Selasa, 27 Agustus 2013

Bahan Jamita Epistel Minggu XV Dung Trinitatis,8 September 2013

Mangulahon Lomo ni roha ni Debata
Johannes  4:31-42
      A.      Patujolo
Asa boi antusanta taringot tu turpuk on denggan ma molo taringotanta saotik sejarah ni halak Samaria, jala aha do parsualonna dohot halak Jahudi. Ia halak Samaria, boi do dohonon “orang peranakan”. Ditingki masa habuangan, angka halak sileban sahat tu luat Palestina, jala marsaor ma nasida dohot marhamulian dohot halak Israel na maringan di luat i. Angka pinompar nasida ma na ginoaran na halak Samaria (ptds. 2 Raja. 17:24). Siala ni i ma manghilala ma halak Jahudi na tumimbo sian nasida ala sai dijaga halak Jahudi do houm nang bangsona sian parsaoran dohot bangso na asing. Jala didok roha ni halak Jahudi do halak Samaria i ndang polin be goaron halak Jahudi, ai nunga ramun di roha nasida. Jala sahat do tu pargamaon. Ia halak Samaria sai holan mangokui Kitab Pentateukh (ima 1 – 5 Musa) sian sude surat na adong di Padan Na Robi, asing ni adong dope angka surat na asing. Jala diatas dolok Gerizim do nasida marsomba tu Debata. Disi ma nasida manaringoti ari raya ni Bangso Israel, dohot angka ari raya Paskah na pasahathon pelean situtungon tu Debata, dohot pesta ari raya parlapelapean. Alai saluhutna i nunga marlaok dohot hasomalan ni angka ugamo sileban. Jala dos dohot halak Jahudi, sai dipaima nasida do haroro ni Mesias i songon siparorot tondi, asing ni pangantusion na songon Mesias politik.
Dijolo ni turpuk on dipatorang do parjumpangan Jesus dohot sahalak parompuan Samaria di lambung ni sumur i, topet di hos ni ari, hundul do Jesus di lambung ni sumur i mangulon. Di tingki i ro ma sahalak parompuan Samaria, jala mansai menarik do parjumpangan i jala dapot hita 4 parsualon:
      1.     Tangkas do parompuan i sian halak Samaria na maralo tu halak Jahudi.
      2.     Jala sahalak parompuan ima sada status rendah di halak Jahudi, ala status ni baoa do na tumimbo tingki i.
     3.    Parompuan i na tardok gagal do di na marrumatangga i didok “Ndang mardongan saripe ahu”(ay.17),  nunga pola lima hali muli, jadi di pillit ibana ma “kumpul kebo” dohot baoa na so ripena ndang adong be ikatan nikah, ala trauma nasida di janji parumatanggaon i.
     4.    Hasomalan tingki i di angka parompuan molo mambuat aek di sumur ingkon marombongan do, manang marhorong. Alai boi do dohononta ia parompuan on ndang adong donganna parompuan ala ditulak donganna parompuan mardongan dohot ibana mungkin ala “status na i”, sahalakna do lao tu sumur i di hos ni ari i.
Sian opat parsualon i boi do na gabe alasan boasa halak Jahudi ndang mampardulihonsa. Alai ndada songon i Jesus. Dilehon Jesus do rohana, nang holongna tu parompuan i. Jala bersikap proaktif do Jesus na langsung jumolo mamungka panghataion dohot parompuan i. Hira so hea do masa hasomalan sisongon i di luat i, ido umbahen na tarsonggot parompuan i (ay.9). Ndada na holan manogunogu parompuan na “tarbuang” hatiha i, alai di tawarhon Jesus do aek hangoluan i (ay.10). Jumolo Jesus pasahathon aek hangoluan, ndada na holan secara praktis ala adong sumur disi alai diriNa do ditawarhon songon “Aek Hangoluan” na so ra suda jala ndang uasan na manginumsa (ay.14). Tangkas ma antong di angka parsualon na piningkiran ni parompuan i; taringot tu rumatanggana, dohot taringot haporseaonna (inganan parsombaon ni ompunasida di dolok Gerizim) dipabotohon tu Jesus. Jala dilehon Jesus do alus laho paneanghon augana i, mansai las situtu do roha ni parompuan Samaria i, pola do sahat tu kota di pabotohon parompuan Samaria i las ni rohana di alus ni Jesus i. laos i do nanaeng sipatorangonta di turpuk on ulaon ni Jesus laho paluahon jolma sian hasusaan ni jolma.

B. Hatorangan
     1.       Ayat 31 – 34 : Molo tajaha di ayat 8, nunga tibu nian angka sisean ni Jesus laho mangalului sipanganon ala male. Alai di ayat on las ni roha ni Jesus mangalehon “siinumon” tu sahalak parompuan Samaria umbahen ndang dihilala be na male i, ndang olo mangan Jesus, ala diboto Ibana naeng ro ma angka halak Samaria na jinou ni parompuan i sian hutana. Dison ma dipatuduhon Jesus na patujolohon Harajaon ni Debata sian pardagingonna. (ptds. Job.23: 12b, “gumodang do huradoti hata angka na ruar sian pamanganna, asa hangoluanku sandiri.”). Jala dipatorang do di ayat 34 taringot tu sipanganon ni Jesus: “Sipanganon do i di Ahu, na mangulahon lomo ni roha ni na marsuru Ahu dohot paujungkon ulaonna”. Na marlapatan di diri ni Jesus ia ulaon i do na umporlu ima ulaon asi ni roha na gabe prioritas. Jala ulaon i na gabe siboan las ni roha di Jesus laho paluahon angka jolma sian angka hasusaan nang parsualonna; ima na gabe sipanganon ni Jesus. Dison ma dipatuduhon Jesus ringkot ni na mangulahon ulaon partondion (mambarita barita las ni roha:sipanganon partondion) sian pardagingon (sipanganon pardagingon.
     2.       Ayat 35 – 38 : Dipaingot Jesus ma haradeaon ni angka sisean i di ulaonna: “ai nunga marlangat, na tau gotilon ma” na marlapatan unang be di tunda ala boi manegai gotilon; unang tunda pelayanan ingkon sigop ma parhobas i melayani. Disi ma disosohon asa tapasiding halosohon di na laho marhobas (melayani). Angka na losok roha di pelayanan sai adong alasan asa menunda manang ndang mangulahon panghobasion i (ptds. Poda 16: 13; Parj.11:4-6; Pslm.126: 5-6). Angka na mangula panghobasion i sai tapuonna do upa na; ima parbue tu hangoluan na salelengnilelengna i. parbue ima na martudutudu tu hamumuba ni godang jolma laho mangihuthon Jesus Kristus Sipalua i. ‘untuk hidup yang kekal’ menunjukkan bahwa hasil pengin­jilan bersifat kekal. Panabur dohot panggotil rap marlas ni roha, Na sada on manabur; na sada an manggotil. Dalam konteks ini, yang dimaksud dengan ‘penabur’ (ay 37) / ‘orang-orang lain’ (ay 38) adalah: nabi-nabi Perjanjian Lama,  Yohanes Pembaptis,  Yesus,  perempuan Samaria. Sedangkan yang dimaksud dengan ‘penuai’ jelas adalah murid-murid (ini terlihat dari kata ‘kamu’ dalam ay 38).
    3.  Ayat 39 – 42 : Dipatuduhon do dibagasan turpuk on pangalaho ni parompuan Samaria i na olo “manaburhon” = paboahon tu angka jolma na di hutana, umbahen torop na porsea mangihuthon Jesus. Dihatindanghon parompuan Samaria i taringot tu Jesus, sada pangalaho na ungkap rohana manjanghon Jesus nang angka donganna sahuta i pe. Mansai marasing do sian pangalaho toropan halak Jahudi ditingki sorang Jesus, ndang antusias roha ni halak Jahudi manjanghon haroroNa i. Nang pe ndang disuru Jesus parompuan i mambaritahon taringot tu Jesus, alai ala ni las ni rohana manjanghon Jesus Sipalua “Augana” i, laos dibaritahon do jala dihatindanghon do ia Jesus do Sipalua i. Pangalaho i ma na mangajari hita paboahon taringot tu pengalamanta dohot Jesus tu angka dongan jolma. Jala ala las ni rohanasida i dipangido do Jesus asa mian ditongatonga nasida dua ari. Tontu godang ma biaya dohot tenaga ala mangihut do 12 siseanNa i mian disi, jala sarihonon halak Samaria do nasida dua ari siala las ni rohanasida. Disi ma dipatuduhon pengorbanan di tenaga dohot arta holan laho mangihuthon Jesus. Dungkon na mian dua ari nasida disi porsea ma angka halak Samaria i jala dihatindanghon nasida taringot tu Jesus i do Sipalua i.
    Hape nuaeng tabereng do na deba halak Kristen i mansai losok laho tumangihon Barita Na Uli i; losok tu parpunguan, partangiangan nang parmingguon pe, dung i ndang olo berkorban mangihuthon Jesus. Mansai godang do alasanna asa ndang laho tu parmingguon. Hea do panurat manungkun tu sahalak ama; boasa ndang hea ro ibana tu parmingguan, didok ibana do ala soada sipatuna laho tu parmingguan, mengkel suping do panurat mambege alus ni amantai huhut mandok dibagasan roha ( molo lao tu lapo manginum tuak ba adong do hepengna). Laos songoni do na deba; molo tu sangkap ni rohana nang pardagingonna tung berkorban do asa saut: mangalului parbinotoan, sinamot nang arta dohot jabatan, dohot angka hisap ni dagingna, molo tu partondion i mansai maol do rohana.

     

      B.      Sipahusorhusoron
     1.       Sai Jumolo do Tuhan i mangalehon dalan dingolunta manisia asa dapotan hasonangan hita, songon na niula Jesus tu sahalak parompuan Samaria i. Nunga mate Jesus humonghop hita asa malua hita sian dosa dohot hamatean i, saluhutna i didasori sian HOLONG ni DEBATA na tarsurat di Johannes 3:16Ai songon on do holong ni roha ni Debata di portibi on, pola do Anakna na sasada i dilehon, asa unang mago ganup na porsea di Ibana, asa hangoluan na salelenglelengna di ibana”. Dihaholongi Debata do hita asa dapotan haluaon hita, disi ma dipatuduhon na proaktif dohot na berinisiatif do Debata hinorhon ni holongNa i tu hita angka na tinompaNa i. Rom 5 : 8Alai ia Debata, dipapatar do holong ni rohana i di hita, uju pardosa dope hita, ai disi do mate Kristus humongkop hita”. Ndada sai dipaima Jesus asa masuk hita tu HarajaonNa i, alai Ibana do na jumolo na manuktuhi rohanta asa olo hita masuk jala mian dohot Ibana songon na tarsurat di Pangungkapon 3:20Ida ma, na jongjong do Ahu di jolo pintu i manuktuhi; ia adong na tumangihon soarangku dohot mangungkap pintu i, bongot ma Ahu tu ibana, mangan ma Ahu rap dohot ibana, jala ibana rap dohot Ahu”.
     2.       Adong do panghobasion na pasonanghon (manggotil) jala adong do panghobasion na so pasonanghon roha ( manabur). Sai sonangan do roha molo manggotil sian na manabur, sai marlangku do on di ngolu siganup ari nang di pardagingon dohot di partondion pe (ptds. Pslm. 126: 5 – 6). Alai sian turpuk on (ayat 36), diigil Jesus sudena i naeng ma diulahon dibagasan las ni roha, tarlumobi di ulaon partondion. Ndada boi muruk panabur tu na manggotil parbuena, manang manudu ‘manangko’, na jotjot istilah nuaeng “mencuri domba-domba/pencuri tuaian”. Naeng ma ingotonta na marnampuna birubiru i manang gotilon i ima Tuhan Debata ; 1 Korint 3:9Ai dongan pangula ni Debata do hami; hauma ni Debata, bagas ni Debata do anggo hamu”. (ptds. Mat.9:37-38; Joh.10:14,27).
     3.       Molo tahaholongi do Tuhan i jala tahilalahon ia ulaon panghobasion i taulahon holan ala ni Tuhan i, disi ma hita dapot hasonangan nang las ni roha mangulahon panghobasion i. Jala tahilalahon ma i na gabe sipanganonta songon na dipatuduhon Jesus di turpuk on tu hita . Ala di Jesus mangulahon ulaon na pinasahat ni Debata Ama i, ima sipanganon, ido umbahen tarulahon Jesus di na paujunghon ulaon i (ptds. Joh.19:30; Joh.17:4). Molo sai tahilalahon do na gabe boban panghobasionta i ndang na gabe sipanganonta be, boi do ndang na marujung ulaon na pinasahat Tuhan i tu hita. Ala ni i ma ringkot ni na mangidohon hagogoon sian Tuhan i asa tarulahon hita ulaon na pinasahatNa tu hita, songon pandohan ni Jesus di Johannes 15:5Ahu do hau anggur i, hamu do ranting i. Na mian di bagasan Ahu jala Ahu di bagasan ibana, i ma na marparbuehon godang; ai ndang tarula hamu agia aha, anggo so mardongan Ahu”.
     4.       Ia hahonaan ni turpuk on ndada holan tu pangula, alai sahat do tu sude angka na porsea siihuthon Jesus Kristus. Sude ruas dibagasan huria ni Kristus pasidohot do di Missio Dei (missi Ilahi) songon na niulahon ni Jesus sahat tu hau pinarsilang i, jala sadalan ma songon na nidok ap.paulus taringot tu ulaon i di Kolosse 3 : 23 “Sian rohamuna ma ula hamu nasa sibahenonmuna; songon na tu Tuhan i, ndada tu jolma!” Sude angka na porsea nang ruas ni huria pe tarjou di missi ni Tuhan i mangulahon ulaon na pinasahatNa tu hita, asa taulahon i laho pasangaphon Ibana. Siala nunga dilehon Tuhan i di hita ragam silehonlehonNa (talenta, kemampuan, dna). Jala sadalan do i songon “parumpamaon taringot tu talenta” na pinasahat ni Jesus di Matius 25 : 14-30. Marsing be do talenta i, na sada, dua nang lima. Tung sada pe ingkon argaanta do angka silehonlehon ni Tuhan i di kemampuanta gabe silas ni roha tu dongan jolma nang gabe pasupasu i, ima na pasangaphon Debata, laos dohonon ni Tuhan i ma tu hita songon na tarsurat di Matius 25:21Taho ma i, ale naposo na denggan roha jala haposan! Haposan do ho di na otik, pasahatonku ma tu ho godang. Bongot ma ho tu halasan ni roha ni tuanmu”. Ala ni i songon topik di Minggunta Minggu XV Dung Trinitatis “Mangulahon Lomo ni Roha ni Debata”, taulahon ma dia lomo ni roha ni Debata (ima Hata ni Debata dibagasan haholongon) marhite silehonlehoNa i dibagasan ngolunta bahen hasangapon di Ibana. Amen

Senin, 26 Agustus 2013

Bahan Jamita Evangelium Minggu XIV Dung Trinitatis, 1 September 2013

Holan Tu Debata Do Hami Marsomba
Daniel 3 : 13 – 18
A.      Patujolo
Ia  Buku Daniel ima na sinurat sian masa habuangan jala sahalak si Daniel do na manurathon. Dilehon Debata do tu ibana pangungkapon (7: 2-4; 8:1,15; 9:2). Godang do dipatorang taringot na masa di Babel dohot Persiadohot Bangso ni Debata tarbuang di Babel 70 taon lelengna (605-535 SM), ima masa naumporsuk di ngolu ni bangso Israel. Talu do Bangso Jehuda marhite Raja Nebukadnesar di taon 605 SM jala laos di taon i do diboan nasida tu Babel. Dohot ma ditonga ni Bangso Israel na tarbuang i si Daniel, Hanya, Misael dohot Azarya, jala poso do umur nasida hatiha i, hirahira marumur 17-19 taon. Dungi mangihutma muse rombongan na paduahon diboan di taon 597 dohot 586 SM. Boi do sungkunsungkun hita, boasa tarbuang Bangso ni Debata i ? Alusna na tarsurat di Jeremia 25 : 8 – 9 “Dibahen i boti hata ni Jahowa Zebaot: Ala na so tinangihonmuna angka hatangku. Ida ma, ahu marsuru tu si Nebukadnesar, raja sian Babel, * naposongki dohot mangalapi saluhut bangso * na tungkan utara, ninna Jahowa, jala togihononku nasida tu tano on dohot tu angka pangisina dohot tu saluhut bangso angka na humaliang on, jala pansing nasida bahenonku, asa gabe halongonan, gabe sirehereheon, jala gabe parhorsihan saleleng ni lelengna.”
Dimasa na tarbuang i bangso Israel di toru ni gomgoman  Raja Juda ima Joyakim (1:1-2). Dung sahat bangso i tu Babel, diganti ma goar ni si Daniel dohot angka donganna i, ima Beltasar, Sadrakh, Mesak dohot Abednego songon hasomalan di tonga bangso Babel. Nasida ma na dipillit sian angka dolidoli ni halak Israel na so martihas, na uli rupa, na pantas di hapistaran, asa diajar di budaya Kasdim dohot sipanganon ni istana. Sumurung do denggan ni rupa  nasida atik pe ndang olo nasida manganhon na pinarentahon ni raja. Sada prinsip dasor di nasida: “Asa unang ramunan dirina marhite sipanganon ni raja i dohot marhite anggur siinumonna.” Jala dung diuji raja i nasida, ida ma, sampulu hali lobi hapistaranna martimbangkon angka partondung dohot sijujur parhalaan ni harajaon Babel. Halak na marsihohoot di prinsip na togu, na so mangaramuni dirina dohot na porsea di Jahowa, gabe umpistar di negara ni na so mananda Jahowa.
Disada tingki marnipi do Raja Nebukadnesar, ndang tolap ni angka sijujur nipi na somal antong patoranghon lapatan ni nipi i, gabe marutang hosa ma nasida dibahen raja i. Alai diondihon si Daniel do angka sijujur nipi na so manjujur nipi ni raja i, ndnag saut nasida marutang hosa, laos dipatorang ibana ma lapatan ni nipi i. Gabe sangap ma si Daniel dibahen raja i jala dipabangkit ibana gabe pangarajai di sandok luat Babel huhut sintua ni saluhut halak na pistar. Alai ndnag holan dirina disarihon si Daniel, ai laos dipangidohon ibana do asa gabe wakilna donganna na tolu halaknari. Dison ma taida panjaloon ni raja Nebukadnesar, jala boi dohonon na objektif do panatapanna tu angka na mangula di istana i.

B.      Hatorangan

     1.       Ayat  13 – 15 : Molo turpuk jamita on ima na marbonsir siala adong parenta ni Raja Nebukadnesar; molo mangkuling sarune ni istana, ingkon sude do angka rakyat na adong di Babilonia marsomba tu patung sere na ditopa sian parenta ni raja i dohot marhite panolopion ni dongan ni raja i. Ima alasan na boi gabe dalan nasida manguhum bangso Israel gabe hatoban dohot tabantaban di tingki i. Angka dongan ni si Daniel ndang olo mangihuthon laho marsomba tu patung sere i, jala tegas do nasida mandok ndang olo nasida marsomba tu patung sere i, ai Debata Jahowa do na tuk paluahon nasida, nang pe ndang dipalua Debata nasida tong do ndang olo marsomba tu patung sere i nasida. Hansit do roha ni angka halak Kasdim i mida halak Jahudi na tinaban i ala ni pistarna i. Hape nunga diondihon nasida asa unang marutang hosa nasida , hape pangiburuon na tubu tu rohana. Ala ni i sai dilului nasida do dia hahurangan ni halak Jahudi on, mangihuthon ruhutruhut ni Kasdim asa boi uhumon nasida. Adong ma diida nasida sada hahurangan ni dongan ni si Daniel, ndang binoto dope boasa ndang dohot si Daniel didok di turpuk on (na so olo dongan ni si Daniel marsomba tu patung ganaganaan sian sere, naung tinotophon ni raja Nebukadnesar). Ia uhuman tu na so olo marsomba tu patung i, ingkon dabuon tu api na marnalanala. On ma dibahen nasida pangaluan tu raja Nebukadnesar asa diuhum halak Jahudi naung pinabangkitna gabe wakil ni si Daniel. Denggan do nian molo taparrohahon cara ni raja i laho memastihon roha ni dongan ni si Daniel i na manulak marsomba tu patung sere i. Alai laos disi do muse tajaha tantangan ni raja i Debata na sinomba ni si Daniel dohot angka donganna i.
     2.       Ayat 16 – 18 : Alai dongan ni si Daniel i, ndang olo maralus sual taringot tusi, angka dongan ni si Daniel ndang olo manolopi parenta ni Raja asa marsomba nasida tu Patung sere. Jala tegas do nasida mandok tu Raja Nebukadnesar : “Ale Nebukadnesar, ndang pola alusannami ho, anggo taringot tu na nidokmi. Molo lomo roha ni Debatanami, na huoloi hami, sai paluaonna do hami * sian liang pamurunan na marnalanala i dohot sian tanganmu, ale rajanami.” Alai dipaihut nasida do sikap nasida na tigor jala togu marroha tung pe so lomo roha ni Debata laho paluahon nasida na tolu sian api na marnalanala i, na so tupa nasida mamele debata (patung sere) ganaganaan i. Dison ma tarida margogo haporseaon nasida, ndang mabiar, hot di haporseaonna, tung pe adong ancaman di na agoan hosa marhite api i. Molo tajaha di ayat na mangihut, saut do nasida masuk tu api na mansai mohop i, asa dibakar hidup-hidup. Disi ma dipataridahon pertarungan ni haporseaon nang debta ganaganaan dohot gogo no Debata Jahowa. Hape na tolu na satia tu Jahowa i; ima si Sadrak, Mesak dohot Abednego, ndangmahua dibahen api i. Baliksa masa halongangan do muse diida raja Nebukadnesar. Ai gabe adong opat halak diida ibana na hona tali gabe nunga maharhar talinasaida. Dungi dipalua do antong nasida natolu, jala ndang adong saotik dais api tu pahenna manang muap ni manang apai dohot timus pe ndang adong dinasida i. Ima sada halongangan na imbaru na niida ni raja Nebukadnesar , jala on ma sada tona na mansai arga sian barita on tu hita di jaman nuaeng on.

C.      Sipahusorhusoron
1.       Di situasi na masa di halak Jahudi hatiha i dohot tarlumobi diturpuk on tu dongan ni si Daniel ima; si Sadrak, Mesak, dohot Abednego, boi do tapatudos songon na masa di humaliangta, nang di negaranta. Boha do pambahenan ni panggomgomi nang angka penguasa tu hita na porsea ? Nuaeng jamita on manjou hita dohot paingothon haporseaonta asa lam matoras, lam togu mangadopi tantangan dohot ambatambat tu ngolu ni haporseaonta tarlumobi asa hot satia di haporseaon mangasahon gogo na sian Tuhan i. Dison ma barita na boi parsiajaranta; naung hibul do roha ni si Sadrak, Mesak dohot Abednego pasahathon dirina tu Debata Jahowa, ndang adong ganggu ni roha ni nasida, tung pe ndang dipalua Debata nasida sian  namasa i, tong do marsihohot nasida di haporseaonna.
2.       Jala na mansai menarik sian turpuk on, ndada apal dipaboa peran ni si Daniel di na masa i, manang membela, manang paluahon donganna i. Alai ndada gabe sumurut haporseaon ni donganna i di haporseaonna. On do haporseaon na dewasa, na tang, jala mandiri. Ndang tergantung tu dongan, manang tu halak, manang tu lembaga dia pe. Ala jaman nuaeng on mansai godang do angka na porsea laho manalahon huriana manang garejana molo madabu tu pangunjunan manang pandelean dohot parsualon angka ruasna. La ni i sian turpuk on marsiajar hita, ndang sai holan huriana manang garejana na ingkon sipangasahononta be, alai Tuhan i do dibagasan haporseaonta. Asa ganup ruas hot panombaonna dibagasan haporseaon na manghilalahon jonok do Tuhan i dibagasan ngoluna nang rohana. Asa unang sala pangantusion nang haporseaon ni ruas, molo ndang dohot pandita manangianhon, manang ndang rap dohot pelayan dia pe taho nasida tingki laho pelayanan.
3.       Dijaman nuaeng on godang do angka debata na gabe sisombaon ni deba jolma manang boi do sahat tu bagasan hakristenon i. Boi do gabe madabu laho mar”debata”hon sipanganon, arta, sere, parkarejoan, ianakhon, manang natorasna pe. Sai hira na gumogo jala siboan las ni roha i di ngolu na deba jolma. Asa manat ma angka na porsea i di haporseaonna. Dipardalanan ni ha-Kristenon i; boi do disulingkiti muse sadia bagas ma panghaporseaonna tu Debata Jahowa, atik pe sai tong dihilala hurang maralus pangidoan nang tangiangna ? songon panghaporseaon ni si Sadrakh , Mesak, dohot Abednego nang pe so dipalua Debata nasida tong do nasida satia tu Debnata ? Haporseaon sisongon i dapot hita do molo sai hot hita manjaga parsaoranta dohot Debata songon judul ni turpuk on ingkon dohonta do : “Holan tu Debata do Hami marsomba” Sai taingot ma ndada margogo angka na di portibi on ia so Debata dibagasan Jesus Kristus nanaung manaluhon sorop ni sibolis, nang hamatean i. Ala ni i unang ma munggil haporseaonta hinorhon ni arta na di portibi on, manang ala ni jolma, dohot ala ni na asing. Satia ma hita hot marsomba tu Debata Ama dibagasan Jesus Kristus marhitehite pangurupion ni Tondi Parbadia i. Amen

Jumat, 23 Agustus 2013

Bahan Jamita Epistel Minggu XIV Dung Trinitatis, 1 September 2013

Holan Debata Do Sisombaon
Ulaon ni Apostel 17 : 22 – 28
A.      Patujolo
Apostel Paulus ima sahalak apostel na mansai berpengaruh di Padan na Imbaru. Gumodangan do sian angka suratna i na di Padan na Imbaru, ima parbue ni pasupasu ni Debata marhitehite ibana sian angka parbinotoan na ginuruhonna sian Gamaliel parpunguan ni Sanhedrin maringan di huta Tarsus diluat Kilikia (22:3). Sian parbinotoanna i manghorhon penerapan ni Barita na Uli sahat tu angka na umbegesa hombar tu inganan manang luatna nang tu angka parbinoto pe. Hatiha i panggomgomi ni Rom na margoar Festus mamereng Ap.Paulus sahalak na “gila” hinorhon ni parbinotoanna i mansai bidang (26:24), jala memang pola do sahat tu na di Padan na Robi boi di patudos ibana tu na niajarhon ni Jesus. Alai ihut do ibana laho patoranghon na ginurithonna, jala ima sada ulaonna na mansai ringkot asa boi nian godang jolma manjalao jala mangantusi Barita na Uli i. Ndada las rohana molo holan na boi mangurithon suratna alai lobi sian las ni rohana molo sahat do Barita na Uli i tu sandok portibi on  (1 : 8).
Suang songon i pardalananna tu Atena, ima sada pardalanan na mansai borat, ndada naeng adopan pangaleleon na manghorhon hamatean, alai siala dibereng ibana do di kota Aten i na targoar “kota para Filsuf" (Filsafat Epikuros dan Stoa). Mansai torop do angka parbinoto, angka na malo, dohot angka filsuf na marhite pamingkironnasida na godang mambahen perubahan dohot pengaruh ni jaman, dohot kemajuan tehknologi nang adat. Asing ni i, ia kota Aten targoar do kota ni angka dewa, siala mansai godang do dewa na marhite patung jongjong di kota i, diganup dalan di kota i (17:16). Ala ni i ma adong ansiansi na mandok ia ummuraan do mangalului dewa sian jolma di Kota Aten. On ma na gabe latarbelakang na mambahen borat pardalanan ni Apostel Paulus laho mambaritahon Barita na Uli i.
Ia turpuk on martujuan laho manggombarhon pangalaho ni ap.Paulus mamangke sistem ni parugamaon naung adong hian, ima : “tu Debata na so tinanda” laho mambaritahon barita nauli (17:16-33). Ala ni ringkot do hita manguhal latarbelakang kota Aten, boasa godang angka patung dewa disi. Aten ima sada kota na mansai terkenal sian najolo, dao sian partingkian ni Jesus nunga jongjong kota Aten jala terkenal ala mansai godang angka parbinoto nang filsuf songon si Sokrates, Plato, Aristoteles, Zeno, Phytagoras, Heraklitos, Permanindes, Thales, dohot angka na asing filsuf na godang mangalehon pemikiran tu hamajuon ni peradaban nang jaman; ala ni i ma godang jolma na manggoari Aten “A Great University city”, kota cendikiawan jala targoar do sian Aten tubu sistem pemerintahan Demokrasi. Siani ma tubu pemikiran, sude do jolma marpingkir, jala mar-hak do sasahalak pabotohon, dohot na umbegesa manang ndang angka pemikiranna. Sokrates ma sahalak na gabe korban ni huaso Demokrasi i. Dungi hea do denggan tubu angka perkembangan ekonomi dohot  politik, alai dung sahat Ap.Paulus, ndang jumpang be sisongoni kemajuanna, siala sian taon 146 SM kota Aten nunga ditaban bangso Rom, ndang apala bebas be songon na ujui pardalanan ni ngolu di kota i. Ihut ni i muse dibereng Ap.Paulus godang angka patung sisombaon disi. On ma sada indikasi di kota i ima sada kota na marnampunahon spirtualitas na timbo. Parsombaon nasida tu godang dewa ima sada adat hasomalan nasida uju i, jala mansai maol do Ap.Paulus paluahon nasida sian hasomalanna i. Jala sian godang ni patung i do na manggombarhon sihol ni roha nasida naeng mananda Debata na sasintongna.
B.      Hatorangan
    1.       Pardalanan ni Ap.Paulus tu kota Aten ima na ginurithon ni si Lukas di pardalanan ni Ap.Paulus na paduahon. Marmula do sian pangaleleion ni halak Jahudi di Tessalonik tu Ap.Paulus siala Barita Na Uli nabinaritahon nasida taringot Kristus, gabe lam tamba godang na porsea dohot na mangihuthon Ap.Paulus dohot si Silas donganna ima halak Junani dohot angka parompuan na targoar ( 17:3). On ma na mambahen godang halak Jahudi na cemburu jala marsogo ni roha di ulaon ni apostel i, ala ni ima dibaen nasida hagunturon laho manangkup Ap.Paulus asa dipasahat tu rakyat (ay.5), alai sangkap i nunga tarbege sahat tu ruas na mangihuthon Ap.Paulus, asa disuru ma ibana laho tu Berea (ay.10). Disi ma ibana laho tu inganan parsombaon ni halak Jahudi asa boi ibana laho mambaritahon Barita Nauli tu halak Jahudi. Mansai marasing do halak Jahudi na di Berea dohot na di Tessalonik, molo halak Jahudi na di Berea mansai burju do rohana huhut manjaha i Hata ni Debata, na marasing sian halak Tessalonik (ay.11). Mansai godang do na gabe porsea (ay.12), alai tarbortik ma barita naeng ro ma halak na mangalele  ibana, ala ni i ma dipangido angka donganna ma asa lao si Paulus, molo si Silas dohot si Timoteus hot do maringan di Berea (ay.13-14). Ala ni na masa on ma mambahen Ap.Paulus sahat tu kota Aten. Ditingki na paimahon di kota Aten i ma ibana mamereng godang angka patung sisombaon, na mambahen marsak roha ni ap.Paulus (ay.16b), NIV mandok : “he was greatly distressed”; “dia mengalami kesusahan atau kesedihan yang sangat mendalam yaitu suatu kondisi yang menunjukkan kesal atau sedih atau ingin mempertobatkan orang yang belum percaya. 
     2.       Jotjot do diihuthon Ap.Paulus mardiskusi di Agora na mamboan pengaruh tu masyarakat Atena di tingki i. Tarida do i di ditingki sahat ontangan tu Ap.Paulus asa tu Aeropagus laho pasahathon Barita Na Uli nang theologiana (Ay.19). Adong dua pangantusion taringot tu Aeropagus: Naparjolo; Ima sada dolok na metmet na ditotophon tu dewa porang Mars, mansai jonok tu lapangan Agora. On ma inganan panghataion na sebahagian nunga dipalentes asa tipak jala torop jolma na umbege panghataion. Napaduahon; Ima sada Rapot Bolon manang jawatan imigrasi ugamo. Diinganan on Rapot Bolon namargoar Rapot Bolon Aeropagus jotjot patupahon rapot. Jala huaso  ni Rapot on ima manaringot parugamaon. Angka na imbaru sahat tu angka parbinotoan dilehon do kesempatan tu manang ise laho patubegehon pamingkironna ditonga ni rapot i, laos songon i ma dipatupa Ap.Paulus.
Molo mamereng sentralisasi Aeropagus di kebudayaan Junani, boi ma dohonon na niulahon ni Ap.Paulus mangalehon pengaruh tu parngoluan ni masyarakat Atena di tingki i, ala ni i ma angka na nihataan nang pinasahat ni Ap.Paulus ima taringot ni Barita na Uli na mansai ringkot di halak Aten dohot tu angka sintua na di Aeropagus laho mambuat haputusan sian ajaran ni Ap.Paulus. Mansai sonang do roha ni angka halak Aten pasuda tingki holan mambege sude ajaran na imbaru (ay.20-21). Olo do nasida manadinghon ulaonna siganup ari holan laho manangihon jolma marsual taringot angka na imbaru di Filsafat manang ajaran ugamo na asing. Jala adong do tarbarita uju i molo masa marsual di Aeropagus, mansai maol do pamarenta laho padamehon, ala ni boi do maradian sude angka ulaon  jala gabe manghorhon tu ekonomi ni masyarakat, nang tu bidang na asing.
    3.       Ia turpuk on paboahon apologetika ni Ap.Paulus tu angka halak Aten. Dibuhai ibana panghataionna marhite na jumolo mamuji angka halak na di Aten songon halak na religius (ay.22). Dungi strategi ni Ap.Paulus mamangke sada sian patung na adong disi dohot langgatan na adong di Aten na tarsurat di atasna “Tu Debata na so tinanda” (ay.23). Sahalak na  malo na margoar Don Richardson mandok taringot barita ni langgatan na marsurat i; Najolo di Aten hea do masa sahit na mansai posi. Molo di haporseaon ni Mitologi Aten najolo, on ma na patuduhon ia angka dewa na di banuaginjang rimas situtu tu angka manisia na lalap lupa ndang mamelehon sipeleonna. Alai ndang diboto nasida dewa nadia do na muruk i tu nasida, ala ni i ma didok rohanasida asa dipatupa ma pamelean tu sude dewa sian patung na adong di Aten. Dung dipelehon nasida peleanna, masa na so tinagam, ima na sabalikna, angka sahit i ndang na olo mansohot. On ma na mambahen rohanasida sungkunsungkun, “betak adong dope dewa na so pinelean ?” on ma na mangonjar rohanasida asa manungkun na malo (peramal; oracle), alai sada pe ndang umbotosa. Ala ni i ma disungkun nasida ma parbinoto na asing di luat Knossos, na margoar Epimenides. Jala dialusi si Epimenides: “...adong dope Debata na mamparohahon sahit on – Debata na so tatanda....jala na so haidaan hajongjonganna di hutamuna. Paduahon, na ingkon pastihononhon dope ia Debata on mansai balga situtu jala margogo laho pasaehon sahit on, molo tajalo balga ni pangurupionNa i.”
Dung marsogot na i, dipangido si Epimenides ma asa paradehon birubiru na birong dohot na bontar, jala dipalua ma tu panjampalan asa mangagat duhut. Ganup birubiru na marhusor asa dibatasi,jala ingkon diihuthon sahalak parmahan sada birubiru. Didok Epimenides, “molo adong birubiru na so manggagat, alai sai peak di panjampalan i, asa dipaboa, ai na songon i do birubiru na ingkon sipelehononhon tu angka dewa na boi paluahon hita sian sahit on”. Ndang sadia leleng nari, adong ma birubiru na peak di panjampalan i, dungi dipajongjong ma langgatan. Martangiang ma si Epimenides, “O...Debata na so tinanda! pasohot ma sahit na masa di huta nami on.” Dungkon ni i, mansohot ma antong sahit di huta i. Digoari ma langgatan i Ἀγνώστῳ θεῷ sahat na ro si Paulus tu Aten.
Dipangke ap.Paulus do ketidakmampuan ni angka halak di Aten laho mananda Debata songon sada jembatan laho patandahon Debata na sintong tu nasida. Adong ma opat na pinasahat ap.Paulus taringot tu Debata:
     1.       Ia Debata na tumompa hasiangan on ro di saluhut isina (ayat.24)
     2.       Ndang hurangan Ibana, umbahen pola sihobasan ni tangan ni jolma di Ibana (ayat 25)
     3.       Debata na jonok jala sibonsiri ni parngoluan (ay.27-28)
     4.       Ndada suman tu materi ia Debata (ayat 29)
Sian pangondolanna i, tangkas ma dalan ni ap.Paulus laho pararathon ajaranna na mansai marasing sian pangajaranna molo tu halak na sian Jahudi dohot torah. Angka halak Aten ndang na sian Jahudi alai Junani do, ido umbahen dipangke ibana songon pemikiran ni halak Junani laho pasahathon Teologiana.
C.      Sipahusorhusoron
1.       Sai baritahon ma Barita na Uli i. II Timoteius 4: 2Jamitahon hata i, hajongjongkon di tingki na une nang so une; pinsang, paingot, apoi marhitehite nasa lambas ni roha dohot pamodaion.” Dipardalanan ni ap.Paulus sasintongna ndang apala tenang. Dimasa pengaleleion do situasina, adong ancaman naeng mangagohon hosana, laho do ibana tu Atena huhut paimahon angka donganna (Silas dohot Timoteus). Disituasi i, ndada na martabuni ibana, manang pasonanghon dirina, alai sabalikna dipatuuhon ibana do dirina di Bagas Joro laho mambaritahon Barita Na Uli tu halak Jahudi dohot angka na biar mida Jahowa jala laho do ibana tu pasar na margoar Agora laho martungkar pikiran dohot halak na di Atena, tarlumobi dohot halak sian horong Epikurus dohot Stoa. Di rohana holan na laho pasahathon Barita na Uli i do, dihangoluhon ibana do songon pandohanna tu huta Pilipi 1:21 Ai Kristus do hangoluan di ahu, jala laba nang hamatean. Pangalaho sisongon on ma na ingkon tarida di ngolu ni angka na poso ni Tuhan i. Ngolu ni angka naposo ni Debata, na sai mamelehon ngoluna holan na laho gabe perpanjangan tangan ni Debata laho mambaritahon Barita na Uli i. Unang ma dipangke ngoluna mambaritahon Barita na Uli holan mangahut tu kepentinganna sandiri, alai ingkon gabe tu hamuliaon ni Debata ma.
2.       Dalan laho Mambaritahon barita na Uli. Sian mulana Ap.Paulus ndada marsangkap naeng manopa sada teologi na jago, hebat dohot na gabe so niantusan ni na umbegesa. Alai sangkapna asa ummura diantusi na umbege baritana. Diantusi ap.Paulus do pelayanan sisongon on, boha do carana pasahathon Barita na Uli tu torop halak na sian masyarakat biasa, sahat tu panggomgomi, nang tu angka parbinoto, nang tu sahalak raja pe, sai marasing do carana laho pasahathonsa. Suang songon i do tu halak Aten, ndada pola bagas dibaritahon ibana taringot tu Barita na Uli i, alai dipangke ibana do “na naung adong” di tonga ni masyarakat i laho patoranghon baritana, ima : “Debata na so tinanda”. Sian pangalaho ni Ap.Paulus on bai do gabe sada tiruan tu angka huria nang parbarita nauli, ndada holan marhite pelatihan-pelatihan penginjilan, alai mansai godang do dalan dohot cara laho mar-Barita Na Uli. Na jumolo ma i na manulingkiti ise do na naeng mambege Barita na Uli i, jala niperdalam latarbelakang ni sada luat, songon na pinatupa ni Pdt.DR.I.L. Nommensen, adong strategi pelayanan, adong pangalaho na kreatif, inovatif, jala boi mamereng sian sude bidang (perspektif).
3.       Paraloan ni Filsafat dohot Barita na Uli: Filsafat dohot angka parbinotoan di jaman nuaeng on ima sada parungkilon paraloan di angka teolog dohot angka parbarita nauli. Songon pandohan ni Ap.Paulus tu huria Efesus asa hot di partontangan mangadopi tondi ni jaman on (Ep.6:12), laos songon i do angka parbarita nauli sahat tu paraloan i. Alai ndada na mandok apriori negatif (langsung beranggapan negatif) tu filsafat i dohot tu angka pemikiran sinuaeng on. Ap.Paulus pe targoar do na terdidik, diparsiajari ibana do nang filsafat i dohot denggan. I do umbahen ndada pola maol ibana martukar-pikiran dohot angka parbinoto songon Epikurus dohot Stoa di Atena. Na marlapatan denggan do botoonta i saluhutna asa botoonta mambahen strategi pelayanan na tepat guna di na laho marbarita nauli i, songon naung diulahon Pdt.DR.I.L.Nommensen di tano batak.
4.       Sesuatu yang sangat mengesankan namun juga sangat disayangkan oleh Paulus bahwa orang-orang Atena sangat taat dalam hal keagamaan (beribadah kepada dewa-dewa). Memang seharusnya kita menyayangkan orang-orang yang sangat taat menjalankan tuntutan agamanya tetapi sebenarnya “tidak mengenal apa yang mereka lakukan dan siapa yang mereka sembah. Dan lebih disayangkan lagi adalah mereka yang mengenal Allah yang benar tetapi tidak hidup di dalam ketaatan kepada Allahnya. Seperti yang dikatakan dalam Amsal 14 : 12 “Ada jalan yang disangka orang lurus, tetapi ujungnya menuju maut”. Banyak orang yang sangat taat menjalankan tuntutan agamanya dengan keyakinan bahwa dengan melakukan hal itu mereka akan selamat, tetapi sebenarnya tidak demikian. Ada pepatah mengatakan “Banyak jalan menuju Roma. Ya, mungkin benar tetapi tidak demikian dengan Jalan ke sorga. Yesus berkata dalam Yohanes 14 : 6, “Akulah jalan dan kebenaran dan hidup. Tidak ada seorangpun yang datang kepada Bapa, kalau tidak melalui Aku.” Dengan kata lain :
Ø  Untuk memperoleh keselamatan tidak ada jalan lain kecuali melalui Yesus
Ø  Orang tidak akan datang kepada Yesus jika tidak ada yang memberitahukan
Ø  Kita yang adalah pengikut-pengikutNya adalah perpanjangan tanganNya yang diharapkan bisa meneruskan berita keselamatan ini kepada semua orang. Pandanglah sekelilingmu! Banyak orang yang tidak tahu apa yang mereka sembah
Angka na porsea i ringkot ma manulingkiti rohana di parsombaonna tu Debata, sotung do jotjot dirohana siihuthon Kristus, alai siihuthon sibolis do pangalahona. Ala ni i tajamothon ma ganup parsombaonta tu Debata, sotung didok rohanta nunga sae i gabe dalan mananda Debata, alai tatanda ma Debata na tasomba i dibagasan Jesus Kristus marhitehite na mangulahon HataNa nang PatikNa di pardalanan ni ngolunta,(Lukas  6:46 Boasa antong goaronmuna Ahu: Tuhan, Tuhan!, hape ndang diula hamu na hudok.) Amen.

Bahan Jamita Evangelium Minggu XIII Dung Trinitatis, 25 Agustus 2013

Debata Palua Auga sian Tangkuhukmu
Jesaya 58 : 9b – 14
      A.      Patujolo
Di bona ni turpuk on dipatorang do taringot tu parpuasaon. Di Hata Heber didok do ‘tsam’; manghuphupi saluhut, molo dihata Gorik didok : ‘nesteia; lapatanna ndang mangan. Molo diuhal sian Padan na Robi na tarsurat di 3 Musa 16 : 29, jumpang hita do hatorangan na marpangantusion taringot tu na marpuaso i ndada apala na marpardomuan taringot  tu na so mangan jala tu na so minum, alai bagas sian i dope diigil; ima tu sikap nang pangalaho ni roha na ture jala tontu. Hape di na mangihut gabe neang do diboanhon bangso i pangalapation taringot tu parpuasaon i, gabe marguru tu pingkiran nasida nama diulahon. Ndang na gabe las ni roha ni Debata be na diulahon. Didok rohanasida; molo sai marpuaso nasida tung beha pe pangalaho nasida di hajahaton i sai manganju jala marasi roha do Debata, sarsar ma dosa nasida, ndang sai paingotingot ni Debata be jala asa unang marpiarpiar rimasNa mida hajahaton nasida i. Hape gabe partuktuhan do ujung ni angka parpuasaon na songon i, ala ndang dihalomohon Debata i, ala na sai tartuju pingkiran nasida tu praktek diri gabe kebanggaan dohot asa idaon ni halak na niradotanna i adat parpuasaon i hombar tu na ni ruhuthon parugamaon nasida i. Praktek parpuasaon i ndada suhatsuhat ni pardagingon i, na ingkon tangkas botoon nasida, alai pangalaho do i na ingkon patar hasintongan i dibagasan ngoluna hombar tu lomo ni roha ni Debata. Ndada holan parsuruon parugamaon ianggo parpuasaon i rajuman ni bangso i, alai impola ni parpuasaon i do; na mangonjar roha asa manarihon halak nang humaliangna na marhahurangan, talup siurupan manang siampinon. Halak na mangulahon parpuasaon ima na olo jala rade rohana gabe pasupasu tu donganna, ndang adong roha na pasombuhon, manang paula so binoto parsorion ni dongan, manang angka sitaononna. Ala ni i didok do muse ia parpuasaon sada pamelean diri tu Debata asa gabe ulaulaNa na marguna tu dongan jolma nang tu humaliangna.
      B.      Hatorangan
     1.       Ayat 9b-12: Parpuasaon na niigil ni Debata sian bangso nai bangso Israel i ima : a. Palua tali ni angka auga, b. Palua halak na nirupa, c. Maropuhi nasa auga, d. mamonggoli roti tu halak na male, e. Manogihon tu jabu halak na dangol jala parnangkarnangkar, f.mangabiti halak na marsemara. (6-7). Dunghon i tarida ma antong pambahenan parasinirohaon i na tama di adopan ni Debata, marhatiuron, patimbulhon hamuliaon dohot hatigoran ni Debata (ay.7). Jadi angka na mangulahon parpuasaon sisongon dihalomohon Debata, laos angka joujouna tu Debata gabe dialusi Debata (ay.8), na marlapatan ndang dipaeleng Debata sipareonna, asa diangka halak na mangulahon lomo ni roha ni Debata disi do jumpang pangalaho nang pangidoan na hombar tu lomo ni roha ni Debata. Hata na mandok “ida ma, na dison do Ahu” na marlapatan; sada kepastian nang jaminan ni Debata tu angka na mangulahon parpuasaon na sintong diadopan ni Debata, jala asa diparrohahon bangsoNa i HataNa nang parsuruonNa. Adong ketetapan niJahowa nang pangidoanna ima : “Molo dipaholang ho sian tongatongam pangarupaon, tudutudu ni jarijari dohot pangkuling hajahaton. Jala dilehon ho asi ni roham tu na male, jala dipasabam ho roha ni na dangol...”On ma bangko ni parpuasaon i ndada holan na pinatikhon sambing i, alai gabe bangko na mangolu mangihuthon nasa pambahenan na hinalomohon ni Debata, ima konsekuensi jaloon na sai tongtong didalan parpuasaon na tama di adopan ni Debata. Dilehon do bagabagaNa sai togutoguon ni Jahowa ibana jala disarihon. Sian bagabaga i ma tangkas sai jonok do roha ni Debata tu angka siula hatigoran dohot hasintongan di na marpuaso i, didok do songon mual na so dung marsik. Disi ma sai diondingi Debata do dalan ni angka siula hatigoran i.
     2.       Ayat 13-14 : SABAT (Ibrani ×©×‘ת - "SYABAT", bermakna, 'berhenti', 'melepaskan') Diigil Debata do bangsoNa i asa marparbadia i Sabbat i. Sabbat gabe ari haluaon na pinarade Debata asa paluahon jolma sian ulaon nasida, mansohot ma sian ulaon jala manjalo haluaon sian Debata marhhite na mamuji pasangaphon Debata. Di hita na porsea dibagasan Jesus Kristus ndada Sabbat na gabe lapatan ari sabtu na taihuthon, ala i di na manguduti na ma di diri ni Jesus na gabe centrum ni Barita Nauli. Di haheheonna sian na mate ima Paskah (Ari haheheon) ni Tuhan Jesus, ima ari paroluhon sian hamamateNa, gabe ari na tinotophon siihuthon Kristus. Ima na margoar Ari Minggu (Sunday) : disi ma ari haheheon, haluaon sian ihotihot ni sibolis. Nunga dihamonanghon Jesus paraloan i , laho pamatehon sorop ni si bolis dohot hamatean i di haheheonNa i. Hari Minggu ima hari kelepasan, ari haheheon, ari haluaon. Saluhutnai ima di peribadahanta na ingkon tapatuduhon sikap nang pangalaho na hombar tu lomo ni rohaNa. Jadi ndada holan hasomalan peribadahan, parpuasaon nang parpunguan Sabbat, alai naeng ma tarida di ngolu siganup ari. Disi ma dipatuduhon holong tu Debata.
     C.      Sipahusorhusoron
     1.       Dihaporseaonta mansai denggan do molo mangulahon ruhutruhut ni parugamaonta, alai ndada holan na patuduhon holan ringgas di ruhutruhut i, manang isarana; martangiang, marminggu, alai dipatuduhon ma parbue ni haporseaonnai. Kita berbakti (kebaktian) kepada Tuhan dan keluar menjadi saksi bagi semua orang.
     2.       Didok do di Markus 2:27- 28 Dung i didok ma tu nasida: Ala ni jolma i do, umbahen na diaturhon ari Sabbat; ndang ala ni ari Sabbat, umbahen na ditompa jolma i. Asa guru di Anak ni jolma i do nang ari Sabbat! Jadi sian i tangkas ma guna ni ari Sabbat i laho tu jolma do asa diaturhon i sian Debata. Tapargunahon ma ari paradianan laho pluahon godang jolma na dibagasan haholomon, hapogoson, dohot na pinasiaksiak ni portibi on. Songon Jesus na ro tu portibi on laho paluahon hita jolma asa parjambar hita di hangoluan sogot na gok dame, nang hasonangan i. Amen.

Minggu, 18 Agustus 2013

Bahan Jamita Epistel Minggu XIII Dung Trinitatis, 25 Agustus 2013

Jesus Na Pamalumhon
Lukas 13 : 10 – 17
      A.      Patujolo
Dibaritahon do dibagasan turpuk on Jesus na masuk tu parguruan jumpa ari Sabbat. Molo lapatan ni Sabbat: maradian, mansohot sian parkarejoan. Ari Sabbat ima tingki di halak Israel asa hohom, ndang mangula angka siulaon. Debata na manompa langit dohot tano on dibagasan onom ari, dungi di ari papituhon, ma Ibana maradian. Sahat ma paraturan taringot tu ari Sabbat tu halak Israel marhitehite si Musa (2 Musa 16:23), dungi dipamasuk ma gabe patik di nasampulu patik i na ingkon siulahon ni halak Israel (2 Musa 20: 8 – 11). Ruhutruhut taringot tu Ari Sabbat mansai koras do; manang ise na mangulahon siulaon di tingki ari Sabbat ingkon mate do (2 Musa 31: 15). Alai sabalikna, nasida na mangulahon ruhutruhut taringot tu ari Sabbat, dipadanhon Tuhan i do pasupasu di Ari Sabbat gabe ari na marlas ni roha (Jes.58:13-14). Dungi ditotophon Debata ma ari Sabbat i gabe Ari Parpunguan Nabadia (3 Musa 23 : 2 – 3), Ia Jesus sandiri ro do di tingki ari Sabbat laho manjaha Hata ni Debata (Luk.4:16), Dungi Ap.Paulus dohot angka donganna ro do di tingki ari Sabbat laho mambege dohot manjaha Patik ni Debata dohot Panurirang (Ul.AP.13:14-15). Nunga ditonahon Debata tu si Harun taringot tu ruhutruhut ni angka malim laho mamasuhi Undungdundung parpunguan, na so jadi manginum anggur di ari Sabbat ( 3 Musa 10:8-11). Ala ni Ari Sabbat i ma ari na mansai badia di halak Israel uju i.
Molo di turpukta on dibaritahon do Jesus na pamalum sahit ni sahalak  parompuan na Suhung (bungkuk) di tingki Ari Sabbat, mansaimaralo situtu do on dihasomalan ni Halak Jahudi na pabadiahon Ari Sabbat i. Ala ni asa lam tumangkas, tauduti ma manguhal turpuk on sian hatoranganna.
      B.      Hatorangan
     1.       Ayat 10-13; dipatuduhon Jesus do dirina laho mangihuthon hasomalan hatiha i laho tu Synagoge (Bagas Joro) manjaha Hata ni Debata di ari Sabbat, disi dipatuduhon Jesus diriNa laho mangulahon hasomalan halak Israel ujui laho pabadiahon ari Sabbat i. Ditingki i ma dibereng Jesus sahalak parompuan na marsahit suhung. Nunga 18 taon leleng na sahitna i diae ima tondi sibahen sahit (dihata Indonesia didok dirasuki oleh roh iblis, ay.16). Ro do parompuan i tu tu bagas joro dibagasan panghirimon asa dipamalum Tuhan sahitna i. (2 Musa 15:26). Debata na patandahaon diriNa Jahowa Rafa – Debata na pamalumhon. Didalani Jesus do sude huta nang luat laho mambaritahon Barita Na Uli taringot tu Harajaon ni Debata huhut pamalum ragam sahit dohot hagaleon (Mat.9:35-36). Molo hasomalan ni halak Jahudi manjahahon Padan na Robi, ima angka patik dohot surat ni angka panurirang di tingki ari Sabbat, ia Jesus mambaritahon Barita Harajaon ni Debata, huhut pamalumhon ragam parsahiton.
Na ro do parompuan i dibagasan panaritaan, dungi taronjar ma roha ni Jesus dibagasan asi ni roha. Disi ma dipatuduhon Jesus roha ni Debata na gok asi ni roha i “God Full of Compassion: Penuh Dengan belas kasihan” disi ma dipatuduhon Debata na satia jala gok haholongon, Pslm.86:15. Sampulu ualu taon lelengna parompuan i marsahit suhung ala tondi sibahen sahit (sibolis), ndang tarbahensa dirgak ibana. Dungi diampehon Jesus ma tanganna tu parompuan i, laos malum ma dihilala parompuan i jala gabe dirgak ma ibana.
     2.       Ayat 14-17: Dibereng siatuan natorop i do na masa i, tarmasuk ma sintua ni parguruan i, sogo ma rohana ro ma sintua ni parguruan i mangorai Jesus na pamasahon ulaon pamalumhon sahit di tingki ari Sabbat, ala mansai maralo do tu hasomalan ni parugamoon ni halak Jahudi asa pabadiahon ari Sabbat; diorai do mangula siulaon manang aha pe hatiha i. Alai dipabalik Jesus do muse tu nasida ; ia nasida pe boi do ditogihon nasida marsobur angka pinahanna di tingki ari Sabbat. Di patangkas Jesus do ringkot ni na mangulahon asi ni roha tu angka dongan jolma asa pinahan dohot na mangulahon ari sabbat. Hape boru ni si Abraham do manang pinompar si Abraham do parompuan i jala nunga leleng marsahit ndang diparohahon angka donganna sabangso. Sai holan marguru tu ruhutruhut ni hajahudionnasida do diulahon. On do na gabe partuktuhan di halak Jahudi, hinorhon ni angka uhum na binahen nasida i, tung gabemarlaok dosa do ujungna. Disi ma gabe madabu halak Jahudi tu na mangihuthon ruhutruhut i jala na manutup mata tu hasintongan. Boi masa do pangalaho sisongon i ditonga ni masyarakat dohot negara nang huria, gabe boi dohonon ala ni sistem na berlaku gabe ndang tarida be disi perikemanusiaan. Di Ruma Sakit misalna ala sistem na pinatujolohon, gabe adong ma na terlantar pasien na marsahit gabe lam posi sahitna ujuna hatop ma marujung ngolu. Ditonga ni huria pe boi do masa songon i; besuk yang sakit di Rumah Sakit sian diakonia sosial, sistemna ingkon adong 3 ari marsahit asa dibesuk, bahkan adong do na so adong tingkina laho besuk shata tu na hipas na marsahit ruas ni huria i.

     C.      Sipahusorhusoron
Sian hatorangan i adong ma pigapiga hal na boi siputihonta nang di na laho sipahusorhusoronta, ima:
     1.       Molo pangantusion ari Sabbat ima: Halak Jahudi mangantusi ari Sabbat secara harafiah, ala ni ima gabe mago do lapatan ni Sabbat i sandiri. Hasomalan ni halak Jahudi  pabadiahon ari Sabbat, nunga lam dao diantusi; gabe bermakna kultus materialis doht kultus kulturalis (pendewaan materi dohot budaya) dohot na mansoadahon Sabbat na tinotophon Debata; ima paradianan ni roha, dohot panogunoguon di tondi asa manghilalahon lapatan ni hatongtongon na sian Debata. Didok di Markus 2:27 Dung i didok ma tu nasida: Ala ni jolma i do, umbahen na diaturhon ari Sabbat; ndang ala ni ari Sabbat, umbahen na ditompa jolma i.
2:28 Asa guru di Anak ni jolma i do nang ari Sabbat!
Halak Kristen ndada na “pabadiahon” ari Minggu songon halak Jahudi “napabadiahon” ari Sabbat, alai na laho marminggu do angka na porse adi Kristus i, i do umbahen molo di tingki minggu i ima songon "anamnêsis" (peringatan) taringot tu masa Paskah (Kebangkitan Yesus Kristus). Jala ndada hea Jesus mangido tu angka siseanna asa marningot ari Sabbat, alai na nidok Jesus i ma di Matius 6 : 1 “Jaga ma hamu, asa unang diulahon hamu hatigoranmuna di jolo ni halak, sitotondurannasida! Ai molo songon i, ndang marupa be hamu sian Amamuna na di banua ginjang i” (ptds; Mat.7:15; 16:6). Jala di Padan Na Robi, ndang holan taringot Sabbat naingkon siingoton ni Bangso Israel dohot do na asing; songon na tarsurat di  2 Musa 20 : 8, dos doi dohot na nidok di  5 Musa 7 : 18; 24:9; 25:17. Apalagi molo tajaha 5 Musa 5 : 15 “Ai tama ingkon ingotonmu naposo do ho na jolo di tano Misir, gabe ditogihon Jahowa, Debatam ho ruar sian i marhite sian tangan na gogo dohot botohon na toltol; ala ni do umbahen didokkon Jahowa Debatam ho pabadiahon ari Sabbat”. Na marlapatan tu halak Israel do ujui parenta laho pabadiahon ari Sabbat i. Alai ala hasomalan manang kebiasaan ni halak Israel ujui sahat tu partingkian ni Jesus, gabe tardok hasintongan di nasida. On ma na ingkon sipamanatonta nang di hakristenonta sisaonnari on. Boi do tadok ala hasomalan ni adat batak sian ompunta na jolo, ndada na gabe patokan kebenaran, manang hasintongan.
     2.       Ala ni i hasomalan manang kebiasaan ndada menjamin suatu kebenaran, manang hasintongan, tarlumobi sian turpuk on diajari Jesus do hita asa mangarumpakhon hasomalan manang adat istiadat na mangambati haKristenon i marhitehite ulaon asi ni roha, haholongon, pangurupion, dna. Tung mansai godang dope jolma na so malua manang angka bentuk-bentuk suhung na asing dihumalianta. Disi ma angka huria, nang halak Kristen naung manjalo haluaon  (kemerdekaan) sian Kristus i, laho paluahon manang memerdekakan angka dongan jolma i na “suhung” (bungkuk). Asa ganup na malua dibagasan Jesus Kristus nunga dirgak be manghamonanghon paraloan diganup pardalanan ni ngoluna. Ala ni i tapadirgak ma angka na nigoaran “suhung” dihumaliangta marhite kepedulian, kasih, dan perbuatan. Unang ma hita diambat siala ragam ni prosedur manang sistem dohot marhite birokrasi na berbelibelit, gabe ndang saut jala sahat ulaon asi ni roha i. Ala ni i dina pasauthon ulaon asi ni roha “padirgak” angka na “suhung” i, pangidoonta ma gogo nang habisuhon sian Tuhani laho mangurupi hita laho mangulahon ulaon i. Amen.

Selasa, 13 Agustus 2013

Bahan Jamita Evangelium Minggu XII Dung Trinitatis, 18 Agustus 2013

Ngolu Naung Dibagasan Haluaon ni Kristus
Johannes 8 : 30 – 36
      A.      Patujolo
Nang pe nian naung tubu Jesus 2013 taon na salpu, alai anggo halak Jahudi, ndang yakin dope nasida na Jesus i do Mesias i. Ala mangihuthon harapan ni halak Jahudi, ingkon sangap do hatutubu ni Mesias i, ai na naeng gabe raja do Mesias i laho manggomgomi huhut manaluhon nasa harajaon, tarmasuk harajaon Rom. Hape dung tubu Tuhan Jesus di bara ni pinahan di huta Betlehem, pilit do i sian harapan nasida, ndang tarjalao roha ni halak Jahudi songon i hatutubu ni Mesias, ingkon diistana do i nian tubu sian halak na sangap, songon i do na une di roha ni halak Jahudi. Ala ni indang tarjalo roha ni halak Jahudi, na toho do Mesias na tubu di bara. Atik pe nian tarsurat do i di Padan na Robi, paboa na ingkon di Betlehem huta hatutubuan ni Mesias i (Mika 5:1), alai dung hatutubu ni Jesus, ndang tarjalao rohanasida na tutu do Mesias na tubu i. Panghorhon ni i, ndang tarjalo roha ni halak Jahudi, na boi Jesus i gabe Sipalua tu sude jolma lumobi tu halak Jahudi. Ndang tarjalo roha ni halak Jahudi molo Debata gabe daging, manang gabe jolma. Laos i do na gabe perdebatan di turpuk on. Pandok ni halak jahudi, ala pinompar ni si Abraham nasida, ndnag ringkot Sipalua di nasida (ay.33). Jala ndang adong didok roha ni Jahudi jolma biasa na boi gabe Sipalua hape Jesus sandiri mandok; holan marhite sian Ibana do dapot haluaon jolma (ay.36).
      B.      Hatorangan
      1.       Ayat 30-32; Ai ndang adong tardok goaron masa transisi hatiha i. Torop do halak Jahudi manghaporseai Jesus, alai dipudian ni ari ndang dope gabe Kristen nasida, alai baliksa gabe mulak tu parugamo Jahudi. Angka na torop na ginoaranna di ay 30-31 on, nang pe di mulanai patuduhon sikap na positif tu ajaran ni Jesus, alai dung leleng sai diihuthon ajaranNai, gabe lam maruba ma sikap na torop i manghasogohn ajaran ni Jesus (ay 33,39,41,48,52-53,57) sahat ma puncakna di ay 59 disi ma ujungna rohanasida marbalik laho mandangguri Jesus. Di tingki i, torop do halak Jahudi naung gabe porsea. Alai nang pe digoari nasida naung gabe porsea di Jesus ndang  boi dope nasida tardok siihuthon Jesus, siala kenyataanna, hot dope nasida marugamo Jahudi. Holan sisean nasampulu dua i dope na tangkas boi goaron siihuthon ni Jesus na satia, ipe dipudian ni ari manimbil do sada sian sisean i ima si Judas. Sian pangantusion ni hata i na mandok “Molo mian hamu dibagasan Ahu, sintong ma hamu siseanHu”, na marlapatan doi, ndnag tangkas dope nasida boi goaron sisean na tutu, ai ndnag dope mian nasida di Jesus, jala ndang mian dope hata ni Jesus di bagasan nasida. Porsea do nasida di Jesus holan ala ni tanda halongangan, alai ndang dope nasida olo mangulahon hata ni Jesus, ai halak Jahudi parugamo Jahudi dope nasida tingki i.
Manang ise na mangulahon na denggan hombar tu patik i, i do “na sintong”, jala i do na boi mandapot haluaon, i ma ajaran ni ugamo Jahudi. Alai udut ni i muse, diboto Jesus do na so adong nanggo sahalak pe na boi manggohi na pinangido ni patik i, lapatanna; ndnag adong nanggo sahalak pe na boi goaron na sintong. Ai manang beha pe sai adong be do hagaleon ni hajolmaon, jala ndnag tarbahen jlma sian dirina sandiri manggohi na nidok ni patik i. Ala ni i nunga sude jolma mardosa, jala ala ni do ro Jesus tu portibi on mamboan haluaon. Ala ndang tarbahen jolma i be malua sian dosa marhite gogo dohot usahana sandiri, ai nunga mardosa sude jolma i, ndang adong manang ise pe na boi mangurupi donganna, ai ndang adong be nanggo sahalak na so mardosa. Ala ni i ndang tarbahen jolma mangusahahon haluaon tu dirina sandiri. Ndang ditanda halak Jahudi dia do na sintong, dohot hasintongan. Ala ni i do dipatandahon Jesus “na sintong i” tu halak Jahudi, i ma diriNa sandiri. Ai ndang adong na sintong ditongatonga ni angka jolma. Holan Jesus i do na sintong, laos i do gabe dalan haluaon.
     2.       Ayat 33; Molo pandohan di ayat on ndada secara politis, ala molo secara politis do nasida, sai jotjot do Bangso Israel di parhatoban angka bangso na asing sian Padan Na Robi sahat tu Padan Na Imbaru, nang tarlumobi di tingki i, Bangso Rom do na manaban nasida. Molo sian sudut sosial pe mansai godang do dongan sabangsona na gabe hatoban. Alai nadidok dison ima secara rohani; mangihuthon tarombo, ala nunga ompu ni na porsea si Abraham, otomtais ma sude pinomparna gabe “na porsea” jala mandapot haluaon, songon i ma pandapot ni halak Jahudi. Satorusna muse, mangihuthon  panghilalaan ni halak Jahudi, sumurung do nasida sian nasa bangso di portibi on, ala nasida songon bangso na pinillit, jala digoari “Israel” lapatanna bangso ni Debata . Ala ni i ma didok roha ni halak Jahudi, jadi ndang porlu nasida na ginoaran “Sipalua” manang Juruslamat, ai nunga malua nasida didok rohana ala status songon pinompar ni si Abraham. Hape mangihuthon Jesus, ndang boi mangasahon haporseaon ni Ompu manang natoras laho mandapot haluaon. Ganup jolma ingkon do mandapot haluaon i sian Jesus marhite haporseaon. Tanpa haporseaon tu Jesus ndnag mungkin hita boi manjalo haluaon, laos marhite haporseaon i do boi dapot hita “asi ni roha”, i ma anugerah sian Jesus Kristus.
     3.       Ayat 34-36; Mansai borat do aturan dohot pengawasan ditongatonga ni halak Jahudi panghorhon ni patik i. Mardalani do angka malim mamareso manang ise na so olo mangihuthon patik, khususna patik Sabat. Ndang jadi nasida mangula aha pe na di na sadari i. Mangurupi dongan na tarsosak pe ndnag boi. Paluahon jolma na tarrobung pe di ari Sabat ndnag boi, alai didok nasida maralo do i tu patik  Sabat. Mangalompa sipanganon pe di ari sabat ndang boi, ala didokhon doshon na mangula do i. Songon i ma dipangantusion ni halak Jahudi, ala ni ndang menyelamatkan patik i, alai sabalikna gabe boban jala gabe dosa do patik i molo so di bagasan haporseaon. Ala ni i do di ayat 34 didok Jesus, gabe hatoban ni dosa do halak Jahudi, ala gabe mangulahon dosa nasida marhite patik i. Dirimpu nasida na pasangap Debata  do nasida marhite patik i, hape sabalikna na mangalo jala na palea Debata do nasida, ai ndang lomo ni roha ni Debata dipatupa, alai holan lomo ni rohana sandiri do. Pandohan: “Dipalua anak i hamu, na malua situtu ma hamu”, Sada reformasi na binahen ni Jesus di pangantusion parugamaon tu halak Jahudi i ma: Taringot tu haluaon. Sian pangantusion ni halak Jahudi, kemampuan mangulahon patik, dohot kedudukan songon pinmpar ni si Abraham, i do na sekaligus jaminan ni haluaon. Hape marhite ayat on dibahen Jesus, penegasan, ndang jaminan mandapot haluaon kedudukan songon pinompar ni si Abraham, alai Jesus sandiri do na mangalehon haluaon. On do salah satu ungkapan Teologi na dapot di Injil Johannes, paboa na holan sian Jesus do dapot haluaon. Di Johannes 14: 6 didok “Ndang adong na sahat tu Ama i, ia so marhite sian Jesus”. Laos songon i do di halak Kristen, ndang adong dalan na asing, jala ndang adong goar na asing so holan goar ni Jesus na gabe dalan haluaon.
      C.      Sipahusorhusoron 
    1.       Ingkon manat do hita di jaman saonnari on nunga tung lam tamba godang ni jolma na tardok siihuthon Kristus gabe mundur siihuthon ugamo na asing, dohot istilah backsliding (= kemunduran / kemerosotan rohani). Di son ma mansai porlu peranan ni orang tua, keluarga, huria laho mangajari dohot denggan angka anggota ni keluargana nang ruasna pe. Ingkon manat do hita marnida tondi ni jaman on, na boi mempengaruhi angka siihuthon Jesus Kristus i gabe siihuthon portibi on dohot hahisaponna, sian pandangan positif tu Jesus gabe pandangan na negatif. Molo tarsor hita mamereng angka donganta nang keluarganta tu arah na negatif pangalahona maradophon Hata ni Debata, isarana; nunga maol rohana manjaha Bibel (Hata ni Debata), maol rohana tu parpunguan (partangiangan, parmingguon), maol di na laho martangiang, jala laos maol rohana mangulahon Hata ni Debata, tontu ingkon sigop ma hita pamanathon nasida, molo so sigop tasikapi boi do tundalonna ha-Kristenon i. Ihutni i ingkon jaga do hita di sikap na holan manjalo Hata ni Debata sabahagian, dungi manulak na asing, hape marsirainrainan do Hata ni Debata i laho pauliulihon ngolunta tu hasintongan ni Debata. Ihutni i mangihuthon Jesus ndada marhite perasaan dohot pingkiran, ingkon gumodang do haporseaonta i. Diboto nasida do Jesus alai ndang dihaporseai, holan diboto sambing alai ndang ditanda. Sahalak Teolog na margoar J.H.Spener mandok : “Lebih Baik mengenal dari pada mengetahui Yesus”. Na marlapatan boi do sasahalakmalo mandok Hata ni Debata, alai hurang do dihangoluhon Hata ni Debata dibagasan ngoluna. Nang tu angka parjamita pe mansai ringkot do siparrohahononta on. Kita meyakini bahwa perilaku pengkhotbah bisa menjadi batusandungan bagi khotbah yang dia sampaikan. Allah tidak menginginkan dia seperti tertulis dalam Luk 16:15; Tit 1:16. Karena itulah Tuhan berkata kepada pengkhotbah yang tidak memiliki iman:  Tetapi kepada orang fasik Allah berfirman;”Apakah  urusanmu menyelidiki ketetapanKu, dan menyebut-nyebut perjanjianku dengan mulutmu, padahal engkaulah yang membenci teguran, dan mengesampingkan FirmanKu” (Mzr 50:16-17). Oleh karena itu makin berlipat gandalah kekuatan Firman Tuhan kaulau disampaikan pengkhotbah yang  memiliki perangai yang sesuai dengan keinginan Tuhan. Tapi kekuatan Firman Tuhan akan berkurang kalau yang menyampaikan adalah orang yang buruk perangainya.
     2.       Ngolu Naung Dibagasan Haluaon ni Kristus ido sihirimonta manongtong dipardalanan ni ngolunta angka siihuthon Kristus i. Boasa ? siala tung mansai malo do sibolis i laho mangunjuni hita nang haporseaonta asa lam dao hita meragukan hasintongan ni Hata ni Debata. Boi do sian kemajuan ni jaman nuaeng laho paliluhon haporseaonta, boi do marharoroan sian angka buku-buku na beredar nuaeng na godang menyisipkan pemikiran-pemikiran na so sintong be jala maralo tu Hata ni Debata. Dohot sain ragam informasi na tajalo secara langsung manang tidak langsung. Tontu ringkot do hita manjalo pangurupion sian Debata marhitehite TondiNa i i ma Tondi Parbadia i. Asa marhite Tondi Parbadia i na laho mangurupi hita, mangajari hita, asa marbisuk hita laho mangadopi angka tantangan dibagasan parngoluanta siganup tingki nang siganup ari. Sotung gabe pinarhatoban tondi ni jaman on hita marhite ragam kesibukan na boi marlaok dosa dohot pangalaosion di Hata ni Debata. Ala ni i ringkot ni manjaha Hata ni Debata laho manogunogu haporseaonta marhitehite hagogoon na sian Tondi Parbadia i, asa taantusi pandokNa i di pardalanan ni ngolunta. Alai tantanganna godang do manghasiholi Hata ni Debata alai ndang mian dibagasan Hata i nasida. Mat 13:20-22 menunjukkan orang-orang yang mula-mula mendengar Firman / menerima Firman dengan gembira, tetapi akhirnya murtad (golongan tanah berbatu dan tanah bersemak duri).
    3.       Ndang apala ngali dope panghilalaanta laho mamestahon HUT RI ke 68 na di tanggal 17 Agustus. Tahilalahon do pangaramotion ni Debata tu bangso dohot negaranta, tung pe marganti sorin angka hamaolon dohot angka kemajuan ditongatonga ni masyarakat nang negaranta on. Boi do tadok lam maju do di perkembangan politik, ekonomi, sosial dohot budaya, Tekhnologi nang pe ndang dos dohot kemajuan ni negara tetangganta. Di kemajuan jaman i boi do dohonon nga lam sumurut be angka na targoar toleransi umat beragama, godang do jolma di parhatoban sifat kebencian antara satu agama ke agama yang lain, dungi na deba di parhatoban angka parkarejoanna , sude do jolma berlomba-lomba asa eksis di ngolungolu siganup ari, tamba bilangan ni angka na mamora, alai lam moru do kepedulian, haholongon, dohot deba krisis kepercayaan, dohot krisis moral. Jadi nunga diparhatoban tondi ni jaman on nuaeng godangan jolma. Ala ni i angka na porsea i di negaranta on ingkon tontong do saling bergandengan tangan, melihat kedepan masa depan generasi ni hurianta ganup; asa unang tergerus jaman on. Alai lam tang ma dihaporseaon asa margogo mangadopi tondi ni jaman na lam maju jala lam berobah. Asa tapatuduhon ma angka anak naung pinalua hita, merdeka melakukan kebenaran dan keadilan, na magigi mangulahon dosa, jala ndang dao i sian nilai-nilai KeKristenan na patuduhon moral dohot etika na denggan maradophon dongan jolma. Amen

Senin, 12 Agustus 2013

Jamita Epistel Minggu XII Dung Trinitatis, 18 Agustus 2013

Pangalaho Ni Angka Naung Malua
Galatia 5 : 1 – 15
      A.      Patujolo
Huria Galatia ima na pinajongjong ni Apostel paulus marhitehite Barita Nauli nabinoan nasida. Dimulana, denggan do panjaloon huria i di Barita Na uli i, nang pe dibagasan hagaleon ni daging si Paulus mangula disi (4:13). Alai ndang sadia leleng dung ditadingkon ibana huria i, manigor masa do hagaoron siala tubu pangajarion na maralo tu Barita na Uli. Na ro sian pamingkiron hasomalan dohot haporseaon  na  marasing di huria Galatia, na ro angka parpoda haliluon mangaliluhon nasida. Adong ma i sian hajahudion, sian Hellenisme (Junani) manang sian hasipelebeguon. Angka na marharoroan sian Hajahudion; sai naeng do man-jahudi-hon huria i, ima na mangajarhon parsunaton. Poda ni Apostel Paulus na mandok holan marhite haporseaon di Jesus Kristus do dapot haluaon i ndang tarjalo nasida. Mangihuthon nasida tung so dapot haluaon i ia so marhite na mangaradoti patik. Digugai nasida do haapostelon ni si Paulus ala so hea ibana sisean ni Jesus. Alai sudena i dialusi Ap.Paulus do dohot denggan. Taringot tu haapostelonna i didok ibana na so sian jolma i dijalo alai sian Kristus do (1;1), jala poda taringot tu dalan haluaon marhite haporseaon i dipahantus ibana muse di bindu 2 dohot bindu 3. Dungi sian hasipelebeguon, sai naeng do mulak tu bangkobangko na leleng na paihutihut hisaphisap ni daging. Poda taringot tu haluaon manang kemerdekaan ni halak Kristen disalahgunakan nasida. Sai hira molo mangihuthon pangantusion nasida gabe boi ma halak Kristen i pasauthon lomolomo ni rohana, manang mangihuthon hagiothagiot ni daging sambing. Ala ni i tangkas do diondolhon Apostel Paulus, ia halak Kristen naung malua , manang merdeka, bebas do i sian nasa huaso ni portibi on tarmasuk dosa na masa di portibi on holan ala ni Kristus do, ndang ala ni patik ni halak Jahudi umbahen malua, tarmasuk adat parsunaton Jahudi i. Ala ni i do didok Martin Luther: “Ia halak Kristen bebas alai terikat do”. Bebas (malua) sian dosa ala nunga tarihot tu Jesus Kristus ngoluna. Haluaon i ingkon mangonjar rohanta laho sumarihon ngolu ni dongan jolma gabe mambuka diri tu luar ni diriniba, ndang holan ringkot di diriniba sandiri.
      B.      Hatorangan
     1.       Ayat 1 – 6 : Haluaon Dibagasan Holong: Sian pangantusion ni ayat on adong do dua ragam ni haluaon: ima naparjolo, haluaon ala ni silehonlehon, jala na paduahon, haluaon sian pangulaon. Molo didok malua ndang adong be diparhatoban agia aha, ndang tarida be disi boban ni ngolu jala ndang tarihot. Haluao na tajalo i ima silehonlehon ni Debata do i, jala ingkon tapargunahon doi jala diulahon dibagasan parulaon siganup ari. Molo nunga dilehon Tuhan i di hita haluaon dibagasan Kristus i, disi ma dipatuduhon halak Kristen na porseai respon haluaon i marhite na mangolu di haluaon i. Dipatuduhon ma tanggung-jawab ni naporsea i. Alai jojot do jolma i sai madabu tu na pinarhatoban ni dosa ( 2 Kor.11:20). Molo didok “hot jongjong” napatuduhon sikap naung merdeka i do i, na mambuat haputusan dohot sikap na dungo, jala maralo tu sikap na tarpodom; sikap na so boi mambuat haputusan, ala ni i “Hot ma hamu jongjong antong!” na marlapatan waspadalah!
Molo saut do angka ruas na di Galatia i disunat hombar tu pengaruh hajahudion i, nunga patuduhon sikap na so marguna be Kristus dingolu nasida. Alai sian pandohan ni Ap.Paulus on di turpuk on, ndang masa dope dibuat haputusan asa disunat. Alai andorang so masa i manang gabe saut i, jumolo do dipaingot Ap.Paulus nasida. Ala sikap ni halak Kristen na targoda laho marsunat ima naung pinarhatoban ni Patik gabe dalan haluaonna. Molo nunga diparhatoban ni patik, ingkon sude do singkop ulahononna patik i. Angka naung mamilit patik i di ngoluna nunga mansoadahon Kristus ibana disi (jaha, Rom 5:2). Nunga peut jala sirang sian Kristus i nasida molo sai manghalomohon patik gabe dalan haluaonna. Molo pandok ni si Paulus ia hasintongan i ndnag na gabe holan milik alai sada hasintongan tu ari sogot do i na bersifat eskhatologis na niuarishon tu hita na porsea di Ibana jala gabe sada panghirimonta siganup ari (Rom.6, 8:13-39; Pil.3:12-14). Di haporseaonta, ngolu ari sogot i ima sada silehonlehon naung dibagabagahon tu hita angka na porsea, jala songon dalan panghirimonta laho paubahon ngolunta. Haluaon i nunga dibagabagahon holan marhitehite Kristus, ndang ringkot be disi parsunaton. Sude angka na boi manirang hita dingolu hasiangan on nunga dilohai dibagasan Jesus Kristus (jaha, Ep.2:14). Sunat dibagasan Padan na Robi, ima na mamparbadiai bangso Israel, jala ndnag marlangku be i dung ro Kristus ( 6:15), holan haporseaon na ma namangula sahat tu angka donganna jolma marhite haholongon i, na marlapatan: haluaon na binoan ni Debata marhitehite Jesus Kristus ima haluaon dibagasan haholonganNa, ndnag adong disi sifat na holan mangharingkothon diriniba sandiri (agoisme) alai nunga tubu pangalaho roha laho paluahon dongan dibagasan haholongon. Disi ma adong tarida kepedulian tu angka donganna jolma.
     2.       Ayat 7 – 12: Ndada sian Debata. Dipuji Apostel Paulus do parsitutuon nasida najolo dina mangulahon patik i asa mangolu dibagasan hasintongan. Ndang adong  manang ise na mangambati nasida mangulahon i dohot paksa, nang sian duru ha-Kristenon pe ndang, jala ndada sian Debata tarlobi. Ndada adong na mangambati nasida laho mangulahon hasintongan, alai sian nasida sandiri do tubu roha mangambati hasintongan nasida. Jala saotik do halak Jahudi, alai mansai balga do pengaruh nasida, i do gombaran ni Ap.Paulus di nasida mandok asom (hata Indonesia : ragi). Ndada Hata ni Debata na pinaboa nasida; holan hasomalan do nanigogohon nasida jala dipaboaboa asa terpengaruh tu huria Galatia. Alai nang pe songon i ndang mimbar roha ni ruas i, sadalan do Ap.Paulus dohot huria na di Galatia i ndang ganggu roha nasida di poda ni hajahudion i. Tardok angka  sipaotooto do i di nasida, jala mansai posi do uhuman di angka na paliluhon dalan nang haporseaon di Padan na Robi (Jes.3:12-15; Jer.23, Hes.13; Mik.3; Zak.10:2-3; Ptds.Mat.7; Luk.20:47). Nunga sian i najolo Ap.Paulus, jala dipaboahon do i tu huria i naung nilelean ni halak Jahudi ibana, songon pangleleanna najolo andorang so siihuthon Kristus ibana tu halak Kristen (Ul.Ap.13:44-52; 14:19; 17:5; 18:6; 21:27; Ptds. Ul.Ap.7:58; 9:1). Masa pangaleleion i siala silang ni Kristus i gabe sada gasip di halak Israel hatiha i. Adong dua lapatanna: naparjolo; lapatan ni hamamate ni Kristus i marlangku tu sandok bangso do i, ala ni i do mago ma hajongjongan ni bangso Israel na gabe pusat ni haluanon angka bangso. Marhite i sadalan ma dohot sunat na gabe sada ondolan ni ugamo nasida gabe mago. Napaduahon; siala hamamate ni Kristus i ima sada dalan asi ni roha ni Debata, jala ndang marlangku be gogo ni sunat i dalan laho manjalao asi ni roha dibagasan haporseaon (jaha. Rom.2:26; 1 Kor.7:19; Pil.3:3-10; Gal.5:2-6; 6: 15). Adong ma muse pamingkiron ni Ap.Paulus asa gotap nasida sian Huria i, hata “gotap” didok do di bahasa Indonesia “dikebiri” ima angka jolma na so boi masuk tu huria ni Jahowa (jaha; 5 Musa 23:2; Jes.56:3-5). Dipatudos do “dikebiri” dohot disunat: ima hasomalan pardagingon asa dipuji nasida (4:9; 6:13).
     3.       Ayat 13 – 15 : Pangalaho Ngolu na dibagasan Haluaon. Tarjou do huriana di Galatia asa malua. Panjouon i asa malua, alai naengma dialusi( direspon) marhite na mangolu dibagasan haluaon. Dipalua do hita sian parhatobanon tu haluaon, haluaon na patuduhon dalan hangoluan na salelengnilelengna. Disi ma ndang marlangku be angka patik i di angka halak Kristen. Boi do masa panghilalaan na soada be pedoman di angka ruas ni huria na parjolo hatiha i, gabe adong na sebahagian ruas i mangalapati i gabe sada dalan laho marlomolomo ni roha di pardagingon. Hape ndanda songoni ngolu ni angka siihuthon Kristus, ingkon dipatuduhon ma ngolu na mangulahon ulaon na tama. Ala Haluaon na sian Kristus i ima marhite haholongon do na mangalehon diriNa laho manobus hita jolma pardosa (jaha. Rom.6:15-25; 1 Kor.6:12; 1 Kor.10:23,24; 13), jadi ndang bersifat holan tu diriniba sandiri haluaon i alai universal do, tu saluhut jolma, ala ni ringkot ma disi angka naung tinobus ni Kristus i masioloan dibagasan haholongan. Lapatanna haluaon i naeng ma tarida ndada holan di dirinta sandiri naengma tarida panghorhonna tu dongan jolma, tu humaliangta, bangso nang negaranta. Ala ni i ma diondolhon Ap.Paulus “Haholongi donganmi songon dirim”, manghaholongi dongan tudos doi dohot na mangalehon dalan haluaon, mangalehon arahan, bimbingan, masukan nang solusi diangka persoalan hidup siganup ari. Disi ma dipatuduhon angka na porsea i ngoluna gabe pasupasu tu saluhut jolma. Mual ni haholongan ni ndada marharoroan sian Patik lai sian Holong ni Debata dibagasan Kristus Jesus. Ai Kristus i do hagogok ni Patik i. Dungi dipodai Ap.Paulus do nasida asa manjaga diri nang sikap maradophon donganna asa unang masiharatan, masiallangan, masilengsean ima alo ni na masihaholongan. Boi do masa angka perbedaan pandangan nang pikiran, molo so adong be haholongan i masa naginoaranna ondeng.
     C.      Sipahusorhusoron
     1.       Dihasiangan on molo taparrohahon, lam malungun do godangan halak mamereng portibi on na gok dame jala dao sian parsalisian nang parporangan, dao nain pencemaran lingkungan, dao sian tawuran, demonstrasi, kejahatan dna. Malungun do halak tu ngolu na dibagasan hadameon nang kemerdekaan. Nuaeng na gabe sungkunsungkun tu hita, boha do hita siihuthon Kristus laho mamparbuehon na donggan songon parbue ni kemerdekaan ni haKristenonta na tajalo sian Kristus i? Tontu ndada pola ingkon hebat ma jolo kedudukanta, manang hajongjonganta di masyarakat asa boi tapatuduhon sikap ningolu na merdeka, jala ndada pola didok asa mangulahon na godang hita, manang maol. Alai talehon ma jo rohanta laho patuduhon sikap na dibagasan kemerdekaan i marhite sian ulaon na sederhana manang na metmet pe taho i; isarana molo dibahen donganta pandapot, ingkon pasomalonta do menghargai pandapotnasida i, unang pintor interupsi manang manggotapsa, ingkon ujionta do nang pe marasing pandapot alai ndada na gabe marbadai; Berbedabeda akan tetapi tetap satu songon motto Bineka Tunggal Ika i, lapatan ni kemerdekaan do i, disi ma dipatuduhon holong
     2.       Molo nunga tapatuduhon ngolu na merdeka dibagasan holong, tontu nunga magigi be hita mangulahon dosa, ala holongta tu Debata. Ndang boi be sikapta kompromis tu pangalaho dosa  dohot na maralo tu patik ni Debata. Molo nunga mian haholongon  na sian Debata dibagasan Kristus i, tapatuduhon ma sikap ngolu na dibagasan hadameon, kepedulian, panogunoguon, marpanumpak, mamasumasu, masitangiangan, masibetabetaan tu dalan hangoluan napinungka ni Debata dibagasan Jesus Kristus. Ala ni songon nanidok di Topik ni minggunta: “Molo dipalua Anak i hamu, na malua situtu ma hamu.
     3.       Tapestahon do di negeranta na marulangtahun kemerdekaan pa-68-hon naung merdeka Negaranta sian penjajahan bangso naasing. Tahamuliatehon do i songon warga negara Indonesia hita, nang pe mansai lomos do roha mambege angka pangalaho pihak-pihak na so manghalomohon toleransi beragama. Godang do angka ruas ni huria na maol pajongjonghon bagas joro, maol do nang marsaor tu na beda ugamo. On do na gabe tantangan di hita angka siihuthon Kristus, tahangoluhon ma ngolu na MERDEKA i tu angka dongan jolma na so saugamo dohot hita marhite roha na gok hadameon, tung pe dijahati nasida hita, alai anggo sikap siihuthon Kristus naung merdeka i ndang dos be dohot pangalaho di hajahaton nasida i. Ai didok do di Rom 12: 2 “Jala unang gabe sarombang hamu dohot portibi on; alai gabe imbaru ma hamu, dung muba pingkiranmuna, asa tau hamu manimbangi lomo ni roha ni Debata, i ma na uli, na hinalashonna dohot na sun denggan”.  12:17 Unang baloshon hamu na jat alo ni na jat; ringkoti hamu ma na denggan di jolo ni halak saluhutna. Unang ma hita masiharatan, masiallangan, dohot masilengsean, alai baliksa manumpahi ma jala mamasumasu songon nanidok muse di Rom 12 :18 Molo tarbahen, intap na tarpatupa hamu, tiop hamu ma dame maradophon halak saluhutna!
12:19 Hamu, angka na hinaholongan, unang hamu marlulu; pasahat hamu ma rimas i (tu Debata), ai tarsurat do: "Di Ahu do pamaloson, Ahu pe mamaloshon, ninna Tuhan i."
12:20 Onpe, jumpa male musum, lehon ibana mangan; jumpa mauas ibana, painum! Ai songon na pagukgukkon gara do ho tu atas uluna, anggo dibahen ho songon i.
12:21 Unang ma talu ho dibahen hajahaton; alai taluhon ma hajahaton i marhitehite na denggan!
Amen.

Jumat, 09 Agustus 2013

Bahan Jamita Evangelium Minggu XI Dung Trinitatis, 11 Agustus 2013

Nasumarihon Na  Pogos
Amos 8 : 4 – 7
       A.      Patujolo
Andorang so masuk hita tu hatorangan, jumolo tangkas parrohahononta patujolo ni buku manang turpuk Amos. Di Israel Utara do si Amos mangula songon panurirang, atik pe huta hatubuanna di Tekoa, di daerah Jehuda. Di Abad pa-8-hon ma i, di tingki ni Raja Jerobeam marhuaso di Israel Utara, jala Raja Uzia marhuaso di Juda ( 1:1). Mansai posi do parniahapan ni masyarakat tingki i di Israel Utara, ala panggosagosa ni angka na mora dohot angka pejabat tu masyarakat na pogos, so marlangku uhum, so adong keadilan, ndang hea manghuling angka pemimpin agama laho maminsang angka kesewenang-wenangan. Satahi do angka na mora dohot pejabat laho manggosagosa angka na pogos. Ndang diulahon natoras be patik ni Debata ( 2:4), masa do manggadis jolma ala ni sapasang sipatu ( 2:6), jotjot masa angka penyimpangan sexual ( 2:7). Ndang mararga jolma i dibahen angka parhuaso. Angka pejabat mengarampok tano ni angka na pogos songon na masa di tingki ni si Ahab ( 1 Raja 21). Ala ni saluhutna i, dipatudos si Amos do angka pejabat di tingki i “ songon lombu” na so umboto hasintongan ( 4:1).
Taringot tu paragamaon ndang mararga ugamo di tingki i, ai toropan angka jolma di tingki i manomba Debata Baal ( 2:8). Ndang adong kebebasan marugamo, jala diorai pejabat angka panurirang manghatai ( 2:12). Marragam dope angka na so uhum di Israel dohot Juda di tingki i, ala ni i ma hehe si Amos songon panurirang disuru Debata laho manghatahon hasintongan, pasahathon pinsangpinsang tu angka na sangap dohot penguasa. Ndang lomo rohangku mida ari rayamuna, jala magigi ahu mida peleanmuna ninna Debata (5:21-22). Alai na dihalomohon rohangku, “Margilinggiling ma songon aek uhum i, jala hatigoran songon sunge na so olo marsik” (5:24). Ala ni kondisi na songon i, si Amos manoarahon pertobatan nasional, asa sude lapisan masyarakat pajongjong uhum, patindang hatigoran dohot hasintongan, ai i do dihalomohon Debata.
Nunga leleng marmusu halak Israel dompak halak Palistim laho mempertahanthon tano Palestina. Ditingki ro Raja Hazael sian Aram na marporang dompak Israel sian timur-laut, dibahen halak Palistim ma i kesempatanna laho mamorangi halak Jahudi dohot Israel sian Barat laut. Talu do halak Israel, jala ditaban halak palistim do sude halak Israel hatiha i asa dipasahat tu halak Edom, dungi  gabe hatoban do halak Israel i jala digadisi do nasida tu halak Misir marhite halak edom. Ido umbahen marpogos halak Israel i. Molo halak Edom ima angka pinompar ni si Esau haha ni si Jakob (Israel). Alai lam balga ma harajaon Asyur, jala ditaluhon ma Harajaon Aram, ala ni i gabe malua ma Israel na ginomgoman Raja Jerobeam II, lam denggan ma harajaonna dohot bangso i, tamba godang do angka na mora, alai  tong do adon na pogos, ala so godang sipaotooto na mangonsop mudar ni angka donganna marhite na mangaotootoi. Selengkapna tauhal ma turpuk on.
      B.      Hatorangan
1.       Ayat 4 – 6 : Didok do hata “manuhor” diayat 6, molo tajaha muse di bindu 2: 6 didok do disi “digadis”, sian saluhutnai sadalan doi pandohan i ndang na maralo; ai di tuhor jala digadis angka na mora i do halak na pogos i na gabe hatoban, siala ndang mampu be na pogos i manggarar utangna, nang pe metmet, ido umbahen rela do nasida manggadis dirina asa gabe hatoban ni angka na mora i. Jala dibahen angka na mora i do gabe mangalului parlabaan sian dalan disongon i. Ido umbahen didok roha na mora i di ayat 5 i : “Andigan pe ulaning salpu poltak ni bulan asa manggadis eme hita? Andigan salpu dohot * ari Sabbat, asa tarungkap sopo paremean? Laho pametmethon solup, jala pabalgahon arga dohot mangansi marhite sian * hatian si paotooto.” Didok “pametmethon solup; dihata Indonesia didok “mengecilkan efa (sada ukuran hirahira 40 liter), dungi hata “pabalgahon arga” di hata Indonesia didok “membersarkan syikal” (ima sada timbangan na metmet, hirahira 12 gram, na jotjot dipangke angka panuhor laho manimbang sere dohot perak ala hatiha i ndnag adong dope alat panuhor hepeng (jaha; 1 Musa 23:16). Dungi hata “hatihan sipaotooto” dihata Indonesia didok : “curang dengan neraca palsu” ima marhite na manipu ukuran ni timbangan gabe ndang hot. Jadi asing ni na mangotootoi  ukuran dungi argana pe tung mansai balga dibahen. Dungi di ayat 6 i dipaboa do pangalaho nasida na pamasukkon lapung singkat ni eme.
2.       Ayat 7: uhuman tu angka jolma na mangulahon sipaotooto. Ndang halupahon ni Debata pambahenan nasida na jat i tu halak Israel. Nunga marmangmang Jahowa  tu hamuliaon ni si Jakob, na mandok angka pinompar ni si Jakob ima Israel. Hamuliaon ni si Jakob manang Israel martudutudu do i di Debata. Alai molo tajaha di Pslam 47:5 asing do dilapati ima na mandok : tano Kanaan). Ihut ni i nunga dipabotohon Debata HataNa taringot tu uhuman agoan hosa tu angka na manaban halak manang donganna, ima na tarsurat di 5 Musa 24: 7 “Tung sura adong jumpang sada baoa na mamangus sahalak sian angka hahaanggina, sian halak Israel tahe, laos diparhatoban ibana manang digadis, ingkon marutang hosa pamangus sisongon i, asa tung siap bahenonmu hajahaton sian tongatongami”. Godang do sian tongatonga ni bangso i na so unduk tu uhum ni Debata, jal a angka na mora i mangahut paruntungan sian angka na pogos jala paporsukporsuk ngolu ni na pogos i. Ala ni i ma marhite angka panurirang ni Debata paboahon angka uhum na koras tu angka halak Israel na mora i ( jakah. Jes.1:21-25; Jer.17:11; Am.4:1-13; Mi.2: 1-5; Hab.2:6-8; Zak.7:8-14)
       C.      Sipahusorhusoron
     1.       Molo jinaha barita di bulan na salpu di media dunia maya, dipaboa do peningkatan ni ekonomi ni masyarakat Indonesia sahat tu 250%. Alai tung so boi dope dohonon nunga ndang adong be na pogos, ai tong dope adong halak na pogos ditonga ni masyarakatta. DI huta manang di kota sai jumpanganta dope godang angka na pogos. Hape molo hea tabege ende ni parande Koes Ploes ; “Orang bilang tanah kita tanah surga, tongkat kayu dan batu jadi tanaman”. Ima syair lagu na manindanghon hamoraon ni bangsonta Indonesia on. Hape tabereng godang do angka na pogos. Jala adong sada keluarga na mate maningkot  ala ni pogosna jala parir ni ngoluna. Na mora do negaranta on alai mansai godang dope na pogos. Jadi sai hira manuk na mate dibagasan ni sopo do. Hape Tuhan Jesus mandok "Songgop do tu ahu Tondi ni Tuhan i, ai dimiahi do ahu, mamboan barita na uli tu angka na pogos.” (Lukas 4:18). Asa laos songon i ma angka siihuthon Jesus i mangasahon TondiNa i hita mangulahon prasuruonNa i laho manogunogu angka na pogos, angka na dangol, jala na pinasiaksiak angka na mora i. songon na nidok ni Jesus di Mateus 25 : 40 “Dung i alusan ni Raja i ma nasida: Situtu do na hudok on tu hamu; Nasa na binahenmuna tu sada sian anggingku angka na metmet on, na tu Ahu do i dibahen hamu”.

     2.       Apostel Paulus mandok di 2 Korint 8: 14 ; “Anggo saonari ditomutomu na lobi na di hamu ma na hurang di nasida, asa ditomutomu nang na lobi na di nasida na hurang di hamu, asa gabe dos!” Sian pandohan i naeng ma taruli pasupasu angka na na tardok na pogos, ido alana Jesus mandongani sude do jolma, ndada holan na pogos tong do dohot na mora, tujuanna ndaa na “menjilat” Jesus disi tu na mora i songon si Zakeus, alai asa boi marhite angka na mora i taruli pasupasu nang angka na pogos, ido diok Jesus tu sahalak na mora i di Mateus 19:21: Jadi ninna Jesus ma mandok ibana: Molo naeng sun denggan ho, laho ma ho manggadis artami, parlehon tu angka na pogos, asa mararta ho di banua ginjang; dung i ro ma ho mangihuthon Ahu!. Ala ni i tarjou do hita laho patuduhon kepedulianta tu angka na pogos dohot na manghajongjonghon hatigoran dinasida, asa disi ma tarida holong ni Debata. Alai ndang gabe sada hal na mendidik na pinatuypa pamarenta sinuaeng on ima BLSM, ai na pamanjahon masyarakat doi, dohot patubu halosohon. Molo dijalo anak dekke, unang dilehon dengke, bulus dilehon hail. Namarlapatan molo naeng mangurupi na pogos hita naeng ma marbisuk, asa bantuan manang pangurupionta i unang bersifat parsatongkinan alai bersifat mendidik dohot membangun ma. Boi doi marhite na mangajari berkarya dohot berdikari asa marhite i ma taruli pasupasu angka na pogos i, dungi mangajari nasida taringot tu hasintongan dohot hatigoran nang di lingkungan masyarakat, huria nang negara pe. Amen.

Jamita Epistel Minggu KANTATE – 28 April 2024

Ingkon Mamujimuji Jahowa Do Angka Na Usouso di Ibana      (Orang Yang Mencari Tuhan Akan Memuj NamaNya) Mateus 15: 8 – 20   a)    ...