei 2014

Bahan Jamita Evangelium Minggu Exaudi, 1 Juni 2014

Asa Sada Saluhut Halak Kristen
Johannes 17 : 1 – 11

     1.       Ia Bindu 17 on digoari do tangiang ni Tuhan Jesus ima tangiang ni Malim na sangap. Jala Tuhan Jesus do sintua ni malim na sumurung jala na sun denggan saleleng ni lelengna, na tongtong mangondihon saluhutna (Heb.5:6, 7:17-28). Aha do alana umbahen na martangiang Tuhan Jesus di bindu on? Taida ma i di bindu 16 na di jolo ni turpuk on. Dipasahat Tuhan Jesus do tangiang on di na laho mandapothon sitaononNa Ibana. Diapoi do sisean i asa marpos ni roha jala rade mangadopi haporsuhon huhut asa mangido sisean i tu Debata Ama dibagasan Goar ni Tuhan Jesus. Didok, haporsuhon do jambarmuna di portibi on (16:33). Ala ni i ma diapoi jala dipapos rohanasida saleleng di portibi on laos ditangianghon. Jadi tung bagas do pingkiran dohot holong ni roha ni Tuhan Jesus di saluhutna. Laos songon i do holong ni rohaNa tu Ama i, gabe dipasahat saluhutna tu Ama i. Ima na targombar di tangiang ni Tuhan Jesus Kristus, Malim na sangap jala na sun denggan i. Adong tolu bagian isi ni tangiang on: Ayat 1 - 5 Tuhan Jesus manangianghon diriNa dohot ulaonNa; Ayat 6 – 19 Manangianghon angka siseanNa; Ayat 20 – 26 manangianghon angka na porsea di sude tingki dohot inganan. Jala turpukta ima bagian na parjolo dohot napaduahon.
     2.       Ayat 1-5; molo didok dison “parsangapi” na martudutudu tu haulion, huaso dohot hahormaton na gabe nampuna ni Tuhan. Anak ni Debata doshon dohot Debata Ama, sian pangungkaponNa di hatutubuNa sahat tu hamateanNa dohot haheheonNa, dipatuduhon do Ha-Debataon-Na i, sadalan songon na nidok di Johannes 1 : 14 “.....jadi huida hami ma hasangaponna, i ma hasangapon ni Anak sasada na sian Ama i, gok asi ni roha dohot hasintongan.”
     2. Jesus na mamparsangapi mamboan tolu pingkiran, ima: a) Jesus mamparsangapi laho patuduhon hamuliaon ni Debata Ama, siala haunduhon ni Kristus tu sangkap ni Debata Ama (Pil.2:6), patandahon Debata Ama jala na pasingkophon ulaon haluaon ni Debata. b) Diparsangi Kristus siala Ha-Debataon-Na, na pangoloi Ibana, jala ujungna dipatuduhon i di ha-jolmaon-Na, jala hehe sian hamatean ala ni huaso ni Debata. c) Jesus na mamparsangapi Debata mangalehon tingki tu manisia asa sahat tu hangoluan na so ra suda. Jala ujungna martudutudu tu pasangaphon Debata Ama dohot Kristus Anak ni Debata, jala mangarahon sude jolma laho mamparsangapi Ibana.
    3.       Ayat 6 – 11 : Dungkon martangiang tu Diri-Na sandiri, diuduti Jesus muse manangianghon angka siseanNa di parpunguan ni angka apostel na manorushon pamaritaon i disandok portibi on. Na ro do Jesus Kristus sian Debata Ama, jala haporseaon na songon i mambahen angka na porsea i gabe nampuna ni Debata Ama dohot nampuna ni Kristus. Dipangido Jesus do tu Ama i asa mangalehon tu angka siseanNa i ma: Hasadaon. “Asa sada nasida songon hita”, hasadaon na pinangido ni Jesis ima sorminan ni hasadaon hasitolusadaon ni Debata Ama, Anak, dohot Tondi Parbadia, ima na jotjot didok Trinitatis.
    4.       Na martangiang do Jesus laho mangadopi hasusaan nang hamaolon. Mansai ganjang do tangiang ni Jesus on molo tapaihutihut udutna dungkon ni turpukta on. Mansai bagas do pangantusionna. Adong pangkilalaan bobonosan, mandele siala diida Jesus do hasomalan ni angka siseanNa na martongkar jala sai maralo. Hadirionna sandiri do na menonjol di angka sisean i boi patubuhon parbadaan na manghorhon dosa. Naung tarida do i di panghataion ni angka sisean i dohot Jesus; ise do na umbalga sian nasida ? Jala di masa angka apostel pe tarida do i, ditingki Apostel Paulus marbada dohot si Barnabas taringot tu si Markus (Ul.AP.15:35-41). Adong muse do parbadaan sian Apostel Paulus dohot Apostel Petrus dohot angkia donganna (Gal.2:7-14). Jala sahat do tu parbadaan ni angka huria na parjolo andorang so dipature dope parsagi ni Bibel on; parbadaan manang parsalisian taringot tu –Ha-Debata-on ni Jesus jala taringot tu pandidion. Jala adong do uhuman “bura” manang uhuman mate molo masa parasingan pandapot. Jala dungkon dipature parpeak ni angka Buku di Bibel i masa do hagaoran nang parbadaan sian Gareja Barat (Katolik) dohot Gareja Timur (Ortodoks). Parbadaan manang didok ‘scisma-skisma’ dungkon DR.Martin Luther mamereng na so denggan be pardlanan ni huria Katolik, umbahen na tubu na mangihut huria protestan, dungkon ni i sian protestan marsalisi ma muse patubuhon angka na beraliran pentakosta.
    5.       Memang molo tauhal turpuk di angka pengalaman ni apostel, marpingkir positif do nasida hinorhon ni parbadaan nang parsalisian i. Dibuat nasida do dalan na sandiri laho marbarita na uli; isarana Paulus dohot Barnabas dohot si Petrus, mangula Pamaritaon di luat na marasingasing be. Lam tang do nasida di panghobasion rup masihormatan do nasida (1 Kor.9:6; 2 Tim.4:11). Jala on do muse na masa ditonga ni huria, lam tamba angka denominasi ni huria na marsitutu laho marhobas jala mamaritahon Barita Na Uli disandok portibi on. Jala ingkon putihonta do angla na positif sian angka parasingan ni huria tu huria na asing, jala unang ma tu kepentingan ni pribadi manang kelompok, manang gabe hasangapon ni sasahalak. Alai naeng ma huia jongjong ditonga ni portibi on laho pasasangaphon Debata tudoshon songon na pinasahat ni si Johannes di Johannes 3:30 “Ianggo Ibana, patut lam ganda; lam moru ma anggo ahu!”. Ido umbahen na martangiang Jesus tu angka siseanNa dohot tu hita jolma pardosa asa mangolu hita dibagasan hasadaon na ni rahut ni Holong ni Debata dibagasan Jesus Kristus.

Selasa, 27 Mei 2014

Bahan Jamita Epistel Minggu Exaudi, 1 Juni 2014

Asa Sada Saluhut Halak Kristen
Psalmen 68 : 2-11+33-36


    1.       Ia Psalmen on ima psalmen hamonangan mangarahon ruasna asa marende hinorhon ni hagogoon ni Debata na manghamonanghon bangso i dibagasan parporangan na niwailhon si David. Debata na mangalehon hamonangan na dipuji songon Raja di Jerusalem (ptds. Bindu 24). Ia psalmen on manggombarhon sejarah ni bangso Israel dungkon haruar sian Misir mangaliati halongonan, sahat tu pangungkapon di Sinai, jala mamolus parporangan laho manaluhon angka bangso na ditano na nilehon ni Debata Jahowa di nasida ima tano Kanaan.
     2.       Ayat 2-3 : “Sai hehe ma Debata....”ndada na marlapatan naung mate Debata dung i hehe sian hamatean, alai lapatanna patuduhon pambahenan ni Debata na manghohom mamereng hajahaton na niulahon Israel-Juda (pardihutaNa). Diuhum Ibana do nasida, jala manghohom do Ibana dimasa panguhuman i. Alai ndung dibereng Debata angka bangso na di pangke Ibana laho pamasahon uhuman i, marlomo ni roha, jala mangalobii batas toleransi ni Debata, i do asa hehe Debata laho mamorangi nasida (musu ni bangsoNa).
     3.       Ayat 4 – 5: Ndang sude halak Israel mangulahon dosa dohot na jat. Sai adong dope halak na satia mangulahon parsombaonna; satia manghaholongi dohot mangulahon Hata ni Debata. Nasida pe pasidohot do ditonga ni bangso i na hona uhum, ala sada do nasida na sabangso ni Debata: Israel. Ingkon ingotonta, uhuman ni Debata tu bangso i do ndada bersifat pribadi manang personal (ptds. Jeremia dohot Hesekiel). “Angka partigor...” na patuduhon ditonga ni bangso Israel sai adong dope halak na satia manghaholongi  dohot na mangoloi Hata ni Debata. Nang pe nasida dohot manghilala panguhuman i, alai tongtong do nasida porsea di pangaramotion ni Debata. I do umbahen marolopolop jala marlas ni roha nasida dungkon ditaluhon Debata musunasida i.
    4.       Ayat 6 – 7: Ia turpuk on ndada dipasahat langsung tu angka namabalu manang tu na tading di lampin, ndada lapatan secara hurufiah. Alai pandohan i sada gombaran na dibahen panurat psalmen on laho patuduhon keadaan na nialaman ni Harajaon Israel dohot Harajaon Juda na tinadingkon ni amana, i ma Tuhan Debata. Ibana Debata na manadingkon, tudos lapatanna Debata na manguhum, pardihutana dohot angka ianangkonNa (ditinggal sebatang kara; ptds. Hosea 2: 1,3). Pangalaho sisongon on jotjot masa dipardalanan ni ngolu ni bangso Israel. Uhuman na pinamasa ni Debata martujuan laho mangajari pardihutaNa ima Harajaon Israel  dohot angka ianangkonNa ima sude rakyatna, asa marhamubaon ni roha mangalului Debata jala huhut mangulahon Hata nang PatikNa nanaung pinasahat angka naposoNa. Tujuan ni uhuman i ndada na laho patuduhon rimas ni Debata sambing alai naeng patuduhon pangaramotionNa tu angka na satia manghaholongi Ibana dohot na mangulahon lomo ni rohaNa. Tujuan ni panguhuman ni Debata laho paluahon bangsoNa sian dosa dohot parmaraan. (“Maka pada waktu itu, demikianlah firman TUHAN, engkau akan memanggil Aku : Suamiku, dan tidak lagi memanggil Aku : Baalku !… Aku akan menjadikan engkau isteri-Ku untuk selama-lamanya…, Aku akan menaburkan dia bagi-Ku di bumi, dan akan menyayangi Lo-Ruhama, dan Aku berkata kepada Lo-Ami : Umat-Ku engkau ! dan ia akan berkata : Allahku !”- Hos. 2: 15,18,22; 11:8-9).
    5.       Ayat 8-11: Marningot do parpsalmen  uju di halongonan bangso Israel, dohot do Debata mangaramoti nasida sahat tu dolok Sinai. Molo ro Debata humuntal do tano on, jala manetehi huhut angka langit (Pang.5:4-5; 2 Musa 19:18; Hab.3:3-6; Pslm.18:7; Mik.1:1-3). Na manetehi asing ni udan dohot do angka Manna laho pautubu hagogoon di nasida (Pslm.78:4; ptds.5 Musa 4:20; 9:26,29). Ihut muse do udan lomo ni roha dipangusehon mamornohi tano na mahiang, asa gabe marlas ni roha angka na pogos, na dangol ima bangso Israel i sandiri manjalo denggan basa ni Debata.
     6.       Ayat 33 – 36 : Diarahon parpsalmen on do asa mangendehon dohot mamuji Debata. Debata songon Raja sian saluhut raja na diangka bangso, sipujion do Ibana jala di angka banua ginjang sahali do hagogoanNa. Ibana do Debata diangka na tinompaNa, tarlumobi Debata di BangsoNa bangso Israel na mangalehon hagogoon tingki haruar bangso i sian Misir, dihalongonan, diparporangan di partingkian ni angka panguhum dohot angka raja sahat di tingki ni parpsalmen. Dipatandahon dopaboa na tangkas panandaonna di Debata, ai ndang mansohot ibana mamuji Debata ganup ari
C. Sipahusorhusoron
Ø  Ai ndang tarbahen manang ise mamuji Debata dohot mangendehon GoarNa ai so jumolo mananda Ibana. Ndang tarbahen marolopolop mida sada halak na so tinandana. Asa jumolo do mananda dung i manghaholongi. (tak kenal maka tak sayang, karen akenal maka sayang). Panandaon di Debata, i do ojahan ni pamujion tu Ibana. Asa halak na hurang  mamuji Debata i ma tandana hurang panandaonna di Debata. Songon parpsalmen on tangkas panandaonna di asi ni roha ni Debata, naeng ma songon i panandaonta angka siihuthon Kristus di Debata. Marhitehite panghophopon Jesus Kristus tatanda Debata (Joh.3:16), tatanda hagogoon, holongNa nang pangaramotionNa dipardalanan ni ngolunta
Ø  Molo nunga tatanda Debata huhut tapuji GoarNa, tapatuduhon ma pos ni rohanta tu Ibana. Molo pe ingkon manaon na porsuk hita, dihosomi soada alana, direhei, dipasiding halak jala diago, alai ndang sumurut pos ni rohanta di Debata. Tongtong do marhaposan parpsalmen i tu Debata, nang hita pe siihuthon Kristus naeng ma benget rohanta dihaporsuhon, marlas ni roha manghirim jala jugul martangiang (ptds. Rom 12:12; Pslm.73:28). Tahaposi ma Debata, paboa na saguru di Debata do ngolunta dohot haluaon sian hamatean pe. Debata do sumarihon dohot na manjamin ngolunta, sasintongna na tarbuang do hita hinorhon dosa nang pangalaosionta di patik dohot Hata ni Debata, jotjot hita diparhatoban sibolis. Alai ndang pasombuonNa hita sai dibagasan hasusaan hinorhon ni dosa i dohot di parhatoban sibolis, ndang loasonna hita tarbuang ala ni dosanta. Alai ingkon rosahanna do musu i, tahaporseai do naung dihamonangkon Debata hita dibagasan Jesus Kristus maralohon sibolis, portibi on, dosa nang hamatean i. Manaon na porsuk Tuhanta i, hona insak, dileai jala dipasahat do Ibana tu tangan ni panguhum sahat ro di na mate tarsilang humophop hita jolma ( dipasombu Debata do i sahat ditingkina; ptds. 1 Kor.1:18). Dihaposi Jesus do Debata Ama i na margogoihon Ibana laho mangadopi sitaononNa sahat tu hau pinarsilang i (1 Petrus 2:8-9 Dipatutoru do dirina; na gabe pangoloi do Ibana paima mate, pola tung mate tarsilang!Ala ni i do dipatimbo Debata Ibana jala dibasabasahon tu Ibana Goar na sumurung asa nasa goar)
Ø  Angka siihuthon Kristus na maanghaposi Debata, dipasada do dirina, tondina tu Debata marhite tangiang parsombaonna. Songon Jesus i na pasadahon diriNa dohot Debata Ama i ; ptds. Evangelium Minggu Exaudi Johannes 17: 1-11 (ay.11-Ndang di portibi on be Ahu tu joloan on, di portibi on do anggo nasida; na ro do Ahu manopot Ho. Ale Amang na badia, ramoti ma nasida di bagasan Goarmu, angka na nilehonmi tu Ahu, asa sada nasida songon Hita). Minggu Exaudi (sai tangihon ma soarangku ale Jahowa-Pslm.27:7), asa molo naeng tangihonon ni Debata Jahowa  soaranta sai jumolo ma hita tumangihon soaraNa (ptds.Jahowa Siparmahan-Psl.23,Mat.6:33). Molo naung tapasada rohanta dohot Debata, naeng ma tarjou hita pasadahon rohanta dohot dongan sahaporseaon (ptds. 1 Petrus 2:9). Hasadaon ni ruas ni huria ni Tuhan i naeng ma hot jongjong ditonga ni bangso dohot negaranta Indonesia on nang di portibi on laho mangadopi arus jaman modernisasi na boi mamboan pengaruh na negatif. Songon pangidoan ni topik ni minggunta asa sada saluhut halak Kristen (ptds. 1 Kor.12:14-17), tarlumobi Minggu UEM (United Evangelical Mission) di hurianta. UEM ima hasadaon ni 35 huria na marharoroan sian ragam ni houm dohot bangso (Afrika, Asia, Jerman). Marhasadaon laho pararathon barita nauli tu sandok portibi on nang tarlumobi hurianta HKBP tarjou asa marhasadaon mamboan Barita Na uli ditonga ni bangso dohot negaranta Indonesia, mangalehon kontribusi tu pembangunan bangso dohot negara Indonesia jala hinorhon ni i tamba bilangan na porsea di Jesus Kristus na mamuji pasangap goarNa (Pil2:10-11). Amen.

Bahan Jamita Evangelium Hananaek Tuhan Jesus, Kamis-29 Mei 2014

Kristus do Ulu na mangatasi Sasude
Efesus 1 : 15 – 23

    1.       Ia surat si Paulus tu huria Efesus on, i ma surat na mandapothon angka na badia na adong di Efesus, angka na porsea di Kristus Jesus (1:1). Surat Efesus ditongos songon sijahaon di angka huria na di Asia na metmet. Hira sapandapot do angka pandebisuk ni Padan na Imbaru tingki on, ia Deutro Pauline panurat ni surat on mangula di generasi dung Paulus na monding di taon 60 AD di tingki ni si Nero. Songon sisean ni si Paulus ditorushon do teologi ni guruna huhut dipahembang tu kebutuhan ni zending di tingkina  di na humaliangsa. Jadi nang pe tapangke goar Paulus dison hombar tu tradisi ni gareja, na marlapatan do i manghata i taringot tu situasi ni huriahuria nihobasan ni Paulus hian, diujung abad sahat tu bona abad II AD . Halak Kristen sian generasi na paduahon ma anggo ruas ni huria Efesus (Ef.3:5). Lam tu hembangna do panghobasion ni huria i. Jala nunga terorganisir nasiad asongon sada punguan na hinobasan ni angka partohonan. Sian ragam ni angka pangula  na adong di huria i, isara ni angka evangelis, angka parmahan (parhalado), dohot angka pangajari. Pos do roha naung lam magodang huria i marhite panghobasion na tangkas sian angka partohonan i (Ef.4:11-12). Alai pamatangna do huroha na lam magodang, alai anggo parrohahon dohot partondion danak dope (Ef.4:13-16). Ala ni i do umbahen ditongos surat on, asa anggiat lam tang haporseaon ni huria i, jala margogo situtu mandopang musu i, marhite na marngolu na imbaru jala mamangke pahean sinjata na sian Debata (Ef.4:24-32; 6:10-17). Adong do dua horong na berpengaruh di Efesus di hatiha i, ima horong halak Jahudi dohot horong non-Jahudi manang halak kafir ( 2:13-19). Diondolhon si Paulus do di surat on, na Kristus do uluan ni angka horong i di huria i.
    2.       Tangkas do tarida parbue ni Barita na Uli naung sahat tu huria di Efesus, ai dibagasan las ni roha do Ap.Paulus umbege barita taringot tu parsihohoton ni haporseaon nasida (Rom 1:4; 1 Tim.3:13; 2 Tim.3:15), suang songon i nang parsaoranna na tongtong patuduhon hasadaon marhite holong ni roha maradophon donganna (Kol.1:4). Ai holong ni roha na pinarbuehon maradophon angka na badia, na marharoroan sian Jesus Kristus do i. Jala i do gabe hapataran ni hasadaon ni angka na porsea di Debata marhitehite Anak-Na Jesus Kristus. Hinorhon ni parsihohoton ni ruas ni huria i ma muse na mangonjar roha ni Ap.Paulus paboa na so mansadi laho mandok mauliate tu Debata Ama i uju martangiang ibana. Namarlapatan ma i paboa na so hea dihalupahon mandok mauliate marningot huria Efesus, ala tongtong do denggan parsaoran nasida tu Debata Ama i marhite na hot marhaporseaon.
     3.       Dipangido Ap.Paulus do dibagasan tangiangna i naeng dilehon Debata nian angka na ringkot asa sintong jala tangkas mananda Ibana. Na ringkot na nidokna ima Tondi Hapistaran (Roh Hikmat) dohot Pangungkapon. Taringot tu Tondi Hapistaran, ndang na ro sian parbinotoan ni jolma, manang na dapot ala ni hamaloon, dohot habisuhon marhite na diboto mangido sian Debata, alai silehonlehon ni Debata sambing do i tu jolma (Luk.10:21). Suang songon i nang pangungkapon (wahyu) na marlapatan do i na adong ‘penyataan diri’ ni Debata na gok asi ni roha. Ala ni ma gabe diparade pangantusion ni jolma laho manjalo pangungkapon i, jala hagogoon laho manjalo didok do i ‘Hatiuron’, i ma hatiuron na ro sian Debata. Pangidoan ni Ap.Paulus ditangiangna muse i ma  asa sude na manjalo surat on naung dipatiur ‘mata ni rohana’ diajari do asa adong di nasida  pangantusion taringot tu pangkirimon na mangolu, jala diantusi aha do na adong dibagasan panjouon ni Kristsus, nang panandaon di hagogoon-Na na sumurung i8. Jala tangkas ma tarida paboa na adong i dipatuduhon Debata huasona hombar tu gogo-Na maradophon Kristus, i ma dipahehe sian na mate, na hundul di siamun ni Debata di banuaginjang.
     4.       Tangkas do dipodahon Apostel Paulus taringot tu huaso ni Debata, na so adong tudoshon ni harajaon-Na ditongatonga ni portibi on, na marhuaso, na marhagogoon, dohot na marhamuliaon, nuaeng nang sogot, na ingkon unduk do i ditoru ni pat-Na. Jala na dipabangkit do Kristus i laho mangatasi disaluhutna harajaon na adong di portibi on. Targoar do Ibana muse “ulu ni huria”, jala angka na unduk di adopanNa, targoar ma i ‘pamatang’ na manggohi Ibana. Dirajumi Apostel Paulus do ianggo huria i songon sada pamatang, atik pe adong tutu parasingan ni angka ulaula ni pamatang on alai na marsada do i dibagasan sada hasadaon, i ma pamatang i. Marojahan tu pangantusion ia Huria i, i ma ‘parpunguan ni angka na porsea di Jesus Kristus’, na jinou, na pinapungupungu, na pinarbadiaan jala na pinatongon ni Debata marhitehite Tondi Parbadia (1 Kor. 1:2; 1 Ptr.2:9; 1 Kor.3:10-17). Pamatang ni Kristus do huria i, jala i ma na gabe dalan di Ibana asa ditanda portibi on, paboa na gok huaso do Ibana maradophon saluhutna.
     5.       Huaso ni Hata ni Debata ndada hea boi mardalan molo so dohot Tondi Parbadia mangalehon dalan tu angka roha ni jolma. I do na pinaboa ni Apostel Paulus tu huria i, ido asa martangiang ibana marhite Tondi Parbadia na tau mangurupi angka na porsea laho mananda Ibana. Tondi Parbadia do na tau manondangi roha nang pingkiran ni halak na porsea i laho mangantusi pangkirimon, hamuliaon, nang huaso, dohot pambahenan ni Debata dibagasan Jesus Kristus laho manobus hita jolma pardosa on. Molo so mardongan Tondi Parbadia, ndada jaloonta hamubaon sian Hata-Na dibagasan ngolunta. Didok sahalk Teolog; John Owen di abad pa-17-on;  “Molo so Tondi Parbadia na mangula dibagasan Hata-Na, ia Bibel holan punguan ni angka hata na mate do i”. I do umbahen ringkot na di hita martangiang mangido pangurupioon ni Tondi Parbadia laho manjaha dohot tumangihon Hata ni Debata.
    6.       Molo didok Topik ni Pesta Parningotan di Hananaek ni Tuhan Jesus sadarion: “Kristus do Ulu na mangatasi Sasude” asa manjou sude halak Kristen nang huria-Na i pe unang holan mamparrohahon huriana nang dirina sandiri be, alai naeng do mamparrohahon huria na asing dohot na diduru ni huria i, ima angka na so dapotan haluaon jala na so mananda Jesus Kristus dibagasan ngoluna. Unang holan dungkon tardidi, malua (naek sidi) asa didok hita halak na porsea. Naeng do dipatuduhon angka na porsea i, ngolu partondionna na alm mangolu jala magodang. Asa molo mangadopi angka hamaolon  pe na porsea i gabe manahan sahat di ujung ni ngoluna. Jala laos diigil do sian angka huria nang angka na porsea i manuhuk ulaon na dos sian Tuhanta Jesus Kristus ima ulaon pamaritaon Barita na Uli i (ulaon zending), unang ma holan pahebahebahon ulaon fisik nang partondion ni huriana sambing, alai naeng ma taripar tu duru ni huria i. Mansai bidang dope sisabion, dohot siulahononton ditonga ni portibi on songon hataridaan Harajao ni Debata  huria i ditonga ni portibi on. I do umbahen huria i ditonga ni portibi on singkat ni Debata asa marasiniroha, jadi sai bersifat sosial do impola ni huria ditonga ni portibi on, na tau mangurupi angka hamaolon ditonga ni masyarakat,bangso dohot portibi on. Pos ma rohanta Kristus do na mandongani hita laho mangatasi sasude ulaon asi ni roha ditonga ni portibi on. Amen.

Bahan Jamita Epistel Ari Hananaek ni Tuhan Jesus Kristus, Kamis-29 Mei 2014

Kristus Do Ulu na Mangatasi Sasude
Lukas 24 : 44-53
      1.       Dung hehe Tuhanta sian na mate, ndang apala songon na somal be parsaoranNa dohot angka siseanNa i. Dibagasan 40 ari dung hehe Ibana, holan 10 hali nari nama rap Ibana dohot angka siseanNa i. Jala ari hananaekNa on ma parpudi rap Jesus dohot nasida. Khusus holan sisean i do ditogihon Jesus tu dolok Jetun manaksihon hananaekNa i tu banuag injang. Ndang sian angka na sangap ni bangso i marnida hananaekNa i, ai ndang pola ringkot di roha ni Tuhanta naeng songon na demontrasihononNa hananaekNa i, sae ma holan barita sian angka sisean i dihaporseai angka na olo porsea di Tuhan Jesus Kristus i na gabe sihangoluhononna be.
     2.       Saleleng so dibuhai Tuhanta roha ni jolma, maol do roha ni jolma mangantusi isi ni Bibel i. Hape disi do sude mual ni hangoluan i. Moloo dihatahon Tuhanta taringot tu sitaononNa i, tung so siat do tu rohanasida. Hape naung i do rencana ni Debata, ingkon sitaonon ni AnakNa i do dalan haluaon i. Tanda ni mudar nibirubiru paskah na di atas ni pintu ni bagas ni Israel i do haluaonnasdia sian hamatean, jala na patariparhon sian hamatean tu hangoluan, sian parhatobanon tu kemerdekaan, sian haleaon tu hasangapon i. Dohot godang dope dapot hita di buku i manaringoti haluaon na pinatupa ni Debata marhite sian na tinaon ni Tuhanta Jesus i. Jesus manaon na porsuk ala ni hita jolma pardosa do (Jes.53: 4-7). HaroroNa tu portibi on didok si Musa di 5 Musa 18:15 “Panurirang sada songon ahu on, patindangon ni Jahowa Debatam, sian tongatongam i, sian angka hahaanggim; ibana tama tangihononmuna!” ( 4 Musa 24:17b; 1 Musa 49:10; Jes. 9:5-6; Jes. 11:1-2). haheheonNa (Pslm.16:8-11; Soara ni Tuhanta sian silang i (Pslm.22:2); HananaekNa tu Banuaginjang (Pslm.68:19; ptd.Ef.4:8-9). Asa torang  do sude parsorion ni Jesus Tuhanta i, naung terencana do i, i ma sangkap hatuaon sijaloon ni angka na olo paluaon ni Tuhanta i. Ianggo hita halak Kristen nuaeng, ndang boi be dohononta na so taboto manang taantusi, ai nunga torang i di hita. Holan halosohon ni rohanta do manghaporseai, jala sai gumodang rohanta talehon mamingkiri na ringkot di portibi on, gabe i ma na manggohi rohanta. Ala ni i disungguli pestanta sadari on do hita, manghaporsea i sude na masa tu diri ni Tuhan Jesus saleleng di tano on Ibana; I ma dalan paluahon nasa jolma do sian dosana be dohot sian uhum hamatean ala dosa i. Ala ni i tahaporseai jala tahangoluhon ma hananaek ni Tuhanta na pamonanghon hita di parungkilonta be.
     3.       Hamubaon ni roha : ima dalan tu haporseaon. Didok halak Jahudi do: “Pinompar ni si Abraham do hami, aha dope ingkon paubaonnami rohanami?” Dipangasahon goar ni Abraham i, gabe so olo porsea di Jesus Tuhanta Anak ni Debata do Ibana. Dipatangkang be do rohana, umbahen didok tu nasida: “Hot ma dihamu dosamuna i”. Nang ditongatonganta pe, tagamon adong do na so olo paubahon roha, manandingkon bangkobangko na girgir mangulahon dosa ala nunga sanga dihatabohon dosa i jala ndang porsea di panghophopon ni Tuhanta Jesus i do haluaon sian dosa i. Ala ni i didok hata ni Tuhanta do: “Pauba hamu ma rohamuna, ai nunga songgop harajaon banua ginjang i. Dibahen i, songon na nidok ni Tondi Parbadia i: “Sadarion di na binegemuna soarana, unang ma papir hamu rohamuna, songon nasida na tangkang roha i, di ari pangunjunan di halongonan i” (Heb.3:7-8). Tu saluhut bangso do dituntut ingkon pauba roha, mamungka sian Jerusalem. Ndang adong hasurungan ni pangisi ni Jerusalem i. Nang pe na tardok nasida nian bangso na pinillit ni Debata gabe bangso-Na, huta hajongjongan ni bagas joro na badia i. Suang songon i nang sude halak Kristen, ndang sae goar Kristen i jaminan parsidohotanta tu Harajaon ni Debata. Ali ingkon tapauba do roha hatangkangon, roha na gok dosa tu habadiaon, tu pangoloion tu hata ni Tuhanta tapauba bangkobangko late ni roha, hosom dohot parbadabadaon dohot sude na bersifat na naeng mangago dongan jolma, alai tasolukhon ma roha haholongon songon na niaturhon ni Tuhanta Jesus tu angka siseanNa i: “Patik na imbaru ma hulehon tu hamu. Naeng ma masihaholongan hamu songon holong ni rohangKu di hamu, naeng songon i dohot hamu masihaholongan. Apala sian on ma tandaon ni halak saluhutna hamu siseanKu molo masihaholongan hamu” (Joh.13:34-35).
     4.       Manghatindangkon Barita na Uli ni Tuhanta Jesus, i do tugas utama siulaon ni angka sisean i, nang dohot tugas ni sude halak Kristen nuaeng on. Adong do dua caranta laho manghatindangkon Barita n Uli ni Kristus i, i ma:
a.       Marhitehite hata: Sian hata tu hata, manghatahon langsung marhite sian hata i tahatahon tu saluhut halak na boi pajumpang hita dohot nasida. Ndang hohom boti hita, alai taronjar do rohanta ingkon manghatai.
b.      Marhitehite pambahenan: ndang pola manghatai, borhat manghatahon, alai talehon do olat ni tuk gogonta manumpahi ulaon Zending pararathon Barita na Uli ni Kristus i.
Ndang sai tarbahen hita m anghatai ala so adong bakatta, manang bahanta manghatahon i, alai adong do sibahenonta mangalehon tumpakta, unang taholit manang taporso haboionta. Tapangke ma i na tajalo sian Tuhanta manghatindangkon Barita na Uli i.
     5.       Dipaboa hian tu nasida, jaloonasida do Tondi Parbadia i na margogoihon nasida di ulaon i. Andorang so hamamateNa pe, nunga dipaboa Tuhanta hian taringot tu Tondi Parbadia na mangajari, mandongani jala mangurupi nasida di ulaon nasida i (Joh.14:16-17; 16:13) Diparata Tuhanta do i di na laho manaek Ibana tu Banuaginjang i. Ala ni i, mian ma hamu di huta on (Jerusalem) paima disolukhon hamu hagogoon na sian ginjang i. Diulahon nasida do na tinonahonNa i, ai dung manaek Ibana tu banuaginjang sai marpungu do angka siseanNa i rap dohot angka na porsea i di joro i mamujimuji Debata, torop nasida adong 120 halak (Ul.Ap.1:13-16). Hasadaon ni roha dibagasan holong masihaholongan na niaturhon ni Jesus tu nasida do padomuhon nasida disi. Ia parpunguan dung hananaek ni Tuhan Jesus i, asing do sian parpunguan andorang so hananaekNa i, ai mardongan biar dohot ganggu ni roha do nasida. Alai ianggo dison; las ni roha dohot pos ni roha dibagasan haporseaon do paimahon haroro ni Tondi Parbadia. Sitiruonta do nasida di hasadaon dohot holong na masihaholongan marpungu mamuji goar ni Debata asa unang tubu angka parsalisian, na so masihaposan dohot masitihaan di Huria ni Tuhanta. Ro do Tondi Parbadia i mandongani hita mangajari dohot mangurupi hita asa sai tongtong masihaholongan jala sada rohanta pinadomu holong ni roha ni Kristus, songon naung nilumbahonNa i tu hita.
     6.       Tahatindangkon ma: Na mangalehon pasupasu do hananaek ni Tuhanta i di hita angka na porsea di Ibana. Ditogihon Jesus angka sisean i tu dolok Jetun na tungkan Betania. Jadi dipaherbang ma tanganNa mamasumasu nasida. Jadi di na mamasumasu i Jesus, sirang ma Ibana sian nasida jala tarhinsat tu ginjang. Dung i disomba nasida ma Ibana jala mulak tu Jerusalem marlas ni roha situtu. Pasupasu ni Tuhanta i do pasupasu na tutu situtu, na so margabus jala na so marpangea, na so boi tarlehon portibi on songon pangalehon ni Tuhanta. Molo tung dilehon angka natuatua pe pasupasu tu ianangkonna di tingki ngoluna, ndada adong huasona pasauthonsa, alai holan songon hata na uli i do na pinangidona tu Tuhan i asa dilehon i tu pinomparna. Asa ingkon Tuhanta do na pasahathon pasupasu i. Balgana i hape lapatan ni hananaek ni Tuhanta tu banuaginjang i. Puncak ni sude na nihirim ni di ha-Kristenonta; i ma pasupasu ni Debata do. Ndang tartuhor hita i marhite arta na di tano on. Holan haporseaonta di asi ni roha ni Debata na mangalehon Anak-Na, i do humophop hita na boi dalanta manjalo pasupasu na godang i. Tongtong do marlas ni roha hita angka naung dapotan pasupasu ni Tuhanta i, ndang adong siarsakhonon manang siholoshonon, ai nunga tung singkop sude dibagasan pasupasuNa i manang aha pe na ringkot di hita di ngolunta na di tano on nang dohot sijaloonta pe sogot di Banuaginjang i. Ro ma hamu angka na pinasupasu ni Damang, tean hamu ma harajaon i, na pinature di hamu sian haoojak ni tano on. Marlas ni roha ma hita manghatindangkon Barita na Uli ni Kristus i, ala naung tajalo pasupasu ni Tuhanta i. Amen.

Sabtu, 24 Mei 2014

Bahan Jamita Evangelium Minggu Rogate, 25 Mei 2014

 Martangiang
1 Petrus 3 : 13 – 22
     1.       Molo pandok Martin Luther, ia surat 1 Petrus ima sada sian buku na badia sian Padan na Imbaru jala Barita na Uli na polin, jala nang pe marhite surat na jempek alai manghorhon poda na godang. Lapatanna mansai ringkot do surat on diparngoluan ni halak Kristen. Surat 1 Petrus on na ginurithon ni Apostel  Petrus ditingki maringan di Rom nasida mandonok ne tu hamateanna, tingki di panggomgomion ni  Kesar Nero taon 64. Dipasahat do suratna on tu halak Kristen na marserak Asia na metmet ; Pontus, Galatia, Kappadosia, Asia dohot Bitinia. Godang do hamaolon naniadopannasida ala ni na mangihuthon Kristus. Disituasi songon i ma dilehon Apostel Paulus poda sipaingot asa margogo laho mangadopi i saluhutna marhite pangalaho nang ulaon na denggan.
    2.       Ayat 13-14: somalna adong do pandapot taringot tu rumus hukum sebab akibat; ise na mambahen nadenggan tapuonna ma na denggan. Jala ise na mangulahon na jat tapuonna ma na jat. Alai pandapot sisongon i ndang manongtong marlangku tarlumobi molo marhahonaan tu haporseaon ni ha-Kristenon. Ruas ni huria na dipartingkian ni si Petrus mangadopi pangalaho na mansai marasing. Nang pe mangulahon nadenggan nasida alai ndada na denggan tapuonnasida. Boasa boi masa sisongon i ? Sian turpuk on naeng patorangkon taringot panjaloon ni portibi on tu haporseaon ni ruas ni huria i. Ndang tarjalo portibi on hasintongan (dikaiosune) na pinatudu ni halak na porsea i, ala maralo situtu do tu haportibion. Namangihut dipodahon asa unang pola mabiar nasida jala godoron rohana, alai naeng do na masa i mambahen lam marpos ni roha rua ni huria i.
    3.       Ayat 15 – 16: Nang pe godang hamaolon na naiadopan nasida naeng nasida tongtong marpangunsandean tu Kristus. Hata ‘parbadiai...dibagasan rohamu’ namarlapatan manghaporseai Kristus; mangalehon ngoluna tu Kristus. Dipatuduhon ma dirina na boi gabe alus tu tonga ni portibi on, lao mangalehon pertanggung-jawaban (apologia)na naeng ro dope diadopan nasida. Alai ndada gabe indoktrinasi alai na boi mangalehon hatorangan ma nasida. Naung diulahonnasida do i di masa panggomgomi Rom nang pe najinalonasida uhuman mate ala ni haporseaonasida i. Ala ni i sikap nanaeng siparrohahononhon molo naeng mempertanggung-jawabkan (mar-apologia); naeng ma lambok jala hormat, toman, porman. Mansai ringkot do i asa marhite haburjuon nirohanasida di Kristus ima na gabe tanda ni haporseaonnasida na gabe alus na manghorhon tu angka panudu i maila sandiri. Ali ndang boi tarulahon i molo marhite gogona sandiri alai naeng do pasidohot Kristus mangula disi (Joh.15:5b).
    4.       Ayat 17; turpuk on ma na gabe panimpuli sian sude pangaradeon laho mangadopi panaritaan. Unang ma adong halak Kristen manaon haporsuhon ala ni na mangulahon na jat, jala unang ma nasida tarsonggot  molo manaon na porsuk ala ni na mangulahon na denggan. Nunga marbalik portibion dohot hagiotna, asa gabe torop do halak mandok: “.....na jat denggan do i, jala tu na denggan na jat do i, angka na mambahen haholomon gabe hatorangan, jala hatorangan gabe haholomon, angka na mambahen na paet gabe tonggi, jala na tonggi gabe paet” (Jes.5:20), dung i: “.... peol do uhumi ruar” (Hab.1:4).
    5.       Ayat 18-20 : Mansai maol do perikop on nibuat hubunganna aha do lapatan nibua t Apostel Petrus taringot tu turpuk on? Molo intina naeng do dohonon doktrin panobusion ni Kristus. Na mate do Kristus sahali ro di salelengni lelengna (Rom.6:10; Heb.10:11-12). Dipatuduhon do panaritaan ni Jesus sahat tu hahamateNA tu hau pinarsilang i, ndang adong na jat diula Ibana alai panaritaan do najinaloNa; Kristus do na gabe tiruan di halak Kristen.  Jesus ima “Partigor  i” (Ul.Ap.3:14), alai na jat do na masa di Ibana. Boasa ? Asa Ibana ma na gabe pelean tu angka na mardosa (parjahat). Na mate do Ibana na gabe ganti ni angka jolma pardosa i (1 Ptr.2:24; Heb.9:24-28; 1 Ptr.2:22). Hata ‘ditogihon hita tu Debata’ ima istilah ni Padan na Robi ditingki manahbishon malim (2 Musa 29:4; 40:12; 3 Musa 8:24; 4 Musa 8:9,10): Kristus na manogihon  ruasNa na gabe Malim na imbaru, naung nididi, jala pinalua sian dosa, tu Debata (ptds.2:5,9)
Molo di Kristus, dungkon haporsuhonNa i, ro ma hamonangan. Dibunu do Ibana dibagasan daging, alai dipahehe. HaheheonNa i dibagasan Tondi, ala haheheon ni pamatangNa i, haheheon ni TondiNa do i. Na laho do Ibana marhite TondiNa i tu bagasan hurungan (inganan angka na mate; ‘hades’; sheol;  penjara, ndada naroko, alai banuatoru)tu angka nung mate dipartingkian si Noak. (ptds. Rom 10 : 6 - 7). Taingot ma Hata Haporseaonta  ponggol paduahon “Ahu porsea di Jesus Kristus....na tuat tu banuatoru dung ditanom...”, andorang so hehe Ibana di ari patoluhon (Efesus 4:9 Alai nangkok pe Ibana, naung tuat do Ibana jumolo tu inganan na ditoru ni tano). Molo tuat pe Kristus tu banuatoru ima patuduhon HuasoNa, hamonanganNa. Jadi hamonanganNa ndada dipaboa tu angka na mangolu di portibi on alai dohot do dipatuduhon jala dipaboa tu angka naung mate (ptds.Kol.2:15). Ptds. Pangungkapon 1:18 “Ahu do Siparngolu; naung mate do Ahu najolo, gabe mangolu antong ro di salelenglelengna; di Ahu do anak hinsu ni hamatean dohot banua toru!”. Alai ndada tujuan na gabe dapotan haluaon angka na mate uju ni si Noak i. Dungi dipaboa aek na sumar  di partingkian si Noak dipatudos tu pandidion, alai sasintongna pandidion nanidokna disi ima ‘antitupos’ ima ‘antitipe’ (penggenapan dari apa yang telah dinyatakan dahulu), jadi pandidion i, ima ‘kiasan’ (ay.21’ ido tudosan pandidion i). Tudosan tu pambahenan ni Debata na paluahon si Noak dohot keluargana. Aek na mandidihon ndada boi manesa dosa i alai laho mangido asi no roha ni Debata do marhitehite haheheon ni Jesus Kristus (1 Joh.1:7-2:2). DI ayat 22 disiamun ni Debata do Ibana; naung mamolus hasusaan do Kristus i na jumolo martangiang mangido asi ni roha ni Debata (ptds.Mark.14:32-72), naeng do songon i dipodahon Apostel Petrus angka halak Kristen i uju mangadopi hasusaan asa martangiang tu Debata Ama i, mangido asi ni rohaNa. Marhite na mangido asi ni rohaNa dibagasan tangiang asa margogo hita mangadopi hasusaan on.
    6.       Goar ni Minggunta ima Minggu Rogate na marlapatan: Martangiang; asa marhite tangiang i do hita lam pasolhothon diri tu adopan ni  Debata. Ala mansai godang do hamolon nang hasusaan na niadopan angka siihuthon Kristus dijaman nuaeng on. Torop do jolma na so manghalomohon hajongjongan ni huria, dohot hamajuon ni halak Kristen tarlumobi ditonga bangso dohot negaranta Indonesia on. Asa dipodahon topik ni minggunta tu hita: “Unang hamu mabiar jala unang godoron” tajugulhon ma martangiang sadalan napinodahon ni Apostel Paulus di Rom 12:12 Marlas ni roha ma hamu mangkirim! Marbenget ni roha ma di haporsuhon! Jugulhon hamu ma tangiang!Amen.

Selasa, 20 Mei 2014

Bahan Jamita Epistel Minggu Rogate, 25 Mei 2014

Unang Hamu Mabiar Jala Unang Hamu Godoron
Psalmen 66 : 8 – 20

        A.      Patujolo
Ia turpukta on ima  sian bindu 66 jala tarmasuk do psalmen pujipujian na marisi dua bagian na marasing be sifatna:
     1.       Ayat 1b-12 ima pujipujian ni ruas jala mamparbadiai Debata siala Ibana na naung manguluhon bangsoNa naung pinilitNa mulak sian habuangan.
     2.       Ayat 13 – 20 ima pujipujian ni sasahalak, na so mandok goar ni Debata jala mamuji Ibana, alai dipaboa do pangalahona na manggarar pelean bagabaga na (nazar), jala diarahon ibana do asa dibege ruas taringot tu tangiang na maralus sian Debata.
Jadi bindu 66 on on sian ende pujipujian ni huria ditorushon muse gabe ende pujipujian ni anggota ni ruas ni huria i. Dungkon di pajongjong bagas joro ni Debata dung mulak sian habuangan Babel, ruas ni huria dilehon kesempatan pasahathon pelean bagabagana (nazar)di partangiangan hatopannasida. Pujipujian na sian Bagas Joro ni Debata naung pinajongjong bangso i dungkon habuangan, ido alana ia psalmen on ndada sian si David. Mansai ringkot sian ganup ruas marsadasada manghilalahon panogunoguon ni Debata tu ngolu nasida sahat tu bangso Israel, ima tangiang nasida na tarsurat di psalmen.
     B.      Hatorangan
   1.  Ayat  8 – 12 : Haluaon na masa tu bangso Israel gabe sada panindangion tu angka bangso na dihumaliangna asa mananda hagogoon nang denggan basa ni Debata (Jes.45:4-6, 22-24) dohot asa mamuji Ibana. Agan di habuangan pe bangso Israel jala marserak sahat tu liat portibi on, tongtong dope manahan, jala ndang humordit, ndang mago identitasna. Dipalua Debata do nasida sian angka hamaolon naniadopan nasida. Laos i do na pinamasa ni Debata tu sude hajolmaon naung manaon angka na bernit ala ni dosa, dilehon do dalan haluaon sian dosa nang hamatean i marhite AnakNa Jesus Kristus. Haluaon i do na gabe tanda marhitehite hamamate dohot haheheon ni Jesus Kristus  tu saluhut jolma na diportibi on asa mamereng tu Ibana.
    2.  Ayat 13 – 15 : Haluaon na masa tu bangso Israel na gabe bangso ni Debata, laos manghorhon do tu ganup pribadi ni halak Israel i sandiri (ptds.Psalm 18:17; 65:2c). Dung dihilala ibana hagogoon nang haluaon ni Debata manghilala ma ibana laho pasahathon hamauliateon ni rohana marhitehite pelean bagabaga (nazar) tu bagas joro ni Debata (ptds.Pslm.5:8b; 118:19) jala laos mamelehon pelean situtungon (songon naung niaturhon ni Debata tu nasida di 3 Musa 3:5)
    3. Ayat 16 – 20 : Hamauliateon ni roha parpsalmen on ndada holan pelean situtungon sambing, alai adong barita taringot tu pambahenan ni Debata nanaeng sibaritahononna tu angka jolma na mabiar mida Debata (22:24), ima nasida angka na porsea tu Debata. Ima barita haluaon na boi gabe pengalaman ni angka na porsea di Debata tingki mangadopi angka hasusaan nang angka hamaolon sai martangiang do tu Debata, jala ditangihon Debata do tangiangna, disi ma dipangkilalahon parpsalmen on na jonok do Debata,jala na burju roha do Debata. Hape jolma i pardosa do jotjot mangalaosi patik nang hata ni Debata hape ro angka na bernit i jala martangiang ibana mulak tu Debata, sai ditogutogu jala diurupi Debata do hape. Ternyata ndada umbalga rimas ni Debata sian holongNa asa umbahen saut do hape haluaon tu angka jolma pardosa i (ptds. Joh.3: 16  Ai songon on do holong ni roha ni Debata di portibi on, pola do Anakna na sasada i dilehon, asa unang mago ganup na porsea di Ibana, asa hangoluan na salelenglelengna di ibana). Dihilala parpsalmen on do angka pasupasu ni Debata dipardalanan ni ngoluna, asa tarjou ibana pasahathon ende pujipujian tu Debata.
      C.      Sipahusorhusoron
  Ø  Haporseaon ni halak Kristen tu Jesus Kristus sasintongna mansai tandi sian parhaporseaon na asing. Hatandionna i tarida sian ngoluna di tingki arsak nang las ni roha pe sai diigil do asa tongtong marlas ni roha. Ala las ni roha na sian Debata ndada hea i mago, jala ndang maruba holong ni Debata, manongtong do holongNa i dibagasan Jesus Kristus. Asa ndada na mate hape pangkirimon ni halak na porsea di Ibana, alai pangkirimon na mangolu, na margogo situtu. Ala ni i halak siihuthon Kristus naeng do parsitutuonna marsigantung dohot Debata Ama dibagasan Jesus Kristus marhitehite tangiangna. Ai marhite tangiang i do asa pinargogoanNa hita mamolus nasa parungkilon nang las ni roha dibagasan ngolunta. Songon Jesus i, na sai ingot Ibana laho martangiang tu Debata Ama i; nang di tingki las ni roha (pamalum angka na marsahit;Matius 9:27-31Markus 8:22-26 di BetsaidaLukas 18:35-43 di Yerikho, mangalehon mangan torop halak;Mark.8:6-10; Joh 6:1-14) martangiang do Ibana nang di tingki arsak ni roha pe (pangoluhon na mate si Lazarus Lukas 8:40-56; 7:11-17; Yohanes 11:17-44., martangiang di Porlak Getsemane pola tolu hali andorang ditangkup jala diparsilangkon, Luk.22:41-46; Mat. 26:39; Mark.14:34-36). Nang pe adong ha-Debataon-Na ndada dipangasahon i, sai marsigantung tu Debata Ama i do Ibana; Pilipi 2:5-9 Songon parrohaon ni Kristus Jesus ma parrohaonmuna!Atik pe rupa ni Debata di Ibana, ndada songon na nidobo dirajumi rohana tudosna i tu Debata. Dirumari do dirina jala disolukkon rupa ni hatoban, gabe suman tu jolma do Ibana jala rumang jolma dapot di Ibana. Dipatutoru do dirina; na gabe pangoloi do Ibana paima mate, pola tung mate tarsilang! Ala ni i do dipatimbo Debata Ibana jala dibasabasahon tu Ibana Goar na sumurung asa nasa goar. Ala ni i uju manang aha pe na masa sai tapangasahon ma gogo ni Debata ama i, unang ma tapangasahon gogo nang pingkiranta sandiri manang gogo ni portibi on dohot sibolis i.
  Ø  Goar ni minggunta ima Minggu Rogate na marlapatan : Martangiang, tangiang do sada dalanta laho manangkasi lomo ni roha ni Debata tu hita, nadada lomo ni rohanta. Ala ni i jotjot do tadok asa lomo ni roha ni Debata ma na saut ndada lomo ni rohanta. Jotjot do jolma i manghasiholi ngolu na bebas jala ndang terikat. Pangalaho ni jolma i dibagasan parsaoranna di tonga ni keluarga manang ditonga ni huria, masyarakat nang negara pe mambahen gabe maol bebas manang terikat ala ganup halak di punguanna i adong be do hakna, ima na sai jotjot tabege istilah hak azasi manusia. Alai jotjot do ala ni kebebasan ni manisia i mambahen lupa lapatan ni kebebasanna, sai dituntun ma  lomo ni rohana, sibahen na diibana be ma jolma on. Ala ni jotjot do sai songgopi biar ni roha, holsoan, hatahuton jala dibagasan hasusaan dohot godoron rohana. Molo dao sian Tuhan i boi masa do i, alai angka siihuthon Kristus ndada biar ni roha i be na umbalga nang pe sai adong doi di rohanta, tung Tuhan Debata ma na umbalga dibagasan rohanta. Asa umbalga Tuhan Debata dibagasan rohanta ingkon sai martangiang do hita. Sikap kebebasan i do na dipraktekhon ni bangso Israel, tung marungkil situtu do nasida di habuangan Babel, sihol ni rohanasida tu haluaon manang kebebasan. Nang angka na porsea i pe naung pinalua dibagasan Jesus Kristus. Haluaon na nilehonNa tu hita ndada asa bebas hita mangula lomo ni rohanta alai bebas mangulahon lomo ni rohaNa, sai marsigantung tu Ibana jala marhite na sai martangiang patuduhononNa ma dalan haluaon di hita asa unang sai mabiar jala godoron rohanta. Amen.

Sabtu, 17 Mei 2014

Bahan Jamita Evangelium Minggu Kantate, 18 Mei 2014

Pasahat ma Ngolum Dohot Tondim tu Jesus
Ulaon Apostel 7 : 54 – 60
      1.       Patujolo
Buku Ulaon ni Apostel (Junani: Prakseis Apostolon) i ma sada buku di Padan na Imbaru na mamaritahon ulaon panghobasion ni angka apostel na parjolo i, dung hehe Tuhan Jesus sian na mate. Pusat ni jamita nasida i ma: Nunga hehe Tuhanta Jesus Kristus sian hamatean. Ibana do Tuhan dohot Raja ni portibi on. Sian buku on on boi tajaha beha pardalanan ni angka apostel i laho mamaritahon haheheon sian hamatean dohot hananek ni Tuhan Jesus. Ndang mura ulaon i, alai gok parmaraan ni daging dohot tondi do, parjolo ma i sian pihak ni halak Jahudi (agama), dohot sian pihak ni panggomgomi Romawi (politik). Ai na dua pihak i do naung mamparsilangkon Jesus. Ndang ulaon na neang hape na niula ni angka apostel i, ai ingkon jolo dihangoluhon nasida do hinatabo ni Barita na Uli taringot tu haheheon i, gabe ndang dihilalahon nasida angka na bernit. Suang songon Jesus na so manginsurut nanggo saotik sian ulaonNa. Na so marujung di Golgata i (hamatean), alai marujung di hangoluan (haheheonNa), songon i do boi jahaonta di buku Ulaon ni Angka Apostel on. Sada sian i ma   na boi begeonta sian turpukta on (Ul.Ap. 7: 54-60), manaringoti ulaon panghobasion ni si Stefanus. Sahalak na barani sian pitu diaken na di pabangkit angka apostel laho mangurupi panghobasion ni angka apostel i.
     2.       Hatorangan
     a.       Ayat 54; Molo tajaha dijolo ni turpuk on dipodai Stefanus do angka halak Jahudi huhut dibaritahon barita nauli marningot dosa dosa nasida. (Ptds.Heber 4:12). Boi do ala tajom pandohan na pinasahat ni si Stefanus gabe manghorhon sogo ni roha na umbegesa. Alai tudos do i molo hea hita umbege barita na uli manang jamita gabe merasa ditegor rohanta nang dirinta (ptds.Ul.AP.5:33). Jadi adong reaksi sian hita molo umbege jamita manang hata ni Debata. Boha do molo reaksi manang responta molo umbege jamita manang Hata ni Debata? Pintor sogo do roha manang sonang pangkilalaan?
    b.      Ayat 55; Stefanus ginohan Tondi Parbadia laho manatap tu ginjang, napatuduhon pamerenganna tu Debata. Somalna do halak na naeng manarita mangadopi mara torus mamereng tu panaritaanna manang na mambahen rohana mabiar (ptds. Jakob di 1 Musa 37:33-35; angka ina na marpesepese dibunu si Herodes Mat.2:18). Alai dinamasa tu si Stefanus mamereng hasangapon ni Debata Ama dohot AnakNA Jesus Kristus. Aut sugari boi natoropi mamereng songon Stefanus,ra ndang barani nasida mamunu si stefanus. Somalna molo dilehon pamerengan sisongon i napatauhon sasahalak na boi mamereng sisongon i ima sahalak naposo ni Debata/apostel manang panurirang(ptds. 2 Kor.12:12). Alai na masa tu si Stefanus ndada na naeng tusi tujuanna, alai laho patoguhon dohot mangapuli roha ni si Stefanus. Naeng adopanna ma mara jala lehonon Tuhan ma di ibana na gabe halongangan na margogoihon ibana (ptds. Rom 8:18). Sian na nasa on patuduhon tu hita molo adopanta angka hamaolon na balga, laos umbalga do ro muse asi ni roha ni Debata. Ido asa ndang na hahurangan hita di asi ni roha ni Debata (ptds. 2 Kor.12:9).
      c.       Ayat 56; Dipaboa ibana do na binerengna i tu halak Jahudi i; ima Jesus naung dibunu nasida i maringan di Surgo inganan na unsangap di siamun ni Debata. Disituasi na songon i boratna, barani dope ibana paboahon taringot tu Jesus di pamerenganna. Tudos songon napinodaahon Apostel Paulus di 2 Tmoteus 4: 2 “Jamitahon hata i, hajongjongkon di tingki na une nang so une; pinsang, paingot, apoi marhitehite nasa lambas ni roha dohot pamodaion”. On do tantangan di hita angka siihuthon Kristus di jaman on; ia ditingki na une pe boi do ra malas hita manang ndang olo manjamitahon barita na uli i (menegakkan kebenaran), lam ma di tingki na so une?
    d.      Ayat 57-58: pangalaho ni halak Jahudi marsoara na gogo jala disongosongi pinggolna. Dirohanasida pandohan ni si Stefanus ima bura na so dihalomohon ni rohanasida. Boi do masa pangalaho sisongon i di parngoluanta, ditingki tumangihon hata ni parjamita na patoranghon hata ni Debata manang marjamita, isarana ndang olo mambegesa, manang manghatahatai tu donganna na dihombarna (ptds. Jak.1:19 Ingot hamu ma, angka donganku na hinaholongan: Ganup jolma, girgir ma ibana mananginangi, bangkol ma ibana mangkatai, bangkol ma tarrimas). Ro do natorop i manahopi ibana, manguhum si Stefanus songon uhum na somal diulahon ni ompunasida (3 Musa 24:10-16,23; Joh.10:31-33). Alaisasintongna ndang pola masa uhuman sisongon i ala luat Palestina ditoru ni panggomgomion ni Rom, asa horong Sanhedrin ndang adong hak na laho manguhumi, alai ala ni mohop ni rohana umbahen dipasaut uhuman i. Patingganghon batu ima uhuman tu angka na tardapot mamburai. Jala laos di peakhon nasida do ulosnasida tu jolo ni dolidoli na margoar Saulus. Napatuduhon na dohot do si Saulus hatihai manguluhon na torop i.
      e.      Ayat Ayat 59-60: martangiang ma si Stefanus tu Tuhan Jesus, na patuduhon na ginohan ni Tondi Parbadia do ibana disi. Ido na patuduhon asa boi ibana martangiang dohot denggan nang pe diujung ni hamatean ibana. Ditangianghon ibana do angka musuna, diulahon ibana do na tarsurat di Mateus 5: 44 “Alai Ahu do mandok tu hamu: Holong ma rohamu di musumuna; tangiangkon hamu ma angka na paburuburu hamu.” Jala marhite tangiangna on do asa marhamubaon ni roha si Saulus gabe apostel na tarbarita goarna. Boi do ra so pamotoan ni si Stefanus pangkorhon tangiangna i mansai balga. Na marlapatan na boi do alusan ni Debata angka tangiangta lobi sian na tahirim hian. (Efesus 3:20 Alai tarpatupa Ibana do andul lumobi sian na tapangido manang tapingkiri, hombar tu hagogoon na mangkorhon di bagasan hita). Ala ni tangiang do dalanta laho manogunogu rohanta nang dongan jolma, tarlumobi angka na so porsea tong ingkon sitangiangkononhon. Dung dipasahat Stefanus dirina, songon naniulahon ni Jesus na pasahat diriNa tu Debata Ama na tarsurat di Lukas 23:34,46 monding ma ibana. Pangalaho i patuduhon na ringgas do si Stefanus tumangihon Hata ni Debata sian angka pangajaran ni apostel. Sian pangalaho i gabe parsiajaran tu hita angka siihuthon Kristus asa ringgas manjaha Hata ni Debata na marguna mamolus angka hamaolon dibagasan ngolunta nang hamatean pe.
      3.       Sipahusorhusoron
  Ø  Ia turpukta on ima lanjutan ni jamita na diminggu na salpu taringot tu parmahan. Jahowa do parmahan di hita jala Jesus do na mandok diriNa Parmahan na denggan. Tontu hadirion ni si Stefanus songon sahalak parmahan na mangalehon dirina sahat tu agoan hosa laho marmahani halak Jahudi. Pangalaho ni Stefanus na mangihuthon bogas Jesus sahat tu ujung ni ngoluna molo sian turpuk on adong sikap na mar-Kantate rohana ima: marende ende na imbaru, ala dihilala ibana pangaramotion ni  Jesus di ibana, na marmahani ibana marhitehite Tondi Parbadia. Na boi putihonta pigapiga hal:
     a.       Marhitehite Tondi Parbadia i do asa barani ibana manghatindangkon Jesus dibagasan ngoluna.
     b.      Marhitehite  Tondi Parbadia margogoihon ibana patuduhon hasintongan
     c.       Marhitehite Tondi Parbadia dipatuduhon pangalaho na olo sumeahon hosana (berkorban)
     d.      Dipatuduhon pangalaho na olo manesa dosa ni dongan nang musuna pe, ndang dibaloshon na jat balos ni na jat, tudos songon na pinodahon Apostel Paulus di Rom 12:17 Unang baloshon hamu na jat alo ni na jat; ringkoti hamu ma na denggan di jolo ni halak saluhutna (ptds.Mat.6:14-15; 18:21-35; 2 Korint 2: 10-11). Bulus do dipatutoru dirina gabe ulaula ni Tuhan Jesus marhite na so olo mambalos na jat i. Adong na malo mandok : rendahkanlah dirimu sebelum engkau direndahkan oleh orang lain.
      Adong barita nyata sian sada huria. Jadi marsangkap ma sahalak ruas ama ni huria i laho mangalehon rohana tu bagas joro i. Dituhor ibana ma sada alat pendukung tu gedung gareja i. Mansai godang do arga ni alat i, ala jotjot diparohahon ibana ndang apala denggan diramoti parartaon angka arta ni huria i, disangkapi ibana ma asa manjalo satonga ni arga alat nanaung dituhor ibana i asa adong perhatian ni huria manang parartaon di arta ni huria i. Hape dihatai ma tu sermon parhalado, jala hasilna manjalo usul ruas ama i marhite na manggarar satonga, dohot usul asa di paingot ruas ama i molo nanaeng mangalehon silehonlehonna jumolo ma dipaboa tu nasida songon parartaon na martugas mangaramoti arta ni huria. Hape ruas ama on sahalak na parmuruk do, molo apala tarsinggung otik rohana boi do pintor sosaut. Jadi disangkapi parhalado ma asa diutus na pasahathon hata dohot denggan unang mattat gabe tata sipandohan na sian sermon parhalado. Dipasahat sahalak utusan parhalado  ma antong tu ruas ama i dohot denggan jala las ma roha ni amanta i. Hape marsogotna i dipasahat pandita ma muse naung dihatai tu ruas ama i. Ala ni polos pandita on nian didok ingkon marhte prosedur molo mangalehon silehonlehonna, gabe tersinggung ma amanta i. Pangkorhonna gabe dibutbut ibana ma angka naung dipasahat ibana i di gareja. Ala diboto ibana do adong na mangko arta ni huria i alai ndang ditegor marhite prosedur, hape ibana na “denggan do rohana” mangalehon gabe songon na maol didok rohana. (ptds.BE.No.204: 2 Nasa na nilehonMi, tondi ro di pamatanghu, hosa dohot gogongki, ro disaluhut artangku, Hupasahat i tu Ho, na so utsatonhu do).
Dihita nahinaholongan, molo sapala naung tapasahat tu Tuhan marhite huriana i unang ma asa gabe hasangapon didirinta i, jala unang ma taetong laho mangalehon tu jolma manang tu parhalado molo tu gareja, taetong ma naeng tapasahat tu Tuhan i do i. Ido umbahen molo tapasahat dirinta nang ngolunta tu Debata, tapasahat ma marhite unduk dohot serep ni roha, unang ma marhite ginjang ni roha.
 Ø  Ia turpukta on ndada na martudutudu holan manaringoti sahalak parhobas nang sikap parhalado na mangula di porlak ni Tuhanta i. Alai tu ruas ni huria pe gabe jamita na manogunogu parngoluon ni ruas ni huria. Naung diparmahani Tuhan i hita, tapatuduhon ma ngolu na olo pinarmahanan ni Tuhan i. Angka siihuthon Kristus naeng ma mangarajumi ngolu na pinarmahanan dibagasan Jesus Kristus na manghophop hita jolma pardosa asa tu hangoluan na saleleng ni lelengna. Dipatuduhon ma sikap ni ngolu na pasahathon diri tu Tuhan Jesus marhitehite ende na imbaru. Na marlapatan pangalaho nang pambahenan na imbaru na pinargogoan Tondi Parbadia. Ngolu na ber-Kantate ima ngolu na pasahathon dirina tu Debata Jahowa jala rade dipangke Debata gabe ulaulaNa. Ngolu na pasahathon dirina tu Debata berarti na rade berkorban, na olo mangalehon rohana, perhatianna tu angka na hurangan, tu huria, tu keluarga, masyarakat, bangso dohot negara on.
     Nueng diperhadaphon do hita tu pemilihan Presiden dohot wakilna na lam jonok ne ma tu tanggal 9 Juli  2014 on. Parrohahononta ma ise ma nasida sipillitonta na olo mangalehon dirina jala na berkorban laho patureturehon bangso dohot negaranta Indonesia on. Amen.

Selasa, 13 Mei 2014

Bahan Jamita Epistel Minggu Kantate, 18 Mei 2014

Pasahat Ngolum Dohot Tondim tu Jesus
Psalm 31 : 2 – 6, 16+17

    1.       Ragam do angka parmaraan na binolus ni  Raja David tagan di ngoluna, pola do sipata mengancam ngoluna (ptds. Na binahen ni Raja Saul tu ibana). Alai nang pe songon i maolna angka parmaraan i, dihilala raja i do tongtong pangaramotion ni Debata di ngoluna, gabe sai jotjot ibana malua sian angka parmaraan i. Ndang tarbahen angka musuna (manang songon dia pe hebatna hombar tu logika ni jolma; ptds. Tu si Goliat) manaluhon ibana. Asa mansai togu do haporseaon ni raja i maradophon Debata Jahowa, paboa Ibana partanobatoan na mangondihon ngoluna.
     2.       Molo sian isina dipamasuk do psalmen on tu horong psalmen tangiang ni sasahalak. Jala boi do sagionta tu tolu bagian ia turpukta on, ima:
a.       Ayat 2-9: parange na sintong ditingki martangiang ima na martangiang dibagasan haporseaon.
b.      Ayat 10-19: isi ni tangiang, ima mangido pangurupion dibagasan parmaraan
c.       Ayat 20-25: parbue ni tangiang, ima mandok mauliate di denggan basa ni Debata
Jala turpukta on manaringoti bagian na parjolo dohot na paduahon i. Boha do halak na togu haporseaonna tu Debata ? ise musu na niadopan ni parpsalmen on? Jala panaritaan dia do na niae si parpslamen on ? Dungkon ni i panaritaan dia ma na hea taadopi di ngolunta ? Jala boha do sikapta laho mangadopi panaritaan i tarlumobi di na laho mangadopi angka musunta, pangalaho dia ma na boi tiruanta sian parpsalmen on ? ima na naeng sipaandaronta dibagasan turpuk on.
     3.       Diajari parpsalmen on do hita mangadopi panaritaan dohot dalan na sederhana, ima marhitehite tangiang. Alai molo tasulingkiti bagas taringot tu tangiang ni parpsalmen on, dapotonta ma sada hagogoon na mansai ringkot di pudi ni tangiangna i ima haporseaon na togu. Dibagasan tangiangna dapot hita do pangalaho ni halak na marhaporseaon na togu tu Debata Jahowa, i ma:
a.       Porsea do ibana di hagogoon ni Debata
b.      Dipasahat ibana do hibul ngoluna tu Debata (ndang mardua roha)
c.       Dipasahat ibana do sude parsorion ni ngoluna tu Debata (na bernit, arsak ni roha, dohot biar ni rohana).
Dibagasan tangiang na pinasahatna, berengonta ma sada rahasia na asing sian tangiang ni parpsalmen on, ima parsaoranna na rosu dohot Tuhan Debata. Molo diparpsalmen on , Tuhan Debata ima alealena na boi gabe dongan pasahat angka holsoholsona (ptds.Psalm 25: 15a “sai tong do mangaranap matangku dompak Jahowa”). Sahalak pangampini, na tau manangihon sude angka parsualonna. Niadopan ni parpsalmen on do musuna na kejam jala torop. Jala na martuptup do musuna i laho pasahathon hata tundal dohot nanaeng mamunu alona. Ido umbahen mansai dokdok sitaonon ni parpsalmen on na mangonai sude ngoluna. Angka musuna i naung mambahen lam porsuk ngoluna di daging nang tondi pe, jala manarita do ibana di masyarakat ala naung dipapulik ibana sian masyarakat.
    4.       Hita saluhut angka siihuthon Kristus, hea do hita mengalami angka sitaonon. Alai ndang apala piga na manaon sitaonon songon parpsalmen on. Balga manang metmet pe taho sitaonon i, naeng do hita marsiajar sian parpsalmen on:
a.        Ndada baloshononna na jat alo ni na jat, ndang baloshononna marhata tundal (fitnah) dohot hata gabus. (Roma 12: 17 “Unang baloshon hamu na jat alo ni na jat; ringkoti hamu ma na denggan di jolo ni halak saluhutna!”)
b.      Porsea do parpsalmen on tu hatigoran ni Debata(ptds. Psalm 43: 1a Luluhon ahu ale Jahowa).
c.       Dipangasahon ibana do asi ni roha ni Debata (ptds. Pslm.25:15a “Sai tong do mangaranap matangku dompak Jahowa).
Memang di hita dijaman on ndang ulaon na mura mangulahon sikap sisongon i. Alai molo togu do haporseaonta jala sada hita dohot Tuhan i jaloonta ma hagogoon mangadopi hamaolon, jala tartaon hita sudena i.
    5.       Angka parilmu tinggi mandok, ia ngolu ni jolma i sai mangadopi angka hamaolon dohot angka holso ni roha. Dungkon sorang sada pesepese tu portibi on, dibuhai do marhite na tangis, molo sian hajolmaon boi do dohonon, diluar ni siubeon ni inangna ima keadaan na so aman manang godang hamolon dohot arsak na mangarongom ngoluna. Dungkon ni i angka jolma dibagasan ngoluna sai mangalului hademahon dohot hadameon. Siala sude do jolma mangharingkothon i. Ndada adong jolma na mangharingkothon hasusaan, hagunturon, nang hamaolon dibagasan ngoluna. Andorang so habubuan, dame do panghilalaan ni pesepese i dibagasan siubeon ni inangna. Ditingki dakdanak, mansai las do rohanta dipangaramotion ni natorasta. Alai dungkon magodang jolma i jala naung mandiri lam tamba ma angka holso dohot arsak ni roha i. Alai parpsalmen on mandok, Tuhan Debata do inganan pangondinganta. Dihaholongi Debata do hita dibagasan asi ni rohaNa. Ibana do inganan las ni rohanta dohot pangalualuanta, mansai arga do hita diadopanNa.(ptds.BE No. 213 DUNG SONANG ROHANGKU). 
Boi do ra tadok dibagasan rohanta; dame do ngolungkon, soadong na mambahen mabugang dagingkon, ndang adong sahit tu pamatangkon, ndang adong na manangko artaniba. Alai molo adong na mambahen hansit rohanta, na marhata tundal tu hita jala na na mangaleai hita, tontu sogo do rohanta jala ndang sonang roha nang pingkiranta. Boi do denggan pamatang manang parduru ni pamatangta alai dibagasan rohanta ndang denggan. Ala ni imolo tadok demak sude jala dame sonang ima molo dohot sude aspek ni ngolunta di pardagingon nang pe di partondion. Saluhutna i jaloonta do i sian Debata Jahowa. Ingkon pos do rohanta manghaporsea i Debata Jahowa inganan pangondianta. (Mat.6:33 Sai jumolo ma lului hamu harajaon ni Debata dohot hatigoranna, dung i tambahononna do sude angka ondeng tu hamuna!)
    6.       Ia portibi naung madabu tubagasan dosa on, memang gok mara nang hasusaan do. Sai godang do ro angka arsak nang parsualon dibagasan ngolunta, godang do ancaman ndada holan sian luar nang sian bagasta pe adong do i. Godang do tudosan taringot tu ancaman ditonga keluarga. Adong do hea tarbarita sahalak ama mate tompu hinorhon ni kenakalan ni iankhonna na baru SMP dope ala ndang dilehon uang jajanna arga Rp.20.000,-. Pintor mangamuk do anakna on gabe sahit jantung ma amanta i laos mate. Dung i adong dope barita siarsakhonon sian tonga keluarga; ala loja manta on sian parkarejoanna, dipangido ma asa didampol inantana dohot anakna ma ibana. Alai hurang do cara mandampol ni inantai mandampol, gabe sogo ma roha ni amanta i pangarimasrimason, dipungkul ma inanta i jala ditunjang, pola do sahat tu nanaeng mauta inangta i. Ala dibereng anakna i na masa i, sogo ma roha ni anakna i, dipungkul ma amanta i dohot sada hau, diurupi anakna na sada nari manampul ulu ni amana, laos mate di tempat ma amanta i. ditelepon anakna on ma hahana dua nari laos dipaboa ma na masa i, martuptup ma nasida laho mambolongkon bangke ni amantana i. Ali tarboto ma na masa i tu polisi laos ditangkup ma opatsa nasida jala masuk penjara.
    7.       Hamuna angka dongan na hinaholongan dibagasan goar ni Jesus Kristus, mansai godang dope angka hamaolon nang arsak taadopi dibagasan ngolunta, nang sian duru ni keluarga pe adong do i. Isarana tarbarita do na parpudi on sahalak dolidoli na mamunu sada keluarga ala ditolak natoras nihalletna laho melamar boruna. Jala masuk tu hurungan do ibana ala ni pangalahona i. Ala ni i di hita na hinaholongan boha do hita mangalului dame hasonangan dibagasan ngolunta mamereng angka nacaman nang holso, arsak na sai mengancam ngolunta ? Boha do hita mangalului Debata gabe ingana pangondinganta ?
Jaloonta do hagogoon, hasonangan dibagasan Tuhan i molo olo hita mangadop tu Ibana  marhitehite tangiang. Di tingki martangiang i do hita manghilala ia ngolunta on holan Debata do na marnampunahon i. Sude holsoholsonta tapasahat tu Ibana. Sadalan na nidok Apostel Petrus di 1 Petrus 5 : 7  Tinggangkon hamu ma nasa na hinolsohon ni rohamuna tu Ibana, ai disarihon do hamu! Jaloonta do las ni roha, hagogoon, nang dame ni roha, molo olo hita marsomba tu adopanNa, nang dibagasan partangianganta dohot ruas ni huria pe lam margogo do hita. Molo raphon dongan sahaporseaon hita martangiang, adong do panghilalaan rap manaon nang rap manghilala di arsak dohot di sitaonon niba. Songon na nidok di Psalmen 100: 2,5Oloi hamu ma Jahowa marhitehite las ni roha, ro be ma hamu tu jolona marhitehite olopolop. Ai pardengganbasa do Jahowa, ro di saleleng ni lelengna do asi ni rohana, jala marsundutsundut do hasintonganna”.
Jaloonta do hagogoon, nang las ni roha sian Tuhan i, molo masihaholongan hita, masiurupan di tonga ni keluarga nang ditonga ni huria. Unang ma masipasombuan, alai diparrohahon ma na hurang jala na ringkot didongan. Roma 12:15-16Marlas ni roha ma hamu rap dohot angka na marlas ni roha, jala tangis ma hamu rap dohot angka na tangis! Sada ma rohamu sama hamu: Unang hatimboon pingkiri hamu, alai patutoru hamu ma rohamu tu haserepon; unang parbisuk hamu di rohamu!”
     8.       Di hita na hinaholongan dibagasan Jesus Kristus; ra hea do tarjama hita balanga na mohop, manang aek las di galas, manang kabel listrik na adong arusna. Boha do pangalahonta ? nda pintor sigop hita paluahon diri sian mohop dohot hahasinton i asa malua sian hahasiton i ? Laos songon i do hita molo ro mohop ni rohanta dohot molo ro na mambahen ansit dohot arsak dibagasan rohanta. Pintor sigop do hita marningot denggan basa dohot asi ni roha ni Debata marhitehite tangiangta. Ala ni i songon pengalaman parpsalmen on na mangadopi angka sitaonon nang arsak ni rohana pintor martangiang do ibana tu Debata Jahowa, laos songon i ma hita siihuthon Kristus pintor sigop ma hita laho martangiang mangalualu tu Debata Jahowa. Ala ni i holan marhite tangiang do dalanta asa manghatahon angka arsak na dibagasan rohanta tu Tuhan Debata. Songon Jesus uju dihajolmaonna mangadopi ragam hamaolon ala ni hasintongan na binoanNa, ndang lupa Ibana laho martangiang tu Debata Ama i mangido hagogoon. Tung adong pe ha-Debataaon di Ibana alai ndang dipangasahon i,  Pilipi 2:6-8Atik pe rupa ni Debata di Ibana, ndada songon na nidobo dirajumi rohana tudosna i tu Debata. Dirumari do dirina jala disolukkon rupa ni hatoban, gabe suman tu jolma do Ibana jala rumang jolma dapot di Ibana. Dipatutoru do dirina; na gabe pangoloi do Ibana paima mate, pola tung mate tarsilang!”, bulus do Ibana mangido pangurupion sian Debata ama i (Mat.26:36-46), jala pola tolu hali Ibana martangiang di porlak Getsemane (Luk.22:41-46). Ala ni ngolu ni halak siihuthon Kristus naeng do ngolu na dibagasan tangiang, na pasahathon ngoluna songon Apostel Stefanus na binaritahon di turpuk evangelium di Ulaon Apostel 7: 54-60. Ala barita hasintongan ima Barita na Uli i nabinaritahonna ndang dijalo sihatoropan , alai baliksa manghosomi ibana dohot sahat tu na mandangguri stefanus dohot batu pola gabe mago hosana (mate). Alai andorang so mate si stefanus martangiang do ibana pasahat musuna nang diri tu Tuhan Debata. (ptds. Pilipi 2: 5 Songon parrohaon ni Kristus Jesus ma parrohaonmuna!)
    9.       Molo tajaha goar ni minggunta Minggu Kantate (endehon hamu ma di Jahowa ende na imbaru, Psalm.98:1), sai nahurang ampit do panghilalaan jala molo manjaha turpuk evangelium dohot epistel on, ala na tinaringotan impola ni epistel dohot evangelium on ima TANGIANG. Ala ni, na umampit nihilala goar ni minggunta ima Minggu Rogate (martangiang) ma nian goar ni minggunta.
    10.  Alai tauji ma jolo pahombar tu impola ni goar ni minggunta Minggu Kantate na marlapatan “ Endehon hamu ma di Jahowa ende na imbaru”. Lapatan ni ende na imbaru ndang na gabe manciptahon syair ni ende na imbaru. Alai pangalaho nang sikap ni ngolunta do na ingkon imbaru, hinorhon ni pangauhononta di Debata marhitehite Jesus Kristus na manghamonanghon hita manaluhon sorop ni sibolis nang hamatean i. Ai hamatean na salelengnilelengna do arsak na umbalga dingolunta ala ni dosanta i. ala ni i sidok mauliat do angka na porsea i di Debata, ala naung dilehon tu hita pangondiganta dibagasan Jesus Kristus na manaon hamatean jala hehe sian i, ima tanda las ni rohanta. Naung dihophop Tuhan Jesus i do sude dosanta na ingkon tu hamatean saleleng ni lelengna hita gabe tu hangoluan na saleleng ni leleng, ima surgo i, inganan na gok las ni roha dohot dame. Ala ni  angka naung na porsea dibagasan Jesus Kristus naung manjalo haluaon i, mangolu dibagasan haimbaruon ma ibana, nang marhite pangalaho nang pambahenan pe saleleng di ngoluna di portibi on. Jala dipatuduhon ma ngolu na songon parpsalmen on, dipasahat do sude ngoluna tu Tuhan i, jala sai mangasahon Tuhan i dibagasan ngoluna (ptds.Rom 14:8 Ai ia mangolu pe hita, mangolu di Tuhan i do; jala mate hita, mate di Tuhan i do! Asa mangolu manang mate pe hita, tong do di Tuhan i hita). Ende na imbaru ima pangalaho na imbaru torus dingoluna ala naung dipasahat ngoluna tu Tuhan Debata. Ndada parpsalmen be na marnampunahon dirina alai Tuhan i do, asa ingkon lomo ni roha ni Tuhan i ma na mangatur ngoluna nang ngolunta. Tapatudos ma tu Buku Ende no.476 : 1-4Ndada au guru di au” dohot Galatia 2:20Ndada ahu be na mangolu i nuaeng; Kristus do mangolu di bagasan ahu. Ia mangolu pe ahu nuaeng di bagasan daging, mangolu marhitehite, haporseaon di Anak ni Debata, na mangkaholongi ahu jala na mangalehon dirina humongkop ahu”.Amen.

Selasa, 06 Mei 2014

Bahan Jamita Evangelium Minggu Jubilate, 11 Mei 2014

Jahowa Do Siparmahan Hita
Psalm 23 : 1b – 6

    1.       Digoar halak Jahudi do ia Buku Psalmen on “Tehillim”= Ende pujipujian tu Jahowa, jala tangiang hamauliateon dohot elekelek tu Jahowa “Tefillot”, na pinapungu lobi 500 taon lelengna mulai sian tingki ni Raja Salomo, Anak ni si Korah, Hiskis, Ezra dohot si Nehemia, i ma 5 buku= 150 bindu= 2552 ayat. Alai gumodang ma i karangan ni Si Daud= 73 bindu (kanon) Psalmen, asing ni angka ende andung/ratap 2 Sam.1:19-27, Hime (Ende pujipujian ala hamonangan na sian Jahowa), dohot angka Tona ni si Daud ( 2 Sam.22; Pslm.18; 2 Sam.23:1-7). Asa digoar halak Israel do buku Psalmen on: Buku ni Israel tu Jahowa ( 5 buku Psalm) jala bukti ni Jahowa tu Israel i ma buku Musa na 5 i. Anggo nuaeng buku ni Jahowa tu sandok hajolmaon, i ma Bibel (Alkitab) si 66 buku i.
     2.       Di goar Raja Daud do Debata Jahowa “Parmahan jala partanobatoan” (Benteng pertahanan) pangondian sian ragam ni parmaraan dohot hamatean, na manaritahon ngolu pardagingon dohot ngolu partondion nuaeng nang sogot, ndang hurangan ganup na marhaposan tu IbaNa. Mansai tangkas do ditanda halak Israel parmahan dohot na pinarmahanna. Mulai sian si Abraham nunga tarbarita nasida peternak, jala professi na spesifik do ulaon parmahanon di pinompar ni Israel marsundutsundut ( 1 Musa 30:28-43; 31:38-40; 29:6). Adong do tolu ragam rumang ni parmahan i, i ma: marmahan birubiru (dorbiana) sandiri, Marmahan birubiru (dorbia) na pinamahanton ni halak, dohot parmahan na manjalo upah (gaji) songon si Jakob na marmahan birubiru ni tulangna si Laban, halak Aram i ( 1 Musa 30-31; Ptds. 1 Raja 9; 1 Sam.17:34-35; Pslm.23;Hes.34:15; Zak.11:12; Joh.10:12).
    3.       Gumodang do maringan holong na bertanggungjawab di sahalak parmahan sian 1000 halak ulubalang sidurushon mudar ni na so marpipot (marsala). I do umbahen dijou Jahowa si Daud sian parmahanan di Efrata, laho paradehon ibana gabe raja gumonggom bangsona Israel, mangganti raja Saul naung tinulak ni Jahowa ala ginjang ni rohana ( 1 Sam.16).
     4.       Saleleng di ngoluna (1004-965 sM) menak, mandohar jala naik sorga do bangso Israel di gomgomanna, na manatap angka na dangol di bagasan holong na martanggung-jawab. I do umbahen ibana dibahen halak Israel gabe ukuran (kriteria) di harajaon ni Mesias sejati na pinarbagabaga ni Debata Jahowa tu Israel nasional ( 2 Sam.7:12-17; Jes.11:1-10). Sian sude parsorion naung nialaman ni raja Daud, mulai sian parmahanan, tu istana, diburu, sahat tu naung gabe raja ibana gumonggom Juda di Hebron ( 1 Sam.18-20; 2 Sam.2). Mansai godang do parmaraan dibolus, porang na so marnasohot mangadopi musu arian borngin mangalo halak Palistim, Edom, Moab, Amon dohot halak Aram ( 2 Sam.5 ); tung mansai tangkas do diida jala dihilala ibana Tangan ni Jahowa mamasumasu dohot manumpak ulaonna, mangondihon hosana sian mara dohot hamatean, pangoluhon, mangapuli ibana paima tumpu sude angka musuna humaliang dibahen Jahowa. Asa nuaeng pe, dung dipasahat Jahowa tu ibana sandok Israel siparmahanonna ( 2 Sam.2:8-5:6-9). Dikarang ma sada ende pujipujian panindangion tu asi ni roha ni Jahowa, paboa holan Debata Jahowa do “Parmahan na Sun Hinagogo, parasi roha godang jala parholong na bertanggung-jawab (Psalm 23), songon sahap ni pasupasu ni si Jakob tu angka pahompuna, anak ni si Josef ( 1 Musa 48: 15c; 49: 24). “Nang pe naturaparon jala haleonon angka anak ni singa, alai ndang hurangan na denggan angka na mangalului Jahowa” (Psalm 34: 11).
      5.       Ndang tarhasiphon angka na porsea so hatindangkononna di ngoluna angka denggan basa dohot holong ni roha ni Jahowa tu ngoluna, songon raja Daud, angka naung pinalua ni Jahowa sian ragam ni parmaraan, sahit na renge (jorbut), sian dosa, sian haliluon dna mandok: “Dipatongon do ahu tu jampalan na lomak (pandaraman na denggan), ditogutogu di lambung aek hasonangan (ngolu dibagasan hahipason ni tondi-pamatang, sonang jala dame) dilehon hasabamon (mengguasai diri-mengontrol ambisi), ditogu di dalan hatigoran (haporseaon na mangolu) di Goar ni Debata Jahowa, ndang be mabiar mida sorop ni hamatean i, ai nunga dipalua Jahowa tondina sian hamatean paduahon, salelenglelengna i (Pslm.46:2-12). Jala saleleng mangolu tongtong di dongani Tondina sahat tu na m amasuhi bagas ni Jahowa, Jerusalem na imbaru, manean las ni roha dohot hasonangan salelenglelengna.
      6.       Pujipujian na marlipat ganda do tinudu ni ende ni raja Daud di Psalm 23: 1-6 on “Panindangion dohot panurirangon”, mandok : Haluaon, hasangapon, hasonangan, hadameon naung jinalona sian denggan basa dohot holong ni roha ni Debata di ngoluna, gombaran (bayangan) ni na naeng ro di pudina; I ma Kristus Jesus Parmahan na tutu, na paradehon sude di angka na marhaposan tu Debata, tinudu ni endena di turpuk on. “Ahu do parmahan na denggan. Hutanda do angka na di Ahu, jala ditanda nasida do Ahu”. Lapatanna; ndang adong na tarbahen ro tu Jesus, ia so tinogu ni Ama i, (Joh.10:14; 6:44). Ai holan Tuhan Jesus Kristus do na sanggup mandok tu jolma, “Parmahan na denggan do anggo Ahu, diseahon parmahan na denggan i do hosana humongkop angka birubiruna”. (Joh.10:11). Asa gumodang jala ummora do sahalak parmahan di holong ni roha na bertanggung-jawab, sian 1000 halak pemimpin manang panglima sidurushon mudar ni halak na so marpipot, i ma angka na gale, na pogos dohot na dangol. Alai tudos tu sinondang ni mata ni ari do denggan basa ni Jahowa na manogu jolma tu hangoluan marhite Jesus Kristus (Joh.8:12).
    7.       Tolu bulan dung sidung dipestahon halak Jahudi Ari Raya parlapelapean di Jerusalem, Oktober taon 29M, jumpang ma pesta Haompoan ni Bagas Joro na di Jerusalem na somal dirayahon ari 25 Desember (Chislev)= Hari Raya Hanukah- Hari Raya Terang; mardalandalan do Tuhan Jesus di emper ni si Salomo, inganan na somal dipangke angka malim ni Jahudi dohot siseanna marmeditasi taringot tu doktrin manang dogma (ajaran agama). Disi diida nasida Tuhan Jesus pintor ditunguri angka malim ni Jahudi ma IbaNa huhut manungkuni: “Sadia lelengon hami pasombuonMu sungkunsungkun taringot tu Ho? Molo na tutu do ho Kristus, (Mesias, Parmahan Israel na sinuru ni Debata), tullom ma dokhon tu hami”, ninna nasida. (Joh.10: 24-26).
     8.       Alai dialusi Jesus ma nasida, ninna ma: “Nunga Hupaboa i tu hamu, ndang porsea hamu” Ai ndang masuk birubirungKu hamu” (Patds. Joh.8:43-47; 5:43-44). “Aut na porsea hamu di si Musa, porsea ma nang hamu di Ahu. Ahu do dihatindangkon si Musa di suratna i,” ninna Jesus (5 Musa 18: 15; Luk.16: 31). “Ditangihon birubirungKu do soarangKu, Hutanda do nasida. Diihuthon nasida do Ahu”, Gabe Hulehon tu nasida:
a.       Hangoluan na saleleng ni lelengna.
b.      Ndang mago be nasida saleleng ni lelengna
c.       Ndang tarrampas manang ise nasida sian tanganKu
d.      Umbalga sian saluhutna do Damang na mangalehon nasida tu Ahu, umbahen ndang tarrampas manang ise nasida sian tangan ni Damang (Pat.Joh.6:44-45; 17:14-16).
On ma tinudu ni ende pujipujian na niendehon ni si Daud 3000 taon naung salpu, jala na hinatindangkon ni sandok na porsea di Tuhan Jesus Kristus marhite endena: “Jahowa siparmahan ahu, ndang hurangan manang aha. Ai nasa jea dipadao, do sian dorbiaNa. Tongon dibahen na lomak i, laho pangoluhon tondingki. Dibahen asi ni rohana” (BE. No.188:1-5).
     9.       Ditanda jala dihaholongi Jesus Kristus do nasa na di ibaNa. I ma angka baoa dohot boruboru na tongtong girgir tumangihon hataNa, i ma na padomu dirina dohot Tuhan i di nasa gulmit (aspek) ni ngoluna. Ai naung gabe sada tondi do ganup na porsea dohot Tuhan Jesus Kristus Parmahan Bolon i ( 1 Kor.6:17).
    10.   Ditanda birubiru ni Tuhan i do soara ni Jesus Kristus. Dihasiholi do Barita Nauli laho gumuruhon asa hatindangkononna i saleleng di ngoluna. I ma angka anak dohot boru ni Debata naung tinubuhonNa marhite Tondi ni Jesus Kristus (Rom.8:14). Ai nunga songon parroha ni Kristus Jesus Parrohaonasida, i ma ganup na malungun tu banuaginjang (Pil.2:5). I ma angka ruas ni Huria ni Debata parholong ni roha, na tongtong mamarangehon: Habasaon, Hatigoran, dohot Hasintongan (Eps.5:9; ptds. Heb.13:20-21). Angka siihuthon Kristus i naeng mangharingkothon Debata dibagasan Jesus Kristus na tau marmahani ngolunta sadarion ro di salelelng ni lelengna sian naung tajalo dibagasan ngolunta di portibi on. Ai Ibana do mual ni nasa na adong jala na tau mangantusi na ringkot dibagasan ngolunta sahat tu ari sogot i, patut ma antong hita marolopolop songon goar ni Minggunta Minggu JUBILATE: “Marolopolop tu Debata sandok Tano on”(Pslm.66:1) siala Jahowa do Siparmahan hita. Amen.

Jamita Minggu Jubilate (Marolopolop tu Debata ma sandok tano on) – 21 April 2024

Jesus Do Parmahan Na Denggan      (Yesus Gembala Yang Baik) Yohannes 10: 11 – 18   1)       Ia turpukta on manaringoti parmahan. Ia ...