Senin, 30 Oktober 2023

BAHAN SERMON EPISTEL MINGGU XXII D TRINITATIS, 5 NOPEMBER 2023 HKBP DISTRIK XXII DELI SERDANG

PASANGAP MA JAHOWA MARHITE

HAMORAON DOHOT DAGINGMU

ROM 12: 1 – 2

 

I. Patujolo.

Ia Buku Rom ima surat ni Apostel Paulus tuhalak Rom na sinuratna di antara taon 56 – 58 AD, i ma sada hatorangan na tangkas taringot tu barita na uli ni Jesus Kristus. Dipungka do surat on marhite panindangion haporseaon tu Jesus Kristus namangihuthon daging ditubuhon sian pinompar ni si Daud. Jala mangihuthon Tondi habadiaon dipapatar do haheheonNa sian angka na mate. Ibana do Anak ni Debata na gok huaso, i ma Jesus kristus Tuhanta i (Rom 1: 311-4). Siala haheheonNa i gabe dipintori haporseaon i ma jolma (3: 28). Paminotrion i ndada holan tu halak Israel, alai dohot do tu bangso non-Jahhudi, ai dijolo ni turpuk on didok si Paulus: “Keselamatan telah sampai kepada bangsa-bangsa lain (11:11) huhut didok ibana muse: “Justru karena aku adalah rasul untuk bangsa-bangsa bukan Jahudi” (11:13). Ia ruas ni huria Rom dua bagian do, i ma halak Kristen asal Rom sandiri, dohot halak Kristen asal Jahudi. Didok penafsir do ia surat Rom on manggombarhon pangarimpunan ni pamaritahonon dohot teologi ni Apostel i. Pola digoari angka pande ia surat Rom on do “Testament ni si Paulus”. Ia di turpukta on dipatorang do songon dia siulaon ni angka na porsea naung dapotan pamintorion ni Tuhanta Jesus.

II. Hatorangan

1)      Ayat 1: Mangasahon asi ni roha (kemurahan) ni Debata do Apostel Paulus mamodai ruas ni huria Rom asa “mempersembahkan tubuh” nasida songon pelean namangolu, na badia jala na tau halomoan tu adopan ni Debata. Ianggo pamelehonon ni daging nunga masa i di Padan na Robi, ima ibadah pamelehonon ni angka pinahan. Pola do naung dipaandar Panurirang Amos songon kritik: Na so dihalomohon Debata pamelehonon ni pinahan (Amos 5: 22). Di turpuk on dipaimbaru Apostel Paulus do pangantusion ni ibadah pamelehonon na di Padan na Robi i tu ha Kristenon. Pelean na sintong didok si Paulus i ma dagingta gabe pelean na mangolu jala na badia. Didok si Roy A.Harisville do di buku Tafsiranna na marjudul: “Roman: Augsburg Commentary on the New Testamen”, hl. 191, turpuk on ndang na gabe latihan moral laho merespon asi ni roha ni Debata, ai molo ido na mangorui lapatan ni pamintorion ni Debata tu hita jolma do i. Antong aha do ? “ima hataridaan ni angka naung pinaimbaru do. Ai angka jolma naung pinintoran ni Debata, angka naung pinaimbaru ma i. Ala ni i marolopolop ma nasida di adopan ni Debata marhite mamelehon daging nasida gabe pelean na mangolu, jala na badia. Ai anggo hajolmaonta na buruk i naung rap tarsilang do i rap dohot Kristus i (Rom 6: 6). Ianggo daging (body) sipelehononta) do i ndang dos i dohot daging (flesh) na marlapatan totalitas ni hajolmaonta i ndang dos i di portibi on. Ia daging sipelehononta i didok do di hata Gorik: “Somata” do, ndada hata “Sarx”. Di teologi ni Paulus hata “somata” manang “soma” do dipangke manggoari tubuh na siparbadiaan ni Debata ( 1 Tess. 5: 23). Ia hata ‘na badia’ dohot “berkenan” dison ndang na marlapatan na boi usaha ni hita jolma mambahen hita badia jala berkenan, alai cara ni si Paulus do i laho mandok tu hita paboa pamelehononta i, i ma “ibadah sejati”.

2)      Pelean na mangolu (persembahan yang hidup) ; Pandohan; “namangolu” dipangke do dison doshon tu pangantusion na tarsurat di Rom 6:4, na mangolu dibagasan ngolu na imbaru. Ngolu na imbaru i na pinahehe ni Tondi Parbadia (Rom 8: 11). Siala angka na porsea i mangolu di Debata do, naung mate do jolma i di dosa (Rom.6:11). Dan karena orang percaya hidup bagi Allah, mereka 'telah mati bagi dosa' (Roma 6:11). Jadi, 'persembahan yang hidup' adalah penyerahan diri kita untuk menempuh kehidupan baru, yang menjauhi dosa dan menentang kuasa dosa itu.

3)      Akhirnya Paulus menulis: "itu adalah ibadahmu yang sejati." Dalam bahasa Yunani: logike latreia. Kata λατρεια - latreia dalam bahasa Yunani umum berarti 'pengabdian', dan kalau dipakai dalam hubungan dengan dewa-dewa bermakna "ibadah'. "Ibadah" dalam arti seluas itu juga dimiliki istilah Ibrani yang dalam Perjanjian Lama (PL) berbahasa Yunani diterjemahkan dengan latreia, yaitu עֲבֹדָה - 'Abodah’ (yang serumpun dengan bahasa Arab yang kemudian diserap dalam bahasa Indonesia 'ibadah'). Maka apa yang dikatakan Paulus di sini berakar dalam Perjanjian Lama. Di sana pun 'Ibadah dalam arti khusus (ibadah dalam bait Allah) tidak dapat dilepaskan dari 'ibadah' dalam arti umum (ketaatan dalam seluruh kehidupan). Demikian halnya dari sudut bahasa: "'Abodah serumpun dengan עָבַד - 'Abad, 'mengabdi'. Demikian pula dari sudut isinya: dalam hukum Taurat dan Kitab-kitab para Nabi ibadah dalam bait Allah merupakan titik pusat ibadah dalam arti umum, yaitu ketaatan pada perintah-perintah Tuhan dan pengabdian kepada-Nya. Dalam Perjanjian Baru ibadah dalam bait Allah tidak ada lagi. Yang tinggal justru ketaatan dan pengabdian itu. Itulah persembahan hidup dan kudus' yang dipersembahkan orang percaya.

4)      Ayat 2; dijouhon si Paulus do tu ruas ni huria Rom asa muba. Ndang na marlapatan na boi ma jolma i ias sian dosa. Ianggo dosa i tongtong gabe realitas ni ngolu do i. Alai na nidokna dison ima asa unang ma bentuk/rumang ni parngoluonta on dos dohot portibi on. Di teologi ni si Paulus memang adong do pikiran taringot haluaon sian portibi na jahat sinueng on (Gal 1: 4), maimaimahon ombas na imbaru (“a new age”)na pinatupa ni Debata. Mangihuthon si Paulus, pangungkapon di bagasan Kristus patuduhon tanda naung ro ombas na imbaru i, ala ni i ombas na nueng dohot ombas na imbaru i rap hadir. Dibagasan ni i, ombas tongtong do mangalehon dalan na pintor tu ombas sinuaeng, jala diujungna muse ombas na imbaru i manggontihon ombas sinuaeng (harrisville, 191). On do na nidok ni si Paulus di 2 Korint 5: 17, naung salpu uhum na buruk. Sedangkan hata “berubahlah” tumangkas muse di hata asli (hata Gorik) “metamorphouste (perubahan bentuk).

5)      Perkataan Yunani νους – nous, yang di sini diberi terjemahan 'budi', muncul juga dalam Roma 1:28, dalam 7:23 dan 25, dan dalam 11:34. Di situ LAI memakai terjemahan 'pikiran' atau 'akal budi'. Agaknya di sini 'budi' dipilih karena dalam hubungan ini artinya memang perubahan kelakuan manusia. bukan perubahan pikirannya saja, Yang dimaksud ialah pusat kemauan kita, yang mengambil keputusan-keputusan yang menentukan tindakan kita (bandingkan Amsal 4:23). Pusat itu perlu dibarui. Telah kita lihat bahwa pembaruan hidup dikerjakan oleh Roh Kudus (7:6; 8:4). Namun, di sini manusia sendiri juga diajak membarui diri.

Bagian kedua ayat ini menyebut hasil pembaruan budi. Tujuannya ialah sehingga kamu dapat membedakan manakah kehendak Allah. Kata kerja Yunani dokimazein berarti: memeriksa, menguji. Ternyata kehendak Allah tidak dengan sendirinya jelas, karena dua alasan:

Pertama, karena dalam kehidupan sehari-hari seorang Kristen dihadapkan dengan berbagai keadaan. Sering sulit baginya untuk begitu saja menentukan sikapnya. Apalagi pada masa kini, dengan perkembangan teknologi yang cepat di berbagai bidang, orang Kristen tidak begitu saja dapat menentukan apakah la boleh menggunakan anekaragam sarana mutakhir. Kita dapat membayangkan perkembangan di bidang medis, atau di bidang teknologi nuklir (masih terlepas dari soal persenjataan). Dalam semua hal itu diperlukan penimbangan matang sebelum kita dapat menentukan (itu pun dengan hati-hatil) manakah kehendak Allah.

Kedua, kita diajak mengusahakan 'budi' kita dalam mencari kehendak Allah, karena Alkitab bukanlah kitab hukum. Alkitab tidak menyajikan kepada kita seperangkat peraturan yang menunjuk jalan kepada orang Kristen sekaligus mengikat mereka. Sebab Injil tidak merupakan hukum yang haru, tetapi justru memberi kita kebebasan anak-anak Allah (Roma 8:15,21).  Berubah ma bentuk  ni ngolunta mangihuthon pembaruan budi, asa boi tapaimbar na dia do lomo ni roha ni Debata. Asa molo tapasada ayat 1 dohot ayat 2 gabe dapot ma dua elemen di hajolmaonta na naeng siparrohahononta, i ma: Mempersembahkan tubuh, Merubah/memperbaharui budi. Tubuh dohot budi patuduhon sandok ngolunta taboan ma tu gomgoman ni Tuhanta, asa tau hita dia do lomo ni roha ni Debata.

III. Sipahusorhusoron

a)      Ringkot do hita ganup nuaeng on merenungkan lapatan ni na mamelehon daging dohot na paimbaruhon roha, ala menyangkut hajolmaon na singkop do i. Asa sandok hadirion dohot panggulmiton ni ngolunta tau pujipujian tu Tuhanta. Asa gabe lomo ni roha ni Debata na gabe sipatujoloonta, jala na gabe suhatsuhat ni pardalanan ni ngolunta.

b)      Turpuk on mamodai hita dohot manosoi hita songon angka anak dohot boru ni Debata naung tinobus ni mudar ni Jesus, naung dipatigor Jesus di jolo ni Ama i, na mangihuthon Jesus dohot angka pangajarionNa. Asa marguru sian Ibana di na marsaor hita rap dohot angka donganta sapamatang ni Kristus.

c)       Topik ni minggunta manungguli hita : “Pasangap ma Jahowa Marhite Hamoraon Dohot DagingMu. Totalitas pamelehon dirii songon naung pinatudu ni Tuhan Jesus Kristus sian diriNa, sumaehon diriNa gabe pelan na mangolu na paimbaruhon ngolunta nang portibi on. Asa angka na porsea tarjou laho pasangap Jahowa marhite hamoraonna dohot dagingna.

Senin, 23 Oktober 2023

Jamita Minggu XXI -D. Trinitatis, 29 Oktober 2023

Marhiras Ni Roha Manghatahon

Barita Na Uli Mangasahon Debata   

I Tessalonik 2: 1 – 8     

 

 

 

a)      Latar belakang ni turpuk on ima siala na binege Ap.Paulus angka barita na so sintong dohot na mangalelei angka ruas nihuria na naung diajari ibana na masa di taon 51. Hamamasa i uju si Paulus dao sian huria na niajaranna i, alai memang nunga ditongos ibana angka naposona songon si Timotius, alai barita najinaona sian Timotius ndang boi dope paposhon rohana. Sai naeng sangkkaponna dope asa pajumpang dohot rua ni huria Tessalonik asa rup marsiajar nasida taringot tu angka parbue ni haporseaon dohot marpanghirimon di parsirangguton na mangihut.

b)      Dipaboa AP.Paulus do taringot tu panindangionna uju maringan ibana di huta Pilipi, direhei nang digosagosa do ibana. Alai marhite panogunoguon ni Tuhan i, tongtong do hot hagogoon nang habaranionna laho pararathon Barita na Uli i. Marhite hajongjongan Ap.Paulus na boi idaonta songon pangalaho ni angka siboan Barita na uli i:

Ø  Sai adong do abatabat, hamaolon, nang haporsuhon na so bolas mambahen AP.paulus gabe gale di na laho pararat Barita na Uli i. Alai baliksa hamaolon i do na gabe peluang di Ap.Paulus. Siboan Barita na uli hot ibana fokus laho palashon roha ni Debata, ndada asa mambahen las roha nijolma. Pangalaho i dipaboa Parpsalmen do i di Psalm 62: 2 Tu Debata sambing do marhuraja rohangku, sian Ibana ro hatuaonku.

Ø  Siboan Barita na Uli ndang dipamanis manis manang dipoles poles hatana. Lapatanna, ndang adong di roha ni Ap.Paulus laho manabunihon hasintongan, manang adong siarophononhon dipudi ni pambaritaonna i.

Ø   Siboan Barita na uli ndang na ahut tu diri, lapatanna asa adong, manang na naeng mambuat paruntungan dibalik ni ulaonna i. Adong halak na mangula di sada ulaon alai adong maksud diarophononhon ima paruntungan, ndang olo rugi. Jala ditonga ni huria boi masa do sisongon i. Ingkon sai adong ma di rohana untung sibuatonna sian ulaon di tonga ni huria.

Ø  Siboan Barita na uli i ndada laho mangalului sangakp. Sipata masa do ditonga nihuria na mandok hata di pesta huria mandok angka halak na di jolo i: “yang dimuliakan”. Hape holan Tuhan i do siparsangapohononhon, ndada manisia manang jolma i. Jadi AP.paulus ndada na laho mangalului sangap asa dipapujipujima goarna tarbarita, alai Tuhan i ma dipasangap jala dipapujipuji.

Ø  Angka siboan Barita na uli i naeng ma burju jala tobok. Lapatanna naung dipasomal Ap.Paulus do asa marburju ni roha, lambok ditongatonga ni ruas ni huria. Ido na naeng berengonta di  komunitas ni angka na porsea nang di pargodungan pe. Tercipta angka na mambahen las ni roha tarmasuk ma sikap na lambok di hata nang di pambahenan songon na siniraan Hata ni Debata. Unang tadok halak Kristen alai parange, parhataan nang sikapta pe dosohon dohot portibi on; kasar hatana, ndang marimpola, asal dipandohi hatana, jala ndang boi mangarajai diri dipangalaho nang pambahenan. Hospitality (keramah-tamahan) naeng tarida di jati diri ni angka siboan barita na uli, nang angka na porsea i.

Ø  Siboan Barita na uli i naeng gok asi ni roha nang haholongon songon haholongon ni sahalak ina na mangaramoti anakhonna dohot na padimundimunsa. Lapatanna ndada na holan pararat Barita na Uli Ap.Paulus alai sandok dipelehon do dirina bulus. Disi ma dipataridahon holong ni Debata marhite angka naposoNa nang angka na porsea i. Songon Jesus Kristus na gabe singkkat ni Debata saor tu portibi on; mamelehon diriNa laho paluahon jolma pardosa i. Jadi angka na porsea hitehte ni Jesus Kristus laho mamboan haholongan ni tu sandok portibi on.

Ø  Siboan Barita na Uli i ingkon mabaor ma jala saor tu angka natinopotna manang tu angka hasahatan Baritana uli i. Mansai jonok do Ap.paulus dohot ruas ni huria na di Tessalonik i ( 2:1,2,5,9,11). Angka pangula ni huria naeng  ma jonok tu ruas ni huria asa marhite i ma botoonta angka na hurang , angka holso, nang angka na masa ditonga ni ruas ni huria. Mabaor di hasadaon ditonga ni huria ima na mamelehon dirina total.

 

c) Hita nahinaholongan dibagasan Jesus Kristus. Topik ni minggunta paboahon: Marhiras Ni Roha Manghatahon Barita Na Uli Mangasahon Debata, Marhite i marsiajar do hita sian Siboan Barita Na uli ima Ap.Paulus tongtong  mangasahon Debata asa margogo jala marbisuk ibana jala marhiras ni roha mamritahon Barita na Uli i. Sian dia do hiras ni rohanta manghatindanghon nang mamaritahon taringot tu Kristus i ? ia so jolo tapangido hagogoon nang bisuk sian Tuhanta i asa tongtong didongani jala dipargogoi hita mangulahon lomo ni rohaNa.

d)  Habaranion ni Ap.paulus lahopararat Barita na uli i, ima siala na tubu sian roha naung manjanghon holong ni ni Tuhan Jesus Kristus i dibagasan ngoluna. Asa saluhut na niulahonna holan laho mambahen las ni roha ni Tuhan i na gabe sitindangi balga ni holong ni Debata tu ibana. Sian i ma marsiajar hita songon angka siihuthon Kristus na tarjou gabe sitindangi ni Kristus ditonga ni portibi on. Hita na naung manjanghon haholongon ni Debata na balga i, asa paradehon dirinta laho manghatindanghon haholongan ni Tuhan i tu sandok portibi on. Amen.

Jamita PARTANGIANGAN / EPISTEL Tu Minggu XXI Dung Trinitatis – 29 Oktober 2023

Marhiras Ni Roha Manghatahon Barita Na Uli Mangasahon Debata

5 Musa 34 : 7 – 12

 

a)        Ia turpukta on ima bagian na parpudi ni Buku 5 Musa on na gabe songon batu parningotan laho manaringoti angka naung jumolo songon si Musa. Asing ni na patuduhon si Josua songon uluan na imbaru ditonga bangso israel, jala batu parningotan i tong manggombarhon parsaoran ni si Musa na so handungdungan dohot raja uluanna ima Tuhan. Naung marumur 120 taon do si Musa uju di hamamatena. Dipeakhon si Musa pe jabatanna i ndada ala ni hagaleon ni pamatang alai ala ni Tuhan i do mangaturhon taringot tu ibana. Ai udut ni didok do taringot tu si Musa : “....ndang pola homur anggo matana jala ndada surut gogona”. Lapaanna, togos dope ibana jala layak mangulahon  ulaonna songon uluan ditonga bangso Israel (ay.7).

b)        Dung hamamate ni si Musa, saluht halak Israel marhabot ni roha, jala pola 30 ari lelengna nasida tumatangis huhut mangandungi. Ai molo di halak Israel somalna holan 7 ari do dipamasa mangandungi na mate (1 Musa 50:10; 1 Sam.31: 13; 1 Taw.10:12). Si Aron 20 ari ditatangisi, holan si Josep do 70 ari diandungi (tudos songon masa mangandungi di tano Misir, 1 Musa 50:3).

c)        Dungkon hamatean ni si Musa, nangkok ma si Josua laho manggontihon manguluhon bangso Israel tu tano parpadanan. Ndada asing be si Josua ditonga ni halak Israel. Andorang so i, naung mangula do si Josua songon naposo ni si Musa (4 Musa 11:28). Songon naposo ni si Musa, dipatuduhon si Josua do dirina songon uluan na marbisuk uju dipangido si Musa ibana labho papunguhon angka halak laho marporang mangalo halak Amalek, jala laos diulahon ibana di do na nidok ni si Musa tu ibana ( 5 Musa 17: 9-10). Marhamonangan do si Josua ala ni Tuhan i na marporang diadopanna jala na mangalehon parporangan i di ibana. Naung diparbohali do si Josua laho manguluhon bangso Israel laho mamasuuhi Tano Parpadanan siala ginohan ni tondi habisuhon do ibana. Hata habisuhon i marharoroan sian hata Heber –‘Hokma’, ima hamaloon dinalaho patupahon parbinotoan i. Hata on dipargunahon laho patuduhon angka na malo pajongjonghon Undung Undung na Badia (5 Musa.28:3; 31:3; 35:31). Sian angka buku ni habisuhon di Padan na Robi songon Buku Poda ima na martudutudu tu “malo di hangoluan”, diboto mamboan dirina asa mampu mandalani ari ni ngoluna, malo mambahen pilian na topet. Malo mamilit dia do ulaon na pinasahat ni Tuhan i, siala sian i do hita dapotan paruntungan, ndang harugian). Ima na dumenggan tu hita sandiri. Pangalaho na hombar tu pilian i ingkon manat do hita laho mangalangka manang mambuat angka haputusan.

d)       Pangalaho i marlangku do i di angka na porsea di Padan na Imbaru nang tu hita di partingkian sisaonnari on. Na martangiang do Ap.Paulus asa dilehon Debata Tondi habisuhon tu huria na di Efesus (Ef. 1: 17). Nang pe tondi i martudutudu tu roha ni jolma, mual ni habisuhon i ima Tondi Parbadia (Jes.11:2). Dilehon do habisuhon tu si Josua na dihaporluhon laho manguluhon bangso Israel dungkon monding si Musa. Panumpahion habisuhon itu si Josua uju ro si Musa mangampehon tanganna di atasna. On ma sada ritual na malambanghon pangojakhonon ni sahalak uluan. Astuanna dison ima pasahathon hajongjongan ni padan sian si Musa tu si Josua. Na mandok, dipabangkit si Josua jala dipadasip laho manggohi ulaonna songon sahalak uluan na imbaru di Israel. Songon Tuhan i na mangaramoti si Musa, laos songon i ma Tuhan i mangaramoti si Josua (Jos.1:5). Marhite i ma asa, angka anak Israel manangihon ibana jala mangulahon songon na diparentahon ni Tuhan tu si Musa. Nang pe songon i, sai diingot do si Musa songon sahalak uluan na mansai luar biasa siala parsaoranna na rosu dohot Tuhan i.

e)        Dipatorang do dibagasan turpuk on, dungkon salpu masa si Musa ndang adong be panurirang tudoshon Ibana (ay.10). pandohan panurirang dison ima sian hata Heber “Navi”; nabi. Na martudutudu tu sasahalak na manjalo panjouon sian Tuhan laho pasahathon na nidok Debata. Ibana ma na disuru Debata dohot tona na sian Debata, songon na somal dipanurirangon i jotjot do didok hata : “songon on  ma Hata ni Tuhan (Jer.11:3;33:2; Jes.48;17). Sahalak panurirang somalna manjalo barita sian Debata marhite nipi manang parnidaan (4 Musa 12:6). Sian pangalaho i na patuduhon ia Debata somalna papatarhon diriNa tu angka panurirangNa marhite nipi dohot parnidaan di partingkian Padan na Robi. Sabalikna marasing tu si Musa na langsung manjalosa sian Tuhan siala ditanda Tuhan i do ibana. Lapatanna Tuhan i do na langsung manghatai tu si Musa soada parhiteanna. Tarlumobi, panguluhonon ni si Musa n mansai luar biasa na tarida sian pambahenanna. Sai ingoton do ibana siala saluhut angka tanda dohot angka halongangan na pinasahat ni Tuhan i tu ibana asa diulahon jala dipatupa di Tano Misir tu si Paraoh, saluhut naposona, jala tu sude bangsona (ay.11). Angka tanda halongangan i ima martudutudu angka bura (tulah) na manahopi bangso Misir (2 Musa 7-12).

f)         Gabe siingoton ma si Musa siala saluhut nabinahenna i angka halongangan bolon, hagogoon nang ondamondam na pinamasana tu saluhut Israel (ay.12). Hagogoon na manompas boi do sada tudutudu tu angka sahit panahit nang halelengse ni angka soldadu ni Misir uju mamolus aek rara ( 2 Musa 15:16). Mansai bahat do angka panurirang bolon na ro muse dungkon ni si Musa songon si Samuel, Elia, Jesaya, Hesekiel, Jeremia, Daniel, Amos, Hosea, Obaja, mansai godang dope. Nasida ma naposo ni Debata na denggan, na burju jala satia. Alai ndang songon si Musa nasida, ala dijalo si Musa do silehonlehon na khusus sian Tuhan i laho patupahon ulaon na bolon di jolo ni Israel.

g)        Topik ni Minggunta mandok : Marhiras ni Roha manghatahon Barita na Uli Mangasahon Debata. Marhiras ni roha do si Musa mangulahon parsuruon ni Debata, dipelehon do sadenggan dengganna dirina tu Debata. Musa ima jolma na mansai balga jala gogo, ndang adong di portibi on songon haserepon ni rohana didok di 4 Musa 12: 3. Didok pe sisongon i siala ditanda si Musa do dirina sandiri, ndang dipalobilaobi manang diorui sian hadirionna. Nabulus bulus i do dirohana. Holan ulaula ni Debata do ibana didok rohana laho manghobasi bangso Israel marhite na manguluhon nasida dohot denggan, jala parhitean nasida tu Debata jala diulahon do na sa tolap ni gogona. Songon angka uluan na targoar di portibi on, ndang mangalului hasangapon si Musa manang jabatan, hape najinou ni Debata do ibana tu arah i, alai mansai borat do dipingkiri ibana laho manjalo panjouon i (2 Musa 3: 11). Jala diujungna ro ma sahalak panurirang Bolon na lobi muse sian si Musa, goarna ma Ima Jesus Kristus (Joh.1: 45). Molo didokdi Buku Heber 3: 3, na layak do Jesus manjalo hasangapon na lumobi sian si Musa. Na hehe do Jesus songon si Musa jala marhite Ibana mangahatai Debata langsung tu jolma na tinompaNa i dibagasan hajolmaon, songon pangidoan nasida ( 5 Musa 18:18). Alai ndang ditanda bangso Israel ianggo Nasida dung sorang Jesus ditongatonga nasida. Hape dibagasan hiras ni roha do Jesus mangatahon barita na uli mangasahon Debata. Tongtong satia si Musa dohot Jesus. Asa hita angka na porsea tapatuduhon hiras ni rohanta laho manghatahhon Barita na Uli mangasahon Debata. Amen.

 

Sabtu, 14 Oktober 2023

Jamita PARTANGIANGAN / EPISTEL Tu Minggu XX Dung Trinitatis – 22 Oktober 2023

Jahowa Do Mual  Ni Haluaon

Lukas 10: 21 – 24

 

1)      Mansai tangkas do dipodai/dipaingot Tuhan Jesus siseanNa na 70 halak i unang palobihu las ni rohanasida, ala naung boi dipabali nasida angka tondi na jahat mangasahon Goar ni Tuhan Jesus Kristus ala naung dipasahat tu nasida buaso mandegei angka ulok dohot hala dohot mangusir tondi na hodar. Alai las ni roha na sumurung sihalashonon ni angka sisean/na porseai, ima: naung tarsurat goar ni angka na porsea i di Banua Ginjang.” Ai ndang adong na patut sibanggahononhon ni angka sisean dohot na porsea di Tuhan Jesus di portibi on na margoar jasa dohot kesuksesan di ulaonna be, asa unang madabu tu ginjang ni roha songon hadadabu ni sibolis sian banua ginjang i (ay.18-20).

2)      Laos di tingki i ma marolopolop Tuhan Jesus dibahen Tondi Parbadia, mandok: “Hupuji Ho Amang, Tuhan sigomgom banua ginjang dohot tano on, ala ditamondinghon (ditabunihon) Ho i sian jolo ni angka na pistar na marroha, gabe dipapatar Ho i tu angka siondihononhon. Olo, Amang, i do dihalomohon rohaM hian. Saluhutna i, nunga dipasahat Damang tu Ahu; jala ndang adong na tumanda Anak i, dungkon ni Ama i; Ama i pe, ndang adong na tumanda i, ia so holan Anak i, angkup ni na pinodaan ni Anak i mangihuthon lomo ni rohaNa. Dung i didompakhon ma pulik angka siseanNa, mandok: “Martua ma angka mata na marnida na niidamuna; ai Hudok ma di hamu: “torop do angka panurirang dohot raja masihol: naeng idaonna nian naung niidamuna, hape ndang diida: “naeng begeonna, naung binegemuna, hape ndang dibege.”

3)      Nasa las ni roha dibagasan Tondi Parbadia, i do mangonjar roha ni ganup na porsea marolopolop mamuji Debata Ama, sigomgom banua ginjang dohot tano on, songon nialaman ni Tuhan Jesus mida las ni roha ni angka siseanNa na porsea i. Alai ganup las ni roha na so marhapatean tu pujipujian tu Debata dohot Jesus Kristus ndada sian Tondi Porbadia  anggo i (Rom 14: 10). Las ni roha ni Tuhan Jesus marolopolop mamuji Debata ala naung gabe partohap angka na pogos, na gale, na oto, na terbatas, na marsahit dohot pardosa di harajaon banua ginjang i. Disi dibaritahon tu nasida Barita las ni roh jala porsea di Tuhan Jesus Kristus, Anak ni Debata na sinuruNa ro tu tano on. Alai anggo haroro ni Tuhan Jesus buni do i di angka patik, parise, saduse, dohot angka na pistar naung umbege Barita na uli, hape matua so porsea jala ndang olo paubahon rohana, songon pangisi ni luat Korazim, Betsaida, Kapernaum dna. Buni do nang angka ulaon hagogoon ni Tuhan Jesus dohot ngoluNa tu angka parisi, buni dohot haroroNa tu portibi on tu angka siboto surat.

4)      Di Galilea toho berkembang do ilmu filsafat, sohot ilmu fisika, matematika, alai di Jerusalem ilmu Teologia do diguruhon angka na pistar, alai tongtong buni sian rohanasida tingki panopotion ni Debata tu portibi on marhite /dibagasan Jesus Kristus. Buni do nang holong ni roha dohot denggan  basa ni Debata naung pinaruloshonNa tu angka na metmet/dakdanak siondihononNa (Neipos). Buni nang ulaon ni TondiNa manogu jolma i tu harajaonna. (Pst.Luk.17:20, Ende no.543/218, 83:3.

5)      Tutu nunga dipasahat Ama i sude sangkapNa tu Jesus Kristus umbahen didok: “Sada do Ahu dohot Ama i” (Joh.10:30). Ai ndang adong haluaon dibagasan manang ise na asing di toru ni langit dilehon tu jolma parhiteanna tu haluaon. Asing sian Jesus Kristus (Ul.Ap.4: 12; Joh.14:6). Asa ganup na naeng mananda roha, pingkiran, dohot hadirion ni Debata Jahowa, Ama i, Jesus ma dibereng, dihaporseai jala diihuthon asa mangolu ibana (Pat.John.14:9-11). Ima angka na pinodaan ni Anak i, na pinillitNa, tinodoNa, na pinincangNa jala na niasianNa (Joh.15:16-27).

6)      Laho mangungkap pingkiran dohot roha ni sisean i, pulik do (khusus) do nasida di ajari Tuhan Jesus na mandok: “Martua ma angka mata na marnida na niidamuna, dohot parbinegean naung umbege na binegemuna; umbahen didok Tondi i tu angka huria: “Ditangihon angka na marpinggol ma na nidok ni Tondi i tu angka huria.” (Pangk.2:7,11,17,29; 3:6, 13, 22). Lapatanna: Nunga diida hamu Sipalua na pinarbagabaga i, jala dibege hamu Hata haluaon na sian Asi ni roha ni Debata; gabe saut malua ma nang hamu dung porsea (Joh.8:36). Ima haluaon, na niluluan jala pinamanatmanat ni angka panurirang, naung manuriranghon asi ni roha na tu hamu” (1 Petr.1:10).

7)      Laos didok Tuhan Jesus do tu hita: “Ai sitiruon do Hulehon tu hamu, asa dibahen hamu songon naung Hubahen i tu hamu”. Molo diboto hamu i, martua ma hamu mangulahonsa” (Joh.13:15,17). Ima ende olopolop dohot las ni rohanta, angka na porsea mamuji Debata Ama i dibagasan Jesus Kristus dohot dibagasan Tondi Parbadia, sahat tu haroroNa paduahalihon pusat ni sihirimonta i. Dihamauliatehon Jesus do angka siseanNa ndada ala na pistar alai ala sian halak na metmet do haroroan nasida. Dihametmeton nasida i do asa mangasahon Tuhan i nasida, jala marhasil do nasida di na mangulahon panghobasion nasida i. Ndada na tarpillit nasida sian tongatonga ni halak na malo, na pistar alai angka halak na metmet, angka sijala dengke, sijalo beo, angka pardosa na nidok portibi on ndang tama nasida. Boasa ? Ala molo halak na poistar naung dijoloani angka pikiranna sandiri, naung antusan nasida do i saluhut hombar tu pikiranna sandiri, jala  halak na bisuk pagodanghu partimbangan mangadopi halak sisongon i, tung beha ma bahenon ni Tuhan i ? Asing do molo halak na metmet ima angka halak na sederhana na porsea di pambahenanni Debata, sai pos do rohana di ngoluna tu pambahenan ni Tuhan i. Mangadopi angka halak sederhana on, sai pasupasuon ni Tuhan i do marhite asi ni roha godang. Asa sahat ma ujungna angka halak na metmet i boi marnida, jala mananda dohot mangantusi Jesus nang angka sangkapNa.

8)      Topik ni minggunta mandok: “Jahowa Do Mual ni Haluaon”, marsiajar hita sian Jesus na marparsangapi jala mangargahon nang dukungan tu angka halak na dihumaliangta. Jala mandok mauliate ndada holan ni na marhasil alai dohot do di angka hamaolon tongtong do hita mandok mauliate. Ala di hamaolon i do hita lam tang jala mangerbang. Angka jolma na mangae jala manaon parsahiton do na mampu mangargahon na ginoaran hahipason. Angka jolma na mangkilalahon lungun ni roha ala sahalakna na so dipandang halak ibana na mangantusi pengakuan dohot na sauduran. Di hahasintonna nang di pardangolan dohot sitaononna i do mangido pangurupion dohot gogo sian Tuhan i, jala na mambahen Tuhan i mual haluaonna asa pos rohana jala dapotan gogo mangadopi sitaonon i jala marhasil dohot marhamonangan. Amen.

Jamita Minggu XX -D. Trinitatis, 22 Oktober 2023

Tuhan Jahowa Do Mual Ni Haluaon   

Jesaya 45: 1 – 7    

 

 

a)        Ia Raja Koresy do na marhuaso asa gabe manarita bangso Israel 40 taon di Harajaon Babel. Jala huta Jerusalem nunga malengse jala soa adong be di roha nibangso i na teba sian angka na boi inganan perlindungan. Debata mamiahi-melantik Koresy gabe sipalua tu halak Israel. Sada hasomalan do molo di Israel melantik sada raja ingkon diulahon panurirangNa, taringot Raja Saul, Daud dna. Debata do na mengangkat Raja Koresy sebagai petugas Tuhan di lapangan politik ala Debata ndang terikat holan tu bangso pilihan alai tu saluhut bangso. Malua do halak Israel sian habuangan i dung diharuarhon Raja Koresy sada maklumat/dekrit mandok ingkon mulak sude bangso Israel na tartaban tu Jerusalem. Sude ulaula ni bagas joro na sanga diboan tu Babel na binuat ni raja Nebukadnesar di paulak tu ingananna.

b)        Halak na pinillit ni Debata mampu mangulahon ala Debata mandongani ibana huhut ndang dao sian ibana songon si Koresy na taida dison. Didongani Debata ibana (hutiop tanganna siamun papatuhon bangso parbegu), dang diloas mardalan sahalakna. Raja Koresy na so mananda Debata, boi taida dimanang piga hali pandohan i: ay.4+5 “tagan so ditanda ho dope au..”. Alai dipangke Debata do ibana ulaulaNa laho paluahon halak Israel. Asa huaso pamilliton ni Debata do, lomoNa do manang ise dipillit laho patulushon sangkapNa. Dipangke Debata do jolma laho patulushon sangkapNa boi taida songon na masa tu Herodes na mamunu dakdanak marumur 2 taon tu toru, asa tarida ndada huaso ni jolma na saut alai sangkap haluaon na sian Debata.

c)        Maralasan do panjouon na tu si Koresy ima : Naparjolo, Ala ni Jakob dohot ala Israel (ay.4b) asa ditanda halak na so adong Debata dungkon ni Ahu (ay.6). Dohot ditanda si Koresy ise do ibana. Napaduahon’ Asa ditanda ho Ahu do Debata ni Israel na manjou goarmu (ay.3). Asa panjouon tu ganup diri ni jolma adong do sialana. Ala ni iganup halak naeng ma manungkun dirina be aha do alasan panjouon na tu ibana sandiri asa sian i ibana mangulahon na hombar tu pnajouon na tu ibana.

d)        Dipatandahon do dirina asa diboto halak ibana i ma : “Sijadi hatiuron dohot sitompa haholomon, sibahen hadameon dohot sitompa hamagoan. Jotjot do Debata patudu hagogoonNa asa mananda halak di huasoNa songon na masa tu si Pharao (ida; 2 Musa 9: 14, 16, 8:6;9:26). Pandohan sitompa hamagoan di ayat on ndang boi dibuat sebagai patokan na Debata parohon hamagoan tu jolma. Debata sibahen hangoluan do alai gabe hamagoan do tu halak na so mangulahon lomo ni rohaNa. Jolma i do mamboan ibana tu hamagoan ala so diihithon lomo ni roha ni Debata. Ala ni ihuthon ma Debata asa unang di roham Debata mambahen hamagoan tu ho.

e)        Jotjot do muncul halak na gabe pemimpin laho paluahon sadasada bangso sian penindasan. Raja Koresy paluahon bangso i sian habuangan Babel jala tong do diurupi ibana bangso i laho pajongjong bagas joro na adong di Jerusalem. Maksud ni penguasa asa tongtong angka na nirajaanna i aman, ndada na dohot ibana manomba Debata na nirajaanna i. Terbatas do haluaon na nilehon ni Raja Koresy alai nang pe songon i, naeng do dimanfaatkan bangso i nian kebebasan i gabe langkah awal tu haluaon na sasintongna. Ringkot ma ra nang di ganup ngolunta be boi memanfaatkan situasi yang kecil laho patupahon hadengganon na umbidang. Pemanfaatan situasi yang genting untuk kebaikan bersama.

f)         Boi do nian angka si songon on  lam tarida di kondisi ni keruwetan na adong di sadasada bangso. Ima masalah bergandengan tangan laho membangun angka na ringkot di parngoluon ni jolma. On ma angka na ringkot diperjuangkan asa boi lam dinikmati masyarakat angka haluaon i manang menikmati suasana tenang. Kebersamaan naeng dipelihara untuk dinikmati ketenangan bersama.

g)        Dipangke Debata do Raja Koresy songon ulaulaNa asa bangso ni Debata i mangantusi dalan ni Debata ndada na tu si Koresy sasaran panjouon i alai bangso ni Debata naung lupa di hagogoon  ni Debata i do.Dipatuduhon Debata do haiseonna nang di turpuk on asa boi bangso i mananda di kedudukan ni Debata. Debata i  ma: “Sijadi hatiuron dohot sibahen hadameon. Alai sada siingoton ndada Debata mambahen hamagoan, ala ni i unang asa dicabut ayat on seolah-olah Debata sibahen hamagoan. Ingkon hot do hita di konteks ni turpuk on. Molo naeng mangantusi Debata mulak ma hita tu 1 Musa, ima Debata sitompa na tiur jala ndang adong di Debata haholomon ( 1 John.1: 5).

h)        Sada sikap na naeng disikapi hajolmaon sian turpuk on, ima adong di roha ni jolma i mangolu rasa keadilan dohot roha na pangoluhon, paluahon sian hamagoan di bagasan konteks olo paluahon sian keterdesakan. Rela menolong jala memblea hak ni halak ni tigor. Naeng ma di padao roha na laho mambuat kesempatan ditonga ni kesempitan alai kesempatan laho patuduhon na denggan do naeng dipaima sian halak naung mananda Debata.

Senin, 09 Oktober 2023

Jamita PARTANGIANGAN / EPISTEL Tu Minggu XIX Dung Trinitatis – 15 Oktober 2023

Lan Do Na Jinou Alai Otik Do Na Tarpillit

2 Musa 32 : 1 - 14

 

1)      Dibagasan turpuk on ditaringoti do hahorason na pinatupa ni Debata nang pe nunga tung muruk situtu Debata mida pangalaho ni bangso i. Alai ala ni tangiang pangondianon  ni si Musa, gabe dapotan haluaon do bangso i.

2)      Paimahon manang paintehon ima sada ulaon na manghaporluhon habengeton, kesabaran. Jala ditingki na paimahon i do hita patuduhon kualitas ni haporseaonta ala sai di tingki na paimahon i do ro panggunjunan tu jolma laho manadinghon Debata. Songon i ma pengalaman ni bangso Israel di tingki na tininggalhon ni si Musa nasida, na laho ibana tu dolok i laho mandapothon Debata. :Hehe ma ho, bahen ma di hami Debata angka na manguluhon hami; ai ndang huboto na marhua hami manang si Musa on, baoa na manogihon hami ruar sian tano Misir”, ninna bangso i ma tu si Aron. Gabe dibahen nasida ma ganaganaan, jala manontori ma nasida sumomba ganaganaan i ( 2 Musa 32: 1 – 6). Pangalaho i, mambahen muruk Debata, tarrimas, ala marroha mago bangso Israel. Dung i ro ma hata ni Jahowa tu si Musa, “Laho ma ho tuat! Ai nunga marroha mago bangsomi, na tinogihonmu ruar sian tano Misir.

3)      Ayat 1-6: Ia patung anak ni Lombu na sian sere i ndang pola dilapati “debata sileban”ala patung i pe dialapati do tong “Elohim” (pandohan Debata di Hata Heber). Alai, panompaon patung i naung maralo do tu Uhum dohot Patik ni Debata na paduahon nuang ditotophon Debata, ima: “Ndang jadi ganaonmu jala ndang jadi sumanonmu manang aha na di banuaginjang dohot na di banuatonga on ro di na dibagasan aek na di toru ni tano, ianggo tung gabe sisombaon manang sioloan.” (20:4-5a). Marhite na mambahen debata ganaganaan sian patung na boi berengon, na patutoru Debata Jahowa do nasida disi, na so hatudosan dohot na adong di portibi on. Debata Jahowa do na mangatasi saluhut angka na tinompaNa, ndang adong na boi manjongkali Debata apalagi na tinompaNa i laho patimbohon di portibi on. Debata sidodo roha dohot pikiranta, na so boi hapikiran saluhutna na di portibi on, asa manghilala ma jolma i mansai dao do pikiranna sian Debata. Pangantusionta taringot tu Debata ima sian HataNa na Badia i. Haporseaon na tang ima na sai unduk tu na ni dok ni Debata dohot nanaung tinotophon Debata. Manulak Hata ni Debata songon mual ni hatigoran dohot hasintongan, ima patuduhon na so mammpu hita manjalo keadaan, jala ima sada ciri ni halak na mambarontak tu Debat dohot tu sangkapNa. Asa na ingkon rade do hita songon halak na porsea mangadopi ragam ni angka na masa di bagasan ngolunta huhut mangalului dalan na hombar tu lomo ni roha ni Debata.

 

4)      Ayat 7-10; sikap na pasti ni Debata na badia i jala na sintong i,molo pajumpang dohot dosa, ima na sumombahon ganaganaan, pintor “tarrimas” do Ibana. Rimas ni Debata, ndang tarsirang sian holongNa, jala rimasNa ndang rimas na sewenang wenang, ndang tompu manang di ganup tingki, alai rimas ni Debata sada bangko na permanent jala sada sian unsur di bagasan hakekatNa do i songon i nang di bagasan holongNa. Rimas ni Debata, sai boi do mombun ala ni asini rohana, lumobi di pardomuanna tu bangsona songon bangso na pinillitna (Hos.11:8 ds). Ala ni i ndang  maralo rimas ni Debata dohot holongNa, ala muruk ni Debata i ma sada sisi di bagasan holong ni rohaNa. Holong ni Debata, ingkon mambolongkon nasa na jahat na hona rimas ni Debata. Ai na badia do Debata, ala ni i ndang boi so patuduhononNa rimasna tu sude dosa ni jolma (Rom 1: 18); asa muba pangalaho ni jolma (Rom 2: 4-5). Rimas dohot asini roha gabe sada di bagasan holong ni Debata. Rimas ni Debata mambuha dalan asi ni roha ni Debata asa gabe tarida holongNa.

5)      Ayat 11-14: Tangiang pangondianon  ni si Musa. Didok Debata tu si Musa: “Loas ma Ahu marsigorgor rimashu mangonai tu nasida jala Hurimpashon nasida, asa ho hubahen gabe bangso na bolon”. Marhite pandohan i, diuji Debata do si Musa songon partogi na marmahani bangso Israel. Ibana dipabangkit Debata. Balga do tanggung jawab ni partogi, ndang kepentingan pribadi ni ibana dipatujolo, alai tanggung jawab ni ulaonna do. Hot do pangoloion ni si Musa tu Debata nang pe ro ujian i, disoadahon ibana do dirina, jala manongtong martangiang humohop bangso Israel. Marhuraja do anggo si Musa di adopan ni Debata (Musa mencoba melunakkan hati Tuhan Allahnya): “Boasa ma tung marsigorgor rimasMu, ale Jahowa mida bangsom naung tinogihonMu ruar sian tano Misir, marhite sian hagogoon godang dohot marhite sian tangan na marhuaso : Diondolhon si Musa ma hata “bangsoM”, jala i ma na gabe dasar ni tangiang pangondianon ni ibana, ai bangso ni Debata do bangso Israel. Dibagasan panghirimon hasangapon dohot holong ni Debata do si Musa laho mangido di bagasan tangiangna i (bnd. Jer.14:8,9, 19-22; Dan.9:17). Dipajojor ibana, adong tolu alasan di ibana laho patupahon tangiang pangondianon i:

1.      Angka pambahenan ni Debata naung tarida laho paluahon bangso Israel sian tano Misir. (“Ale Jahowa mida bangsoM naung tinogihonMu ruar sian tano Misir marhite sian hagogoon godang dohot marhite sian tangan na marhuaso?”)

2.      Hata ni angka musumusu ni Debata: “Boasa ma tung dohonon ni halak Misir songon on; mambahen nasida marhinamago umbahen ditogihon nasida ruar; asa boanonna nasida di dolok, jala rimpashononna nasida sian atas tano on ?” (ay.12).

3.      Nunga dibahen Debata padan tu angka ompunasida si Abraham, Isak dohot Jakob: “Sai marningot ma roham di si Abraham, di Isak dohot di si Jakob, angka naposoMi, nunga pola maruari Ho tu diriM marbagahon tu nasida: “Ahu patorophon sogot pinomparmuna, songon binatang angka na dilangit, jala sandok tano on naung hubagabagahon i, ingkon lehononKu do i tu pinomparmuna, bahen partalianna ro disaleleng ni lelengna (ay.13).

Dohot alasan na tolu i ma si Musa tung tangkas mangelek Tuhan i : “Marpangulahi ma rohaM sian parpiarpiar ni rimasMu, sai marpamuati ma rohaM sian jea na naeng pasonggoponmu tu bangsoM”.

 

6. Marpamuati ma roha ni Jahowa. “Marpamuati ma roha ni Jahowa” (menyesal), marlapatan ndang na mangarobah angka sangkapNa, alai manguba angka dalan naung masa na naung dilumbahon tu nasida, ala ni asi ni roha ni Debata mida bangsoNa. Jadi ndang pe rimas ni Debata ndang saut be dipadalan tu nasida, alai ndang marlapatan ndang diuhum ianggo dosa ni bangso i. Diuhum Debata do bangso i laho manogunogu nasida, asa tung tangkas nasida satia tu Debata ( 2 Musa 32: 15-29).

 

7. Sipahusorhusoron:

1)      Hatop manang isntant, ima sada panghorhon ni perkembangan jaman dohot IPTEK – Ilmu Pengetahuan dan Tehknologi si nuaeng on jala marpanghorhon do i  tu pangalaho ni jolma. Ai sude naeng mangalului jalan pintas, gabe mago ma kesabaran. Hape sada sian segi ni haporseon do kesabaran. AI marhite na sabar do hita boi tongtong mananda lomo ni roha ni Debata. Molo mago  kesabran i, gabe olo ma hita mardebata ganaganaan. Aha do Debata ganaganaan ? Ise do Debata di ngolunta? Ia Debata na tasomba i, ima na manghaholongi hita dibagasan Jesus Kristus jala na tongtong mangaramoti hita marhitehite Tondi Parbadia. Jala on ma na tahatindanghon di ngolunta, na gabe haporseaonta. Songon dia ma ganaganaan sinuaeng ? Tuhan kita ialah hal yang terpenting dalam kehidupan kita. Hal yang mempunyai kewibawaan dan pengaruh terbesar bagi kita. Mempertuhankan kekayaan (Luk.18: 18-27); mempertuhankan keamanannya sendiri (Mat.26:33/69-75). Taingot tongtong manungguli haporseaonta asa tongtong hita marhaposan tu Debata, unang tu ganaganaan. Ai tung tarrimas do Debata marnida angka na manomba ganaganaan.

2)      Tangiang pangondianon.Sian isi ni tangiangta tarida do kualitas ni haporseaonta, isara ni molo martangiang hita secara emosional, jala holan na mangido na porlu di dirinta, ba haporseaon na danak dope hita. Isarana ni dakdanak na sai holan mamereng haporluanna sandiri. Alai molo lam matoras haporseaonta, lam tarida ma tangiang na mangondihon donganna, mangondihon na pinarmahanna. Songon si Musa na mangondihon bangso Israel na pinasahat ni Debata tu ibana. Tangiang na marpangondianon on do patuduhon habalgaon ni tanggungjawab. Jala sian i ma tabereng, unang ma holan na ringkot di dirinta tatangianghon alai doohot ma manangianghon angka dongan. Tangiang pangondianon i ma patuduhon panghilalaan manghilala na masa tu dongan jala panghorhon ni tangiang i; gabe tahaholongi ma donganta. Tangiang ndang holan lip service, alai tung patuduhon parungkilon dohot tanggung jawab do. Jadi tangiang ndang holan na manutup mata alai dohot do na mamuha simalolong laho marnida sitaonon  ni dongan dohot angka aha na porlu di dongan.  Molo ringgas tumangianghon angka donganna, gabe tarida ma parbuena, lam manghaholongi donganna, ndang gabe manghilala na umbadiaan ibana sian donganna.

3)      Topik ni minggunta mandok: Lan Do Na Jinou Alai Otik Do Na Tarpillit. Paboa angka halak na jinou tu asi ni rohaNa i naeng ma merespon panjouon i marhite na unduk dohot gabe pangoloi di hata nang patik ni Debata. Di panjouon i ringkot do patuduhon holongna tu Tuhan Debata marhite Jesus Kristus na naung mate, jala mulak mangolu laho paluahon hita sian dosa, sibolis nang hamatean i. Ala ni i tapatuduhon ma hasatiaonta i sahat di hasusuda ni bohalta. Hidup setia sangat penting bagi kehidupan setiap orang percaya. Manjaga kepercayaan ni Tuhan i marhite na sai manjou angka na so porsea i tu hasonangan pesta na pinarade ni Tuhanta Jesus i. Amen.

Jamita Minggu XIX -D. Trinitatis, 15 Oktober 2023

Lan Do Na Jinou Alai Otik Do Na Tarpillit   

Mateus 22: 1 – 14    

 

a)      Ia umpama on ima pesta perkawinan na manringoti harjaon Banuaginjang. Angka na niontang ima angka halak na tarjou laho tu masuk tu pesta i. Mulana i angka na niontang tu ulaon i ima angka naung tarpillit, alai siala ni angka sidalian nasida manulak asa ro, ima sibonsiri ujungna gonghon i dipasahat ma tu halak na asing. Dison dipaboahon Jesus do secara tidak langsung tu bangso Israel panghorhon ni na tinulak nasida tu Barita Nauli ni Jesus, haluaon na pinasahat tu angka bangso na asing. Ia pangalaho i laho papatarhon panurirangon naung dipasahat ni panurirang si Jesaya; 65:1 “Angka na so usouso di ahu na sai laon i do mangalului ahu nuaeng, jala halak na so mangalului ahu na sai laon nunga jumpangsa ahu. Ningku do tu bangso, na so pajoujou goarhu na sai laon: Dison do ahu, dison do ahu.”

b)      Dungkon saluhut halak naung rade di pesta, masuk ma raja laho manjanghon haroro ni angka tamuena. Alai dung sahat ibana adong ma na so marpahean pesta, gabe muruk ma raja i jala manjou angka naposona laho mangihot patnasida dohot tanganna dungi diambolonghon ma tu haholomon na marimpotimpot. Boasa songon i ? siala angka na so marpahean pesta ima halak na so mangargahon jala ndang manghormati hasuhuton i, dungi muse ulaon pesta perkawinan ni raja i do.

c)      Hamu na hinaholongan, naung tarjou do hita huhut manjanghon Jesus tu gonghonNa laho mandohoti pesta perkawinan i ni Raja i. Dosohon tu umpama nangkin, ndang sae molo holan ro boti songon i tu pesta i. Alai angka jolma na layak ima angka na pantas marpahean tu pesta do na boi mandohoti ulaon pesta i. Laos songon i do hita angka na porsea i, ingkon paheonta do pahean pesta i; ima pahean na patuduhon habadiaon sian parange nang pangalahonta na hombar tu Hata ni Debata, ai naung diparbadiai do hita, dipatigor, dipalua dibagasan goar ni Jesus Kristus ( 1 Kor.6:11b). Ala ni ima hita tarjou mangulahon pambahenan na tama, uhum dohot hatigoran ni Debata songon na tama sipatupaon ni angka siihuthon Kristus.

d)     Mansai uli do na dipasahat Apostel paulus di Epesus 4: 1- Asa ahu na tarihot di bagasan Tuhan i, huapoi ma hamu: Parangehon hamu ma na tama, hombar tu panjouon naung songgop tu hamu! Martoruk ni roha situtu, marlambok jala marlambas ni roha, masihaehean di bagasan roha na holong! Haringgashon hamu ma mangaradoti hasadaon ni Tondi, pinadomu ni dame! Dungkon tajanghon panjouon ni Kristus i, tadinghononta ma hajahaton dohot angka hagiot ni portibi on. Asa naeng ma hita marhabisuhon, marhatigoran jala marhadaulaton mangolu di bagasan portibi on (Tit.2:12). Ndang ulahononta be doshon tu parngoluon ni sihatoropan na so mananda Debata marhite pikiranna na suarsair (Ep.4:17).

e)      Molo nunga taulahon i, gabe angka halak na tarpilit ma hita na dipatama laho mamasuhi pesta perkawinan ni Anak ni Birubiru i. Alai nian tung so muramura do patupaonta i, sai adong do silojahononta, mamorsan silang, manuhuk silang, mansoadahon diri. Ndada sude jolma boi mangulahonsa. Asa didok Jesus ma tu halak na torop do tarjou alai otik do na tarpillit. Alai molo adong do parsitutuonta jala sai marpangunsandean saluhutna tu Tuhan i, sailehononNa do tu hita hagogoon mardapotdapot; Pangungkapon 17: 14b= “ia angka donganna, i ma angka na tarjou, angka na tarpillit jala haposan.”

f)       Adong ma na boi sparsiajaranta sian Tuhanta Jesus marhite umpama on, ima:

Ø  Naparjolo; ndang otik na manulak panjouon ni Tuhan i marhite angka na tinogosNa. Ndang ditangihon nasida barita haluaon na pinasahatnaposo ni Tuhan i. Na boi do ro nasida tu parmingguan, tu gareja holan na laho marsosial, manang na manulak na niajarhon ha Kristenon i. Jaloon ni Tuhan i do sian hita pertanggung-jawaban sian nasida namanulak panjouon i di ari paruhuman sogot.

Ø  Napaduahon; diigil Jesus do sian hita laho mangantusi na adong do dalan na lambok laho manulak panjouon i. Boi do songon na bercanda laho mangalusi panjouon i alai ndang marsitutu manangihon Hata ni Tuhan i songon na ditawarhon di panjouon i. Boha do nasibta molo masa sisongon i ? Naroana, ndang adong hagogoonta sandiri laho manguba rohanta na mambarontak i. Alai na dengganna olo do Debata manguba rohanta jolma na mambarontak on m arhite huaso ni TondiNa na na so tartaluhonsa i. Marhite na mandok Tuhan i do na manontuhon ise do jolma na pinilitNa, marhite cara dohot tiki naung tinotophonNa. Sialan i i hita na naung dipalua, patut ma tongtong gabe pangoloi laho pararathon, nang pasahathon gonghonNa saleleng mangolu hita di portibi on. Asa naeng do dibereng Debata hita mandapot haluaon i holan marhite Ibana sambing. Ala holan asini rohaNa sambing do hita dipalua gabe partohap di HarajaonNa na salelengnilelengna. Amen.

 

Senin, 02 Oktober 2023

Jamita PARTANGIANGAN / EPISTEL Tu Minggu XVIII Dung Trinitatis – 8 Oktober 2023

Dihalomohon Jahowa Do Uhum Dohot Hatigoran

Lukas 11: 37 - 42

 

1)      Dihita na hinaholongan dungkon manjaha turpuk on, memang molo naeng mangan hita ia so jumolo mamburi tangan, hira na asing do nihilala, ala naung hasomalan, sebelum makan cuci tangan ido diajarhon natorasta. Tujuanna ima asa ias jolo tangan di buri asa tama sijamaon sipanganon i jala asa dihasomalhon hidup bersih dan sehat. Alai molo kotor dope tanganta andorang so mangan boi do godang angka sahit panahit disi. Asa boi panghorhon sahit ala godang kuman. Sai jotjot do dipasingot natoras angka gellengna asa mamburi tangan andorang so mangan jala nunga kewajaran dohot hal na umum i di hita.

2)      Hape dibagasan turpuk on boi do hita gabe sapandapot dohot halak parise i na maol rohana mamereng Jesus na so mamburi tanganna andorang so mangan. Naung dihasomalhon nasida do mamburi tanganna andorang so mangan. Na naung lupa do Jesus manang na sengaja do ? ndang taboto di turpuk on. Alai marhite sian na masa on do Jesus patoranghon na niajarhonNa. Ndada holan ala na so mamburi tangan. Mansai ringkot do memang namamburi tangan dohot na mamburi laho paiashon pamatangta parduru, ima na laho manjaga hahipason. Disi ma adong semboyan na hea tabege : “Mens sana in corporae sano (di dalam tubuh yang sehat, terdapat jiwa yang kuat). Supaya jiwa segar, tubuh juga perlu segar dan sehat. Ndada na gabe di parrohahon Jesus i. Alai dilehon Jesus do pangajarion na asing na marhadomuan tusi. Paiashon diri dohot rutin na di parbagasan i do na mansai ringkot sian pamatang parduru i. Dia na so tarida i do na mamarluhon perawatan na mansai denggan. Molo naung denggan do pamatang parbagason i, asa manghorhon ma mangihut tu penampilan luarna na mansai uli. Alai na mansai jotjot masa; godang halak na holan mangharingkothon penampilan luar asa dibereng halak songon na suman. Manang gabe panumannuman ma goar ni i. Holan berkamuflase iadon badia, kudus sian duru, alai mansai rotak, roa, hancue diparbagasanna. Godang do halak berengon do asa dongon na malo, songon na jago, songon na mora, songon pejabat alai ndang songon i sasintongna. Songon na badia berengon hape mansai jorbut do pangalahona. Berengon songon na burju hape parjahat do ibana. Godang do halak mambahen asa songon na uli tampilan. Penampilan ELIT hape (Ekonomi Sulit). Berengon do penampilan sanggul, jas, baju na mentereng tu pesta huria nang punguan, dijuju i asa mangalelang hape ndang olo jala ndang adong sibaheonna, holan tampilan luar do hebat hape kere. Holan kepurapuraan do i, na mengelabui godang jolma.

3)      Diarahon Jesus do hita asa satia mangisi parrohaonta marhite habadiaon dohot haburjuonta. Asa marhite i, mansai denggan jala bebas hita patuduhon haburjuonta sian parange nang pangalahonta. Ala naung “Habitual action”, naung tapasomalsomal do i, sian ias ni roha, sian burju ni roha, sian roha parbagasan do mual ni parange nang pambahenan nauli na denggan. Ndang adong disi na marpangalensem manang laho manipu, mengelabui, ndang adong disi sandiwara alai kejujuran, ketulusan. Tapatuduhon do dirinta na asli, ndang martopeng hita ala sian roha parbagasan i do tubu.

4)      Halak Parise ma golonganni halak Jahudi na mansai tegas laho padalanhon ruhut-ruhut ni patik i, asa sahat do tu hal na sepele manang na sederhana rupani di parrohahon (mamburi tangan). Alai dibahen i angka paraturan na laho gabe boban di torop jolma nang di dirina, hape jotjot do holan tu halak diperalat uhum patik i laho mandabu uhum manang manguhumuhumi alai dirina sandiri ndang. Sai songon pandohan nuaeng on: “Hukum tajam kebawah tumpul ke atas” adong hukum tebang pilih manang na kebal hukum. Asa diorai Jesus do pangalaho ni halak Jahudi i na holan mangharingkothon ruhut ruhut na ringkot di parduru alai roha nang ateate nasida mansai roa do gok kemunafikan, hosom, late nang  mangarehei halak.

5)      Holan Jesus do sidodo ateate nang pikiranta; ias do roha nang pikiranta maradophon dongan jolma dohot maradophon Tuhanta ? Unang ma gabe songon halak parise hita na munafik na so mangolu di bagasan hatigoran dohot hasintongan ni Debata. Ala ni i domu tu topik ni minggunta dipangido sian hita angka siihuthon Kristus: Dihalomohon Jahowa Do Uhum Dohot Hatigoran. Tong tong ma tahalomohon patik dohot Hata ni Debata dibagasan ngolunta. Amen.

Jamita Minggu XVIII -D. Trinitatis, 8 Oktober 2023

Dihalomohon Jahowa Do Uhum Dohot Hatigoran   

Jesaya 5: 1 – 7   

 

 

  1. Ia Jesaya ima sahalak panurirang di Padan Na Robi, sahalak panurirang bolon. Jala jotjot do digoari ibana songon pidaong rajawali ditonga ni angka panurirang di Padan na Robi. Ia Buku Jesaya ndang holan sangap sian parhataan dohot parbinotoan alai mamora di bagasan Hata ni Debata. Adong ma sigatanta sia buku on berengonta:

Ø  Dihagigihon Debata do dosa ni bangso Israel; Ditangihon do nian soara ni si Jesaya na laho paingothon nasida sian Hata ni Debata, alai jotjot do ditundali nasida. Siala ni i diondam si Jesaya do parguruan nasida na mabaor tu dosa, na holan mangharingkothon pardagingon sambing so padohot pangalaho partondionna.

Ø  Uhuman dohot haluaon: dilumbahon Panurirang Jesaya do nasida di dosa nang dipangalaosion nasida asa marhamubaon ni roha. PasahatonNa do uhum na naeng sipamasaon di nasida molo so muba rohana.

Ø  Debata Jahowa ima Debata na mangolu; Debata jahowa na mangolu do na papatarhon rimasNa huhut manghaholongi bangsoNa. Panguhum do Debata alai huhut na paluahon nasida. Ala ni i soara tu hamubaon ni roha do ondolan ni Buku Jesaya on

  1. Dibagasan turpukta on memang dipaboa do “ende taringot tu porlak anggur” ia turpukta on boi dohonon ende, alai ndanda ende las ni roha nang pangkirimon alai ende taringot siarsakhononthon, na mambahen jut roha na niendehon si Jesaya. Mansai holong do roha ni Tuhan Debata tu bangsoNa i alai bangso i do na manulak holongNa i. Digombarhon ma songon porlak anggur na i.
  2. Ayat 1- 2; pandohan hata “Hasianku” ndada martudutudu tu Debata, alai tu angka dongan nang pinaribot na mansai solhot dope. Dijou si Jesaya do hasianku na mandok jonok ni hubungan ni si Jesaya dohot dongan sabangsona i. Mansai kecewa do si Jesaya, ala mansai marusaha do si Jesaya saboiboina boha do asa porsea bangsona i jala siat hatana. Alai gabe marisuang do na niulana i songon panurirang na laho paingothon bangso Israel i. Naung ditanom do anggur i, di pangkur tanona, dipaias kobun anggur i sian gulma, dohot na mangganggu tanaman, paishon angka batu asa denggan hasil nang parbue ni anggur i, ala bibit pilihan do anggur i. Nunga diparade na mamorors akena parbue anggur i jala diarop do mansai bahat jala denggan parbuena. Alai bagaikan ‘jauh panggang dari api” hasil nya jauh dari yang diharapkan, bahkan mengecewakan. Ndada parbue anggur na tonggi na dapot alai na asom do. Sian na masa di angka halak na hinaholonganna i na gabe sorminan di si Jesaya laho mangantusi kekecewaan ni Debata tu bangsoNa.
  3. Ayat 3- 4; Pambahenan nang pangurupion ni Debata naung diboto bangsoNa i do, ala di bangso i pangajarion taringot tu sejarah dohot Torah mansai ringkot do i. Sai dihasomalhon do i mangajarhonsa sian sundut tu sundut. Ala ni indang mungkin so parbinoto nasida disi ima pambahenan ni Debata jahowa tu ompunasida najolo. Naung dilehon Debata do holongNa sian pangaramotionNa tu bangsoNa. Soada na hurang, alai na gabe mengecewakan do. Ndang adong roha ni bangso i laho mangulahon lomo ni roha ni Debata, mansai asom do parbue ni pangalaho ni bangso i.
  4. Ayat 5- 7. Molo nunga kecewa Debata, dabuhononNa ma uhuman tu  nasida. Pasombuon ma nasida, manaba hau na marsuga asa gabe degedegeonna ma hau anggur i, ndang dirantingi, ndang dipature be, ndang adong be ro udan mabornohi. Ndang jagaon ni Debata be porlak i mannag paturetureonNa, alai pasombuonNa ma songon porlak anggur i. Asa gabe sega ma porlak anggur i jala habis dohot suda ma ujungna. Bangso i ima bangso Jehuda dohot Israel, naung mangulahon dosa diadopan ni Debata, mangulahon pangarupaon. Asa uhuman ma jaloon ni bangso i. Asa di sejarah ni Israel taon 586 sM halelengse Harajaon ni Jehuda dohot Jerusalem ala naung kecewa Debata.
  5. Hita na hinaholongan ; ndada bangso Israel be bangso ni Debata alai ima angka na manjanghon Jesus Kristus SipaluaNa. Hita ma angka na porsea bangso ni Debata na gabe porlak anggurNa nuaeng. Hita ma na gabe tujuan ni haluaon na pinarade ni Debata dibagasan Jesus Kristus ima ala balga ni holongNa tu hita jolma pardosa on. Diigil Debata do sian hita porlak anggurNa i parbue na tonggi, unang ma na asom.
  6. Mamungka sian na robi, sangkap na denggan do sangkap ni Debata tu hita. Alai dung leleng ndang tarida be sangkap na denggan i ala parrohaon ni hajolmaon nunga lam maol dipahombar tu sangkap ni Debata. Dipatudu Debata do holongna tu bangso na pinillitNa i (bangso Israel) na dipartudohon tu porlak anggur di punsu ni dolok na nadpu. Dipatureture do, asa marparbue hau anggur i dohot denggan jala ido na dihalomohon ni Debata sian nasida. Songon pandohan ni umpama: “Nirimpu parhunihan hape pargadongan, nirimpu parsaulian hape hamagoan.” Tudos tusi ma na masa di bangso i, sai dipaima angka parbue na denggan, hape na asom do diparbuehon. Pangalao sisongon iboi do jumpang di parngoluonta sinuaeng. Auhononta do na dua on  tu ngolunta ima:

ü  Parbue i ndang olo ro

ü  Ditaba hau i ala so marparbue jala so hasea.

Na boi do hape porlak anggur i gabe halongonan (tubu suga dohot sihupi) ndang adong na denggan sipaimaon sian i ala ni pangalaho na lam maol paturehon.

Ala ni imansai denggan do di na tapatedek sude angka parbue na so hasea di adopan ni Tuhan i, asa taboto marparbuehon na denggan songon na  pinangido  ni Tuhan i tu hita dohot huriaNa; “Dihalomohon Jahowa do Uhum dohot Hatigoran” didok topik di minggunta. Dipangido jala dipaima Tuhan i dohot na di humaliangta do parbue ni hakristenonta. Ido siulahononhon ni angka na porsea naung domu di porlak anggur ni Debata marhite parsaoranna, pambahenanna.

Di na taulahon na pinangido ni Debata disi ma tangkas parsitutuon ingkon gabe Kristen na berdampak membangun hita. Panghobasion ni huria i pe di tema penatalayanan tahun Profesionalisme on laho paimbaruhon hangoluon ni hajolmaon; pauliuli parsaoran siganup ari huhut maminsang angka na humurang, jumpang angka iananghon na burju mangoloi natorasna dohot Tuhan i, jumpang natoras ama-inana burju jala ringgas, parhalado na mangula tohonanna jala radot, suang songon i pamarenta na marhaunduhon tu Debata marhite na padalanhon roda pemerintahan na berkeadilan gabe berdampak kesejahteraan dan ketentraman di negaranta on. Amen.

Jamita Minggu Kantate (Endehon hamu ma di Jahowa ende na imbaru) – 28 April 2024

Ingkon Mamujimuji Jahowa do Angka na Usouso Di Ibana  ( Orang Yang Mencari Tuhan Akan Memuji NamaNya) Psalmen 22: 26 – 32     a)  ...