Rabu, 31 Juli 2013

Bahan Jamita Evangelium Minggu X Dung Trinitatis, 4 Agustus 2013

Mata Ni Tuhan Tu Angka Partigor
1 Petrus 3 : 8 – 12
            A.      Patujolo
Dipungka do turpukta on marhite angka poda tu ama nang tu ina ni halak Kristen asa marpangalaho na denggan nasida songon na tama di rumahatangga ni halak Kristen. Mansai ringkot do ama dohot ina masihormatan, masitumpahan di ulaonna, jala unang ma dirajumi ama ummangat dirina sian ina i, ai rap partohap di hangoluan sogot do ama dohot ina ni halak Kristen ( 1 Petrus 3: 1-7). Udut ni poda i ma nuaeng turpuk jamita evangelium on. Dipaingot do sude angka keluarga ni halak Kristen di ganup huria asa tangkas diradoti hasadaon dohot pangalaho na denggan maradophon angka na di balian n huria, i ma angka sipelebegu, na so tumanda Jesus Kristus i dope. Na marlapatan, naeng ma ganup rumatangga ni huria i tangkas saroha, sapingkiran, sapanghilalaan jala masihaholongan dibagasan haserepon.
            B.      Hatorangan
1.     Ayat 8-9 ;  Dipangido do sian ayat on hasadaon ni roha di huria i laho maralohon angka na marsogo ni roha dompak huria i, ihut do muse ingkon manjaga pangalaho nasida sahuria i asa unang gabe hasurahan. Hasadaon i dipatuduhon do i dipangalaho na saroha, sapangkilalaan, marholong ni roha, jala marserep ni roha. Disi ma dipatuduhon hadosan ni sada tu donganna ( Rom. 12:15,16; 2 Kor.13:11; Pil.4:2). Hasadaon i diigil do sian pangalaho na rap martangiang, rap mamuji Tuhan dohot na rap na tumangihon Hata ni Debata. Ihut ni i ringkot do di huria i na satondi, asa dipatuduhon ma disi roha na olo ni rajaan ni Tondi Parbadia i patupahon na hombar tu lomo ni roha ni Debata. Molo nunga sada tondi disi ma tarida roha na manghilala sisada ulaon di tonga ni huria i ( 1 Kor.6:17; 1 Kor.12:4,13,26 ; Ep.2:18; 4:4; Pil.1:27, 1 Pet.5:5). Mansai ringkot do jamot huria i di bangko manang karakter ni huria i songon angka na badia, naung mananda holong ni Debata. Asa ndang jadi dos cara ni halak Kristen mangadopi hajahaton songon angka na so porsea i. Unang ma madabu huria i tu pangalaho na anarkis manang na pajolo gogo papudi uhum. Molo di angka na so porsea i, hajahaton do balos ni hajahaton, panginsahion balos ni panginsahion; unang ma songon i anggo halak Kristen. (jaha; Luk.6:27-28; 1 Tess.5:15). Alai naeng ma mamasumasu huria i di angka na manjungkati nasida: ingkon na denggan do bahenon balos ni na jat na binahen ni musu i, sadalan doi songon na didok Ap.Paulus di Rom 12: 21 “Unang ma talu ho dibahen hajahaton; alai taluhon ma hajahaton i marhitehite na denggan!” Lapatanna tatiru ma Kristus naung manghamonanghon paraloan i, nang pe godang jolma na manghosomi Ibana, manijuri, mangalinsingi, laos marparsilangkon Ibana, ndang dibaloshon i, baliksa tahe dilehon do diriNa laho manobus hasalaannasida i, dihophop do jolma pardosa i asa malua tondina. Alai ndang diantusi na deba jolma umbahen so porsea, na deba dijalo do jala dipeop doi gabe patigorhon haporseaonna sahat tu hangoluan sogot i.
2.     Ayat 10-11: Molo tajaha di Alkitab Bahasa Indonesia digurithon do marasing sai hira puisi, jala memang dibuat do on sian turpuk Evangelium di minggunta on ima psalmen 34 : 13-17. Disosoi do asa jaga ma huria i, molo adong na mangasupi huria i, manang adong na naeng manggunturi huria i marhite parbadaan dohot lan pangulaon na manghehei roha asa tarrimas, manang na mangaluhon huria i tu panguhum marhite angka sitindangi gapgap, ingkon jamot do huria i maralus, asa unang tarela di sangkapsangkap na roa. Ala ni  mansai ringkot do huria i marningot poda ni parpsalmen i, asa tongtong arga di hita hosanta dohot hademahon i, sipasidingon do nasa hajahaton na boi mambahen hita agoan hosa jala gaor. Intap ni na boi, naeng ma pinasidin porang, alai niluluan ma dalan asa  jumpang pardamean. Lapatanna, ingkon adong do panghataion dohot angka pihak na mamusui hita; luluan ma dalan asa unang sanga masa konflik horizontal. Sada dalan laho mangeahi pardamean, i ma mangorom pamangan asa unang sanga ruar angka hata  na boi manghehei rimas dohot partontangan (Pslm.12: 3-5). Angkup ni i, unang adong panghilalaan na talu hita ala so taalusi musu i hombar tu cara na so hombar tu lomo ni roha ni Debata. Ai pos do rohanta di pangaramotion ni Debata, alai sabalikna dialo Debata do angka sibahen na jat songon na tinonahon ni Debata marhite Si David di Psalmen 34 : 14-15 Sai jaga ma dilam maradophon hajahaton, jala bibirmu maradophon pangkuling sipaotooto. Sumurut ma ho sian hajahaton, jala ulahon na denggan, lulu i hasonangan jala pareak ma i.
2.Molo tapamanat manjaha pandohan “na holong roha dihosana” dohot pandohan ni Jesus di Joh.12:25“Agoan hosa ma na marhamaolhon hosana; alai na mangkasogohon hosana di portibi on, i do na mangaramotisa sahat tu hangoluan salelenglelengna.” Sai songon na maralo do nihilala, alai boi do pinatorang, molo na nioraan ni Jesus ima na marhamaolhon hosana ala tu kepentinganna sandiri do. Jala molo di turpuk on ayat 10 i diajari si Petrus do hita asa mangolu dibagasan hasintongan.
3.       Ayat 12: Angka siula hatigoran jotjot do mangadopi godang angka ambatambat, laos songon i do angka na porsea i di portibi on, godang do na manghosomi  dohot na manghasogohon angka halak Kristen i songon na nidok ni Jesus di Johannes 15: 18-19 Molo dihosomi portibi on on hamu, boto hamu ma, naung jumolo Ahu dihosomi. Aut na sian portibi on hamu, haholongan ni portibi on do donganna. Alai ndang sian portibi on hamu. Ahu do tahe mamillit hamu sian portibi on; ala ni i do, umbahen na dihosomi portibi on hamu. Marhite Hata ni Tuhan Jesus i, tontu ingkon marpos ni roha do hita laho patupahon angka na uli jala na denggan hombar tu lomo ni roha ni Debata. Molo taulahon na denggan tu humaliangta, ndang pola mabiar hita di portibi on. Asa molo sai tadatdati manggulahon na denggan tu angka na manghosomi hita, songon aek na sai manetek tu atas batu do i, lam leleng lam gamuk do i jala ditorusi do mansai bagas, ujungna ndang pulut be rohana manjahati hita. Nang pe didok hita ingkon manghaholongi dongan jolma, alai na jumolo do dipangido manghaholongi dongan sahaporseaon songon na tarsurat di Galatia 6:10 “Antong, binsan sadihari dope, taulahon ma na denggan di saluhut halak, alai gumodang ma tu donganta sahaporseaon!”

      C.      Sipahusorhusoron
Sipata molo taparrohahon sai hira tarbalik do na masa dihajolmaon. Molo angka jolma na burju i sai maol do manghilalahon haburjuon ni Debata, sai hira so parduli Debata. Hape molo tabereng angka parjahat i, so i nama jagona, lam tarpasupasu, jala songon na lam tenang do ngoluna. Hape nunga di suarthon taringot tu pangalaho i di Parjamita 8 : 14 “Adong dope sadanari halongangan masa di atas tano on: Adong halak partigor, hira pambahenan ni halak parjahat niulana, parsorionna timbangon; jala adong halak parjahat, hira pambahenan ni halak partigor niulana, parsorionna timbangon. Nunga pola hudok halongangan do i.”
Dungi ditaringoti do i muse di Jeremia 12 : 1-2 “Na tigor do anggo ho, ale Jahowa, tung sura naeng manarita ahu dompak ho; asal angka uhum naeng taringotanku tu ho: Boasa tung * mardohar dalan ni angka parjahat? Boasa tung marsonangsonang saluhut angka pangoseose? Nunga disuan ho nasida, huhut marurat nasida; lam ganda nasida huhut marparbue. Talpe do ho di pamangannasida, alai holang do anggo sian bagasan rohanasida.”
Ala ni i aha do alus taringot tusi ? taparrohahon ma na tarsurat di Psalmen 73 : 1 – 20 :
73:1 Mardenggan basa mamolin do Debata maradophon Israel, angka * na ias marroha.
73:2 Alai anggo ahu, tarsulandit ne ma tothu, tinggang ne do ahu.
73:3 Ai mangiburu do rohangku mida angka na jungkat roha, dung huida * hasonangan ni angka parjahat.
73:4 Ai ndang adong parniahapannasida rasirasa mate nasida, tambos do dagingnasida i.
73:5 Ndang marhangaluton nasida songon jolma na asing, jala ndang marsipalsipal nasida songon jolma na asing.
73:6 Dibahen i marhorungkorungkon ginjang ni rohanasida, jala maruloshon parhilangon.
73:7 Pola songon na * bosol matanasida dibahen mokmokna, * disalpui nasida do angka pingkiran ni roha.
73:8 Sai mangarehei dohot pahatahata pangarupaon do nasida mangasahon hajahaton, sai tumindi do pangkulingnasida i.
73:9 Hira ulpuhan sian banua ginjang do pandok ni pamangannasida, jala guru dok ni dilanasida do tano on.
73:10 Dibahen i dohot do * bangsona marbalik tusi, jadi butongan ma nasida manobur aek.
73:11 Angka didok nasida ma: Tung adong ma diboto Debata? Jala ndang adong parbinotoan di Natumimbul i.
73:12 Ida ma, i ma angka parjahat sai mardohar salelenglelengna, lam tu suksukna hamoraonnasida.
73:13 * Tung na so marniula do hape na hupapita i rohangki, jala na * huburii tanganku di bagasan hapitaon?
73:14 Jala na huae i na porsuk ganup ari, jala na hona pinsang ahu ganup manogot?
73:15 Tung sura hudok: Marpangkuling songon nasida ma ahu, ida ma na manjehehon * pinompar ni angka anakmu do ahu disi.
73:16 Dung i sai hupingkiri asa dapot rohangku nian, hape mamaolhu do.
73:17 Paima bongot ahu tu angka inganan ni Debata na badia i, hutangkastangkasi * ujungnasida i.
73:18 Hape landit situtu do hajongjongannasida dibahen Ho, didabuhon Ho do nasida tu hamagoan.
73:19 Satongkin situtu mago nasida so pangkirimanna, ripur jala lekse do nasida dibahen hinamago na jorbut situtu.
73:20 Songon pangalaho ni nipi, ia dung ngot, songon i do lea ni roham, ale Tuhan, mida sumansumannasida di huta.
Ala ni i molo i do na masa dipardalanan ni ngolunta, sai ingot ma naniuji Tuhan i do hita, asa tapatuduhon ma haporseaonta na togu i di Ibana, ingkon pos do rohanta di HataNa i, jala ndnag ganggu be rohanta disi: “Ai tu angka parroha na tigor do mata ni Tuhan”. Amen!

Bahan Jamita Epistel Minggu X Dung Trinitatis, 4 Agustus 2013


Sosososo Manghabiari Jahowa
Psalmen  34 : 12 – 23
A.      Patujolo
Digoari do psalmen on mizmor di hata Heber, na marlapatan ende na diendehon mardongan alat musik, alai judul ni psalmen on i ma tehillim lapatanna pujipujian  manang ende pujipujian. Godang do tujuan ni pujipujian molo di hata Heber, isara ni pujipujian ala hamonangan, hamauliateon ala naung panean, malua sian sahit dohot parungkilon, haluaon dohot angka pestapesta perayaan.
Ia turpukta on ima ende pujipujian ni si David, uju na lalaen ibana dipaula di jolo ni Raja Abimelek, na palahohon ibana, gabe muli ibana. Molo tajaha bindu 34 songon na uli, alai molo tapamanat sejarahna boi do baliksa sai songon na sungkunsungkun rohanta dihaulion ni psalmen on. Uju na lalaen si David (berpurapura gila) asa malua sian adopan ni si Abimelekh. Boha do goaron ende pujipujian hape pargabusonna do na maralo tu pandohanna di ayat 14 ? Alai ndang holan i andorangi  pe ima namasa pangaleleon ni si Saul tu ibana nunga parangehon si David pangalaho na manipu si Saul ( 1 Sam.17; 18:7; 19:10; 21:10-15), disuru ibana do pardijabuna si Mikhal laho (manipu) amangna si Saul, asa adong tingkina laho lintun sian jabuna. Dibahen si Mikhal do terafim di podomanna mardongan tonunan ni imbulu hambing dibahen suman hira simanjujung ni terafim i; jadi sai hira jolma na modom ma i ( 1 Sam19:11-17). Dungi tingki diontang Raja Saul ma asa ro si David marsipanganon, di pangido ibana do si Jonatan asa margabus di Ari Raya bulan baru i ala mabiar gabe mate tondina. Margabus ma si Jonatan na mandok tu amana si Saul, ia si David na laho do mandohoti upacara pamelean ganup taon keluarga di Betlehem (1 Sam.20:6). Dung i laho ma si David tu Nob. Pajumpang ma Ibana dohot Malim Ahimelek , jala di sungkun malim i ma ibana boasa sahalakna na ro. Dung i margabus do si David tu malim i na mandok na nilehon si Saul do tugas na mansai ringkot laho pajumpang dohot angka jolmana disada inganan na tinontuhon (1 Sam.21:1-2). Dijalo si David do sada sinjata sian Ahimelek, dungi diparlehon angka roti nabadia dohot podang nabinuatna sian siGoliat. Alai tarbarita do tu si Saul na pinamasa ni si David, i do umbahen di siaphon Raja Saul ma angka baoa, boruboru, dakdanak nang angka pinahan di huta Nob (1 Sam.22:6-19). Didok si David do tu si Abyatar anak ni si Ahimelek na malua sian pembantaian di Nob, na martanggungjawab do ibana secara moral dinamasa i (ay.22)
Sian sejarah i, boi do gabe sungkunsungkun di hita; boha do parsautna si David boi mandok di Psalmen 34 ayat 14 on?; “Sai jaga ma dilam maradophon hajahaton, jala bibirmu maradophon pangkuling sipaotooto.” Hape nunga mangalaosi patik pa IX on ibana disi asa: “Unang margabus”.Dung i di pangke ibana do podang, hape di tingki mangalo si Goliat ndang adong di pangke marhite podang. Dung i ala mabiar tu pangaleleon si Saul dohot tentara Israel gabe mardongan iaban dohot halak palistin musuna hian, dua hali ma ibana melarikan diri tu Gad ( 1 Sam.21; 27)ala mabiar jala ndang pos rohana tu Debata. Raja Akhis ima raja ni halak palistin ndang menganggap si David sada ancaman diibana ala dibereng do si David songon halak lalaen, ido taktik di si David asa unang agoan hosa, ala memang nunga merasa terancam be ibana. Ala ni marhite angka pargabusonna i; boha ma hita mangihuthgon songon na nidokna i di turpukta on ? Boha do bahenonta laho patulushon situasi di 1 Samuel 21: 10-15 dohot Psalmen 34 on ? Dialusi do i sian Psalmen 56 na patoranghon haotoon dohot habiaranna, jala ndang na mabiar mida Debata ibana. Disurathon ibana ma Psalmen  56 songon panindangionna, dungi disurathon ma Psalmen 34 on songon tanda  las ni rohana laho mamuji Debata (nang pe nunga margabus jala mardosa ibana disi), alai diarahon iaban do angka na umbege pujianna i asa tongong biar mida Debata siala pengalamanna i. Ala ni molo naeng mangantusi turpukta on ingkon dohot ma bindu 56 on dijaha jala dilapati dohot 1 Samuel 21 songon latarbelakangna.



B.      Hatorangan
     1.       Ayat 12 : Molo taparrohahon  sian gaya bahasa na sian na mangarahon gabe songon sada instruksi, sian na marumangkon pujian gabe jamita. Sadalan do rumangna molo taparrohahon dohot na di Poda Raja Salomo, Dibuhai si David do mangajarhon taringot tu sada faktor na mago sian parugamaon nasida, na mangambati nasida mandapot ragam pasupasu ni Debata ima: “Biar mida Jahowa”. Pandohan on ditujuhon tu angka anak, songon di Poda Raja Salomo jotjot do sahalak guru manjou siseanna anaha (jaha; Poda 1:8 dna.)Biar mida Jahowa ndada na so tangkas manang na dibaenbaen, alai na boi ajarhononhon dohot pabotohon. Ndada na bersifay subjektif alai objektif do jala si bersifat praktis do pangalahona. Dipuji si David do Jahowa ala denggan basaNa (ay.2-9). Dao lam bagas dope dipangido si David angka dongan sabangsona asa mangihuthon ibana laho mamereng jala mandai denggan basa ni Debata Jahowa tu nasida (ay.9). Biar mida Jahowa do na gabe sada dalan laho marnida denggan basa ni Debata, ndang sude jolma boi manghilalahon i.
      2.       Ayat 13-15; Dipabagas ma muse angka na manghilalahon “Biar mida Jahowa “ i ima na manghalomohon hangoluan, na marlapatan hangoluan na sian Jahowa i; angka silas ni roha, dame, nang hasintongan. Asa dapot hita hangoluan i tontu ingkon di patuduhon ma sikap ni ngolu na marhite na manjaga dila dohot bibir. Ndang tarsirang hita laho mamangke dila dohot bibir,  molo manghatai hita ndang boi holan dila dohot do bibir. Ndang boi holan mamangke bibir dohot do dila. Tarmasuk metmet do anggota ni pamatang on, alai boi do molo sala mamangke gabe singkamabarbar jala mambahen mara, alai sabalikna molo denggan do dipargunahon, boi do manghorhon tu hamajuon. Sandok mansai balga do pengaruh di bibir dohot dila, di hata batak jotjot do didok simangkudap. Diarahon asa manjaga dila  dohot bibir na marlapatan : unang ma manghatindanghon na so tutu, unang manghatahon na so tama begeon, dao sian pangalaho gabus di ngoluna. (Pslm.120:2; Poda 4:24; 10:21,32; 12:18; 15:4,7 16:13; Jak.3:1-12) Jakobus 3: 5 mandok “Songon i do nang dila i: Ruas na metmet do i, alai godang do hatahatana; metmet pe api i, digalahi do tombak na sai balga!”. Biar mida Jahowa ndada holan na pinarsiajaran marhite teori, alai ingkon dipatuduhon dohot konsisten marhite na mangulahon hataNa nang parsuruonNa dibagasan ngolunta. Lapatanna ingkon tadinghononta do angka gabus, tahatahon ma na sintong i, jala na mandok asa tatadingkon hajahaton, talului ma angka na denggan, dohot hadameon. Dipatuduhon ma biar mida Jahowa marhitehite pambahenan. Sadalan doi na didok Jakobus 2:17 Haporseaon i pe songon i do: Anggo so adong pangulaonna, naung mate do hadirionna. Dipatuduhon ma sian pangalaho i respon ni na manjanghon habiaran mida Jahowa i.
    3.       Ayat 16 – 19; Dipatorang do dison udut ni biar mida Jahowa i marhite parsaoranna dohot Debata Jahowa marhite haporseaon dohot pambahenan. Diajari Debata Jahowa do hita, dia do pambahenanNa tu angka halak partigor i, jala na ditekanhon ima; boasa mangula Debata marhite jolma laho paluahon ibana sian angka hamaolon. Molo biar mida Jahowa ima sada dsor ni parsaoran ni jolma dohot Jahowa. Jonok do Ibana tu angka na bojok marroha(ay.19), pinggolNa tu angguknasida (ay.16,18), jala matua alo ni angka sibahen na jat do bohi ni Jahowa (ay.17).Angka jolma partigor i sai marhaposan do tu Debata Jahowa dohot hagogoonNa. On do na nialaman ni si David tingki di Gat, ndang tolap hamaloon ni jolma i asa malua si David (isarana lalaen; berpurapura gila); alai marhite asi ni roha ni Debata asa malua ibana, ndada ala ni malomalona. Sadar do si David di hagaleonna i, dipangido ibana do dalan sian Debata Jahowa marhite unduk dohot serep ni roha asa malua ibana.
     4.       Ayat 20-21; Biar mida Jahowa dipatuduhon do panghorhonna ima na dapotan panggomgomion ni Debata tu angka halak partigor, malua sian mara nang pangunjunan. Ndada na mandok ndang siadopan ni halak partigor be angka hasusaan, ndang – alai diadopi doi mardonganhon Debata asa margogo jala boi malua sian hasusaan i, sadalan doi na didok Jesus di Johannes 15:5 “Ahu do hau anggur i, hamu do ranting i. Na mian di bagasan Ahu jala Ahu di bagasan ibana, i ma na marparbuehon godang; ai ndang tarula hamu agia aha, anggo so mardongan Ahu”. Molo mardonganton Debata tung tau do hita mangadopi angka hamaolon, nang hasusaan di pardalanan ni ngolunta, asal ma sai mian hita di Ibana. Biar mida Jahowa ima angka halak partigor roha i nang pe godang mangadopi angka hamolon i, alai holiholina i ndang maponggol nanggo sada, ima na melambangkan hasintongan ni  na porsea i. Marhahonaan doi taringot tu pelean situtungon sian birubiru na somal dipelehon uju ari raya Paskah ni halak Israel di Padan Narobi. Jala di Padan Naimbaru ndang birubiru i be dipasahat alai nunga digohi bagasan Kristus i, jala ndang adong nanggo sada pe holiholi na na maponggol. (jaha; 2 Musa 12 :46; Joh.19:36; Jes.38:13; Pslm.34:19; 4 Musa 9:12; 24:8). Alai angka na so manghabiarai Jahowa ima angka parjahat i gabe mago do hinorhon ni hajahatonna, songon na nidok di Poda 1 : 31-32 “Jadi ingkon panganonnasida parbue ni dalannasida, jala habutongkononna sangkapsangkap ni rohana sandiri. Ai panundalion ni halak na oto laos mambunu nasida, jala hapedemon ni halak na bodo laos mangago nasida.” Ingkon saut do uhuman ni Jahowa tu angka siula hajahaton. Diboto si David do ia Debata Jahowa ndada na holan paluahon angka partigor sian hasusaan nang hamaolon alai dohot do manobus angka dosadosana. Jala ingkon tangkas do botoonta ia si David sian pangalaho na marhaposan hian tu Jahowa boi do ganggu rohana gabe marhaposan di hagogoon ni jolma. Alai dihilala ibana do hasalaan manang kekeliruanna i umbahen na mulak muse rohana marbalik laho marhaposan muse tu Debata Jahowa. Laos songon i do boi masa di pardalanan ni ngolu nihalak na porsea adong do na sai tumangihon pandok ni Tuhani, laos adong do deba na marjogal ni roha ndnag tumangihon panjouon ni Tuhan i. Molo didok “ditobus”ndan na mandok bolus songon i holan di pandohan, alai nunga dipamasa uju di Padan Robi panobusion ni dosa marhite na mamelehon pinahan gabe tobus manesa dosa ni bangso ni Debata ima halak Israel uju i. Sasintongna ingkon jolma i sandiri do manobus hadosaonna, ndang pinahan na dikorbanhon. Alai ise ma jolma na badia jala na tama sipelehononhon tu Debata ?Alai marhitehite bagabaga ni Debata tu bangsoNa taringot tu Mesias, digohi ma i ndung di Padan na Imbaru dibagasan diri ni Tuhan Jesus Kristus. Marhite mudar ni Kristus i do laho manobus angka dosa ni portibi on (jaha; Heb. 9:11-14; 1 Ptr.1:19). Ditingki mardosa si David ala ni pargabusonna i, disi ma dipasombu rohana nga moru biarna tu Debata Jahowa, gabe mabiar tu jolma do ibana. Alai ala asi ni roha ni Debata Jahowa paluahon si David, ndada ala ni na sintong si David, alai ala parsaoranna. Ala ni ima dipadenggan roha biar mida Jahowa ni si David asa boi ibana mamujimuji Debata, jala laos manghatindanghon dohot mangarahon tu angka dongan jolma asa marhaposan tu Debata Jahowa na gok pasupasu i.
C.      Sipahusorhusoron
     1.       Mamuji Tuhan dibagasan biar mida Jahowa. Ndang apa maol antusanta taringot tu psalmen on ala nunga taboto sian pengalaman nisi David; asa tongtong hita manjaga habadiaonta diadopan ni Debata nang donganta jolma. Asa naeng tarida disi parsaoranta na rosu dohot Debata marhite pujipujianta tu Ibana, jala naeng ma angka donganta taarahon mamuji Jahowa Debata ala hasongkalanNa nang hatimbulonNa. Molo naeng martua hita di hangoluanta, marsiajar ma hita sian si David, na mulak muse tu Debata marhite biar mida Jahowa. Alai ndada na mandok asa taihuthon pangalaho ni si David di pargabusonna i.
     2.       Tapangasahon ma Debata Jahowa di pardalanan ni ngolunta, unang gabe munggil rohanta sian Ibana. Boi do hita gabe mandao sian Debata hinorhon na soada tahilala alus ni tangiang nang pangidoanta tu Debata. Olo do madabu hita tu na manangkapi asa tumibu taralus angka tangiang nang pangidoanta marhite na mangalului i sian jolma nang hagogoon ni portibi on. Hinorhon ni i gabe mandao ma hita sian Debata, jala gabe moru ma biar ni rohanta mida ibana; mardomu disi moru nang holongta tu Debata nang moru ma bisukta sian Ibana. Alai mata ni Jahowa sai tu angka partigor do, alai ndada na mangorui holongna nang tu halak parjahat i. Dilehon Tuhan i dope tu hita kesempatan asa marhamubaon ni roha sian na jahat gabe marhaimbaruon jala biar mida Jahowa. Tingki on ima tingki parasian na nilehon ni Debata tu hita, binsan dilehon dope tu hita tingki asa marhamubaon ni roha, tapauba ma (bertobat), ai ido diigil Debata tu hita, jala disima patuduhononNa angka asi ni rohana asa mandapot haluaon hita jala las ni roha mamujimuji  Ibana.(Luk.10:13-16). Jesaya 55: 6-7 “Sai lulu i hamu ma Jahowa, binsan tarbahen dope jumpang ibana; jou hamu ma ibana, binsan jonok dope ibana. Sai * ditadingkon halak parjahat i ma dalanna, jala jolma pargeduk i, angka sangkapna, sai mulak ma ibana tu Jahowa, asa marpangulahi rohana mida ibana; dohot tu Debatanta, ai * buas do rohana manalesei.”
     3.       Tajaha ma illustrasi on: Adong ma sahalak dakdanak baoa na marumur 6 taon, mulak do ibana tu bagasna dibagasan las ni roha. Jala inang pangintubuna pe las do rohana manjanghon harorona, alai sahat ma sada surat na binoan ni anakhonna sian singkkola tu natorasna. Dijaha inanna on ma, laos dibagasan lomos ni roha dohot ilulilu do iaban manjahasa, ala didok disurat i : “maol do ianakhonmuna on ajaron, ala ni i hupaulak hami ma muse ibana tu hamuna songon natorasna. Mulai marsogot, ndang ringkot do pe ibana marsingkola.” Manjaha surat i sai tumatangis ma inana on, dungi di haol ma ianakhonna on, dungi didok ma: “Anaha, mulai marsogot, ahu do na mangajari ho.” Hamuna angka dongan, dakdanak na didok oto hian laho siajaron i gabe marhasil do patupahon 3000 penemuanna na imbaru. Goar ni dakdanak i  ima si Thomas Alva Edison na mansai tarbarita/terkenal  gabe penemu bola lampu.
Hamuna angka nahinaholongan, boi do godang angka jolma na di portibi on mambahen hita gabe lomos, alai adong do Tuhan Debata na sai manogunogu hita asa muli sian hagangguon dohot lomos ni roha tu semangat na mambahen hita asa maju. Dipahehe Tuhan i do tondinta asa maju mangadopi hamaolon i, nang di partondionta. Ai nunga dilehon Debata AnakNa na sasada i asa manobus angka dosa nang pangalaosionta, jala nunga hehe Jesus i laho pheheon semangat nang panghirimonta ima di hangoluan saleleng nilelengna, na gok hasonangan i.(Pslm.28:7; Rom 8:13; Hab.3:17). Tapangasahon ma Tuhan Debata Jahowa i, ai Ibana do na tuk manghamonanghon hita di pardalanan ni ngolunta, jala tahabiari ma Ibana marhite na mangulahon Patik nang HataNa. Amen


Selasa, 23 Juli 2013

Bahan Jamita Evangelium Minggu IX Dung Trinitatis, 28 Juli 2013

Manghaholongi Dongan Jolma
Lukas 10 : 25 – 37
      A.      Patujolo
Dipaboa do dijolo ni turpuk on molo tangkas tajaha; dipasahat Jesus do pasupasuNa tu angka siseanNa. Dungi adong ma sahalak Siboto Patik laho mangunjuni Jesus, na manungkun : Dia do sibahenon asa ditean ibana hangoluan na salelengnilelengna. Tangkas do diarahon Jesus hombar tusungkunsungkun na i; paboa Patik nisi Musa, ndnag holan ringkot umboto Patik i, alai dao dumenggan molo diulahon isi ni Patik i. impola ni Patik i, i ma holong tu Debata dohot tu dongan jolma. Taulahon ma holong ni roha i, ala naung jumolo dihaholongi Tuhanta hita ( 1 Joh.4:19). Digombarhon turpuk on do ngolu ni torop jolma di tingki ni Padan na Imbaru, na sai tongtong sungkunsungkun taringot ise do Jesus, nang pe nunga patar nian kehadiran ni Jesus di jolo nasida. Jala nang tu hita dipartingkianta saonnari, atikpe rap hita dohot Jesus marhite hataNa, torop dope ra  ndang mananda haroroNa.
     B.      Hatorangan
     1.       Ayat 25-26; Disungkun sahalak Siboto Patik i ma Jesus taringot ruhutruhut laho manean hangoluan na salelengnilelengna (jaha: Luka 18:18; Mat. 22 : 35). Molo tasulingkiti ayat on, boi ma buatonta dua sangkap ni Siboto Patik i; ima manungkun na so binotona, jala manungkun mardongan sangkap asa diboto ibana Guru na songon dia do Jesus i. Isi ni sungkunsungkun i manaringoti “hangoluan na salelngnilelengna”, ndnag manaringoti Patik niDebata. Gabe disuru Jesus do Siboto Patik i mangalusi sandiri sungkunsungkunna: “Aha do tarsurat di patik i ?”, Beha do dijaha ho?”. Dison ma tarida metode mangajar na pinangke ni Jesus songon sahalak guru, i ma paingothon Siboto Patik i tu na jinahana di Buku na Badia i. Jesus paulakhon sungkunsungkun ni Siboto Patik i, ala diboto Siboto Surat i do sasintongna alusna nang pe disungkun.
    2.       Ayat 27 – 28: Boi do sigatanta alus on na dipangke Jesus sian Padan na Robi ( jaha : 5 Musa 6:5; 3 Musa 19:18).Sian alus on boi do botoonta, naung diingot jala diapil Siboto Patik i do na jinahana, ai pintor sigop do dialusi ibana. Manghaholongi Debata ingkon sian nasa tondi, ateate, dohot roha , marhite pangalaho i ma diigil sian jolma i asa manghaholongi Debata sian sandok ngoluna. Manghaholongi Debata ndang holan lips service, orasi, manang na bersifat verbalisme. Alai dohot ma marhite praktek ni ngolu siganup ari di pambahenan. Dihaholongi Debata doshon na mangholongi dirina sandiri, dongan jolma, nang musuna. Jotjot do hatiha di Padan Na Robi diuarishon do pangajarion Patik jala sai songon keterpaksaan do, jadi holan mangapil sambing do nasida alai ndang diantusi lapatanna. Diajarhon patik marhite dalan na sala jala lilu; tarmasuk ma na manghaholongi ipe, ndang sian nasa roha, ateate, dohot gogo nang tondina be.
    3.       Ayat 29: Molo taparrohaon sian ayat on tanda ma roha diri na mementingkan dirina sandiri disi siboto Patik i. Berengon do na malo marningot sude angka patik i, hape namangulahon i tung mansai maol do rohana. Alai disi naeng paiashon diri ibana disi jala didok rohana naung binotona do alus ni Jesus i, ido umbahen disungkun ibana Jesus : “ai ise do donganku goaron ?”. Sian i ma botoonta naeng patuduhon maol ni rohana laho marsaor dohot donganna tarlumobi dina laho manghaholongi. Ala sai merasa eksklusif do angka siboto patik dingoluna na umbadiaan sian na asing, jala maol do rohana marsaor, ala didok rohana sotung gabe ramun ahu molo saor dohot angka pardosa (na marsahit, sijalobeo,dna). Alai molo Jesus dilehon do rohana nang holongna i tu saluhut jolma ndang mardia imbar; sian na mora sahat tu na pogos, na marsahit roha nang sahit di pamatang dna.
     4.       Ayat 30-35: Dibahen Jesus do sada alus marhite sarita umpama taringot tu halak Samaria na asi roha. Na tuat do sahalak sian huta Jerusalem laho tu huta Jeriko, lobi hurang 25 km daona. Molo dalan ndang tipak, godang angka batubatu jala gok halongonan, boi do gabe sada kesempatan ni angka panamun diinganan na songon i. Hape disamun panamun ma ibana, dipupusi, dipukpuhi, jala ditadinghon matematene. Jala dipatorang Jesus ma muse adong dua ragam jolma na mamolus jala mamereng ibana disamun, jala marasing do sikap nasida i; Naparjolo, Mamolus ma sahalak malim alai dilaosi, nang songon i mamolus muse sahalak lepi tong do diida jala dilaosi, ndang adong diurupi nasida na hona samun i. Napaduahon, mamolus ma sahalak samaria. Dung diida na masa i, asi ma rohana marnidasa huhut ma didapothon jala dipauli bugangna marhite na mandaishon miak dohot anggur. Dipahundul muse ma ibana tu hodana mamboan ibana tu parbornginan. Pangalaho ni malim dohot halak Lepi i tangkas ndang tarpuji, ai holna manghatai taringot tu patik do diboto hape ndang adong parbuena. Hape halak Samaria i, na sai laon didok na so parbinoro di ruhutruhut parugamaon ni halak Jahudi, gabe i do na mangurupi halak na matematene i. Molo di sejarah ni hajahudion, disogohon do halak Samaria songon halak dagang di pardagingon dohot partondion. Naung marburakburak do partontangan paraloan ni Jahudi dohot Samaria. Molo mardalan halak Jahudi sian Galilea tu Jerusalem mamolus dalan na tigor sian Samaria (tolu ari pardalanan), ndnag diloas halak Samaria nasida marborngin di huta Samaria, ala ni i gabe mangaliat ma halak Jahudi  sian purba ni batang aek Jordan. Jebu do parsalisian nasida i, hape halak Samaria i do na umboto holong ni roha tu na sinamun i.
    5.       Ayat 36 – 37: Dungi dipahosing Jesus ma sungkunsungkun i : “Ise sian na tolu i di roham na gabe dongan ni na tardobo i ?”, tangka so umpama i dohot sungkunsungkun i diantusi siboto Patik i; dialusi ma paboa ia i na marasiroha i do na tardok dongan na tardobo i. Pangalaho songon halak Samaria i do na ingkon tiruon ni siboto Patik i dibagasan ngoluna nanihirim ni Jesus.
     C.      Sipahusorhusor
     1.       Haporseaon Dohot Pambahenan. Hita angka siihuthon Jesus, jotjot do hita terjebak di pangalaho na holan mandok dirina halak na porsea, alai holan di hata nang di roha ndang dohot di pambahenan. Alani i diajari turpuk on do hita asa unang  marpangalaho songon  malim dohot halak lepi i; na so ungkap rohanasida mangurupi. On ma na patuduhon na so saurdot hata dohot pambahenan nasida. Jakobus 2:24 Asa diida hamu do: Sian angka pangulaon i do gabe tigor jolma, ndada holan sian haporseaon.Nang tuh ita siihuthon Jesus diungkap do tu hita marhite turpuk laho pamanat diri manang jaga di sikap ngolu siganup ari, sotung madabu tu pangalaho na holan membenarkan diri, manang paiasiashon dirina maradophon donganna jolma hape boi do hita gabe madabu tu kesombongan rohani. Merasa diri naung badia, jala nunga diatas angin ala sai holan mangasahon na nipadanhon Debata taringot haluaonta dibagasan Jesus Kristus i. Hape gabe lupa hita laho mangulahon HataNa nang PatikNa dibagasan ngolunta. 1 Johannes 2 : 4 Na mandok: Hutanda do Ibana; alai ndang diradoti patikna, pargabus do i, ndang adong hasintongan di bagasan ibana.
     2.       Mangadopi parasingan dohot haholongon. Dipatuduhon Jesus do pangalaho na lambok roha na gok haholongon i laho mangadopi angka na manghasogohon Ibana dohot na mangunjuni Ibana. Dibahen Jesus do dalan laho patangkashon nanidokNa taringot haholongon i asa diantusi na umbegesa dohot na manungkun marhite umpama. Diboto Jesus do roha Siboto Patik i lahu manguji Ibana, alai diadopi do marhite holongNa i. Dijou do hita laho mangihuthon na binahen ni Jesus laho mangadopi angka na mangunjuni hita marhite haholongon i di dok do di 1 Johannes 4 : 8 “Halak na so marholong ni roha, i do na so tumanda Debata, ai haholongon do Debata.” Didok haholongon do Debata, na marlapatan molo tapangasahon haholongon i nunga na gabe sada dalanta i laho mangasahon Debata. Jala Debata ma na umbalga dibagasan ngolunta nang rohanta. Ala ni i songon jamita minggu na salup; unang ma dipangke roharohana laho mangulahon haholongon i, naeng ma mian dibagasan Debata; na mandok Debata ma na marhuaso diibana laho patulushon haholongon i. Ai didok do di 1 Korint 13: 13  “Asa tolu do na hot: I ma haporseaon, pangkirimon dohot haholongon; alai haholongon do na umbalga i.” Didok haholongon do na umbalga ima na mandok Debata i do i disi. Holong na sian Debata ima didok Agape na sahat tu hita marhite AnakNa na sasada i  laho manghophop hita jolma pardosa on asa dapotan haluaon sian dosa nang hamatean i. Asa dapot hita hangoluan na salelengnilelengna. Sadalan mai songon na tarsurat di Johannes 3 : 16 “Ai songon on do holong ni roha ni Debata di portibi on, pola do Anakna na sasada i dilehon, asa unang mago ganup na porsea di Ibana, asa hangoluan na salelenglelengna di ibana.”Ala ni i songon topik di minggunta diigil do asa gabe parholong tu angka jolma songon holong ni Jesus i tu hita. Amen!

Minggu, 21 Juli 2013

Bahan Jamita Epistel Minggu IX Dung Trinitatis, 28 Juli 2013

Gabe Parholong
3 Musa 19: 9 – 18
      A.      Patujolo
Ia Buku 3 Musa on didok do Leviticus manang ‘Kitab Para Nabi’ namarsihon angka patik dohot aturan na pinasahat ni Debata marhite si Musa na mangatur angka siulahonon jala siparangehonon ni halak Israel, songon bangso ni Debata. Marhitehite patik dohot aturan i, ditogutogu do nasida asa mangolu dibagasan habadiaon ala na badia do Jahowa Debata nasida i. Jala di bindu 19 ni buku 3 Musa on, dipatolhas do angka patik na jempek jala namarragam, alai sudena i marpardomuan tu habadiaon ni pangalaho di bagasan pardomuan tu Debata. Parsaoran tu dongan jolma dohot tu sude na humaliang. Deba angka patik n adibindu 19 on marpardomuan langsung tu isi ni patik na sampulu, deba mangatur songon dia do sibahenon nasida maradophon tano inganan dohot pangulaan nasida, ro di patik na mardomu tu pameleon manang parsombaon nasida tu Debata, jal asongon dia do parange nasida maradophon angka hasomalanhasomalan ni halak sipelebegu na humaliang nasida, na boi mangaramuni habadiaon nasida songon bangso ni Debata. Ndang pola maratur idaon parsusun ni angka patik i, sipata mamangkulingi saluhut bangso secara keseluruhan (jamak) jala sipata mamangkulingi halak marsadasada.
Diturpuk on pe tarida do ragam ni angka patik na jempek. Jala hira sude do angka patik i marrumang oraora manang angka pangalaho na so jadi ulahonon nasida maradophon angka donganna, isara ni oraora na so jadi manangko, na so jadi manolon na so tutu (bersumpah palsu), na so jadi patupahon pangarupaon (penindasan) tu dongan jolma, na so jadi mangaleai angka halak na dangol, na so jadi papeolhon uhum di paruhuman, na so jadi mangalap manaruhon hata, na so jadi manghosomi dongan manang mambaloshon na jahat alo ni n a jat. Ndang pola dipaboa dohot tangkas ise do panurat ni buku 3 Musa on, alana mangarupa angka tulisan marhite sumber P (Pentateuch). Marhite turpuk on dipatorang do pangarimpunan ni saluhutna ayat 18 na ingkon haholonganmu donganmu songon dirim (halak nampuna habadiaon ditongatonga ni ngoluna).
     B.      Hatorangan
1.       Ayat 9 – 10; Dipatangkas do dibagasan ayat on, na ingkon boi mangurupi donganna, jala ndang jadi gotilon sude, jala ingkon do pasisihon tu dongan (sigotil monis: orang pelit). Na so jadi do buaton sude parbue ni angka hauma manang anggur jala ingkon pasombuon i tu na pogos dohot tu halak dagang . Tarmasuk ma i, ingkon masilehonlehon tu na mabalu, na yatim-piatu (jaha; 3 Musa 23:22; 5 Musa 24:19-21; Rut 2:15-16).
Ketika menempati tanah Kanaan, kehidupan umat Israel berubah dari pola hidup nomaden menjadi petani-petani kecil, yang akhirnya memiliki tanah bagi dirinya sendiri. Selanjutnya yang terjadi adalah, apabila tanah yang diusahainya itu tidak subur, panen gagal, dia menjadi miskin dan menjual dirinya sendiri serta keluarganya sebagai budak. Lama-kelamaan, timbullah suatu kelompok yang semakin hari semakin makmur, tetapi, di pihak lain, rakyat miskin semakin bertambah jumlahnya. Jurang pemisah antara di kaya dan si miskin makin lebar. Mengetahui kondisi ini akan terjadi, jauh-jauh hari Tuhan memberikan hukum-Nya melalui Musa, tentang bagaimana orang yang memiliki ladang atau kebun anggur menyisakan hasil panen untuk orang miskin dan orang asing yaitu, “Pada waktu kamu menuai hasil tanahmu, janganlah kausabit ladangmu habis-habis sampai ke tepinya, dan janganlah kaupungut apa yang ketinggalan dari penuaianmu. Juga sisa-sisa buah anggurmu janganlah kaupetik untuk kedua kalinya dan buah yang berjatuhan di kebun anggurmu janganlah kaupungut, tetapi semuanya itu harus kautinggalkan bagi orang miskin dan bagi orang asing; Akulah TUHAN, Allahmu” (ay. 9-10). Ungkapan “jangan” berarti agar orang Israel membatasi diri dalam bersikap, berpikir dan bertindak negatif tentang orang lain. Salah satu penerapannya ada di dalam Kitab Rut pasal 2. Rut adalah seorang janda asing keturunan Moab yang baru tiba di Betlehem bersama mertuanya, Naomi. Mereka tidak mempunyai uang, dan pergi ke ladang Boas untuk memungut jelai di belakang penyabit-penyabit. Dari jelai yang dikumpulkan itu, Naomi dan Rut dapat membuat makanan mereka. Dalam tuntunan Allah yang ajaib, Rut bertemu dengan Boas, kerabat Naomi yang paling dekat dan berhak memperisteri Rut. Dari pernikahan Boas dan Rut lahir Obed, kemudian Obed memperanakkan Isai dan Isai memperanakkan Daud. Dari garis keturunanan Daud lahirlah Mesias. Hal ini menunjukkan kepada kita bahwa hukum Tuhan yang membawa kebaikan bagi seluruh umat manusia.
2.       Ayat 11: Didok ndang jadi manangko dohot margabus. Masuk do tu panangkoon ulaon mangarampok, manamun dohot manipu halak laho mambuat ugasan ni dongan marhite kekerasan nang marhitehite na paotooto halak. Marhite patik on, dipatuduhon do na dilindungi Debata do hak parnampunaon ni marsasahalak manang punguan. Ala ni i na mangalanggar hak parnampunaon i, na mangalo Debata do i.
3.       Ayat 12: Ndang jadi manolon (bersumpah palsu)  marhite goar ni Debata (jaha; Patik patoluhon). Masuk tuson do angka pangalaho na mansai mura manolon na tutu  mamangke goar ni Debata tu sangkap laho manipu halak manang mangampini dohot manabunihon hajahatonna. AI marhite i nunga dipadohot ibana Debata di panipuan dohot hajahaton na niulana i. Jadi torang do pangalaho na songon i mangalo patik dohot habadiaon ni Debata.
4.       Ayat 13: Ndang jadi patupaon pangarupaon (penindasan) tu dongan jolma. Dison tangkas do diorai angka halak na gogo secara ekonomi, manang secara fisik laho manindas angka halak na gale, manang angka na pogos laho mangalului paruntungan sian nasida marhite memeras gogo nasida dohot upa na so patut. Angka halak parkarejo ariari tama do mandapot upah na patut, jala berhak do ibana manjalo upana sian majikanna ganup botarina, dung sun ibana karejo dibagasan ari i. Masuk tu penindasan do molo so manigor digararhon majikanna upana i, ai molo songon i dibahen, gabe olo ma ndang mangan be parkarejoana i tu ari marsogotna i (jaha; Mat.20:8)
5.       Ayat 14: Ndang jadi buraan na nengel jala ndnag jadi mambahen partuktuhan tu halak na mapitung. Masuk tu angka halaksiasian do na nengel dohot na mapitung ditongatonga masyarakat, ala ndang singkop adong indera nasida. Jadi angka halak na singkop indera na na lima i jala so martihas,, tama do patuduhon sikap na denggan tu halak na dangol jala na naisianna. Adong do haporseaon ni halak Israel, sude bura na hinatahon ni halak boi do mangonai, nang pe so dibege halak na binuraanna i. Ala ni i dipatikhon Debata do ndang jadia buraan na partuktuhan tu nasida, isara na sangajo manogihonsa tu inganan ala taboto ndang dibereng nasida i. Ala ni i ndang jadi susaan angka halak na humurang, manang angka na martihas, baliksa ingkon sai urupan do nasida.
6.       Ayat 15: Ndang jadi papeolhon uhum di paruhuman. Paruhuman , i do dalan laho mangalului hasintongan dohot hatigforan. Ala ni i, ingkon sai uhum na tigor do sipasahaton ni angka panguhum. Debata mangido tu halak na mangulahon hageduhon (5 Musa 25:16). Ndang jadi sibelaon halak na metmet manang halak na bolon sian dalan na so patut. Patuduhonon do rasa simpati tu halak na pogos ala ni hapogosonna, jala ndang mangistimewahon  halak na marhuaso ala ni hamoraonna dohot ala ni pengaruhna. Lumobi ala ni sisip na nilehon, boi do manegai hatigoran ditongatonga ni paruhuman.
7.       Ayat 16; “Ndang jadi mangalap manaruhon hata. Halak na girgir mangalap manaruhon hata, i ma angka halak na girgir mamfitnah, manggosip, manang manghatahon na so tutu maradophon angka donganna, songon na diorai di  patik pasiahon i. Fitnah, gossip, dohot hata na so tutu, ima angka dosa na maralo tu holong ni roha jala na patuduhon sikap parmusuon tu Debata dohot tu donganna jolma. Di 1 Korint 13:6, didok, “Ndang las roha ni haholongon i mida hageduhon”. Domu tuson, didok : “ndang jadi hehe manindangi dompak mudarni donganmu”. Pandohan on boi do antusan; na so j adi bangso ni Debata mengancam ngolu ni donganna. Isarana di paruhuman (Pengadilan) na so jadi hita olo gabe sitindangi gapgap, na mambahen halak diancam hukuman mati. Alai ndada holan di paruhuman  marlangku patik on. Di luar pengadilan pe boi gabe hona ancam ngolu ni halak marhite ragam angka cara, isarana marhite fitnah. Di angka pandohan siganup ari jotjot do tarbege hata na mandok: “Fitnah lebih kejam dari pembunuhan”. Cara dia pe i, molo gab eterancam do ngolu ni halak ala ni i, na so jadi siulahonon ni bangso ni Debata.
8.       Ayat 17; “Ndnag jadi hosoman dongan dibagasan roha. Molo sala pe pambahenan ni dongan maradophon diriniba, isarana na mambahen hansit ni roha manang harugian tu diriniba, ndang jadi hasogohononhon ibana dibagsan tingki na leleng. Ingkon sipangkulingan do dongan na songon i jala sipaingoton di hasalaanna i. Ai molo so pinangkulingan ibana di hasalaanna i, gabe dohot do iba bertanggung-jawab di hasalaan na niulahonna muse, dunghon ni i tu diri ni ba nang tu halakk na asing pe. Isarana di pengadilan. Molo hosom roha ni hakim na mangadili i, boi do pangalaho i mempengaruhi haputusan, gabe ndang dapot haputusan na adil. Jala boi do parjahat sundat mngulahon hajahatonna i, aut sugari nunga hea ibana dipaingot di hasalaanna na parjolo. Hira dos do pangantusion ni on dohot patik na mandok: “Ndang jadi baloshononmu na jahat”. Unang ma nidabu uhum tu dongan ala ni na balas dendam. Ingkonsiunsaton do parmusuon ro di saluht angka parsalisian na mungkin adong dibagasan roha, maradophon saluhut angka dongan ro di angka hahaanggi  pe. Sada pangalaho na jotjot manegai parsaoran di huria nang ditongatonga ni masyarakat, i ma hosom manang ras dendam.
9.       Ayat 18; “Ingkon haholonganmu donganmu jolma songon dirim. Sude angka patik na diginjang i dipasahat di bagasan bentuk oraora (bentuk negatif). Alai on ma pangibulan ni sude angka patik na di ginjang i. Jala songon na didok di Evangelium Lukas 10 : 27 i na dipadomu tu 5 Musa 6:5, jala dipadomu Jesus do sungkunsungkun ni siboto patik i na mandok, “Ise do donganhu goaron?”, dohot tu “umpama halak Samaria na asi roha i”. Lapatanna ndnag mardiaimbar dongan siurupan dibagasan hagogotan na masa tu dirina.
      C.      Sipahusorhusoron
    1.       Uhum ni Holong ndada holan teori, alai na umporlu ingkon do diulahon manang dipraktehon. Jala hahonaan ni holong i pe ndang holan tu dirinta, alai secara holistik do manang menyeluruh, songon panghaholongi ni Debata Ama marhite AnakNa Jesus Kristus i tu portibi on (Joh.3:16). Molo mamereng partingkian na di hasiangan on; lam tu ngalina do holong ni roha tu angka dongan jolma. Panghilalaon hajolmaon (kemanusiaan) i sandiri pe nunga lam sumurut, jala na deba lam tu magona. Sipata nunga humolong roha tu arta manang tu materi na marrumang benda mati i, sian tu dongan jolma na mangolu. Jadi turpuk on manogunogu rohanta do, asalam torang mamereng ragam ni hajahaton dohot pangalaosion di patik ni Debata na so perduli be di hubungan na denggan tu Debata dohot tu dongan jolma, marhite na lam tu hehena pangalaho panangkoon, panipuon, penindasan, penyalahgunaan huaso, na papeolhon uhum, fitnah, hosom, dendam, parmusuon, ala ni parrohaon na holan na naeng mangahut tu dirina, angka pangomoan manang paruntungan portibi on. Martanggungjawab do halak Kristen pa-luahon halak sian pangalaho i, paling saotik manjaga dirina be, asa boi malua sian angka hajahaton, manang parrohaon na songon i.
     2.       Dipangido marhite turpuk on asa saluhut bangso ni Debata, tarmasuk halak Kristen di tingki on, mangolu dibagasan habadiaon. Didok Hata ni Debata di jolo ni turpuk on (ay.2) tu bangsona: “Ingkon badia hamu, ai na badia do Ahu, Jahowa Debatamuna i!. Habadiaon i dapot dibagasan hubungan na denggan tu Debata dohot tu dongan jolma, jala tarida i dibagasan hubungan na denggan tu Debata dohot dongan jolma, jala tarida i dibagasan holong ni roha tu Debata dohot tu dongan jolma, songon na disosohon di jamita evangelium i. Habadiaon i ndang sae holan marhite na ringgas mangihuthon ritusritus, manang angka seremonial  ni halak Kristen (isarana parmingguon, partangiangan lunggu, manang angka parpunguan kategorial ni huria i), alai ingkon badia do dibagasan ngolu siganup ari, di ulaon, di parsaoran, di kekeluargaan, dohot di angka ruang lingkup parngoluan na asing. Angka halak na badia, ingkon diargahon jala diramoti do arta ni donganna, ingkon parroha na ias, parasiroha, partigor, jala parlambas ni roha maradophon saluhut angka dongan. Jadi habadiaon i ndang holan di acara pamangkeon, pangalangkaon, panghataion, dohot angka ruhutruhut parduru na asing, alai langsung do marpardomuan tu haporseaon, parrohaon, dohot sandok parngoluon siganup ari. Amen.

Rabu, 17 Juli 2013

Bahan Jamita Evangelium Minggu VIII Dung Trinitatis, 21 Juli 2013

Masihaholongan
Johannes 15 : 9 – 17
      A.      Patujolo
Bagian ni hata partadingan ni Jesus do turpuk on na mangarumanghon tudosan (perumpamaan). Sangkapna, asa marguna ngolu ni angka siseanNa di portibi on, unang holan na mamolus boti pamatangna be jala naeng sintong hadirionna be di na mangihuthon Kristus. Dung i ingkon tangkas do diboto be, diingot songon dia parsaoranna be tu Tuhan i laos dipadimundimun denggan. Mardomu tusi do panggombarhonon ni Tuhan Jesus nuaeng dijolo ni turpuk on marhite tudosan hau anggur dohot angka rantingna, parbuena nang tu nampunasa i pe. Marhite illustrasi i gabe mura do antusan ni manang ise pe tinuju ni Jesus.
Udut ni i ma turpukta on disosohon Jesus angka naung sangkambona dohot Jesus i patuduhon ngolu na dibagasan Ibana. Molo nunga dibagasan Ibana hita tontu dipatuduhon ma parbuena i

    B.    Hatorangan
1.       Ayat 9 : Holong na nidokna dison ima na tinujuhon tu hita jolma, ima na hinatindanghon ni Jesus songon ulu ni Huria i di portibi on tu Debata Ama na diginjang i. Holan marhite Jesus do hita bongot tu Ama na sangap i. I do umbahen angka n aporsea i ingkon sai mangadophon ngoluna tu Kristus, ai holan marhitehite Ibana do dapo hita padan nang panindangingon taringot tu Holong ni  Debata; ala diusehon Debata do holongNa tu AnakNa na sasada i asa sahat ma marbualbual i tu hita angka hinonghopNa. “Mian ma hamu dibagasan holong ni rohangKi”; holong na nidokna ima na sian Kristus i, sada jaminan na dipasahat Jesus tu angka namangihuthon Ibana.
2.       Ayat 10 : Sada kalimat penegasan do on napatuduhon jaminan ni Hata ni Jesus laho manghaholongi; ima asa mian dibagasan HolongNa na marlapatan mangihuthon holong ni Jesus dipardalanan ni ngolunta. Dipatuduhon ma holongna i marhite ngolu na marhaserepon dohot na marpangoloion di Hata ni Debata. Molo mian hita dibagasan holong ni Kristus sadalan doi molo mian hita dibagasan TondiNa i ima Tondi Parbadia i. Tondi Parbadia ima na mangajari hita laho manghaholongi. Dipatuduhon ma disi pangalaho na mangoloi pandok ni Tondi i dibagasan ngoluna. Ndada hita sandiri be disi na mambuat haputusan alai Tondi Parbadia i do jala sadalan doi na mandok saguru di Debata do ngolunta asa marhasangapon Ibana dibagasan hita. Naeng dipatuduhon ngolu na masihahologon i dibagasan parulaonna siganup tingki ( 5 Musa 27 : 26)
3.     Ayat 11 : “Gok halalas ni roha”. Sangkap ni Debata sasintongna holna laho mambahen boha do asa las rohanta. Las ni roha i ndang saguru tu las ni rohanta, alai las ni roha na hombar tu ruhutruhut haunduhon tu Debata do. Sude angka patik nang Hata ni Debata, jotjot do tahilala na gabe penghalang tu hita asa boi marlas ni roha. Hape sasintongna sala do i. Nunga di patupa Debata sada uhum manang ruhut; molo naeng marlas ni roha  hita sadalan do i dohot ngolu na mian dibagasan uhumNa. Ala ni sude angka uhum nang patikNa i na songon ambatamabt tu las ni rohanta, alai sabalikna molo taoloi patik nang parsuruonNa i nunga gabe halalas ni roha i dibagasan ngolunta; ima las ni roha na manongtong. Sadalan doi molo didok Jesus di Johannes 14 : 27  Dame do hutinggalhon di hamu; dame na di Ahu, i do hulehon di hamu. Ndang songon pangalehon ni portibi on pangalehonku. Unang ma bonsa jala unang ma mabiar rohamuna!
3.Molo di Bahasa Indonesia : sukacita jala di Hata Batak didok do Dame; halalas ni roha. Ndang tarlehon portibi on las ni roha na sian Jesus i, ai molo las ni roha portibi on parsatongkinan do isarana; parpestaan, piknik, sude hisaphisap ni pardagingon, narkoba, seks. Ai saluhutna i holan parsatongkinan do alai molo las ni roha nang dame i dapot hita holan dibagasan Jesus i sandiri do. Angka na porsea na manjalo bagabaga las ni roha i, ndada mandok asa malua sambing sian angka pandelean, arsak dohot ganggu ni roha nang angka hamaolon i hita di portibi on. Ndang, alai tataon do i di portibi on jala ndang tarbondut sitaonon nang arsak i hita, ai adong Jesus naung manaluhon portibi on. Alai molo jolma di portibi on boi do dibondut angka arsak, nang sitaonon i. Sadalan doi songon na nidok ni Jesus di Johannes 16:33 Asa mardame hamu di bagasan Ahu, umbahen na huhatahon angka i tu hamu. Haporsuhon do jambarmuna di portibi on; alai pos ma rohamuna: Nunga talu hubahen portibi on.
4.    Ayat 12-13: Dipatangkas Jesus ma muse, praktek ni ngolu na manghaholongi i; asa masihaholongan, naeng patuduhon haporseaon tu Tuhan na manghaholongi marhite pambahenan nang parulaon siganup tingki nang siganup ari na manghaholongi diriniba sandiri, dongan, nang musu pe. (ptd. Mat.18:22; 22:36-39; Jak.2:8). Lam bagas muse dipangidohon Jesus taringot tu namanghaholongi; “na sumeahon hosana” (memberikan nyawanya bagi mereka). Pandohan i martudutudu do i songon nabinahen ni Jesus laho manghophop portibi on na sumeahon hosaNa. Sadalan dohot na tarsurat di Rom 5:10 Ai molo dipadenggan Ibana hita tu Debata hinorhon ni parmate ni Anakna i, uju musuna dope hita, nda lam paluaonna ma hita, angka naung pinadengganna i, dung mangolu Ibana? Sedangkan  uju musuNa dope hita nunga dipadenggan (dipadame; dihophop) Jesus hita tu Debata lam ma na naung pinadengganNa i ? Nunga dirumpakhon parmusuonta dompak Debata marhitehite mudar ni Jesus i, saluhutna i ndang dao sian panatapan ni ni Holong ni Debata tu portibi on. Didok do di Jeremia 29:11  Ai nunga tangkas huboto sangkap angka na husangkapi taringot tu hamu, ninna Jahowa, sangkap hasonangan do tahe ndada tu hamagoan, asa ahu mangalehon tu hamu ujung na hinalungunhonmuna.Dung i taingot Hata ni Debata di Johannes 3: 16 Ai songon on do holong ni roha ni Debata di portibi on, pola do Anakna na sasada i dilehon, asa unang mago ganup na porsea di Ibana, asa hangoluan na salelenglelengna di ibana. Sian i boi botoonta Holong ni Debata marhitehite Jesus i ndang terbatas, bersifat universal do manang menyeluruh (Ptds. Joh.10:11,16).
5.       Ayat 14-15; Alai adong do na manulak hajongjongan ni Jesus i songon Sipalua ima Anak ni Debata. Sai hira haotoon do i di angka na so manjalo dohot na so manghaporseai Ibana. Alai angka na mangihuthon dohot na manghaporseai Ibana; dipatuduhon do marhite na mangulahon parsuruonNa. Jala angka jolma na mangulahon parsuruonNa i ma na nidokna angka alealeNa. Sadalan doi songon na nidok Buku Ende No: 219 ISE DO ALEALENTA BL.183  “Ise do alealenta Na so olo muba i ?/Aleale na sumurung I ma Tuhan Jesus i/Ai torop pe aleale Na di hasiangan on/Saluhutna i mansadi Molo mate daging on”. Molo di turpuk on diondolhon Jesus do tu angka siseanNa i nang tu hita asa gabe alealeNa; alai ndada holan pangantusion aleale hinorhon ni  parulaonta sambing, alai molo taulahon patik nang parsuruonNa i. Didok muse “Ndang Hugoar be hamu anak somang”, sian pandohan ni Jesus naeng mandok ndang pos roha molo pangoloion ni sisean i sai songon anak somang. Molo pangloion ni anak somang holan di duru do unduk, jala ndang sian bagasan rohana i.  Jala pangoloion ni anak somang tu tuanna holan sebatas upa na jinalona do. Ala ni molo lao pe isarana tuanna i tu luar ni bagasna, ndada ulahonon ni anak somang i be songon ditingki dijolo ni tuanna. Ala so disi tuanna boi do marlomolomo ibana diulaonna, dohot pandohan; jolo nibabaan asa diulahon; ido molo anak somang, ndada diulahon ulaonna sian holong. Alai molo aleale na pinangido ni Jesus ima; haposan na patuduhon holongna dibagasan ngoluna. Molo haposan hita, pabotohon Jesus na nidok ni Ama i nang tu hita.
6.       Ayat 16 – 17: Pamilliton ni Jesus tu angka siseanNa i napatuduhon sada otoritas ni Ha-DebataonNa na martujuan ndada holan gabe sisean manang tu jabatan sambing alai tu haluaon do, ima hangoluan salelengnilelengna. Ala ni i dipamiliton i di nasida naeng ma dibagasan haserepon dohot pangoloion, songon pangoloion ni Kristus Jesus tu Debata Ama i. Jala pandohan i ndang holan tu nasida i, tu sude do i marlangku ima na manjangkhon haluaonNa i diibana. Hita ma na tinodoNa jala na tarpillit asa mamparbuehon parbue na denggan, ima angka na porsea di Ibana. Angka halak Kristen i mangihuthon na niulahon ni Kristus dibagasan haserepon nang pangoloionna i di Hata nang Patik ni Debata. Asa dung diojakhon Ibana hita, naeng do diigil sian ngolunta marparbuehon parange na denggan. Tung boi pehita mamparbuehon na dinggan i, ndada sian roharohanta, nang sian malomalonta i, alai sandok ala tapangasahon do Tuhan na mangarajai roha nang pingkiranta. Asa molo nunga nirajaan Tuhan i hita, nunga mian hita di Ibana jala huhut tahalomohon jala tahalashon laho mangulahon pangidoanNa ima mangulahon Hata nang PatikNa i. Ndang maol be hita mangulahon parentaNa i molo nunga mian hita di Ibana, jala manang tatuntun manang sotinuntun rohanta nunga dionjar laho patupahon nasa na uli jala na denggan diadopanNa nang diadopan ni dongan jolma. Angka na tapatupa i, ima angka parbue hinorhon ni na mian hita dibagasan Ibana. Parbue na niigilNa i  ma parbue ni parhaladoon ni angka siseanNa, sadalan doi pangidoan ni tu angka naung tinobus  mudar ni Kristus i; ima angka halak Kristen i naeng marparbuehon parange nang ulaon na gabe pasupasu tu humaliangna.(Joh.4:36). Jala parbuenta i ingkjon mian; na marlapatan menetap jala melekat dibagasan ngoluna; jala nunga gabe jati diri ni haKristenon i. Ala ni i unang muba unang ose najinalona sian Tuhan, ala ni i ringkot hasatiaon tu Tuhan i (Pangk.2:10). Mangalapati parbue nanidokNa i pe; dipatuduhon ma i marhite angka pelayanan na lam mangerbang mambaritahon Barita Nauli; jongjong angka huria, lam tamba bilangan ni angka na porsea di Jesus Kristus, sian luat tu luat, sian bangso tu bangso na asing.(Mat.28:19-20). Di na marhalado, nang mambaritahon Barita Nauli i, boi do ro ambatambat sian sibolis i laho mamolamola parpunguan ni angka na porsea na marsada dibagasan huria i. Ala ni i ringkot do HOLONG na pinangido ni Jesus i diparangehon jala dipahusorhusor laos diulahon angka na porsea dohot na marhaladoi huria i. Boi do masa parsalisian, ala ni i ringkotna i Haholongon i mian dibagasan roha ni angka na porsea i. Molo nunga Holong i na mangonjar rohanta laho melayani tung boi ma tulus ulaon pelayanan, manang parhaladoon i, ala Debata do Holong i (1 Joh.4:8).

   C.      Sipahusorhusoron
1.       Molo taparrohaon ngolu na di hasiangan on, tung lam hatop do parhusoran ni kemajuan zaman; ima kemajuan ilmu pengetahuan, ekonomi, politik, sosial dohot budaya. Marsiadu do godang jolma dihamajuon i. Ndang adong jolma na sumurut sian hamajuon i, jala dipatuduhon do kompetisi meraih hidup yang terbaik sian angka donganna jolma. I do alana marlumbalumba jolma i marsiajar; manuhori hapistaran; dungi na deba marsiadu mangalului ngolungolu siganup ari laho manggohi na pinarsinta ni rohana. Dipangalaho na sisongon i, boi do madabu godang jolma tu krisis HOLONG. Ala nunga dipatuduhon ni hamajuon na marsiajar angka parsiajar singkola sian manogot sahat tu botari. Ndang sae holan na diparsingkolaan i songon pendidikan formal, alai ringkot do diorohana manuhor hapistaran sian pendidikan non-formal. Na karejo pe mangalului ngolungolu sian manogot boi sahat tu botari. Boi do lam ngali holong i diganup jolma, ala ni kesibukanna; ndang sanga be na marsaor dohot keluarga; lalap dikesibukanna, na marhombar balok pe, lalap dikesibukanna ganup; jala ndang boi be sanga laho marsaor.
2.       Manghaholongi Tuhan Jesus Kristus dos doi na manghaholongi Debata dohot TondiNa ima Tondi Parbadia i. Alai ndang holan sahat disi naeng ma mangerbang di ngolu siganup ari; laho manghaholongi diriniba, manghaholongi dongan jolma, nang manghaholongi na tardok musuniba.Mula na i pe Haholongon i do na naeng patuduhonon ni Debata tu Bangso Israel marhite nanilehonNa PatikNa i na sampulu i. Patik na parjolo sahat tu patik paopathon : ima taringot tu na manghaholongi Debata. Jala patik palimahon sahat tu patik pasampuluhon ima taringot tu na manghaholongi dongan jolma, alai ndang diantusi bangsoNa i taringot tu patik nang lapatanNa i. Tu hita na tinobus ni mudar ni Kristus do bangso na pinillit ni Debata; ndang ala ni parmudaron ala daging , alai ala ni haporseaon i do di Jesus Kristus na gabe bangsoNa  hita ( 1 Petrus 2 : 9). Ndang anak somang be hita nunga dibagasan hatiuron ni Jesus Kristus i hita diain gabe anak, panean di HarajaonNa. Molo nunga gabe anakNa hita, tapatuduhon do pangalaho songon parrohaon ni Kristus i AnakNa na sasada i. Pangalaho i ima; na marhaserepon dohot na marpangoloion di Hata nang Patik ni Debata.
3.       Tangiang ima , sada dalanta songon anak laho manghatai dohot Debata Ama i, songon na niajarhon Jesus tu hita. Molo nunga anak hita na mian dibagasan Ibana jala na mangoloi Hata nang PatikNa, tontu las do roha ni Tuhan i mamereng parange dohot pangalahonta na hombar tu lomo ni rohana. Ido asa pangidoanta dibagasan tangiangta i pe alusanNa ma i ala nunga hombar tu lomo ni rohaNa.Ndang maol be hita mangidohon tu Ibana. Ala jotjot do hita terjebak tu pemahaman di na martangiang mangido sipangidoanta asa hombar tu lomo ni rohanta, hape sasintongna di na martangiang i asa tau hita dia do lomoni roha ni Debata dibagasan ngolunta. Marhite HolongNa i do Debata mangalusi angka tangiang nang pangidoanta.
4.       Holong na sian Debata ndanda holong na pasif na holan manguhom sambing ndangmangula manang aha. Jala Holong na sian Debata ndang terbatas dohot marsanggasangga. HolongNai Aktif do laho patonuhon sude portibi on mardalan di ngolu ni jolma. Dipatuduhon Debata do holongNai laho pauliulihon ngolunta asa tigot, sintong, bonar, jala polin rohanta holan tu Debata Ama i. Ido umbahen olo masa na so nihirim ni roha songon na tarbuang hita di tonga portibi on hinorhon ni angka hamaolon na taadopi di pardalanan ni ngolunta. Laos i do na masa di Bangso Israel na tarbuang tu Babel i, ndang na laho holan patujolohon rimas ni Debata, alai patuduhon HolonNai do Ibana disi laho mangajari bangsoNa i marhamubaon ni roha, ido umbahen didok di Pangungkapon 3:19 Ai nasa na huhaholongi, angka i do hupinsang jala huajar. Antong, haringkothon ma na paubahon roha! Ala ni i holong ni  Debata aktif do manorusi rohanta nang portibi on asa dipatuduhon ma disi hatigoran ni Debata. Pangidoan ni turpuk on tuhita nang pangidoan ni Debata asa masihaholongan hita songon holongNa tu hita jolma pardosa on (Joh.3:16). Amen

Sabtu, 13 Juli 2013

Bahan Jamita Epistel Minggu VIII Dung Trinitatis, 21 Juli 2013

Masihaholongan
1 Johannes 3 : 19 – 24
            A.      Patujolo
Ditongatonga ni angka  parpoda haliluon do Halak Kristen uju digurithon surat ni si Johannes on. Ima angka ajaran Gnostikisme dohot Doketisme na holan manjamothon haporseaon dohot holong ni roha tu Debata sambing so padohot tu dongan jolma. Didok parpoda haliluon on do na so adong pardomuan ni Debata tu jolma dohot tu hajolmaon ni Kristus. Dirajumi penganut ni gnostisisme do na holan jolma sambing do Jesus, jala molo tung pe adong hadebataonNa, tumoru do i sian Debata. Ajaran na asing ima doketisme na mandok Debata situtu do Jesus i, alai anggo hajolmaonNa hira topeng sambing do na membungkus sian duru idaon. Molo parbagasan sifat ni Debata, na denggan do, marasing tu sifat ni jolma, na roa manang na jahat do. Dibahen i ndang tarbahen marlaok hadebataon na denggan i tu hajolmaon na jahat i nang di bagasan Jesus. Jadi ndang mungkin Debata gabe jolma dibagasan Jesus Kristus. Dialo na dua ajaran on do inkarnasi napinatupa ni Debata dibagasan Tuhan Jesus Kristus. Persoalan na mardomu tu si ima taringot tu haluaon. Molo holan jolma sambing do Jesus, nda tung tarbahen hamateanNa paluahon hita, dos do i tu hamamate ni nasa jolma. Laos songon i do sabalikna molo holan Debata sambing do Ibana, na so tutu do hamamatena ai ndang mungkin Debata mate. Alai ala Debata do Ibana huhut jolma situtu gabe tarbahen hamamateNa i do haluaonta. Jala dalan pasauthon haluaon i ima holong ni roha ni Debata. Holan ala ni holongNa i do mambahen gabe jolma Jesus jala ingkon mate tarsilang humophop hita on. Holong on do na tung tangkas diondolhon si Johannes di suratna on na patauhon hita gabe targoar angka anak ni Debata (1 Joh.3: 1 – 2), huhut disosoi do hita asa gabe parholong ai holong i do na gabe pangalaho manang ciri khas ni halak Kristen ditongatonga ni parsaoran tu dongan dohot tu angka parpoda haliluon na dihasiangan on. Haporseaon tu Tuhan Jesus Anak ni Debata na gabe jolma ala holong ni rohaNa dohot haholongon maradophon dongan na naeng ondolhonon ni turpuk on.
Dipatorang do dijolo ni turpuk on asa masihaholongan dongan jolma i jala unang ma songon si Kain na so marholong ni roha. Ala molo hosom mamboan tu hamatean, alai holong mamboan tu hangoluan. Asa lam tumangkas tauhal ma turpuk on dibagasan hatoranganna.
         B.      Hatorangan
     1.        Ayat 19 – 21: Disolsoli rohanta hita; na martudutudu tu panggora ni roha. Tu panggora ni roha i boi do marharoroan sian sibolis nang sian Tondi Parbadia. Olo do sintong na nidok ni panggora ni roha boi do jotjot sala. (jaha; Pangk.12:10). Alai disosoi muse sian  turpuk on asa pa poshon roha hita. Ala boi do ganggu rohanta songon roha ni halak Kristen ujui i siala tung mansai godang na mamodahon ragam parbinotoanna taringot tu haKristenon i nang tu taringot tu Jesus i. Marpos ni roha na marlapatan diadopan ni Debata unang be ganggu rohanta. Sian dia do dalanna i ? ima na marhite tangiangta tu Ibana asa disi jaloonta dalan hatiuron dohot habisuhon. Marhite tangiang i do na tau hita manjalo dalan haluaon sian Tuhan Jesus. Ala umbalga do Debata sian na di portibi on (tarmasuk ma i angka na mandodo rohanta laho marjea), na patuduhon huaso ni Debata ndang tardodo portibi on ala Ibana do Debata na manompa langit dohot tano on ro dinasa pangisina. Habalgaon ni Debata mangatasi saluhutna na diportibi on tarmasuk ma na dibagasan rohanta na olo ganggu i (1 Raja 8:58; Rom 13:5; 2 Kor.4:6; Gal.4:6; Heb. 4:12). Ai didok do di Heber 10:22 Dibahen i, tadapothon ma, marroha na sintong, di bagasan hagogok ni haporseaon, dung diurasi rohanta, unang be disolsoli panggora ni roha i hita, jala dung diburi dagingta dohot aek na ias!. Na marlapatan angka naung porsea jala tardidi tu goar ni Debata Ama, Anak dohot Tondi Parbadia asa marroha na sintong songon paroohaon ni  Kristus Jesus, parrohaonNa i di patuduhon dibagasan roha na marhaserepon dohot na marpangoloi di Debata. Roha na marhaserepon dohot na marpangoloion dipatuduhon Jesus Kristus Anak ni Debata laho manghophop hita jolma pardosa on asa malua (ptds. Joh.3:16).Pilippi 2 : 5 “Songon parrohaon ni Kristus Jesus ma parrohaonmuna!”. Laos hita siihuthon Jesus i tapatuduhon songon parrohaon ni Kristus marhite pangoloion dohot haeserepon ni roha mangoloi patik nang Hata ni Debata. Jala Apostel Paulus pe paandarhon taringot tu roha i ima di 1 Korint 4:5 Dibahen i, unang hamu manguhumi di na so tingkina tagan so ro Tuhan i; patiuronna do na buni di na holom, jala papataronna do tahitahi ni roha. Disi ma dapotan pujipujian ganup sian Debata. Ai didok si Calvin do taringot nanidok si Paulus on; nang pe ndang sadar si Paulus angka hasalaan na olo lohot dibagasan rohana, ndang mandok malua ibana sian hasalaan i. Tung sadia gogo pe ibana manulingkiti na dibagasan rohana taringot angka hasalaan dohot dosana, boi do lupa manang ndang taboto. Alai Tuhan Debata di dodo do sude na dibagasan rohanta i, diboto Ibana do sude angka na taula manang na buni pe i sian adopanta nang rohanta. (jaha 2 Sam.12:12; Maz.38:10; 69:6; 90:8; Jer.16:17; Mat.10:26; Mark.4:22; Luk.8:17; 12:2; Rom.2:16; 1 Kor.4:5; 1 Tess.2:5;  Heb.4:13). Boi do jotjot tahilala rohanta i manguhumi hita alai lobi sian hauso ni rohanta i do Debata na manguhumi hita, ndang rohanta i na manguhumi alai Debata do, sian dia do Debata manguhumi hita, ima sian Hata nang Patikna i. Didok John Stott (Tyndale): “Our conscience is by no means infallible; its condemnation may often be unjust. We can, therefore, appeal from our conscience to God who is greater and more knowledgeable” (Hati nurani kita sama sekali tidak infallible (= tak bisa salah); pengecaman / penuduhannya sering bisa tidak adil / benar. Karena itu, kita bisa naik banding dari hati nurani kita kepada Allah, yang lebih besar dan lebih tahu] - hal 146. “...molo so disolsoli rohanta hita (jika hati nurani tidak menuduh), marhiras ni roha do hita maradophon Debata; NIV: ‘we have confidence before God’ = kita mempunyai keyakinan di hadapan Allah” (Ayat 21). Sian pandohan on do mangalehon kepastian tu hita angka siihuthon Kristus asa barani mangadophon diri tu adopan ni Debata marhite tangiangta tu Ibana. Didok di Poda Raja Salomo 16:2 Saluhut dalan ni baoa pita do di rohana, alai Jahowa do mangantan angka tondi (Segala jalan orang adalah bersih menurut pandangannya sendiri, tetapi Tuhanlah yang menguji hati).
    2.     Ayat 22 – 24 : Angka halak na olo mangadophon dirina dibagasan hibul ni rohana tu Debata Jahowa do na bulus rohana manjalo angka siojaloonna sian adopan ni Debata; aha pe na tapangido sian Ibana jaloonta do i (Jaha Pslm. 66:8-9; Poda 28: 9). Jaloonta do roha na hiras molo taoloi sude Patik nang UhumNa jala mangulahon lomo ni roha ni Debata. Taingot ma pangidoan ni Raja Hiskia di Jesaya 38 : 3-5; barani do ibana mangadophon dirini tu adopan ni Debata Jahowa mangidohon dibagasan tangiangna hahipason; jala saluhutna i hinorhon nunga denggan ibana mangulahon na sintong diadopan ni Debata. Jadi angka jolma na marpangoloi di Debata ido na marroha na denggan, molo denggan do rohana; disi ma adong hiras ni roha laho mangadop Debata, jala jaloonna do angka pangidoanna i (taingot na masa di si Job). Ala ni i angka na porsea i mangadop Debata ingkon marhite Jesus Kristus do; ganup angka pangidoanta tu Debata naeng ma marhitehite Goar ni Jesus Kristus ai didok do di Johannes 14:6 “Ahu do dalan i dohot hasintongan dohot hangoluan. Ndang adong na sahat tu Ama i, ia so marhite sian Ahu”. Ala ni i ndang sae holan mangolu dibagasan habengeton songon si Job, denggan do nian i, alai ndada sada dalan penentu asa marhiras ni roha hita jala tung boi hita mangadophon Debata marhite tangiangta. Porlu do ingotonta; ndang boi sahat hita tu Debata holan marhite pangulaon na denggan, ala sude na taula i denggan di rohanta alai di Debata ndang. Jesaya 64:5 Jala doshon halak na ramun do hami sude, jala songon ulos na marsapu darodaro sude hatigorannami. Dibahen i malos do hami sude songon bulung, jala diluahon hajahatonnami do hami songon na niluahon ni alogo. Ingkon marhite Jesus Kristus i do hita mangadophon diri tu Debata Jahowa (jaha Luk.18: 9-14). Ala ni i do patikNa tu hita : “Naeng porsea hita di goar ni AnakNa, Jesus Kristus, huhut masihaholongan, songon naung tinonahonNa i tu hita”. Angka na porsea i naeng masihaholongan songon holong ni roha ni Debata tu angka na tinompana i asa dapotan haluaon ima hangoluan na salelengni lelengna didok doi di Johannes 3 : 16 Ai songon on do holong ni roha ni Debata di portibi on, pola do Anakna na sasada i dilehon, asa unang mago ganup na porsea di Ibana, asa hangoluan na salelenglelengna di ibana. Molo tahaporseai Debata dibagasan Jesus Kristus ndang tarsirang i sian holong naung tinonahonNa tu hita. Disosoi  ayat on do sada parenta tu hita  laho patuduhon pangoloionta di patikNa i asa sadalan ma i dipandohan ni Jakobus 2:17 Haporseaon i pe songon i do: Anggo so adong pangulaonna, naung mate do hadirionna. Naeng ma tapatuduhon dibagasan ngolunta haholongan i asa marhite i do dipatuduhon na mian Kristus i dibagasan dirinta. Alai ingkon manat do hita mamereng partingkian on, sian angka na so sahaporseaon dohot hita. Sian duru ni huria i pe boi do dipatuduhon haholongan i tu hita angka siihuthon Kristus, naeng ma jaga hita; boi do songon na talmis panghationna jala uli hape naeng paliluhon haporseaonta. Jala sian bagasan huria i pe boi do tarunjun hita hinorhon ni ragam hamajuon na mempengaruhi ruas ni hurianta marhite angka pingkiran nang parbinotoan na boi paliluhon haporseaonta. Ingkon sai mian ma Tuhan i na mangarajai roha nang pingkiranta asa adong haholongon i na mangonjar rohanta di ngolunta siganup ari ( 1 Joh 4: 8 Halak na so marholong ni roha, i do na so tumanda Debata, ai haholongon do Debata ). Haholongon i pe dipatuduhon do songon holong na sian Debata na olo manesa angka dosanta. Angka siihuthon Jesus pe naengma masihaholongan dohot na manghaholongi  dirina, angka donganna nang angka musuna sandiri pe, sadalan doi dohot Efesus 4 : 32 Alai gabe na basar ma hamu sama hamu, angka parasiroha; masisesaan dosa ma hamu, songon panesa ni Debata di dosamuna di bagasan Kristus. (jaha 1 Kor.13:1-13; Rom 12:20-21). 
                               
     C.      Sipahusorhusoron
    1.       Tarjou do hita Mangulahon Patik nang parsuriuonNa dibagasan holong. Molo so sian bagsan holong hita mangulahon patikNa i, ndang tarulahon hita i, Holan marhite holong ni Debata dibagasan Jesus Kristus do hita tau patuduhon na marhaserepon n i roha hita jala marpangoloion laho mangulahon PatikNa i. Laho patuduhon hapolinon ni haporseaon mangihuthon Jesus Kristus naeng tarida di ngolu ni angka na porsea i laho mangalo pemahaman ni angka parpoda haliluon dibagasan ngolunta.
     2.       Molo mian haholongon i di hita na sian Debata; naeng ma lam mangerbang tu humaliangta na olo hita laho masisesaan dosa; ai na patuduhon diri na masisesaan dosa i do diungkap roha na marhiras ni roha jala n apolin laho manghaholongi Debata Jahowa
    3.       Tapangasahon ma Tondi Parbadia i laho patuduhon haholongoni, ai marhite Tondi Parbadia i do tau hita mangulahon Patik nang Hata ni Debata dibagasan haholongon. Tondi Parbadia naung ni lehonNa i tu hita ingkon tatangihon jala tahasiholi asa dapotan roha na bisuk hita laho mangadopi angka parpoda haliluon di hasiangan on jala malua hita sian i. Amen

Jamita Minggu Misericordiasdomini – 14 April 2024

Sondang ni Bohi ni Jahowa Manondangi hita      (Cahaya Wajah Tuhan Menyinari Kita) Psalmen 4 : 1 – 9      Hamuna angka nahinaholonga...