Kamis, 24 Juli 2014

Bahan Jamita Epsitel Minggu VII Dung Trinitatis, 3 Agustus 2014

Ro Ma Hamu Tu Jahowa Asa Mangolu Hamu
Epesus 2: 4 – 9
    a.       Huta Epesus ima sada sian sampuludua kota kongsi Ionia na adong di Asia metmet jonokhon  Aek Kaystros, na bermuara di Laut  Agai. Si sampuludua Kongsi Kota i laos digoari songon amphiktioni; kota na marhasadaon, masiurupan uju di parporangan nang di hadameon. Marratusratus taon kota Epesus marbungaran jala mamora di kebudayaan, pola do songon pusat kebudayaan, adaat dohot ngolu habisuhon. Si Heraklit, sada parsinta bisuk (par-Philsaafat) na utusan tubu sian Epesus. Godang do sitaonon ni jolma di Epesus molo pinahebaheba dibagasan sejarah, ala godang angka parhuaso portibi naeng marnampunahon kota i, isara raja sian Lidia (taon 555 andorang so Kristus), raja Arpagos sian Persia, Alexander na Bolon, Harajaon Rom. Dungkon ni i Epesus gabe pusat (ibukota) propinsi Roma di Asia (taon 133 andorang so Kristus), mangarajai ma disi Prokonsul ni Harajaon Rom. Dipartingkiaan ni Padan na Imbaru Kota Epesus ndang holan kota perniagaan na mora alai dohot do songon pusat kebaktian hasipelebeguon. Angka panggomgomi Rom dohot pangisi ni kota Rom sandiri mangulahon parsombaon tu angka debata hasipelebeguon, rupani: Artemis, manang Diana. Disi dapot hita bagasjoro ni angka debata Artemiss/Diana, na gok hasongkalan dohot na ginoari sada sian pitu halongangan na di portibi on, na ingkon sisombaon. Alai ditutung si Herostratos di taaon 356 andorang so Kristus bagasjoro i. Di laonlaon ni ari dipauli muse bagassjoro umbalga dohot uli di Epesus.
      b.      Godang do maringanan halak Jahudi di Epesus, dapot botoonta sian tingki pardalanan sending ni si Paulus na paduahon. Sahali do si paulus marjamita di Sinagoge, dung i mulak ibana tu Jerusalem (Ul.Ap.18:19-21).Pardalanan patoluhon pe diebati ibana huta Epesus on (Ul.Ap.19:1). Tolu taon ibana membina ulaon sending disi ( 1 Korint 16:9), asa sude halak Asia ro mambege hata ni Debata (Ul.Ap.19:10). Diusir do muse si Paulus sian kota i. Ndang holan Ibana mangula di kota i, alai dohot do Apostel Johannes leleng mangula disi jala mate di kota i. Di Pangungkapon Johannes digoari do Epesus sada sian huria sipodaon na hurang taringot tu holong ni roha: “Naung tinadinghononmu holong ni roham na di mulana i” (2: 4). Ala ni imansai gomos si Paulus paingothon huria on, asa unang lupa di tanggung jawabna, songon pamatang ni Jesus Kristus, naung pinillit ni Debata sian mulana gabe sitindangiNa di portibi on tu barita haluaon ni nasa jolma sian dosa dohot hamatean tu hangoluan, i ma holongna mulamula i, mamaritahon Barita na Uli.
     c .       Dung ditinggalhon Apostel Paulus, Silas, Lukas, huria Epesus, jala maninggalhon si Timoteus, naposo i mangulahon Huria Epesus; ndang sadia leleng masuk ma angka parpoda haliluon marhite na mempengaruhi angka ruas na burju, mambahen tubu perpecahan ala ni angka poda i. Tinggal ma ulaon pokok ni huria, mamaritahon Barita Na Uli tu angka na so porsea i dope, jala na deba gabe mulak tu bangko hasipelebeguon hian jala lam tugodangna halak Jahudi na ro tu Epesus. Dibahen ma suratna on laho pagomoshon haporseaon ni huria i. Nanidokna di turpuk on, justru gabe sada ojahan na mansai penting di pangajaran dohot haporseaon ni Huria ni Kristus di nasa tingki di liat portibi on.
d.      Sian mula ni mulana, nunga adong jala tarida Asi ni roha ni Debata; diparmudumudu do sude angka mahkluk na mangolu, diparo do udan dohot las ni ari di tingkina jala diaturhon do parhusoran ni tingki nang musim. Nang angka benda na di angkasa, diboto do bilanganna (ptds. Jes.40: 65, Psl.147:4) Umum do asi ni roha na songon i, ndang adong na soginomgomanNa, sian mula ni mulana sahat tu sadari on. Alai umbalga dope pangonai ni Asi ni roha i tu jolma, angka naung mate dibagasan dosa (ay.3). Angka na mangulahon nasa pangidoan ni daging songon na mansai tangkas didok di Galatia 5: 19-21 dohot di Rom 6: 2. Ianggo dijolo ni Debata naung mate do sude jolma, ai ndang adong na ias sian dosa. Alai ndang dipasombu Debata laos mate songon i sude jolma manisia. “Sian asi ni rohaNa na bolon i dohot Holong ni rohaNa na balga i” (ay.4), dipangolu jala dipabangkit ma na mate i dibagasan Jesus Kristus, ndada be manuju banuatoru alai manuju dompang banuaginjang. Ima na ginoaran ni Barita na Uli i “panompaon paduahalihon” manang “ngolu na imbaru”. Ima Asi ni roha na khusus dipasahat tu jolma pardosa i, angka naung mate di dosana.
     e.      Alai ndada sude jolma manjalo Asini roha na khusus i manang ngolu  na imbaru i, na huhut ginoaranna “haluaon” (ay.5). Holan na porsea di Jesus Kristus do. Ia haporseaon i ndada hasil ni pamingkirion ni jolma i, manang pamingkirion filsafat manang pamingkirion ilmiah, ndang dung boi menghasilkan haporseaon di Jesus Kristus, Anak ni Debata, Sipangolu, Sipalua. Aut na boi, songon i, gok ginjang ni roha ma na porsea i. Sandok “haotoon” (1 Kor.1:18) do Barita na Uli i di roha ni portibi on. Tong do silehonlehon ni Debata haporseaon i, sian Asi ni RohaNa. Tapangke ma sada tudosan, nang pe ndang adong nanggo sada tudosan na sempurna. Adong ma sada jabu na sempurna hinaulina, gok sibahen las ni roha na so marnamantak, gok hasonangan na so marbatas, gok ngolu na so hea piningkiran ni jolma. Alai mansai timbo jabu i di atas ni angka tiang na timbo situtu. Ndang adong tangga bahenbahenan ni jolma na boi pangkeon tusi. Alai mansai basa do Nampuna jabu i; dipaturun do tangga na khusus boi pangkeon ni na marlomo ni roha. Holan jolma na olo mamangkesa, ido na boi sahat tu jabu i. Tangga i, ima haporseaon: silehonlehon ni Debata do i tu na olo porsea (Ep.1:9, porsea ala ni hagogoonNa na sumurung i; Mat.16:17 Debata na papatarhon hasintongan i di panindangion ni si Petrus, dna).
f.        Ianggo panompaon na parjolo, ndang boi be hirimon patupahon ulaon na denggan. Hamatean do hosana, na haruar sian ngolu na imbaru dibagasan Kristus do ulaon na denggan (ay.10). I pe, ndada songon proses ni ngolu na terpaksa, alai songon arus na mangolu na mabaor sian Ngolu Haimbaruon. Ulaon na denggan ima mangulahon Lomo ni Roha ni Debata. Asa ianggo halak Kristen, ia ulaon na denggan ndada patubu panghirimon di upa manang pahala. Na mamuji Debata do na porsea i dibagasan ulaon na denggan na pinatupana, songon hataridaan ni panompaon na imbaru dibagasan Asi ni roha, i ma Jesus Kristus. Songon i ma taida pardomuan  ni Asi ni roha ni Debata (haluaon, ngolu na imbaru dibagasan Jesus Kristus, jambar di Banuaginjang) dohot haporseaon dohot ulaon na denggan. Sasintongna sada keutuhan do i na so pola bahenon urutanna, ai sude tindakan ni Debata, na utuh do i na serentak masa dibagasan Asi ni roha manghamham sude tingki.
     g.       Nunga tangkas taboto jala tahaporseai, ia mangolu pe hita sahat tu tingki on, ala asi ni roha ni Debata sambing do. Jala molo tung tarulahon hita pe angka na denggan tong do hinorhon ni asi ni roha ni Debata naung margogoihon hita ala ni haporseaon na mangula, umbahen didok: Jadijadian ni Debata do hita, na tinompa dibagasan Jesus Kristus, laho mangula (manghapadothon; mangharinggashon) nasa ulaon na denggan. Jala nasa ulaon na denggan naung taulahon tu dongan jolma, bahen sangap di Goar ni Debata marhitehite Jesus Kristus ma i, unang ma tu dirinta. Ai sian Debata do nasa hatuaonta be. Diparhusoran ni angka na masa, na taadopi di tingki na parpudi on; i ma angka goncangan goncangan binoan ni jaman nuaeng on, jotjot do ndang tarjalo hita manang hurang taantusi na masa tu dirinta, keluarganta, dohot  na songgop tu humaliang hita tu hurianta, tu bangsonta. Sudena angka kenyataan dohot fakta na taadopi, na taida dohot na tahilala marganti sorin, songon eknomi; pandaraman na terbatas na so seimbang tu kebutuhan ni ngolu hombar tu tuntutan ni tingki on. Parrohaon ni jolma lam so haantusan hinorhon ni pendiria na so marhatontuan; muramura mangoloi hata (marjanji), alai laos songon i do murana (hatopna) mangose padan, mamangke ilmu selamat, mambahen lam tu ngalina holong ni roha. Dung i lam mangararati dohot parrohaon sipaulaula, songon i parholong na marpambuat di angka jolma siidaida bohi, na manghorhon dame dohot las ni roha lam mandao sian keluarga. Jala lam tu toropna angka na poso na so parduli di poda ni natorasna (manuntun lomona). Hape ujungna mangaithon hasusaan tu dirina dohot tu keluargana sandiri. Na deba torus manorus mangadopi hamaolon na marganti ganti di ngoluna dohot di keluargana, soada na olo manatap (mangurupi) paluahon donganna sian hasusaanna i.
     h.      Sude tanda tanda dohot kenyataan on, boi manghorhon pandelean parungutunguton nang tu hita halak Kristen di ari na parpudi on, mambahen lam mago hagiot tu nasa ulaon na denggan dibagasan holong ni roha na sian haporseaon na sintong, ganti ni roha mauliate tu Debata na umpasupasuhon tu hita tingki (kesempatan), kemampuan dohot kesanggupan mangulahon na denggan saleleng di ngolunta be di portibi on. Alai tu angka parroha na tigor jala na daulat, ndang pangambati angka na masa i tu dirina laho pasangaphon Debata dohot Kristus marhite angka ulaon na denggan, songon si Abraham amanta i, saleleng dibasabasahon Debata tu hita keempatan (tingki nang gogo), kesanggupan (kemampuan) mangulahon na denggan saleleng di portibi on. Ai tusi do hita angka na porsea (HuriaNa) di pajongjong, gabe panindangionta tu nasa na tinompa i; paboa naung tutu situtu hita anak dohot boru ni Debata dibagasan Jesus Kristus, i ma jolma na imbaru. Asa na mardalan do na porsea i sian asi ni roha tu asi ni roha (Rom 11:6 “Alai molo binahen ni asi ni roha, ndang be sian parulaon; aut unang i, ndang be goaran i asi ni roha!”). Dirinta gabe mimbar ni Tondi Parbadia, jala ngolunta dohot pambahenanta gabe jamita ni Jesus Kristus na mangolu bahen hasangapon ni Debata Sitolusada hadirion i. Amen.
h.

Bahan Jamita Evangelium Minggu VI Dung Trinitatis, 27 Juli 2014

Saluhut Manumpak Tu Na Denggan Di Na Porsea
Rom 8 : 26 – 30
      a.       Taboto do atik pe so si Paulus na patolhashon barita na uli tu huta Rom dohot na pajongjonghonsa, alai mansai holong do rohana di huria i. Sai diusahahon ibana do adong pardomuanna tu sude angka huria ro di angka punguan ni halak Kristen naung adong hatiha i olat ni na tolap ibana, laho mangalehon poda pangajarion na patorahon dohot na patanghon haporseaonnasida tu Jesus Kristus. Jala marhite pangajarion i dihirim roha ni Apostel Paulus do boi lam mananda huria i di balga ni asi ni roha dohot denggan basa ni Debata na pinatupana marhitehite Jesus Kristus. Naeng arahonon ni si Paulus do huria Rom marhite turpuk secara khusus mangantusi hinaarga, hinauli dohot hagogoon ni haporseaon i laho mangadopi nasa na masa di portibi on. Ala di portibi on dope huria i, ndang dope huria na maringanan di banuaginjang, jala hombar do i tu tangiang ni Tuhan Jesus, ingkon tongtong ma mangolu dibagasan huria i haradeon manghatindangkon Kristus marhite hata dohot pambahenan. Ala ni i molo masa pe angka pangaleleion songon na binolus na parjolo i, tarmasuk huria di Huta Rom, ingkon porsea nasida songon angka naung tonodo ni Kristus, Kristus naung manghophop huriaNa i do na tongtong mandongani jala mangurupi.
     b.      Molo tajaha di bindu 8 on sian mula ni ayat sada disosohon Apostel Paulus do asa angka halak naung dipalua Kristus i sian huaso ni dosa unang be mangolu dibagasan hisap hisap ni daging, alai mangolu ma dibagasan huaso ni Tondini Debata na patauhon nasida gabe angka anak ni  Debata. Nang pe di portibi on do pe jala dibagasan daging , alai nunga dijalo Tondi na manguluhon nasida tu hangoluan na hombar tu padan ni Debata. Mangolu dibagasan Tondi ni Debata na marlapatan; ndada mangolu be dibagasan biar ni roha nang pe hajongjonganta ditongatonga ni portibi on dohot angka natinompa na asing na rap maheu do hita (ay.22). Dibagasan hagaleonta,  pinargogoan Tondi Parbadia i do hita, siala asi ni roha ni Debata na niusehonNa dibagasan ngolunta marhitehite Tondi Parbadia (ptds. Rom 5:5; 1 Kor.3:16,6:19).
     c.       Dibagasan turpuk jamita on, dipaboa Apostel Paulus do ia huaso ni Tondi Parbadia di ngolu ni angka anak ni Debata lobi umbagas dope. Ditingki angka anak ni Debata mangadopi hamaolon na mansai borat pola so boi be mandok hoihoina dohot hata tu Debata, ido asa Tondi i na martangiang tu hita (ay.26). Jadi tangiang na tapasahat i di tafsirhon jala dipasingkop Tondi Parbadia, asa dialusi Debata ma i hombar tu habisuhonna dohot Asi ni rohaNa na so hadodoan i. “Alai diboto Sitanda roha i do na pinarrohahon ni Tondi i, ai marguru tu lomo ni roha ni Debata do pangondihonna di angka na badia” (ay.27). Sai disulingkiti Debata do angka roha ni jolma i dohot na umbege tangiangta, ndada ala ni gogona soaranta asa tangihononNa, alai ala ni Tondi Parbadia i do na mian dibagasan hita, ala holan Tondi i do na niokui Debata na manguluhon dohot mangurupi hita, jadi ndada angka hatanta. Asa molo naeng niuluhon ni Tondi Parbadia hita jala olo tinggil tumangihon soara ni Tondi i, ndada marisuang be angka tangiangta, asa tangiangta pe gabe hombar tu lomo ni roha ni Debata ma saluhutna. Sian on boi antusanta ia hasadaaon nang parsaoranta dohot  Debata lobi bagasna  ndang tarbatasi ni pamatang na laho sega on, soada na boi pasidingkon hita sian asi ni roha ni Debata. Angka hamaolon nang hasusaan pe ndnag boi manirang hasadaonta dohot Debata Jahowa, tung aha pe na masa dibagasan ngolunta, ndang boi manirang hita sian asi ni roha ni Debata. Nang di na mangadopi angka hamaolon dibagasan ngolunta, dipaingot do panjouon ni haporseaonta tu Tuhan asa gabe sarupa songon Kristus, hombar tu sangkap ni Debata. Tondi ni Debata na mandongani hita asa mangolu dibagasan panjouon i jala torus marusaha asa gabe sarupa dohot Kristus (ay.29) dipatuduhon ma i marhite pambahenan, nang pangalaho na hombar tu patik dohot Hata ni Debata asa gabe panean hhita di HarajaonNa i (1 Ptr. 5: 10).
    d.      Na tarjou do hita angka siihuthon Kristus tu panjouon na badia ( 2 Tim.1:9), nadijou dibagasan pangaramotion ni Tondi i ndada be mangihuthon tahitahi ni dosa i, asa dua horong ma panjouon i di hita, ima na manuntun  jolma i asa mangokui Kristus (Mat.22:14) Panjouon ni roha laho manuntun jolma i asa marnampunahon Kristus (Ul.Ap.16:14). Panjouon pardagingon i holan na mangorai jolma i do asa unang mardosa, alai panjouon ni roha i asa paubahon rohana gabe sarupa songon Kristus. Dison ma asa dapot rohanta:  “saluhutna do manumpak tu na denggan di angka na marholong ni roha di Debata”. Na mangula do Tondi Parbadia i laho manogunogu hita asa paubahon ngolunta na tudos tu Kristus i. Sadia maol pe na niadopan ni angka na porsea i, naeng ma pos rohana dipangaramotion ni Debata na mangula dibagasanna laho patupahon na denggan na hombar tu lomo ni roha ni Debata. Ndada hea Debata patubuhon manang patupahon hasusaan molo sai marsihohot hita dibagasan HataNa i. Alai nang pe tabolus angka mara, hamaolon, hasusaan i, sian i do naeng ditubuhon Debata angka na uli na denggan dibagasan ngolunta hombar tu asi ni rohaNa. I do asa unang pintor mandele, jala mandate roha ni na porsea i, unang loas, godoron manang manonditnondit jala mabiar mangadopi hamaolon i, naeng ma tapasahat saluhutna i tu adopan ni Debata. Ai tudos do songon na hinatindanghon parpsalmen di Psalmen 25: 10 “Asi ni roha dohot hasintongan do sude dalan ni Jahowa di angka na mangaradoti padanna dohot angka panindangionna”. Amen.

Rabu, 23 Juli 2014

Bahan Jamita Epistel Minggu VI Dung Trinitatis, 27 Juli 2014

Saluhutna Manumpak Tu Nadenggan Di Naporsea
Psalmen 119: 129 – 136

      a.       Ia Psalmen 119 on ima psalmen na gumanjang sian sude bindu na adong di Buku Psalmen i. Di Bibelta i tarida do na disagi do psalmen on tu 22 bagian. Ganup bagian dibahen judul mangihuthon alpabeth ni hata Heber. Dibuhai sian hurup Alep  jala marujung tu hurup parpudi ni alpabeth Heber : (Tau) ima goarna bersifat akronim (Akronim adalah kependekan yang berupa gabungan huruf atau suku kata, atau bagian lain yang ditulis dan dilafalkan sebagai kata yang wajar). Molo tasulingkiti sian Buku Biblia Hebraica (Padan na Robi di Hata Heber) dohot judul huruf Pe=P do na tatangkasi. Ala ni i ganup ayat na disi, sai mamungka do dohot huruf Pe. Ala ni i mansai menarik do cara penyusunan ni Psalmen 119 on. Gaya sastra na songon on ninna angka na malo, dihalomohon halak do dung habuangan Babel. Ala ni i, ninna deba sian nasida, tercipta do Psalmen 119 on dungkon na mulak nasida sian Babel. Mangihuthon jenisna, tarmasuk do tu horong Psalmen kebijaksanaan manang psalmen pengajaran do Psalmen on, laho mengajak halak asa diihuthon kebijaksanaan na adong disi songon naung dihangoluhon parpsalmen i. Songon bentuk psalmen pengajaran (poda), i ma na bergema sian pengalaman ngolu haporseaon ni parpsalmen i, olo do tarbege disi tangiang mangido pangurupion manang na siala hagaleonna manang ala ni mara na ro sian musuna.
     b.      Roha na malungun ima na patuduhon panghilalaan na giot pajumpang, isarana songon sahalak ama na karejo marlayar dung marbulan bulan. Nang pe nunga diboto tingkina andigan mulak tu jabuna, alai sai adong do panghilalaan na malungun tu keluargana. Laos songon i ma panghilalaan ni parpsalmen on maradophon Debata na dipatuduhon dibagasan turpuk on. Dihalungunhon rohana do Hata ni Debata nadada naung leleng ndang manjahasa alai siala dihilala ibana do ulina i jala denggana i parsaoran dohot Debata Jahowa (ay.129). Dihatindanghon ibana do haulion Hata ni Debata na boi mangalehon hatorangan, poda nang sipaingot tu angka halak na oto, ido asa dihalashon ibana mangolu dibagasan hasintongan ni Hata ni Debata. Dungi molo tajaha di ayat 132-136, dipaboahon parpsalmen on do situasi ni rohana na gok ondamondam sian angka halak na manghasogohon patik ni Debata. Ai parjahat do nasida didok parpsalmen on na mambahen marsak rohana. Alai siala keterbatasanna laho mandopang angka musuna dohot mangadopisa holan mangasahon tu asi ni roha ni Debata na satia i do ibana. Panghirimon ni parpsalmen on dipatuduhon marhite pandohan: “sai dompakhon ma au....sai pa hot ma langkalangkangku.....sai palua ma ahu....sai bahen ma bohim marsinondang” (ay.132-135). Diantusi parpsalmen on do hagogoon dohot huaso ni Debata na boi mangatasi saluhut angka parjahat jala molo sai marsihohot ibana di Hata ni Debata, na boi do ibana monang maralohon angka musuna i. Ido umbahen, ungkap do roha ni parpsalmen on laho mamparsiajari Hata ni Debata jala patupahon i gabe siparorot dibagasan ngoluna (ptds.Gal.3:24  “Asa gabe songon siparorot do patik i mamboan hita tu Kristus, asa sian haporseaon hita dipintori”)
     c.       Dipardalanan ni ngolunta mansai godang do na berpotensi laho pasidinghon Tuhan nang haporseaonta di Ibana sian bagasan rohanta. Boi do marrumang angka parkarejoan, hamaolon, persoalan, ngolungolu siganup ari, karier manang kedudukan dohot lan na asing, jala boi do sahat tu parhaladoon i. Gabe sai hira na rumingkot do sudena i sian Debata. Adong na mandok: sadia ringkot ma sasahalak di hita, boi dibereng sian sadia jotjot hita mangahtai taringot tu  ibana. Ido naeng tudosan ni turpuk on asa gumodang hita manghatahon taringot tu Debata songon naung dihatindnagkon parpsalmen on, ganup tingki na manjaha Hata ni Debata sai hagogoon ni Debata do na dihilala rohana. Sadia godang ma lungun ni rohanta maradophon Debata dipatuduhon ma i sian parsitutuonna laho manjaha Hata ni Debata.
     d.      Di abad pa-IV on adong ma sahalak teolog na targoar ima Agustinus. Dihaposoonna mansai jungkat do pangalahona; minuum minuman keras, diulahon harorangon dohot boruboru dungi judi dohot angka donganna. Inana na margoar si Monica ima sahalak ina na mabalu jala na togu na mangihuthon Tuhan dipardalanan ni ngoluna. Disada tingki laho ma inana on pajumpang dohot pandita mangido pangurupion ni pandita i asa diurupi ibana laho mamodai anakhonna i jala ditiroi tu dalan na sintong. Dungi menyerah do pandita i huhut mandok: “mansai pistar do anakhonmi, ndang tolaphu laho paingothon ibana. Sude na hudok tu ibana dialusi do marhite hata na maol nialusan”. Dungkon dibege ibana songoni pandok ni pandita i, lam marsak do inanta on laho mamingkirhon ianakhonna i. Dung i diapuli pandita ima ibana mandok: “Nang pe songon i jolma ndang boi paubahon rohana, alai holan Debata do na boi patupahon i, siala ni i, sai gumodang ma hita pasahathonsa tu Debata marhite tangiangta.” Dungkon i sai martangiang ma si Monica on huhut tariluilu, memang didok do na tarsurat di Jakobus 5: 16bNa margogo situtu do tangiang ni partigor, molo dihaburjuhon”. Tangiang dohot iluilu ni si Monica songon sahalk ina tu ianakhonna ndang gabe marisuang. Di taon 372 dung Kristus, di umur 31 taon si Agustinus mulai targorak di rohana na so denggan na naiulahonna na sailaon, jala ndang tenang be ngoluna. Songon na lilu do pangkilalaanna, ro ma arsak ni rohana jala bobonosan, dungi ditahi rohana ma laho mardalan dalan tu sada taman kota. Dung i tarbege ibana ma angka ende ni dakdanak na marmeam di taman i : “Buatma dungi jaha!”. Sai torus do ende ni dakdanak i ro tu pingkiranna sahat tu na mulak ibana tu jabuna. Dungi masuk ma si Agustinus tu kamarna jala dibereng ma adong disi bibel laos dipungka ibana ma. Na saleleng on sai hira buku filsafat do bibel i dirohana. Alai kebetulan tarbungka ibana ma Buku Surat ni Apostel Paulus tu Rom 13: 12-13 “Na salpu ne ma borngin, na jonok nama arian. Antong, tatanggali ma angka ulaon haholomon, tasolukhon ma angka sinjata hatiuron. Badia ma hita marpangalaho songon na patut arian, unang masalpuhu parmanganon dohot parminumon, unang marharorangon dohot margadombus, unang marbada dohot mangiburu.” Hata ni Debata i sai hira hona tu bagasan rohana, dungi lam sadar ma ibana di ngoluna saleleng on na so tingkos be, ujungna gabe muba ma rohana manadingkon hasomalanna hian. Dungkon i lam ringgas ma ibana manjaha Hata ni Debata, jala gabe sahalak ama ni huria ma ibana na targoar jala berpengaruh di angka teologia teologiana. Sadalan ma tutu pengalaman ni si Agustinus on tu na tarsurat di 2 Timoteus 3: 16Ai nasa Surat i sinihathon ni Debata do; jala hasea mamodai, maminsang, pauliulihon, manogunnogu di bagasan hatigoran”. Molo nunga tapasahat tu Debata songon na niulahon si Monica marhite tangiang nang pangidoanta  :Saluhutna Manumpak Tu Nadenggan Di Naporsea. Amen.

Sabtu, 12 Juli 2014

Bahan Jamita Evangelium Minggu V Dung Trinitatis, 20 Juli 2014

Dang Adong debata Dungkon ni Jahowa
Jesaya 44 : 6 – 8
     a.       Ia Buku Jesaya disagi tu tolu bahagian. Bahagian na parjolo ima bindu 1 – 38 digoari ma Proto Yesaya, Napaduahon ima bindu 40 – 55 didok ma i Deutro Yesaya, Napatoluhon ima bindu 56 – 66 didok ma i Trito Yesaya. Jala turpukta on ima na masuk tubahagian Deutro Yesaya ima hamamasa na tarbuang bangso Israel tu Babel. Tarjou do Panurirang Jesaya laho pasahathon bagabaga panurirangon tu bangso i (Jes.6:8), anggiat bangsoi tarapul diangka na masa di ngolu nasida. Jala ihut ni i asa tongtong nasida patuduhon kesetiaan nasida manghaporseai Debata. Songon sada bangso na tinodo ni Debata diigil Debata do sian bangso i asa anggiat tongtong mangolu dibagasan panandaon dohot panghaporseaion na tangkas tu Debata. Ala ni i mansai arga do panjouon dohot pamilliton na sahat tu bangso Israel gabe sada bangso ni Debata. Ai marhite panjouon dohot pamilliton  na songon i naeng tarida sangkap haluaon ni Debata sipamasaon tu angka na porsea sian bangso Israel nang sahat tu angka bangso na di humaliangna.
      b.      Asa mura diantusi bangso Israel nanaeng sipasahaton ni Panurirang Jesaya sian Debata, dipangke do tolu goar na naeng tandaon ni bangso i. I ma Raja, Sipalua dohot Jahowa Zebaoth. Marhite goar i naeng parhatopoton ni bangso i na gumogo do Debata sian angka debata na asing. Raja do ia Debata na mangula songon uluan ni bangso i laho marporang humonghop bangso na asing, jala Debata gabe Sipalua di nasida. Debata do Sitompa langit dohot tano on ro di nasa isina pe. Naeng do ingot di roha ni bangso i naung dipatikhon si Musa di 2 Musa 20:2-5 “Ahu do Jahowa Debatam, na paruarhon ho sian tano Misir, sian bagas parhatobananmu. Ndang jadi marangkup Ahu adong Debatam. Ndang jadi bahenonmu di ho ganaganaan, manang sumansuman dia na di banua ginjang nang di tano on, ro di na di bagasan aek na di toru ni tano. Ndang jadi ho marsomba tu nasida, manang oloanmu nasida, ai Ahu do Jahowa Debatam, Debata parrimas, na mangaluluhon hajahaton ni amaama tu angka anakna ro di sundut patoluhon dohot paopathon, angka na sogo roha di Ahu.” Ala ni ingkon satia do nasida tu Debata Jahowa jala ndang boi mabiar nasida, ai Debata do na mandongani nasida. Tangkas do pamaritahonon ni Panurirang Jesaya tu bangso i, paboa Debata ditongatonga nasida. Laos diigil do sian bangso i asa marpanindangion taringot tu Debata tu angka bangso na di humaliangna.
     c.       Naung dihatindanghon Debata do sian na robi tu manisia i, ia Ibana ima Debata Alpha dohot Omega, lapatanna na so marmula jala na so marujung. Debata na so ditompa alai Sitompa saluhut, na manongtong do anggo Ibana, jala sasada Ibana do Debata Jahowa. Sian turpuk on mampangkulingi hita angka na porsea asa ndada holan di tingki na manghatindanghon haorseaon hita mandok porsea di Debata Ama, Anak dohot Tondi Parbadia, jala ndada holan teori, alai panindangion na mampanghorhon tu  ngolu siganup tingki nang siganup ari, torus masirainrainan di  praktek ngolu na porsea. Asa marhite turpuk on dipaingot Panurirang Jesaya hita asa unang mabiar jala godoran mangadopi  angka hamaolon nang hasusaan ni ngolu. Alai ndada mandok hita ndang adong biar ni roha, alai Debata ndang pasombuhon hita sai dibagasan biar. Ai didok do di 2 Timoteus 1: 7 “Ai dilehon Debata do tu hita tondi hagogoon, tondi haholongon, tondi pangarajaion diri, ndada tondi hatahuton.” Tondi Parbadia do na margogoihon hita mangadopi nasa hamaolon di pardalanan ni ngolunta, alai na umporlu sian hita angka na porsea i ma penyerahan diri sepenuhnya kehadapan Tuhan. Adong pos ni roha di gogo dohot pangaramotion ni Debata tu hita. Johannes 16:33 “Asa mardame hamu di bagasan Ahu, umbahen na huhatahon angka i tu hamu. Haporsuhon do jambarmuna di portibi on; alai pos ma rohamuna: Nunga talu hubahen portibi on.” Ndada na umbalga portibi on nang hagiotna; angka biar, nang hasusaan asa sian Debata, Ai Debata do na umbalga na sun gogo jala na songkal i. Namangihut diigil sian turpuk on tu hita asa gabe sitindangi  Debata Jahowa dibagasan Jesus Kristus. Disude kesempatan tapangke ma laho manghatindangkon Ibana, napatuduhon hita nampuna Debata na sun gogo.
     d.  Nunga dilumbahon Debata tu Bangso Israel asa unang manomba debata na asing songon na tarsurat di 5 Musa 6:4-5 Tangihon ma, ale Israel, anggo Jahowa Debatanta i, Jahowa Sasadasa do. Jala ingkon haholonganmu Jahowa, Debatam sian nasa roham dohot sian nasa ateatem dohot sian nasa gogom. Angka debata baal do sisombaon ni angka bangso sileban na dihumaliang ni bangso Israel. Nang sahat tu tingki on pe torop d pe jolma na mardebata patung na sian bosi, sere nang perak, adong na manomba hau hariara na balga, adong na di goa, manomba batu na balga, adong na manomba dolok, dungi adong na manomba Nyi roro Kidul ima Ratu laut Pantai selatan, adong muse na manomba sumangot ni ompuna na naung mate, dohot na manomba sibolis. Siarsakhonon do angka pangalaho ni jolma sisongon i, mansai torop do pe jolma na dihuphupi pinggolna, rohana, nang pingkiranna asa manomba angka na pinaboa i. Naeng ma martangiuang hita mangido pangurupion ni Tuhan i asa boi hita mamboan hatiuron tu nasida na so mananda Debata Jahowa i dope dibagasan Jesus Kristus. Ido umbahen didok Jesus di  Johannes 10: 16 “Adong dope angka birubirungku na asing, na so sian bara on. Ingkon dohot do angka i togihononku; tangihononnasida do soarangku, dung i gabe sada punguan ma i jala sada ma parmahan” Tujuan ni Jesus sian HataNa i ima asa sude tahe angka manisia i manangihon Barita na Uli jala diantusi dungi lam tamba bilangan na porsea jala dapotan haluaon marhitehite Jesus Kristus. Markus 16:15 “Jadi ninna ma mandok nasida: Laho ma hamu tu liat portibi on; jamitahon hamu ma barita na uli i tu nasa na tinompa.” Alai molo sapala naung dipangke Debata hita angka siihuthon Kristus naeng do torus semangatta i laho mambaritahon Barita na Uli i, nang pe nian godang do angka ambatambat nang hamaolon laho pasauthon hararat Barita na Uli i, boi do godang na mambahen mabiar rohanta. Ai satia do Debata songon Dolok partanobatoanta Ibana, na tau mangatasi hasusaan, hamaolon nang biar ni rohanta (ptds. Pslm.86:11-17; Pangk.2:10; Rom.8:18). Ai didok Tuhan Jesus do taringot tu realitas ngolu na di hasiangan on, rap tubu do jala magodang eme dohot simaremeeme i, ima angka na porsea (anak ni Debata) dohot angka anak na so porsea (anak ni sibolis i) (Mat.13:24-30, 36-43). Lapatanna ngolu ni halak na porsea i ndang boi malua sian ragam hamaolon nang hasusaan. Sai ro do utiutian ni sibolis nang poribi on laho mangelaela na porsea i. Alai adong do tingkina ima tingki ni Debata laho maniaphon jala manirang ise do eme dohot simaremeeme. Ala ni i angka na porsea sai benget do ibana laho manaon haporsuhon i huhut paimahon tingki ni Debata, ndang sai humalaput be rohana, manang godoron alai sai marpangkirimon na mangolu do rohana tu Jesus Kristus i (Rom.8:12-25; 2 Ptrs.3:9-14). Pilippi 2:9-11 “Ala ni i do dipatimbo Debata Ibana jala dibasabasahon tu Ibana Goar na sumurung asa nasa goar, asa somba tu Goar ni Jesus nasa ulu ni tot, na di banua ginjang i dohot na di tano, nang na ditoru ni tano, jala asa nasa na marsoara marhatopothon: Jesus Kristus do Tuhan, bahen hasangapon ni Debata Ama”. Amen.

Jumat, 11 Juli 2014

Bahan Jamita Epistel Minggu V Dung Trinitatis, 20 Juli 2014

Dang Adong debata Dungkon ni Jahowa
Mateus 13: 24 – 30, 36 – 43

   a. Ia turpuk ta on ima sada umpama ni Tuhan Jesus sian na pitu umpama na tarsurat di Mateus 13 namanggombarhon taringot tu harajaon banua ginjang i. Hira adong do hadosan ni turpuk on tu Markus 4: 26-29 i ma taringot tu pangalaho ni Harajaon ni Debata (songon pambahenan ni halak na manaburhon boni tu haumana), dung marparbue boni i jala matoras, dapot ma tingkina gotilon, disuru ma panabi laho papungu hasilna. Alai laos ihut do nang halak na asing, i ma sibolis manang angka parjahat manaburhon boni simaremeeme di holangholang ni boni na denggan i jala rap tubu jala rap magodang. Marhite turpuk on naeng dipatorang Tuhanta i do taringtot tu ‘tantangan dohot Krisis’ na ingkon masa ditongatonga ni angka na porsea na ro sian angka parjahat manang musu ni Tuhanta i. Dijolo ni turpuk on (bindu 12) tung tangkas do boi idaonta krisis haporseaon na masa ditongatonga ni angka na mangihuthon Tuhan i, na ro sian angka parise dohot siboto surat na sai berusaha laho manegai haporseaon jala asa unang porsea di Tuhan Jesus songon Anak ni Debata. Sian segala macam usaha do dipatupa panggugai i (sibolis i) asa unang diantusi jolma i lapatan dohot nilai nilai ni Harajaon ni Debata ninna angka na malo. Ia tujuan ni umpama on, ima laho papatarhon Harajaon Banua Ginjang, di ngolu ni halak na mangihuthon Jesus, asa lam tangkas pangantusion ni jolma i jala lam margogo laho mangadopi ragam ni krisis haporseaon i.
     b.      Molo tajaha turpukta on dohot na tarsurat di Markus 4: 26-29 hira dos do isina; ima taringot pangalaho ni Harajaon ni Debata, songon pambahen ni halak na manaburhon boni tu haumana. Guru di Debata do hauma nang boni na sinaburhon i, jala dung dapot tingkina laho gotilon suruon na ma panabi laho papunguhon hasil manang parbue ni boni i. Sai matua bibit na denggan do saburhononhon ni parhauma i tu haumana, ai bibit na denggan do sada penentu tu hasil na denggan. Alai na so pamotoan ni parhauma i ro do angka parjahat, i ma sibolis na sai martahi manegai, disaburhonma boni ni simaremeeme (zizanion; di hata Junani na hira dos dohot lalang manang simaremeeme di hata Batak) di holangholang niboni na denggan i. Malo do sibolis manaburhon boni na roa i, jala ndang martanggung jawab. AI manigor ditinggalhon, tarsongon ulaon ni provokator na sai lempar batu sembunyi tangan, alai ujungna tarida do hau sian parbuena, ai dung marbuhu tano jala martahi boltohon eme i tarida ma perbedaan ni eme dohot simaremeeme.
    c.       Ditahi roha ni angka pangula ni hauma i do naeng palunggukhon simaremeeme i, alai diorai nampuna hauma i do nasida, so tung maon dohot tarbutbut eme na sinaburhonna i, heran do angka pangula i sian dia haroro ni simaremeeme i. Boasa diorai angka pangula i laho mamusa simaremeeme i? Alusna, mungkin ala naung sanga mardomu uratna, ala ni holan sada na ma dalan, tumagon ma dipasombu sahat tu tingki gotilon asa boi sirangon eme dohot simaremeeme i. Eme tu sopo alai simaremeeme tu pamurunan (Mat.6: 30). Marlapatan do ia pandohan on na dipaloas Debata do mangolu nang parjahat i. Ndang na lomo roha ni Debata ingkon rap tubu boni na denggan i dohot boni ni simaremeeme i, alai jolma i do na olo gabe hatubuan ni simaremeeme i, jala nunga sanga magodang eme dohot simaremeeme antong pinaima ma tingki gotilon, ai dung ditingkina dohonon ni nampuna hauma i ma asa jumolo dipalunggukhon simaremeeme i asa ditutung jala eme na sian boni na denggan i dipapungu tu sopona ( i ma surgo i). Pos do roha ni Debata atik pe rap tubu eme dohot simaremeeme i disada hauma, alai ndang mate anggo eme i, lapatanna boi do rap saluat na porsea dohot angka na so porsea, alai ingkon tongtong ingoton ni na porsea i na Debata Jahowa  mual ni sude hangoluan. I do tujuan ni nampuna hauma i umbahen na diorai angka pangula na laho mambutbut simaremeeme i di na so tingkina, sotung maon dohot tarbutbut nang eme na denggan i so jolo dapot tingkina.
     d.      Hita jolma na di portibi on do na gabe hauma inganan panaburan ni Barita Na Uli i, jala rohanta i ma na gabe hatubuanna. Debata do nampuna Harajaon Banua Ginjang i, na digombarhon songon sada halak na manaburhon boni na denggan tu haumana. Jala Debata do marsuru Anak-Na Tuhan Jesus Kristuis ro tu portibi on laho manaburhon boni na denggan i ma Barita na Uli, laos dohot do nang angka panurirang nang apostel dohot angka parhalado disuru manaburhon Barita na Uli i tu sandok liat portibi on. Alai soluk na so pamotoan ni jokma i ro do sibolis ima parjahat i lahomanaburhon boni simaremeeme; ima pangalaho na jat dohot dosa, idaon sai songon pangula na tutu sibolis i hape babiat panoro do laho manggugai roha ni jolma i. Rap mangula do Debata nang sibolis i diroha ni jolma i, dilehon do di hita jolma kehendak bebas laho mamillit manang dalan ni Debata do manang dalan sibolis i? Alai taingot ma dung dapot tingki ni Debata (akhir zaman) patar do sude di adopan ni Debata; ise simaremeeme dipasahat doi tu api uhuman na salelengnilelengna, ise eme (angka na porsea) ima na sahat tu hangoluan saleleng ni lelengna. Ala ni laho mandopang  tahi ni sibolis i, taoloi ma Debata na mangalehon TondiNa ima Tondi Parbadia laho margogoihon hita asa boi ujionta ganup tondi nang angka ajaran-ajaran na berkembang dijaman on songon na nidok di 1 Johannes 4:1 Hamu angka haholongan, unang ma ganup tondi haporseai hamu; unjuni hamu ma, manang na sian Debata angka tondi; ai nunga borhat torop panurirang pargapgap tu portibi on.(ptds. 1 Tess.5:21)
      e.      Pangungkapon 2:7 Ditangihon na marpinggol ma na nidok ni Tondi i tu angka huria: Na monang i ma bahenonku manganhon parbue ni hau hangoluan, na di Paradaiso ni Debata! Ala marsiranggut do hita di portibi on mangalo musu ni haporseaon na ro sian duru dohot sian bagasan dirinta. Sian duru boi do i marrumang angka parpoda haliluon, ro diangka tondi ni zaman. Sian bagasan dirinta boi do i marrumang ginjang ni roha, roha diri (egoisme), late, elat, teal, pangiburuon, dna. Sudena i ingkon sitaluhononta marhitehite na tinggil pinggolta tumangihon panogunoguon ni Tondi Parbadia laho manangkasi lomo ni roha ni Debata sian HataNa nang PatikNa. Sian Tondi ima jaloonta hagogoon patauhon hita marbenget ni roha dohot marlambas ni roha (ptds. Gal.5: 16-23). Nang pe leleng paraloanta di portibi on, ndang jadi sumurut hita, alai torus do hita marsiranggut laho mempertahanhon haporseaonta i (ptds. Ep.5:8,16; 6:11-13) Ayat 43 Di ari i ma marsinondang angka partigor songon mata ni ari di harajaon ni Amanasida. Hamu angka na marpinggol, pinggol hamu ma i. Ala ni i angka na marpinggol ditangihon ma soara na manjou sude jolma (ptds Mat. 3:2-3 ) nang tarlumobi angka siihuthon Kristus. Taingot ma Patik ni Debata tu hita (2 Musa 20: 1-5), jala nang dipaingot di Jesaya 44: 6-8, asa jamot hita nueng dijaman on boi do tarelaela jolma i manang angka na porsea i molo so tangi di soara nang di Hata ni Debata. (Mateus 28:18”.....Nunga sahat tu Ahu nasa huaso na di banua ginjang dohot na di tano on.”)  Jesus ima Debata, ima Tondi Parbadia manang Hasitolu sadaon ni Debata, Na Maha Hadir manang Omni Present, ndang boi  dibatasi manang aha pe. Nunga ro Kristus  i mangaroro hita sian haholomon i jala paunsathon tu bagasan Harajaon ni Anak haholongan ni rohaNa, dipaunsat sian parhatobanon tu haluaon, dipaunsat sian uhum tu hasesaan ni dosa. Dipaunsat sian gomggoman ni sibolis tu gomgoman asi ni roha ni Debata. Manang ise dapotan hasesaan ni dosa, nunga dapotan sude silehonlehon dohot haluaon sian Debata. Ala ni i tapangido ma asa digohi di hita pantas ni roha mananda lomo ni roha ni Tuhan i jala tinggil hita manangihon soaraNa, jala tahatindanghon ma ndang adong debata dungkon ni Jahowa. Amen.

Kamis, 10 Juli 2014

Bahan Jamita Minggu IV Dung Trinitatis, 13 Juli 2014

Manangihon, Mangantusi Jala Marparbue
Mateus 13 : 1 – 9, 18 – 23
     a.       Dibagasan jamita ni Jesus sai dipasahat do angka umpama laho patangkashon tujuan ni jamitaNa i asa na umbegesa mangantusi. Jala sai jotjot do dipahombar tu keadaan na masa di lingkungan manang di hutana i. Isarana songon na dibagasan turpukta on, dipatorang Jesus taringot Harajaon ni Debata marhite boni na sinaburhon sahalak panabur. Angka na malo mandok ia namanangihon jamita ni Jesus hatiha i, ima angka partano darat na naung manaleseihon ulaonna di ladang huhut laho tu topi ni tao i. Disi ma kesempatanni Jesus laho hundul di sada parao di topi ni tao i asa manjamitai nasida. Sian umpama ni Jesus taringot tu sahalak panabur namanaburhon bonina tu tano adong piga piga hal na mansai ringkot siparrohahononta. Isarana : mamereng jala ndang diboto; manangihon alai ndang dijangkon jala ndang diantusi.
On ma jamita ni Jesus berupa sindiran manang kecaman dan hantaman terhadap situasi krisi haporseaon ditongatonga halak Jahudi. Ndang parduli nasida di haporseaon dohot ajaran laho mangihuthon dalan ni Tuhan i. Tarlumobi tu angka halak sijogal rungkung (orang bebal) ima na na so marpinggol, na so olo umbege, na marsimalolong alai ndang marnida jala ndang olo mangantusi. Ido tujuan ni jamita ni Tuhan Jesus asa marhamubaon ni roha  angka halak na jat i (bertobat). Molo so marhamubaon ni roha, Harajaon ni Debata pasahat uhuman di ari na parpudi i. Nuaeng tasulingkiti ma jolo boni na sinaburhon:
      b.      Na madabu tu topi ni dalan. Boni i digombarhon do i Hata ni Debata na pinasahat tu manisia. Molo didok ditopi ni dalan, ima angka naung manangihon Hata ni Debata, alai ndang diantusi jala ndang diparrohahon. Dungi ro ma angka pidong laho mamarguti angka boni i sahat tu na suda sude. Molo angka pidong i manggombarhon pangalaho ni Sibolis, na mansai mura paliluhon angka jolma sian Hata ni Debata. Boasa masa si songon i ? Taingot ma na masa di Buku 1 Musa taringot tu si Josep, anak haholongan ni si Jakob. Digadis angkak hahana do ibana tu bangso Misir, dungi dihurungkon disi. Dibagasan hurungan i masitandaan do ibana dohot silompa sagusagu, jala dipaboa silompa sagusagu i do nipina tu si Josep; “huhunti do di bagasan nipingku tolu hirang martinditindi marisi sagusagu di atas ulungku, Ianggo hirang parginjang i marisi ragamragam ni sipanganon ni raja Firaun, pinajadijadi ni pangalompa, hape ro angka pidong manurbingi sian hirang na di atas ulungki”. Dipatorang si Josep ma lapatan ni nipina i: “Di bagasan tolu ari on dope, pisikkonon ni raja Firaun ma ulum sian ho, jala gantungonna badanmu tu hau, gabe panganon ni angka pidong sibukmu sian ho”.( 1 Musa 40: 16-19). Boasa masa songon i tu silompa sagusagu i ? ima siala dipasombu ibana pidong i manurbingi sagusagu i, ima halak na gale na so margogo palaluhon sibolis i. Laos ido natinaringotan ni Jesus di umpamana on, angka halak na paloas sibolis mangelaela ibana, na manggugai Hata ni Debata dibagasan rohana na so olo mangaloha angka pidong i. Ala ni i unang ma taloas Hata ni Debata  dohot parsaoranta dohot Debata diparguti manang disegai  sibolis i.
     c.       Na deba, tu tano na batu on do madabu. Memang tubu do boni i, alai ndang marurat. Ala ni i ma tingki sinondangan mata ni ari, gabe mahiang do boni jala malos, tudos ma i naung mate. Gombaran on patuduhon kewaspadaan tu angka halak na manangihon Hata ni Debata jala manjanghonsa dibagasan las ni roha, alai ndang  marurat jala ndang manahan, holan satongkin sajo. Molo ro hamaolon manang pangaleleion  siala Hata ni Debata, sai mura do muba rohana manadingkon haporseaonna (ay.20-21). Sian hatorangan ni Jesus naeng pabotohon sikap na tahan uji, manahan mangadopi hamolon, pangunjunan dohot elaela ni sibolis ima na halak na olo manjangkon Hata ni Debata
    d.      Boni na madabu tu parsihupian i. Hira dos do tu na madabu tu tano na batu on. Parsihupian i do na manindi boni ni eme i asa mate. Ndang pola ragu hita disi, mate do boni na songon i ujungna. Gombaran on ima patuduhon halak naung manangihon Hata ni Debata, ndungi ro ma panghalsohonon ni portibi on dohot pangela ni mammon manang arta na di portibi on umbahen so marparbue (ay.22). Halak si songon on tong do ndang tahan uji mangadopi pangunjunan. Holan parasinganna dison dipahombar parasingan ni boni ni eme (Hata ni Debata) dohot arta nang angka naringkot di hajolmaon. DI halak sisongon on ummarga do ngolu ngolu siganuyp ari nang angka artana i sian sihol ni roha manjangkon Hata ni Debata.
     e.      Dung i boni ni eme na madabu tu tano na denggan. Tano na denggan ima tano inganan niboni ni eme i asa gabe martumbur, magodang jala marparbue. Adong ma parbuena na saratus hali, onompulu hali, dohot tolupulu hali (ay.8). Halak sisongon on ma na olo tumangihon Hata ni Debata jala mangantusi asa boi ibana marparbue (ay.23) marlompit ganda. Lapatanna halak na tumangihon dohot na mangantusi Hata ni Debata naeng ma marparbue, manang marlaba. Dison ma gombaran ni halak na sai satia manjalo dohot mangantusi Hata ni Debata (boi tapatudos tu pandohan ni tuanna tu naposona di umpama taringot tu talenta di Mateus 25: 14-30).
f.        Halak Na porsea dibagasan Jesus Kristus naeng ma gabe halak na marroha ditingki manangihon Hata ni Debata na gabe hasintongan dibagasan ngoluna, dungi diulahon ma manang na mangoloi Hata ni Debata. Molo ditangihon do Hata ni Debata alai ndang diulahon dos do i tu hamagoan (boi tapatudos tu umpama ni Jesus tu sahalak na marroha na pajongjong bagasna diatas batu mamak; Mateus 7: 24-27). Hata ni Debata naung tinangihonna naeng ma antusanna aha do lapatan ni i asa tau ibana marparbuehon parbue na denggan, asa adong lapatan ni haporseaonna mangihuthon Jesus dipardalanan ni ngoluna tu halak na dihumaliangna. Jakobus 2 : 26 “Ai songon daging i na mate, anggo so martondi; songon i do mate haporseaon na so marulaon”.
     g.       Sian Hata ni Debata i do na gabe sinjatanta laho mandopang nasa utiutian ni sibolis nang portibi on na boi manegai roha nang pingkiranta molo so manat /jaga hita disi. Setiap orang yang mau mengambil tindakan untuk hidup sesuai gaya hidup Tuhan Yesus Kristus maka sesungguhnya ia sedang membangun sebuah fondasi kehidupan yang kuat, karena keadaan dunia yang sudah semakin rusak saat ini bisa menjadi sebuah ancaman yang serius yang bisa menyeret setiap manusia yang tidak memiliki fondasi kehidupan yang kuat jatuh terus menerus didalam dosa yang semakin dalam dan pada akhirnya akan binasa dalam kekekalan. Halak Kristen naung mangantusi Hata ni Debata dungi patorangonna tu halak na asing, na marlapatan Hata ni Debata naung jinalona i jala diantusi naung marparbue. Alai asing ni i godang do angka tantangan asa marparbue halak Kristen i, ido umbahen dipaingot asa tahan uji, manahan mangadopi angka ambatambat. Sude hararat Barita na Uli sai mangadopi tantangan do sian masa ni Jesus dohot huria na parjolo i sahat tu tingki nuaeng. Godang do na marsiak bgai, na pinasiaksiak, na dilelei, dipusa jala dipaburuburu, dohot na dihurungkon ala mambaritahon Barita Na Uli i. Asing ni sian luar i, adong dope  tantangan sian bagasan dirinta; ima hamoraon, hagabeon, nang angka arta na di portibi on laho manait rohanta jala paliluhon haporseaonta mangantusi Hata ni Debata. Taingot ma na masa di Jesus na marpuasa 40 ari 40 borngin dungkon i diunjuni sibolis i ma Ibana tolu hali (Mat.4:8-11), alai ndang olo unduk Jesus tu Sibolis i. Epesus 5:15-16 “Antong, manat ma hamu mamereng manangkasi parulaonmuna; songon angka na marroha, unang ma songon angka na hurang roha!Parhaseang hamu ma tingki, ai ari hasusaan do nuaeng”.Alani i di hita na porsea, memang ringkot dope di hita na diportibi on laho pangkeonta, alai ndang i na manontuhon tu Tuhan i. Ala ni i tapangke na diportibi on laho pasangaphon Debata, ala ni i tujuan pokok ni ngolunta ima asa laho mamuji Debata. Tapahombar tu Psalmen 65 : 2-14; mamuji Debata, siala Debata do na pabornokhon tano on ro di isina pe, jala sian portibi on do Debata mamasumasu hita asa boi hita mangolu dibagasan las ni roha.
     h.      Naeng ma jaga hita angka siihuthon Kristus asa marroha laho manangihon, magantusi hasintongan ni Hata ni Debata laos marparbue. Asa unang gabe jolma na terjebak hita tu pangantusion na marpengpeng taringot hasalaan nang dosa pe. Ala ni i naeng lam togu marurat Hata ni Debata dibagasan haporseaonta asa unang mura mura diumpat sibolis i sian hita ala ni i didok do di Pangungkapon 2:10-11 “Unang habiarhon angka haporsuhon na naeng ro! Dabuon ni sibolis ma deba sian hamu tubagasan hurungan, asa tarunjun hamu, gabe tarsosak ma hamu sampulu ari lelengna. Sai burju ma ho rasirasa mate; dung i lehononku ma tu ho tumpal hangoluan i! Ditangihon na marpinggol ma na nidok ni Tondi i tu angka huria: Ndang mahua na monang i bahenon ni hamatean na paduahon i!”.
i.         Songon topik di Minggunta : Manangihon, Mangantusi Jala Marparbue, ala ni i dipaingot Jesus do muse “Angka na marpinggol” tinggil ma mananginangi Hata ni Debata unang ma tinggil tumangihon sibolis i. Na gabe sungkunsungkun di hita, Boha do hita asa boi Manangihon, Mangantusi Hata ni Debata jala Marparbue ? Hea do sahalak ruas manungkun tu pandita songon on: “Amang panditanami, molo hujaha Bibel on ndang boi iba tahan sajom manjahasa, olo do pintor mondokondok iba, hape molo jinaha koran manang majallah boi do iba tahan manjahasa, boasa boi songon i ?” Dung i dialusi pandita i ma: “Memang na tajaha di Bibel i, ima Hata ni Debata do i, ndang boi hita manjaha i molo sian pingkiran manang roharohanta sambing, naeng ma mardongan Tangiang mangido Tondi ni Debata ima Tondi Parbadia mandongani hita, asa dipatiur roha nang pingkiranta mangantusi HataNa i. Ala ni i asa boi hita Manangihon, Mangantusi Hata ni Debata jala marparbue, ingkon mardongan Tondi Parbadia i do hita. Epesus 1:17-18 “Anggiat dilehon Debata ni Tuhanta Jesus Kristus, Ama ni hasangapon i, tu hamu Tondi hapistaran dohot pangungkapon mananda Ibana. Dipatiur ma mata ni rohamuna, asa diboto hamu rumang ni arta sihirimon sian panjouonna i ro di surung ni hasangapon, siteanon ni angka na badia i.” Ido umbahen diondolhon Martin Luther ‘Sola Scriptura” (Hanya melalui Firman Tuhan /Alkitab) Debata manghatai tu hita. Molo ro hita mangadop Habangsa ni Debata marhite tangiangta i naeng ma antusanta laho manangihon sangkap dohot lomo ni roha ni Debata (Luk.22:42b “......Alai unang ma rohangku saut, roham ma!”), ala ni i molo martangiang hita ndada asa holan hatanta ditangihon Debata, alai boha do asa tapahombar tu pangidoan dohot lomo ni roha ni Debata. Martangiang lapatanna : tinggil tumangihon Debata, huhut mangantusi jala gabe marparbue. Amen.

Minggu, 06 Juli 2014

Bahan Jamita Evangelium Minggu III Dung Trinitatis, 6 Juli 2014

Partalup Jala Parasiroha Do Jahowa
Mazmur 145: 8-14

a.       Debata Sitompa Saluhut. Jotjot do hita mandok sidohononta molo adong na nihilala, sonangmanang arsak pe taho i. Ia ParPsalmen on dibagasan turpukta on manghilalahon denggan basa ni Debata dipardalanan ni ngoluna. Jala on ma ende pujipujianna tu Debata Jahowa siala dihilalahon ibana do pangaramotion ni Debata. Jala dibuhai do pamujionna marhite na mangarahon sude jolma na umbegesa taringot angka na tinompa ni Debata. Ditompa Debata do langit dohot tano on, ro di sude pangisina mansai uli jala teratur sude parhusoranna. Hea do dipatorang sahalak motivator taringot tu hajongjongan ni manisia di angka na tinompa ni Debata. Dibuhai ibana patoranghon marhite “in focus” patoranghon ukuran ni angka benda – benda langit di angkasa. Dimulai ma sian ukuran ni bumi, dungi angka planet di tata surya sahat tu mata ni ari  dohot angka galaksi. Ternyata portibi on mansai metmet situtu diperbandingkon dohot angka benda benda ni angkasa i. Molo digambar “in focus” boi dohonon ukuran ni bumi doshon tu debu, manang monis gellengna. Hape boi tabayangkon di bumi do hita mangolu jolma naniasianNa i dohot angka natinompa na asing. Ihut ni i angka na tinompa ni Debata dibagasan portibi on pe ndang sude dope boi di explorasi manang diteliti manisia, mansai godang dope angka binatang manang natinompa ni Debata na porlu sibotoon ni jolma. Sian na boi berengon ni mata sahat tu angka na so boi niida mata alai ingkon marhite alat bantu mikroskop mamerengsa. Ima buktina keluarbiasaan panompaon ni Debata. Patut ma antong naung dihilalahon par-psalmen on do sebagahian angka na tinompani Debata i bukti nyata asa marlas ni roha ibana.
b.      Dihaholongi Debata do angka na tinompaNa. Ndada holan na manompa Debata alai huhutdo diramoti angka na tinompaNa i, ndang dipasombu boti, alai diatur do dohot denggan parhusoran ni angka na tinompa i. Asa boi berkembang jalan mardalan saluhutna hombar tu lomo ni roha ni Debata. Jala tarlumobi ma natu hita jolma, songon sada mahkluk na tertinggi sian angka na tinompa i. Patut ma antong mansai arga hita diadopan ni Debata. (Psl.116: 15; 1 Kor. 7 : 23; ) Didok di Psalmen 8:4-5 “Molo hutailihon langitmi, angka jadijadian ni jarijarim, bulan dohot bintang, angka na pinaulim. Tung aha ma nian jolma i, umbahen pola ditaringoti roham ibana? Jala anak ni jolma i, umbahen pola diebati Ho?” Tarlumobi sahat do pangargaonNa tu hita jolma asa malua hita sian dosa dosanta. Dungkon madabu tu dosa jolma na parjolo i ima si Adam dohot si Hawa, gabe tubu dibagasan dosa ma sud epinompar ni jolma i. Ala ni i ma dilehon Debata dalan asa malua hita sian hamatean dohot dosa i, asa tu hangoluan na saleleng ni lelengna hita. Ima na pinaboa Barita Na Uli di Johannes 3:16Ai songon on do holong ni roha ni Debata di portibi on, pola do Anakna na sasada i dilehon, asa unang mago ganup na porsea di Ibana, asa hangoluan na salelenglelengna di ibana”. AnakNa i ima Jesus Kristus ro tu portibi on patuduhon dalan haluaon sian dosa dohot hamatean i asa sahat hita tu hasonangan ima Paradeiso i. Alai ndang sude jolma mangantusi dalan ni Debata i. Adong do na manjalo jala porsea dohot malua, adong do na raguragu manghaporseai Debata sai adong do pe roha na bonosan, susa, jala dibagasan biar ngoluna, lao tu datu na pistar manungkun masa depanna. Adong do na bulus manulak asa gabe tu hamagoan jala ngoluna gok hajahaton doht hahormuson. Ala ni i angka siihuthon Kristus diarahon par-Psalmen on hita asa laho manghatindanghon haluaon na binoan ni Debata dibagasan Kristus songon credo ni par-Psalemn on di bagasan turpuk on, ringkot do:
c.       Sidok Mauliate siala saluhut. Angka joma na tau mandok mauliate ima jolma na manghilalahon denggan basa ni Debata dipardalanan ni ngoluna. Molo diboto sasahalak mandok mauliate tu donganna jolma nang tu Debata, dipatuduhon do disi sikap na so mampu ibana patupahon sisongon i, dungi tarurupan ibana di ngoluna, jala las rohana boi dapotna so pola loja ibana. Jala boi do sidok mauliate ala marhasil na niulana; songon pandohan ni halak Batak “Sinur ma Pinahan, Gabe na ni Ula”. Ala ni i unang lupa hita diangka pasupasu ni Debata na tajalo i. Ai jotjot do na deba jolma nang tarlumobi halak Kristen molo mangihuthon Tuhan on, angka na taboi ma, jala angka na denggan i, alai molo ro parmaraan dohot hausasaan, ndang olo mandok mauliate. Hape jotjot do Tuhan i mangalehon dalan HOLONG Na marhite ragam angka na masa, manang marhite dalan las ni roha nang arsak ni roha,, nang marhite na denggan manang na so denggan pe di roha ni jolma i. Hape molo tajaha di Pangungkapon 3: 19Ai nasa na huhaholongi, angka i do hupinsang jala huajar. Antong, haringkothon ma na paubahon roha”. Lapatanna olo Debata maminsang mangajar i hita marhite ragam angka na masa, tarmasuk sian angka pengalaman na paet sahali pe. Isarana molo tataon pe na hansit, nda gabe ajarajar i tu hita asa jora mannag ndang mangulahon na so patut be maradophon dongan jolma nang tarlumobi maradophon Debata ? Tabereng ma boha do sikap ni Debata tu Bangso Israel na sai maol ajaran ni Debata, sian Misir tarbuang do pe muse dungkon piga taon tu Babel, ima siala jungkat ni roha ni bangso i. Marhite na masai asa mulak roha ni Bangso Israel marhatopothon hagogoon ni Debata na tau paluahon nasida sian hasusaan i, dipaboa Debata barita haluaon nasida marhite angka panurirang. Laos songon i do na taadopi siganup tingki nang siganup ari, molo madabu pe hita tu ragam hamaolon, napatut gabe guru do i di hita asa unang tarulang muse, jala asa lam pasoholothon diri hita tu Debata. Ido umbahen nga somal tabege pandohan peribahasa “Pengalaman adalah guru yang terbaik”, diajari Debata dohita marhite angka pengalaman na masa i asa unang be madabu hita “pada lobang yang sama” (unang mangulahon hasalaan nang dosa i be). Ala ni sidok mauliate ma hita disaluhutna i. Unang ma antong songon na sampulu na huliton naung dipamalum Jesus di Lukas 17: 11-18, holan sada do na tau mandok mauliate. Ala ni i unang ma lupa hita mandok mauliate tu Debata siala naung ditobus do hita sian angka dosanta umbahen namalua hita.
d.      Marasi ni roha songon Debata Ama i. Angka naung pinalua ni Kristus naeng ma sadar di hajongjonganna ndada holan sijalo haluaon, ndada holan sijalo pasupasu, alai naeng ma dipatuduhon hajongjonganna songon singkat ni Kristus tu tongatonga portibi on. Ido asa huria ni Kristus jongjong di portibi on gabe dalan ni Tuhan i laho pararathon Barita Nauli. Hajongjongan nibagas joro manang gareja pe ditonga ni masyarakat nang portibi on nunga gabe dalan patandahon Kristus jongjong di portibi on, jala ihut do muse diigil sian angka siihuthon Kristus laho mambaritahonsa marhite panghataion, parsaoran dohot karejona ditonga ni masyarakat. Sikap ngolu ni angka siihuthon Kristus i do siberengon ni torop jolma, laos ido gabe jamita namangolu na pinarrohahon angka halak, tingkos do manang ndang gabe siihuthon Kristus. Naeng ma dipatuduhon dohot kepedulian nang panadatapanna di angka na humurang di lingkunganna. Ndada gabe masipasombuan halak Kristen diangka na humurang; termasuk kepedulian mangurupi angka na pogos, na so madihadiha, na marasi roha tu angka na dibagasan haholomon. Sadalan ma songon na pinaboa Jeremia 29:7Ringkoti hamu huhut hasonangan ni huta habuanganmuna na hubahen i, jala tangiangkon hamu nasida tu Jahowa, ai molo marhasonangan huta i, marhasonangan ma dohot hamu”. Molo tahilalahon do angka na uli na denggan na pinatupa ni Debata dibagasan ngolunta songon na hinatindanghon par-Psalmen on, naeng do i tapaboa jala tapatuduhon sian pambahenanta tu dongan jolma. Molo marasiniroha Debata, ndada ala ni burjunta i manang ala ni sian hita, alai sian Ibana do sude i, so panagaman ni jolma do sude nabinahen ni Debata. Patut ma hita marlas ni roha muse siala ndada holan tyu hita angka na porse hape dilehon pasupasuNa dohot do nang tu saluhut pardosa, na so porsea manang na diduruni huria ni Tuhan i, jala sahat tu saluhut portibi on asini rohaNa. Jala dipaingot do hita sian Matius 5: 45-48Asa tung gabe anak ni Amamuna na di banua ginjang i hamu: Ai dipabinsar do mata ni arina tu angka parroha na jahat nang tu na bonar, diparo do udan tu parroha na tigor nang tu na geduk. Ai molo holong rohamuna holan di angka na mangkaholongi hamu, dia ma upamuna? Gari angka sijalobeo, nda songon i do dibahen? Dia do hasurunganmuna, molo denggan hatamuna holan tu angka donganmuna? Gari angka sipelebegu, nda songon i do dibahen? Ipe, ingkon sun denggan do rohamuna songon Amamuna di banua ginjang na sun denggan roha i!” Marhite i naeng ma lam tandi pambahenanta tu dongan jolma nang tu lingkunganta pe marhite na marasi ni roha ima na sian Debata i asa hombar tu nanidokna di Rom 12:2Jala unang gabe sarombang hamu dohot portibi on; alai gabe imbaru ma hamu, dung muba pingkiranmuna, asa tau hamu manimbangi lomo ni roha ni Debata, i ma na uli, na hinalashonna dohot na sun denggan”. Asa hombar tu topikni minggunta: “Partalup jala parasiroha do Jahowa”, tapatuduhon ma na Parasiroha do Jahowa siang angka ulaon nang pambahenanta tu dongan jolma nang tu lingkunganta. Amen.

Kamis, 03 Juli 2014

Bahan Jamita Epistel Minggu III Dung Trinitatis, 6 Juli 2014

Partalup Jala Parasiroha do jahowa
Pangungkapon 1: 12-18
     a.       Ia Buku Pangungkapon ni si Johannes on tangkas do disurathon alamat ni hasahatan ima: na 7 huria di Asia, laos dipatangkas dope di angka hatorangan mangihut ima namargoar: Epesus ( 2:1-7), Smirna (2:8-11), Pergamus (2: 12-17), Tiatira ( 2:18-29), Sardis ( 3: 1-6), Filadelfia (3:7-13) dohot Laodikia (3:14-22). Pangantusion tu huria na 7 (pitu) i ima na manggombarhon hasahatan ni surat i sude angka huria na adong di portibi on na so terbatas di inganan dohot tingki. Ondolan ni surat i ima na patolhashon pangkirimon na mangolu di angka halak na marsihohot di hata ni Debata dibagasan ragam ni parungkilon. Parungkilon naung ro dohot nanaeng masa dope, suang songon i haujungan ni angka na masa i. Dipatariashon pangungkapon ni si Johannes on do hamonangan ni halak na porsea i ima hangoluan na manongtong panghophopon ni Debata.
   b.      Na marhadomuan do turpuk on tu ngolu ni sude huria na dibagasan ragam parungkilon na ro sian tongatonga ni angka ugamo na asing, ajaranajaran sesat dohot sian angka sikap ni panggomgomi na boi mamboan parungkilon bolon tu pembangunan ni haporseaon. Ala ni i sada sikap na jelas, angka na marhatopothon Kristus i do Tuhan (Pil.2:11 “Jala asa nasa na marsoara marhatopothon: Jesus Kristus do Tuhan, bahen hasangapon ni Debata Ama!”) naeng hangoluhononhon di panghataion, pangulaon siapari. Sada jawaban ni ragam ni parungkilon  ima Jesus Kristus haluaon.
     c.       Nunga sian mulana dipaingot Tuhan Jesus, paboa  ganup na mangihuthon Ibana ingkon do rade manaon na hansit (manarita) manang manuhuk silang. Ai didok do di Lukas 21:17 “Hosomon ni portibi on do hamu ala ni goarHu”. Ala ni i molo masa pe na bernit dohot pangaleleion tu angka siihuthon Kristus, ndada hal naimbaru be i, nunga masa i di angka siihuthon Kristus manang tu angka ruas ni huria na parjolo i. Boi do pangaleleion i ro sian dongan na manggoari dirina parugamo na mayoritas laho mandegei angka na minoritas. Jala boi muse do masa disadasada huria; mardalan do angka kebaktian secara teratur, songon i angka pelayanan ni huria, alai ngolu partondion ni ruas i dohot angka pangalaho nang pangulaon siganupari ndang be hombar tu lomo ni roha ni Debata. Angka dosa nama diulahon ganup ari na maralo tu Hata ni Debata naung binegena dohot najinalona, nang pe sai tongtong dipatupa angka pelayanan ibadah. Jala ondo na mengancam ganup huria di partingkian on, pangalaho ni jolma i na so hombar tu angka hasomalan ni parpunguan ni halak Kristen i. Tarlumobi ma i ala tantangan ni ngolu na lam maol, lam porsuk, lam susa, siala angka krisis na berkepanjangan. Lam godang do halak na targogot, na lam maol dapotan ngolu na denggan, lam godang na tertindas ala ni tekanan tekanan hidup na ro sian portibi on. Jala sudena i mambahen lam maol jolma i marsihohot di ‘angka na sintong na jinalona dohot na binegena i ma haporseaonna’ huhut mangaradoti angka na denggan jala paubahon rohana sian na jat.
     d.      Alani i dipatuduhon do tu hita sian turpuk on Alpha (awal) dohot Omega(Akhir); ima na so marmula jala na so marujung, sitompa saluhut ima naung mate jala mulak mangolu: ima Jesus Kristus na gabe pangkirimon ni angka na porsea i. I do umbahen didok Jesus di Johannes 16: 33b “....Haporsuhon do jambarmuna di portibi on; alai pos ma rohamuna: Nunga talu hubahen portibi on”. Tuhan Jesus do nampuna huaso partimbo. Kristus do anak hinsu Daud. Andorang so manaek pe Tuhan Jesus nunga didok hian i tu angka siseanNa, di Ibana do huaso di Banua Ginjang dohot na di tano on, andorang so manaek dope Ibana tu Banua Ginjang (Mat.28:18). Nang pe adong angka huaso di portibi on, alai ingkon tunduk do i tu Ibana dohot sibolis i pe, ido umbahen didok I Korintus  15:55 "Jo hamatean, didia hamonanganmi? Jo hamatean, didia soropmi?" Molo adong pe biar dibagasan roha ni na porsea mangadopi hamaolon nang panaritaan di portibi on, unang ma umbalga biar ni roha i alai asa umbalga ma huaso dohot gogo ni Tondi ni Debata dibagasan rohana, ido asa didok di 2 Timoteus 1:7 Ai dilehon Debata do tu hita tondi hagogoon, tondi haholongon, tondi pangarajaion diri, ndada tondi hatahuton. Molo nunga Tondi ni Debata ima Tondi Parbadia na marhuaso dibagasan ngolunta, patauonNa ma hita mangadopi ragam hamaolon nang ulaon i dibagasan hagogoon dohot habisuhon manang dipatuduhon ma parbue ni Tondi i (Gal.5:22-23).
      e.      Ala ni i na parpudi na ringkot diigil sian turpuk on tu hita angka na porsea i asa tongtong satia mangihuthon Kristus i, burju sahat ro di na mate songon na tarsurat di Pangungkapon 2:10 “Unang habiarhon angka haporsuhon na naeng ro! Dabuon ni sibolis ma deba sian hamu tubagasan hurungan, asa tarunjun hamu, gabe tarsosak ma hamu sampulu ari lelengna. Sai burju ma ho rasirasa mate; dung i lehononku ma tu ho tumpal hangoluan i!”. Na satia ima na tongtong maniop haporseaonna tu Jesus Kristus Sipalua ibana manang aha pe na masa. Molo tamba pe angka haporsuhon dingolunta, dipangido Tuhanta do asa satia hita sahat ro di na mate. Nang huria ni Tuhan i pe molo mangadopi hamolon maang gangguan laho marminggu dohot tenang, jala maol laho pajongjonghon Bagas Joro, naeng paingothon hita do i na raphon Kristus do hita manaon i dohot margogoihon hita. Kuncina ima hasatiaon mangulahon HataNa nang PatikNa i ai Partalup jala Parasiroha do Jahowa (topik Minggu). Amen.

Jamita Minggu Misericordiasdomini – 14 April 2024

Sondang ni Bohi ni Jahowa Manondangi hita      (Cahaya Wajah Tuhan Menyinari Kita) Psalmen 4 : 1 – 9      Hamuna angka nahinaholonga...