Jumat, 31 Mei 2013

Bahan Jamita Epistel Minggu II Dung Trinitatis, 9 Juni 2013

Pangasahon Ma Debata Di Ngolum i
1 Rajaraja 17 : 17 – 24
            A.      Patujolo
Ia turpukta on ima termasuk tu bagian ni buku Sejarah ni Rajaraja ni Israel di taon 725 BC. Namangula do Panurirang Elia, ima na pinabangkit ni Debata di tingki Bangso Israel niuluhon Raja Ahab. Tarbarita do hamajuon ni bangso i dipanggomgomionna jala makmur do keadaan ni Israel di hatiha i. Alai sada na so jadi di bangso ni Debata dihalupahon raja i, na gabe madabu do harajaon i tu debata Baal marhite pardihutana halak Fenesia na margoar si Isebel. Ia si Isebel ima boru ni Raja Sidon ima Etbaal na manomba debata baal. Hinorhon ni si Isebel gabe pasidohot ma Raja Ahab dohot sude rakyat ni bangso Israel mangihuthon laho manomba debata baal. Nunga dilaosi bangsoi Patik ni Debata  ima Patik I dohot II on. Termasuk ma ina namabalu na di sarfat on na manomba debata Baal.
Dipaboa do di turpuk on taringot anak ni na mabalu na di huta Sarpat na dipangolu si Elia. Jala andorang turpuk on dipabotohon do na manurirangi si Elia taringot tu logo ni ari ranggapuri, jala pidong sigak na marmudu ibana. Dung i disuru Jahowa ma si Elia tu huta Sarpat, asa disi ibana maringan. Sada parompuan na mabalu didokhon Jahowa marmudu ibana. Na pogos do na mabalu i, ai holan itak sampohul do dibagasan hudon, dohot miak otik dibagasan guriguri na adong di ibana. Sian na saotik do dipangido si Elia, asa dipatupa sagusagu bahen sipanganon nasida. Hombar tu hata ni Jahowa, Debata ni Israel, ia itak na dibagasan guriguri ndang jadi marsik, paima jumpang ari haroro ni udan tu tano on tongoson ni Jahowa. Saut do sudena i, hombar tu hata ni Jahowa na pinatolhas ni si Elia.
         B.      Hatorangan
      1.       Ayat 17-18; Dung salpu angka jamita ondeng marsahit ma anak ni na mabalu i, pasang situtu jala laos tos hosana. Molo didok naung salpu jamita ondeng na marlapatan do i paboa ndang tarsirang turpuk on tu angka jamita ondeng na dijolo ni turpuk on (ay.1-16) na pinasahat ni si Elia tona ni Debata; ima logo ni ari ranggapuri (bala kelaparan akibat musim kering yang lama), hinorhon ni dosa ni Raja Ahab dohot na sabangso i (1 Rajaraja 16: 29-34), gabe angka pidong sigak marmudu si Elia (1-6). Lumbalumba na borat do antong na pinasahatna i. Jala boi do gabe parohon ancaman na borat tu si Elia umbahen na disuru Debata ibana martabuni. Dioloi si Elia do parsuruon ni Debata; diramoti Debata do si Elia, jala diparentahon do pidong sigak marmuduhon panurirang i jala berkecukupan do ibana di topi ni sunge Kerit i. Alai ala songon bagabaga ni Debata taringot tu bangso Isarel, sahat ma tu sunge Kerit na lam mahiang. Ala ni i ndang adong be siinumon sian batang aek Kerit i, gabe disuru Debata ma panurirang i tu Sarpat asa diparmudu disi marhite sada boruboru na mabalu dohot anakna (7 – 16). Hape inanat i pe holan sampohul itak na ma di ibana dohot miak saotik, jala naung manghilala jonok nama hamateanna ala so adong be sipanganon manguduti. Alai didok si Elia do asa unang mabiar ibana, adong do parenta ni Debata na ingkon siulahononna. (ptds. Ay.13-14). Jala dioloi ina namabalu i do parsuruonna laos diulahon. Rade do ibana parjolo manarihon halak na asing ima si Elia asa sian dirina sandiri.
Masa ma angka na masa, marsahit ma anak ni parompuan i, pola pasang situtu sahitna laos tos hoana. Ro ma hata ni parompuan na mabalu i tu si Elia: aha parsaorangku tu ho, ale halak ni Debata ? Pandohan na songon i jumpang hita do di Padan na Robi (Panguhum 11:12; 2 Sam.16:10; 19:22) nang di Padan na Imbaru (Mat.8:29; 27:19; Joh.2:4), na manggombarhon na so lomo ni roha ni sasahalak di campur tangan na ro sian halak na asing manang sian duru. Dumenggan do diterjemahkan : aha na aneng bahenonmu tu ahu ? Dipingkiri parompuan na mabalu i, ia haroro ni si Elia (halak ni Debata) i ma mamboan Debata lam jonok tu ibana, gabe ala ni i jumpangNa dosa-dosa na buni, jala hamamate ni anakna di na so tingkina i gabe sada uhuman. Sada pemikiran na primitif taringot tu Debata songon sahalak na mangalului angka dosa na so tarsurat manang naung leleng dihalupahon, jala na mansai togu hubunganna tu uhuman na koras, i ma dao sian hamatean nang di tingki on (patudos tu sungkunsungkun na jotjot tarbege “Aha do naung huula gabe songon on ahu?”)
     2.       Ayat 19 – 20; Dibuat si Elia anak ni parompuan i, diboan ibana tu ginjang, bilut na niinganan na i. Ia bilut na nidokna dison, ima ditarup ni jabu i na boi masuhan sian tangga na adong di duru ni jabu i. Marhite joujou ni si Elia tu Debata, diida ibana hamamate ni dakdanak i songon sada pambahenan na so adil di pihak ni Debata. Ai na masa on, tung apala tu parompuan na mabalu naung dipillit ni Debata marmudu ibana di tingki na hurangan sipanganon i, jala sai songon na so cukup marsingkor di hasusaan secara umum, ditambai dope angka lan na hansit. Pangalaho on, patuduhon pingkiran taringot tu sifat dohot karakter ni Debata di abad pasiahon andorang so Kristus, na mangondolhon lomona sian hasintongan dohot asi ni rohaNa. On ma na boi dope tarida pingkiran taringot tu pangingani tondi ni portibi, ala ni i naeng ma sude jolma manatmanat ai ndang adong na umbotosa manang huaso ni tondi mangula mambahen halak mamora manang marhasusaan. Dipabustang si Elia tolu hali dirina di ginjang ni dakdanak i, jala dijouhon tu Debata asa dipaulak hosa ni dakdanak i. Di Septuaginta di dok do paboa na si Elia “marhuaso tubagasan dakdanak i”, keadaan na songon on jumpang hita do nang di 2 Rajaraja 4: 34-35; Ulaon 20: 10. Molo bilangan tolu dohot bilangan pitu ima bilangan khusus keagamaan (pat.1 Raja 8:65), secara pasti di adat ni halak Jahudi najolo bilangan pitu ima bilangan na tutu marhagogoon.
     3.       Ayat 22-24; Dung ditangihon Jahowa soara ni si Elia, gabe mulak ma hosa ni dakdanak i tu ibana; diboan si Elia ma dakdanak i sian bilut parginjang tu toru, dilehon ma tu inana huhut didok: na mangolu do anakmon. Dung i, adong  ma pangokuan ni parompuan i paboa na halak ni Debata do si Elia; jala hasintongan do hata ni Jahowa na ruar sian pamanganna. Dipapatar Debata do huasoNa mangalehon ngolu muse tu dakdanak i. Panurirang i sai solhot tu Debata, tusi do ibana mangalualu marhaposan jala martangiang . Marhite turpuk on idaonta ma; Debata pangoluhon anak ni ina na mabalu i, laho mangalusi tangiang ni si Elia. Jala on do pe peristiwa na parjolo tarsurat di Bibel taringot tu haheheon ni sada halak naung mate gabe mulak mangolu (ptds. 2 Raja 4:34-36; Luk.7:11-17; John.11; Ul.Ap.9:40). Ala halongangan i gabe porsea ma ina na mabalu i di huaso dohot gogo ni Debata Jahowa. Pangalaho di pangoloion ni si Elia tu Debata marpanghorhon parbue na denggan diulaonna  laho pangoluhon dakdanak na mate i. Gabe sada kesaksian di na mabaritahon habalgaon ni Debata asa porsea na marnidasa (ay.24).

    C.      Sipahusorhusoron
Ø  Tongtong do mardalan Hata ni Jahowa jala mangula nang pe marrumang uhuman manang pasupasu. Guru di Debata do ngolu ni hita jolma, diramoti do si Elia, sandok oloi parsuruonNa, ai satia do Debata mangaramoti na marholong ni roha tu Ibana songon ina na mabalu i dipatupa do songon pandok ni Panurirang Elia Naposo ni Debata i. Tung balga haporseaonna na rade do ibana patupahon tu panurirang asa tu ibana dohot inakhonna. Molo parjolo sinarihon dongan, i do ngolu na tangkas marholong ni roha dibagasan Kristus. Sandok sarihon donganmi asa mangolu ho. Lukas 1:37 Ai ndang adong na so tarpatupa Debata
Ø  Joujou naposo ni Debata (ditangiangna), ndang ditontuhon godang ni halak na martangiang, ai sahalak ni si Elia do joujou= martangiang tu Debata, gabe mangolu do anak ni parompuan i. Songon na pinatupa ni Jesus laho pangoluhon si Lazarus, dolidoli na di huta Nain. Ibana do Debata na tatanda jala tahaporseai dibagasan Kristus Jesus na marhuaso pangoluhon na mate. Dibagasan  na mangadopi situasi  sisongon i tongtong ma hita marhaposan tu Debata. Ndada na naeng mandok; molo adong na mate sian na tahaholongi manang ruas ni Huria martangiang ma hita asa mulak mangolu. Ai halak naung mate i ndang be sitangianghononta asa mangolu, ai nunga pasti nasida di jambar sijaloonna. Ia dung jumpang tingkina mate, didok: “Di tingki parasian do ho hutangihon, jala di ari haluaon do ho huurupi. Nuaeng ma tongon tingki parasian; nuaeng ma ari haluaon i! ( 2 Korint 6:2)
Ø  Sian angka ulaon nang pambahenanna do tandaon ni halak angka na poso ni Debata. Jala jamita on  dohot jamita naung salpu; sai hira tu angka parhalado manang targoar pandita jamita on. Hape nian tu sude na tumangihon jala na porsea di Jesus Kristus do asa tarida ma di ngolu na marbarita nauli. Songon na nidok jamita na salpu taringot na mamuji diri; asa tarida ma pangalahona na patuduhon habalgaon ni Debata na olo ibana mamuji diri marhite na mangulahon parsuruon ni Debata; ima mamaritahon Barita Nauli marhite pembahenan. Ala pangoloion ni si Elia di Hata ni Debata tarida ma disi mangurupi  ina namabalu na pogos i; laho pangoluhon na mate anakna dolidoli. Naeng marhite parulaonta di Hata ni Debata laho pangoluhon semangat dohot masa depan ni angka jolma na di humaliangta hita(ptds. Rom 8:18;13:8).,Pilippi 4:13 Saluhutna do tarpatupa ahu marhitehite Ibana, na margogoihon ahu! Amen.

Kamis, 30 Mei 2013

Bahan Jamita Evangelium Minggu I Dung Trinitatis, 2 Juni 2013

Mamuji Diri Dibagasan Debata
Jeremia 9 : 22 – 25 (Bhs. Indo. 23-26)
      A.      Patujolo
Mangula do panurirang Jeremia di tingki panggomgomi Babel na manggomgomi Juda di abad 6 sM na sapartingkian dohot Panurirang Hesekiel. Molo Panurirang Jeremia gabe sitindangi di hasusuda ni Siria dohot Babel maradophon Juda. Godang do dipatorang pangfhirimon di pudi ni halelengse ni Juda. Didok ahli Theologia R.E.Clement do ia Buku Jeremia on ima “Prophet of Hope” (Panurirang pangkirimon); asa marhite si Jeremia naeng ma pinangkulinganna angka na manaon na hansit, na pinasiaksiak, na dibagasan hasusaan, dohot na dibagasan parmaraan, asa mangolu nasida dibagasan pangkirimon. Secara khusus di bindu 30-33 digoari do buku penghiburan ; “The little Book of Consolation” na songon pusat ni buku panurirang Jeremia. Asa naeng paboahon sude na masa i ndanda sirang sian panatapan ni Debata sandiri. Dibagasan rimas dohot muruk ni Debata sai mangihut do holong ni rohanNa tu bangso na pinillitNa i. Ndada holan rimas ni Debata na masa tu tongatonga ni bangsoNa alai haholonganNa do. Debata na mangurati alai laos ibana do muse na pajongjonghon manang manuanhonsa muse (1:10). Jala marlatarbelakang ala so adong be jolma na marroha bisuk jala na boi mangantusi sangkap ni Debata dohot na mangantusi di balik ni halelengse ni Juda dohot Jerusalem. Boi ma antusanta siala pangalaosion ni bangsoNa i na manadingkon Patik ni Debata, jala na so olo tumangihon soara ni ni Debata (9:13) jala sabalikna na mangoloi baal sisombaon nasida jala jugul ni rohanasida (11:3-5). Sangkap ni Debata di parsaoran ni BangsoNa i asa lam dumenggan ingkon pinaias i marhite rimas ni Debata na manaban nasida sian bangso Babel.
     B.      Hatorangan
     1.       Ayat 22: Marpardomuan tu parpadanan ni Israel dohot haporseaon. Dipatuduhon do dua rumang ni ngolu na masialoan, na disoarahon dibagasan dua pandohan sitolusada ihot. Na parjolo: Nabisuk, na gogo dohot na mora, rumang ni ngolu na marpamusatan tu diri ni jolma i sandiri, na dialo panurirang i dohot koras, ndang tutu i mamboan hangoluan. Napaduahon; ima sitolusada ihot na dipatubegehon di ayat 23 ima parasiroha, na pajongjong uhum dohot hatigoran; na hombar tu hadirion ni Debata. Na dua ragam i so tarpadomu, na sada marhapatean tu hamatean jala na sadanari marhapatean tu hangoluan. Bangso ni Debata mambahen pilihan na sala, mamillit hamatean (ptds.1 Kor.1:18-31). Di ayat 22 paboahon tujuan na sala di na manengahon diri di habisuhon, hagogoon dohot hamoraon. Molo dilapatan Hata Heber taringot tu habisuhon ima hamoraon di pigapiga pengalaman; hagogoon ima haboionna laho marporang dohot mandopang musu, jala hamoraon na marlapatan angka na sinarina jadi artana, jumotjot do ditengahon jolma angka na sisongonon. Gabe ditengahon jolma do angka pengalamanna manang na parbinoto ibana disadasada bagian, nang marhite hagogoon dohot hamoraon pe. Ndada na diorai hita di turpuk on asa marbisuk, marhagogoon manang marhamoraon, jala indada na mardosa habisuhon, hagogoon, dohot hamoraon i. Alai na mardosa ima na mangasahon habisuhon, hagogoon, dohot hamoraon. Dipangasahon ma i tu kepentinganna sandiri jala manghalupahon slauhutna i na sian Debata do. Laos pangalaho i  do na manegai parsaoran nasida dohot Debata.
     2.       Ayat 23 ; Molo na naeng mamuji diri di di patorang ma i marhite na mananda Debata. Ima dasorna asa boi bangsoNa i marbisuk (marhapistaran), marhagogooan jala mamora. Mananda Debata ima dasor ni angka manisia asa boi mameakhon dirina jala marparhaseang habisuhon, hagogoon, hamoraon i sintongsintong. I do panjouon ni Debata tu bangso Juda asa mananda Ibana dibagasan Patik dohot HataNa i. Songon pangantusion angka bangso na dihumaliang ni bangso Juda dohot Israel; Molo marporang sada bangso tu bangso na asing tung dilapati do na dohot debata ni angka bangso i marporang. Jala molo talu sada bangso, talu ma nang debatanasida. Alai tung aha pe na masa tu bangso ni Debata ndada na talu Debata i, tung pe manginona pemahaman ni angka bangso naasing i tu bangso Juda nang bangso Israel. Na mangolu do Debata ni bangso Juda nang Israel i, na manggohi angka bagabagaNa dohot padanNa tu bangsoNa. Nunga patar i di pengalaman bangsoNa hatiha haruar sian Misir dohot na pinarmahan Debata nasida di halongonan sahat tu tano Kanaan. Asa diingot bangsoNa i angka pengalaman nasida dohot Debata.
     3.       Ayat 24-25: Dipatubegehon Panurirang Jeremia aha akibat ni pilihan na sala binuat ni bangso i. So adong be parasingan ni bangso ni Debata na marsunat i sian angka bangso na asing (ptds.Rom 2:25-29). Molo digoari di turpuk on angka bangso na humaliang bangso i, tujuanna laho papatarhon na so adong be asingnasida, nunga jongjong Juda ditonga ni bangso na so marsunat. Sunat ndang marlapatan, ai so manorusi sahat tu rohanasida. Jadi ndang boi be nasida manggoari diri nasida songon bangso pinillit ni Debata. Uhum ni Debata nama na ingkon masa tu nasida. Ruhut parugamaon sambing ndang marlpatan, ai na niigil ni Debata ima hapataran ni ngolu songon bangso na pinillit; asi ni roha, na pajongjong uhum dohot hatigoran. Ngolu sitolusada ihot on do naung dao sian parngoluon ni bangso Israel jala na dibereng si Jeremia naung dao, na so dapot be idaon nang ditonga nibangso Juda sandiri. Nunga sange sude bangso i marsala manang mardosa na gabe dasar tu haroro ni rimas ni Debata (ptds. Rom 3: 23). Ndang adong be na boi mamintori dirina sirang sian halumlamon dohot pardosaon ni sandok bangso i. Ala sude nunga mardosa, sude do ingkon ringkot pauba diri.
      C.      Sipahusorhusoron
Ø  Molo tabege angka na masa na parpudi on ditongatonga ni bangso dohot negaranta Indonesia on, tung mansai godang do angka na papeol uhum pola tu kepentinganna sandiri, dohot sepihak, suang songon i na mangasahon habisuhonna laho pamorahon diri marhite na olo korupsi (pansuasaehon hepeng ni masayarakat Indonesia). Marhitehite KPK nunga lam martamba bilangan na tartangkup mangulahon korupsi. Nunga leleng nian mardalan pemberantasan korupsi alai tongtong do pe sai diulahon na deba jolma. Di naasing tung godang masa angka ketidakadilan (kaum mayoritas menindas kaum minoritas) jala ndang tarida keadilan ditongatonga negara Indonesia on. Nang angka pangalaho ni jolma pe ndang tarpinsang be, nunga godang na manuntun lomo ni rohana; mangasahon gogo marhitehite premanisme, geng motor, dna. Nunga lam dao be na deba jolma sian Debatana. Tardok do negara Indonesia negara na berragam aliran kepercayaan. Alai tung mangimbukbuk do angka kejahatan. Mardomu angka namasa di negaranta porlu do adong pertobatan Nasional , asa lam mananda sude masyarakat ise do Debatana, tarlumobi ma angka na porsea di Jesus Kristus asa unang tarihutihut tu angka harorangon ala na mandao sian Debata. Molo mamereng angka na masa i, uanng ma lam mabiar angka siihuthon Jesus, alai lam pasolhothon diri ma tu Debata, marhite Hata nang PatikNa i. Asa disi ma lam mananda Asi ni roha ni Debata hita angka na porsea (ptds. Rom 12:2) jala tahangoluhon panjouon ni Debata marhite HataNa i laho pajongjong hatigoran, uhum, gabe parasiroha jala tarida ma dibagasan ngoluna angka parbue na denggan tudosan ni parbue ni Tondi, laos ima tanda ni angka na mananda Debata (ptds. Gal. 5:22-23).
Ø  Marhite Patik nang HataNa i mangajari hita mananda lomo ni roha ni Debata na rumingkot sian habisuhon, hagogoon dohot hamoraon. Ai Debata mual ni nasa pasupasu habisuhon, hagogoon, nang hamoraon. Asa sai jumolo jolma i mangalului Debata dohot hasintonganna jala mangihut ma tu angka ondeng (ptds. Mat.6:33). Mananda Debata marhite haporseaon do na tubu sian na umbege Hata nang PatikNa i, ndada na dibahenbahen manang di lapati di namangasahon pingkiran. Debata na marhuaso i na so boi nibatasan ni pingkiran ni manisia. Tatanda ma Ibana naung manobus angka dosa nang pangalaosionta i marhitehite mudar ni Anakna i Jesus Kristus Tuhanta i. Jala dinaung tajalo panghophoponNa i gabe mamuji diri ma hita huhut marlas ni roha hinorhon ni asi ni roha ni Debata na balga i. Jala dibagasan na mamuji diri i di Tuhan i do diajari hita laho mamaritahon Barita Nauli i tu sandok portibi on marhite ulaon asi ni roha, hatigoran dohot uhum na sintong laos gabe siboan las ni roha tu humaliangna. Asa tangkas ma pamujionta i dibagasan holong,  uhum dohot hasintongan ni Debata. (ptds. Joh.3:16; Mat. 28: 19-20).

Minggu, 26 Mei 2013

Bahan Jamita Epistel Minggu I Dung Trinitatis, 2 Juni 2013

Mamuji Diri Ala ni Tuhan i
2 Korint 10: 12-18
      A.      Patujolo
Ditongos Debata do Apostel Paulus tu huria bona uju i, laho patolhashon sangkap haluaon i. Debata manongos naposoNa pasahathon hataNa. Diturpukta on ndada holan Hata ni Debata dipasahat Ap.Paulus alai  huhut do naeng dipatandahon hadirionna di tongatonga ni ruas na umbege jamitana. Andorang mangula Ap.Paulus di Epesus, sahat do barita tu ibana sian Huria na di Korintus, paboa adong na manggoari dirina apostel (angka na manjuljulhon dirina) na manulak – meragukan ha-Apostelon ni si Paulus; a) Ai ndada sahalak sian sisean ni Tuhan Jesus ibana, jala ibana do na mempelopori pembunuhan tu Stefanus dohot na mangalele i halak Kristen na parjolo i. b) Ndang pola malo si Paulus marjamita (tidak pintar berpidato, berkata-kata, atau beretorika) songon angka Apostel na asing i. c) Ndang olo si Paulus manjalo honor, hape di masyarakat Junani di ombasi i, molo lam timbo honor ni sadahalak maka dianggap lam timbo kualitasna. d) Penampilan fisik ni si Paulus pe ndang pola menarik.
Pangkorhon ni i gabe terjadi do pro-kontra di huria Korintus adong na porsea tu tuduhon i alai adong na so manjalo. Ringkot ma didok roha ni si Paulus patoranghon/mengklarifikasi barita i, i ma surat 2 Korintus, na ditongos hira-hira ditaon 55.
Ondolan ni turpuk on; ima elehelek pangidoan ni Ap.Paulus sian toruk ni roha asa anggiat olo huria i manjalo ibana, lobi sian i tahe manjalo barita na uli na binoanna, so pola marnida hadirionna na tupa ndang apala singkop di pangarajumionnasida dohot di suhatsuhat pardagingon na disuhathon tu ibana. Sapala naung sahat ibana ditongatonga ni huria i, rade do ibana manjalo manang na songon dia pe taho panjanghonon nasida di ibana, sahat tu panjanghonon na lumea situtu, asal ma dijanghon nasida barita na uli na binoanna. Umbuk do on di hajongjongan ni sahalak naposo ni Debata, na ingkon rade mangarumari dirina, asa marsangap Debata marhite panghobasionna.        
                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                
      B.      Hatorangan

1.    Tindakan na so denggan do molo masa di tongatonga ni huria (sesama Kristen) na masiparoaroaon, na menganggap diri tumimbo, lebih hebat sian halak na asing. Lumobi maradophon dongan na berlatar belakang parjahat hian gabe Kristen. Ai torop do penjahat kelas kakap hian bertobat sian roha na tulus jala gabe siihuthon Kristus na sejati. Sihangoluhonon jala tung ingkot ulahononta do ngolu na masisesaan dosa, memaafkan hasalaan ni dongan, songon na binahen ni Tuhan Jesus na manesa sude dosanta. Alani i, unang anggap remeh hita tu sada halak ala ni masa laluna. Jala na rumingkot sijagahononta, sotung gabe madabu tu kesombongan rohani na menganggap diri lebih suci sian dongan. Halak na sombong rohani menganggap Kristus gabe milikna, ndang na gabe Kristus nampuna (memiliki) ibana.
2.    Dipataridahon si Paulus sikap na gabe teladan. Ndang dinilai (dipaburnang) dirina maradophon halak na asing, atik pe godang hasurunganna sian angka parbarita nauli di jamanna. Tu Tuhan Jesus do di sorminhon/dibandingkan panghobasionna, molo songoni pasti do ndang adong dope nilai ni na niulana (Nol Besar, malah minus). Molo tu Tuhan Jesus taparhadaphon ngolunta, pasti ndang layak, hatoban do hita – orbuk do hita. Marhite sikap na songon i mambahen si Paulus nang hita pe gabe martoruk ni roha jala ndang gabe mamuji/paburnang diri. Disadari si Paulus do hamba/naposo ni Debata do ibana. Angka keberhasilan naung adong di ula ibana gabe pujian tu Debata na marsuru ibana tu ulaon i do, ndada tu dirina. Goaran do na manangko hamuliaon ni Debata molo gabe pujian tu ibana diaithon angka parbue ni pangulaonna. Hombar do i tu pandohan ni Tuhan Jesus, molo dung diula hamu saluhut na nidokhon-Na i tu hamu, dok hamu ma: Naposo na so hasea do hami, intap ni ulaon na patut do huula hami (Luk 17 : 10).

     C.       Sipahusorhusoron  
  Ø  Molo na parsidohot hita di angka panghobasion di huria (parhalado, guru sikola minggu, dirigent, panitia, pemusik, anggota dewan, anggota seksi, dll), tangkas ma jolo motivasinta. Tajalo ma angka ulaon i marhite motivasi laho manghobasi dohot laho mangalehon hamuliaon tu Debata, ndada laho manghobasi dirinta dohot laho mangalap pujipujian tu diri. Di ganup panghobasionta sai dohononta do songon na nidok ni si Johannes Pandidi, di Yoh 3 : 30 : Ianggo Ibana (Tuhan Jesus) patut lam ganda, lam moru ma ianggo ahu. Tahobasi ma Huria tanpa mengharapkan pujian tu diri (bnd. Gal 2:19-20; Ef.1:3). Ai muruk do Debata tu angka halak na mengharapkan pujian tu diri di panghobasionna di harajaonNa. Taingot di na muruk Debata tu si Barukh di Jer 45 : 5 : Lam ho ma, tung tama ma angka hatimbulon luluanmu di ho? Unang lului! Ai ida ma, Ahu sandiri parohon jea tu nasa sibuk, ninna Jahowa, alai lehononHu do anggo hosam bahen tabantaban di saluhut inganan sitopotonmi.

  Ø  Mangihuthon Ap.Paulus kunci keberhasilan ni naposo ni Tuhan i ndang molo dapot pujipujian ibana sian na hinobasanna. Keberhasilan ni naposo ni Debata, i ma : molo lam pita, lam togu jala bertumbuh haporseaon ni na hinobasanna i dohot na bolas marpangalaho (berkarakter) Kristus, ai marhite i bolas ma na hinobasani gabe sira-panondang – pasupasu tu na humaliang, ido na gabe pujipujian di naposo ni Debata. Boasa adong halak paburnang/mamuji diri? Ap.Paulus mandok; Ise dibahen ibana parbandinganna/tudosanna? Molo tu dongan jolma do taparbandinghon dirinta, gabe tarboan do hita tu kesombongan (merasa lebih baik, lebih hebat, lebih pintar, lebih kaya. Godang do jolma mambahen standard na sala mangukur dirina, ujungna gabe magoan identitas songon anak ni Debata. Mengukur diri tu halak na mora, gabe ingin mamora, ujungna manipu manang korupsi ibana. Angka naposobulung mangukur diri tu naposo “gaul”, ujungna gabe pemakai narkoba, larut, hedonis, pergaulan bebas, dna.  Marhite i do umbahen disosoi (diajak) Ap.Paulus, na mamuji diri marhitehite Tuhan i ma ibana mamuji. Ai molo tu Tuhan Jesus taparbandinghon/tapaadophon dirinta, hasilna pasti nol, bahkan minus. I ma mambahen hita martoruk ni roha (rendah hati). Beha, na so bolas do angka na poso ni Debata bangga manang bermegah? Bolas do, ai bermegah/mamuji diri ndang ulaon na sala i. Alai tung  tangkas do didok si Paulus; molo tapuji dirinta, marhitehite Tuhan i ma. Boasa? Ala angka keberhasilanta i – na tacapai sian basa-basa dohot asi ni roha ni Debata do i, ai ala na campur tangan do Debata disi. Jadi, nilai ni sada keberhasilan margantung do tu penilaian ni Debata, ndang penilaian ni hita jolma. Ai ndang sipuji diri na tahan uji, alai halak na niuji ni Tuhan i do. Jadi penilaian na sian Tuhan i do na ummarga. Asa na bolas ma hita mamuji diri ala ni Tuhan i. Amen.

Rabu, 22 Mei 2013

Bahan Jamita Evangelium Minggu Trinitatis, 26 Mei 2013

Tondi  ni Debata Mangajari Hita Martangiang
Johannes 16: 12 – 15

      A.      Patujolo
Turpuk on ima poda dohot lumbalumba nni Tuhan Jesus tu angka siseanNa taringot tu tingki na naeng ro i. Ai jonok nama tingkina na laho tu hau pinarsilang i nama Jesus, mate dung mulak mangolu jala mulak tu Ama i, alai anggo angka siseanNa mampar nama tumadingkon Jesus. Tung pe ditadingkon siseanNa Ibana, hot do holong ni roha ni Jesus tu angka siseanNa i. Tung pe marungkil angka sisean i, jala marungkil do nang Jesus , ianggo tujuab utama ni Jesus i ma hadameon, padamehon jolma i tu Debata Ama. Na ro ma tingkina lehonon ni Tuhan i silehonlehon na balga tu angka sisean i, i ma Tondi Parbadia i na mangalehon habaranion, hatoguon dohot hamonangan. Ala ni i tung pe borat parungkilon nasida jala tung pe haporsuhon do jambar ni sisean i di portibi on, pos ma rohanasida, aii nunga ditaluhon Jesus portibi on. Ndang dipasombu Tuhan i hita so maruluan manogunogu ngolu haporseaonta. Ndang dipasombu Tuhan i hita marserak jala pinalindaklindak angka nasa parhuaso haholomon. Domu tusi ma turpuk on naeng lam antusanta taringot hadomuon ni Tondi Parbadia tu Debata Ama dohot Anak i. Jala laos idaonta huaso ni Tondi Parbadia i mangondingi ngolu ni angka na porsea i.
      B.      Hatorangan
     1.       Lungun do roha jala marsak molo marsirang hita dohot alealenta na hinaholongan. I do umbahen na didok hata Batak: Manuk pealangge, hotekhotek laho marpira, sirang n a maraelale, lobian na matean ina. Ndang so marboaboa Jesus na naeng manadingkon angka sisean i. Boi do dipanghilalahon Jesus dokdok ni rohanasida molo marsirang dohot Ibana. Dibahen i do umbahen na dihatahon Ibana na naeng marsirang i sian tongatonga nasida. Ndang jadi marsak nasida jala lulululu di parlao ni Jesus tu inganan haroroNa hian, i ma dibanua ginjang i. Nunga sun simpul ulaon parsuruon i dihobasi Jesus, ala ni i, ingkon mulak do Ibana. Mangihuthon hata panindangion ni haporseaonta i didok do disi : “Paradehon inganan angka na porsea i do Ibana”, dung i na ro do muse Ibana paduahalihon mangalap angka na badia i. Tangkas do ditonahon Jesus arga ni na mulak i Ibana tu Ama i, I ma : “Ulimuna do i, ia laho Ahu manopot na marsuru Ahu”. Na ro ma Pangondian i manopot hita jolma manisia suruonNa. Ia hadirion ni Pangondian i na sahadirion (sehakekat) do i tu diri ni Jesus nang Ama i. Ndang na marsiasingi. Sian on do marurat poda pangajaron ni hurianta na mandok Hasitolusadaon ni Debata. Tolu alai sada, Sada dibagasan Tolu. Debata songon Ama, di ginjang, Debata songonAnak, ditongatongantado Ibana., Debata songon Tondi Parbadia, dibagasan hita, didirinta do Ibana. Ndang dao Tondi i sian hita, mansai jonok do i dingolunta.
    2.       Ia Tondi Pangondianan i, i ma Tondi Parbadia, sisuruon ni Ama i, marhitehite Jesus Kristus, Tuhan i. Ibana do na mangajarhon huhut na paingothon tu hita nasa na hinatahon ni Jesus i tu hita (Joh.14:26). Ia ulaonNa, i ma mangajari portibi on taringot tu: a. Dosa, dosa do angka na mangalaosi hata ni Debata jala na so mangokui Jesus Kristus Tuhan i. (bnd. Joh.3:13; 6:28-29; 14:6). b. Hapintoron, holan ala  manghaporseai Jesus sipalua hita  dohot ala asi ni roha ni Debata do hita malua sian dosanta umbahen na pintoranNa hita. Na marhaporseaon sisongon i do pintoranNa hita asa gabe anakNa hita, saluhtna i siala Tondi Parbadia na mangajari hita marhaporseaon sisongon i. c.Uhum; ajaran ni Tondi i do nang tu hita paboa naung hona uhum portibi on; ima sibolis i, didabu sian ginjang songon porhas tu portibi on (bnd.Luk.10:18;Pangk.12:9; 1Musa 3:1; Pangk.20:2)
    3.       Tondi Parbadia do na manjagahon hita sian angka na masa dohot na naeng masa pe. Tondi i do na mangajari hita manghatahon nasa hata sihatahononhon, unang gabe muramura hita diagohon angka poda sian sipaotooto. Dihehei jala dipaborhat Tondi i do hita mamaritahon bari ta haluaon i. Ndang na tading hita bahenon ni i, alai lam paposhon rohanta gabe marsitutu jala marsihohot gomos di Tuhan i. Tondi i do n apabotohon na sahadirion Ibana dohot Debata. Tondi i do Debata, asa angka na martangiang tu Ibana, patut martangiang dibagasan Tondi dohot hasintongan (Joh.4:24). Ndang boi so dibagasan Tondi nasa halak na naeng saor dohot Debata dibagasan tangiangna. Goarna pe Tondi Parbadia; ingkon mian diinganan na badia. Asa tarida ma hita naung pinarbadiaan ni Tondi i asa badia ngolunta.
      C.      Sipahusorhusoron
Ø  Sitaonon do i tutu di tano on molo naeng sahat hita tu tohap hangoluan na salelengnilelengna. Nunga diondihon Jesus hita tu Ama i di sitaonon i dibagasan tangiang pangondiananNa i (Joh.17). Na so tupa mardalan di na holom be hita ala nunga diusehon tu hita Tondi Parbadia na manondangi roha nang pingkiranta asa tung taradopan hita angka sitanonon nang parungkilon i di hasiangan on (bnd. Joh.16:33).
Ø  Goar ni minggunta ima Minggu Trinitatis: na marlapatan Hasitolusadaon ni Debata. Songon Debata na mangalehon AnakNa i asa manean angka dosanta, jala hinorhon ni i malua jala malum hita hilala. Laos Jesus pe dipangasahon do Hata ni Debata laho mandopang sibolis i asa malua Ibana sian pangunjunan i. Jala sahat di na manaon hamatean i pe di hau  pinarsilang i sai pasahathonNa do jumolo diriNa tu AmaNa i Debata na sungogo i, asa tartaon Ibana mangadopi silang hamatean, alai diujungna mulak mangolu do Ibana di ari patoluhon. Ido las ni rohanta. Tarlumobi di hananaek ni Jesus tu banua ginjang ndang pasombuonNa angka siseanNa dohot siihuthon Ibana, alai dipasaor do Tondi Parbadia i tu hita laho manjagai hita asa margogo hita. Nang respon ni angka na porsea i pe asa panggomgomhon dirina tu Debata Ama, Anak marhitehite pangajarion ni Tondi Parbadia i di tangiangna tu Debata marhitehite Jesus Kristus. (bnd. Johannes 14:6 Gabe didok Jesus ma tu ibana: “Ahu do dalan i dohot hasintongan dohot hangoluan. Ndang adong na sahat tu Ama i, ia so marhite sian Ahu”). Yohanes  15:5 “Ahu do hau anggur i, hamu do ranting i. Na mian di bagasan Ahu jala Ahu di bagasan ibana, i ma na marparbuehon godang; ai ndang tarula hamu agia aha, anggo so mardongan Ahu”. Rom 8:26Alai nang Tondi i, diurupi do hita di hagaleonta i; ai ndang taboto, manang aha na tama sipangidoonta, gabe diondihon Tondi i do hita marhitehite hata na hinoihon na so tangkas hinatahon.”

Selasa, 21 Mei 2013

Bahan Jamita Epistel Minggu Trinitatis, 26 Mei 2013

Ndang Murak Pangkirimon
Roma 5 : 1 – 5
           A.      Patujolo
Apostel Paulus manurathon surat on ima di taon 58 Masehi, tingki di Korintus do pe ibana. Jala tung mansai marungkil do ibana asa boi bongot ibana tu Rom manang sadihari pe, hape saleleng ngoluna nadada hea ibana tolhas tu huria na di Rom. Adong do na tangkas parasingan di surat Rom on sian nasa suratna. Didok angka napistar di theologia ia surat Rom on ima Magnum Opus (karya terbesar) ni Ap.paulus ala marisihon Theologiana na mansai bagas. Jala surat on dipasahat tu angka na so hea nijumpanganna dohot niidana. Ido umbahen godang angka ahli mandok surat na on risalah Theologi, hira so adong hadomuanna tu na masa di luat i. Alai boasa ma ingkon bahenon ni ap.Paulus surat on tu halak Rom hape so tangkas ditanda ibana ruas ni huria i ? Alusna ima: ala ap.Paulus ima sahalak ahli di strategi jala pintor sigop do ibana marnida situasi di angka luat na dibongotanna. Marbarita Nauli do ibana sian Asia kecil sahat tu Junani sangkap ni rohana, ala ni i boi ma saluhut luat na di luat Barat na so manjalo Barita Nauli i do pe taruli Barita Nauli i marhitehite ibana. Alai asa mardalan ulaon i tusi ingkon adong ma inganan operasional ni ulaon i. Marsangkap ma ibana mambahen Huta Rom gabe inganan operasionalna i. Ala ni ima ringkot ni huria Rom umbege taringot tu ibana. Jala turpukta on ma manaringkoti taringot tu pamintorion ni Debata di hajolmaon asa marparbuehon dame dibagasan Debata jala tung boi manghamonanghon ngolu na marsitanonon.
           B.      Hatorangan
   1.       Ayat 1 – 2: Dipangantusion ni Apostel Paulus, hita jolma pardosa, dipintori Debata do ala ni haporseaonta di Jesus Kristus, jala i pe tong do rajumanta “Asi ni roha ni Debata” di hita. I do umbahen diondolhon di ayat parjolo on, “Asa dung dipintori hita dalan haporseaon, mardame ma hita dohot Debata marhitehite Tuhanta Jesus Kristus”. Marhite i boi ma antusanta, paboa ngolu ni angka na mangihuthon Jesus Kristus haporseaon do, jala haporseaon i di Jesus Kristus do antong. Didok si Paulus do i di Rom 10: 12: “Asa sian na tumangihon do ro haporseaon; ia panangihon i, sian hata ni Kristus do”. Boi ma dohononta marhite i, sude pangajarion, pamodaion, parjamitaon dohot isi ni angka surat kiriman ni Apostel Paulus i na asing i, tung “Kristussentris” do. I do na naeng sipasahathonon ni si Paulus tu hita angka siihuthon Jesus Kristus sian najolo sahat tu tingkinta on. Haporseaon i do muse mamboan hita tu “ asi ni roha” ni Debata, jala martua do hita disi, ai boi hita pasangaphon Debata di ngolunta.
   2.       Ayat 3 – 5: didok muse umbagas, molo nunga dibagasan haporseaon na tutu hita di Kristus, boi ma hita manghalashon nang haporsuhon, tung sura songgop tu hita, ai dihorhon haporsuhon i do “Habengeton ni roha”, jala dihorhon habengeton i do “hatauon”, jala hatauon i  manghorhon  “panghirimon”. Tung mansai torang do pandohan ni Apostel Paulus on di hita, molo tingkostingkos tarimangrimangi. Dilehon Apostel Paulus dope muse hatorangan na mura antusan ni rohanta. Di na nidokna, “ ai ndang na murak hita bahenon ni panghirimon i” (Ayat 5). Manang ise naung marpanghirimon, nunga dijalo be Tondi Parbadia, ai nunga diusehon Debata be TondiNa i tu portibi on (Joel 3:1; Ulaon.Ap.2:1-13). Alai tong do ondolhononhon, paboa goar-Na pe “Tondi Parbadia”, jala maringanan do Tondi Parbadia i holan di angka inganan na badia, dohot di roha ni jolma na ias jala na badia (jaha: Pangungkapon 3: 20).
      C.      Sipahusorhusoron
Ø  Nunga dipadame Tuhan Jesus hita tu Debata marhite mudar-Na i; Na ingkon sai ongotonta tongtong di ngolu on, i ma balga ni holong ni roha ni Debata di portibi on dohot di hita jolma manisia (Johannes 3 : 16). Ai anggo sian na tatean sian ompunta si Adam sasintongna dohot sian  na umpompar hita, ala dosanasida, jaloonta ma uhum sian Debata  nian. Andorang so ditanda halak Batak dope haluaon na pinatupa ni Tuhan Jesus, tung digosagosa sibolis i do ompunta na parjolo i saleleng mangolu nasida. Marhaposan tu begu, tu ulpuhan ni hadatuon, jala sai mamele ma nasida tu angka inganan na dianggap “Parbeguan”, songon angka tuktuk (Tuktuk Siadong, Tuktuk Tarabunga, dolok Pusuk Buhit dohot na asing). Molo adong artanasida mago rupani, laho ma nasida manungkun tu datu, tu pangarunding manang tu “parbotoboto”, jala dioloi ma na tinonahon ni datu/pangarundingon, isara ni angka “pelean” na marragam i. Alai molo so jumpang na “niulpukhon” ni angka datu i, sai adong do alasan, isara: tarallang subang, manuruk pansinaran, hona dege manang aha ma i dohot lan na asing). Tung maoto do halak Batak di tingki hasipelebeguon i, jala digohi biar dohot hatahuton. Tuani ma ro Tuhan Jesus mandapothon hita tu Tano Batak, dipalua jala dipadamema hita dohot Debata, gabe boi ma hita mulak mar-Ama tu Debata, jala hita gabe “anak-Na”, songon na tangkas dihatindanghon Apostel Paulus di Rom 8: 15 “Ai ndang dijalo hamu tondi hatoban asa mangulahi mabiar, Tondi haanahon do dijalo hamu, mangasahon i do panjouonta: “Abba”, mandok “Ale Amang!” Ala ni i tahatindanghon ma haanahon ni Debata di hita, marhite angka ulaon na denggan dohot sikap tingkah-laku na denggan maradophon Debat dohot donganta jolma.
Ø  Marbenget ni roha so angka naung hinophop ni Tuhan Jesus; Molo naung gabe siihuthon Kristus hita, marlapatan ma i, na marsitutu ma hita maniru songon Tuhanta i; ringgas mangula, ringgas mangurupi, ringgas manopoti (berkomunikasi); ringgas masilehonlehon, ai nunga dipargogoi Tuhanta hita mangulahon i, marhite na dilehon tu hita Tondi Parbadia (bnd.Joh.20:21-22). Ingkon tahaporseai do i, paboa naung mian di hita Tondi Parbadia, Tondi ni Debata, jala Tondi ni Jesus. Laai taingot, Tondi Parbadia, goarna ma daina, maringanan do Tondi {Parbadia holan diinganan na badia. Jadi Tondi Parbadia mian dibagasan roha ni jolma naung dipaias rohana sian ragam ni dosa dohot hajahaton, mian ma Ibana di hita, mangan ma Ibana rap dohot hita (bnd. Pangk.3:20). Molo dung taantusi jala tahaporseai songon i, nang diparungkilon nang disitaonon pe, tatiru ma Tuhanta i, jala marbenget ni roha ma hita disi, jala tapasahat manang tapaboa ma i sude tu Tuhanta i (bnd. Jer.15:15) asa pinargogoanNa hita marhite Tondi Parbadia, na mangurupi hita diangka siulaonta siganup ari.
Ø  Domu goar ni minggunta ima Trinitatis; Hasitolusadaon ni Debata. Taparhatopot ma hasadaonNa i  marhite nanaung pintaoranNa hita asa mardame hita dohot Debata marhite hite Anak-Na Jesus Kristus, jala tapatuduhon roha na sangkambona dohot Ibana di angka ulaonta siganup ari marhite naolo hita nirajaan ni Tondi  Parbadia i asa ndang murak hita bahenon ni pangkirimon i. Amen.

Jumat, 17 Mei 2013

Bahan Jamita Evangelium Ari Pentakoste II, 20 Mei 2013

Debata Pasahathon Tondi Parbadia
2 Timoteus 1 : 3 – 10
      A.      Patujolo
Ia surat 2 Timoteus on, ima sada sian Surat Parmahanion na tolu i. ( 1 & 2 Timoteus dohot Titus) na sinurat ni ap.Paulus. Digoari do Surat Parmahanion, ala marisihon rumang parmahanion tu si Timoteus dohot tu si Titus, ro di angka panogunoguon tu nasida songon dia do nasida marmahani huria ni Tuhan na sahat tu nasida be. Surat 2 Timoteus on disurat uju tarhurung si Paulus di huta Rom, hirahira taon 65 M. On ma paduahon ibana tarhurung disi, ala ni i dihalal rohana jonok nama ujung ni ngoluna, ai ingkon pasahathon ni panggomgomi Rom ma tu ibana uhuman mate. Di na tarhurung paduahalihon on, mansai hansit dihilala, ndang boi ibana bebas, nunga dirante tanganna (1:16), jala dibahen songon halak  parjahat. Dihilala mansai tarpunjung situtu ibana. DI situasi na songon ima dihasiholi rohana pajumpang dohot angka donganna saulaon, lumobi si Timoteus naung dirajumi songon anakna. Ala ni marhite suratna on ditonahon do asa ro si Timoteus mandapothon ibana tu hurungan na di huta Rom i, huhut mangalehon panogunoguon na tangkas tu ibana, ai si Timoteus na ma dietong rohana  na boi mangganti ibana laho manorushon ulaon naung pinungkana i. Lumobi hatiha i ala mansai poso dope si Timoteus, hurang dope habaranionna laho manjamitahon barita na uli i, lumobi mangadopi angka parpoda haliluon na sai marusaha mangelaela ibana.
Ia si Timoteus i ma sahalak  na marharoroan sian Listra (Ul.Ap.16:1). Halak Jahudi do ibana, alai anggo amana halak Junani do. Denggan do panogunoguon parugamoon hajahudion tu ibana sian inana dohot sian oppungna. Ditanda ibana Barita na Uli i marhite si Paulus di Listra, dung i ditogihon ap.Paulus ma ibana donganna mangurupi ibana mamaritahon Barita n Uli i, mamungka sian pardalanan ni si Paulus na paduahon. Dibereng ap.Paulus halak na burju do si Timoteus, dung i ibana ma sada dongan ni si Paulus na mansai jonok tu ibana. Di manang piga surat na tinongos ni si Paulus tu angka huria, sai ditaringoti do goar ni si Timoteus ( 2 Kor. 1:1; Pil. 1: 1; Kol. 1:1; 1 Tess.1:1; 2 Tess.1:1; Flm.1). Dihatindanghon ap.Paulus do holan ibana ma sian angka donganna i na boi saroha, sapingkiran jala sapangkilalaan dohot ibana, na so mangalului kepentinganna sandiri alai kepentingan ni Kristus do. Jadi, ala ni jonok ma panghilalaan ni ap.Paulus tu ibana, nunga dirajumi si Paulus ibana songon anak sandiri.
Dibagasan turpuk ta on diapoi si Pulus do ibana, asa sai tongtong marsigorgor rohana mangulahon tohonan naung sahat tu ibana, jala marsitiopan tongtong tu angka poda dohot tiruan naung jinalona sian ibana, asa tongtong dirajumi i songon silehonlehon na dipalumehon Debata tu ibana.

      B.      Hatorangan
      1.       Ayat 3 – 5; Songon naung hasomalanna; Nunga dipabotohon Ap.Paulus paralealeanna dohot angka ruas ni huria na manjalo suratna i, nang tarlumobi si Timoteus anak haholonganna i, na gabe panean ulaon pambaritahon Barita Nauli i, manorushon ulaonna. Dipaingot ap.Paulus do ibana asa songon ibana ma si Timoteus manguduti ulaon i songon angka daompungna na jolo manguduti ulaon i (di Padan na Robi) sian sundut tu sundut. Las do roha ni ap.Paulus marnida parsitutuon ni si Timoteus manguduti ulaonna mambaritahon Barita Nauli. Asa pangalaho na mangguduti i do na nidok na taringot daompunasida i, ndada taringot tu inti pangajarion i ( ai nunga marasing pangajarion ni Jahudi dohot siihuthon Kristus). Ala diida Ap.Paulus do adong “Warisan Rohani” sian oppung ni si Timoteus, Lois dohot sian inangna Eunike na marhaporsean jala sibulus roha. Ai nunga dipabotohon ap.Paulus di 1 Tim.1:5 5 “Alai na tinembak ni patik i do haholongon sian roha na ias, sian panolopi ni panggora ni roha, nang sian haporseaon na so marlaok.” Jala di 1 Tim 1 : 18 “I ma podahon, songon na huampehon tu ho, anakkonku, Timoteus, hombar tu hata panurirangon najolo, angka na taringot tu ho, asa marhitehite i ho manahan di paraloan na denggan i.”Na boi buatonta impolana sian i, ima naeng do marsangkap ap.Paulus asa ingot si Timoteus ise do dirina; ima panean di ulaon mambaritahon Barita Nauli. Ibana ma na boi manguduti ulaon i sian ibana nang sian keluargana (regenerasi kerasulan).

2.    Ayat 6 – 7; Dipungka do turpuk on dohot hata “ala ni i”, na marlapatan na marpardomuan do sipaingotna on tu isi ni suratna na di ayat 5, na manaringoti “haporseaon ni si Timoteus na so marlaok”, dohot denggan ni panogunoguon na jinalona sian ompungna boru si Lois, dohot inangna si Eunike. Marojahan tu si, ma dipaingot si Paulus ibana asa sai “diparatarata” silehonlehon ni Debata na tu ibana, i ma tohonan na pinasahat ni si Paulus tu ibana marhite na mangampehon tangan. Silehonlehon i marpardomuan tu panjouon dohot pangampehonon ni tangan (ordinasi). Dijalo si Timoteus do i duansa, ima: silehonlehon tohonan dohot silehonlehon hagogoon laho mangulahon tohonan i. Na mangulahi na ma sipaingot on tu sipaingotna di suratna parjolo (pat.1 Tim.4:14). Di surat parjolo i dipatorang do, ia silehonlehon i sahat tu ibana marhite hata panurirangon, i ma hata dohot padan ni Debata na dihatahon di tingki pamasumasuon i. “pangampehon tangan”, i ma angkup ni silehonlehon ni Debata songon tanda na tarida. Dipaingot si Paulus ibana tongtong marningot panjouon na tu ibana, sohot silehonlehon na patut angkup ni tohonan i. Domu tusi  ingkon sai marsitutu ibana mamangke silehonlehon na patut angkup ni tohonan i. Domu tusi ingkon sai marsitutu ibana mamangke silehonlehon i singkop, jala ingkon sai paratarataonna i di ganup tingki. Songon na nidokna di 1 Tim.4:14, silehonlehon i dipasahat tu ibana marhite na mangampehon tangan si Paulus. Alai ingkon botoona do holan tanda na tarida do pengempehonon ni tangan i, anggo silehonlehon i sian Debata sandiri do, ndada ala ni pangulaon ni jolma. Jadi na nimaksud ni si Paulus di silehonlehon na tu si Timoteus, i ma silehonlehon khusus, na marpardomuan tu ulaon panghobasion ditonghatonga ni huria. Jala silehonlehon i porlu “diparatarata”. Hata Junani na dipangke tu si marlpatan do “marsigorgor dibagasan ngoluna”. Ndang jadi mintop i sian ngoluna. Boasa ingkon sai marsigorgor i dibagasan ngoluna ?, ala : “dilehon Debata do tu hita tondi hagogoon, tondi haholongon, tondi pangarajaion diri, ndada tondi hatahuton”. Sian holong ni roha diapoi si Paulus ma si Timoteus na dihilala boi dope sipata gale jala tahuton manghatindanghon Barita Nauli i. Ndang patut be angka naposo ni Tuhan i mabiar, ai tu sude angka na mannjalo tohonan i dipasahat Debata do “tondi hagogoon, tondi haholongon dohot tondi pangarajaion diri”. Pangantusion ni “tondi” dison, hira dos do dohot silehonlehhon. “Hagogoon”, ima silehonlehon ni Tondi Parbadia laho mambaritahon patik ni Debata dohot barita na uli di ganup tingki dohot inganan na dihaporluhon. “Haholongon” ima silehonlehon na dihaporluhon ni angka parhobas, na sai mangadopi jolma di ragam ni pangalaho dohot situasi. “Pangarajaion diri” manang disiplin diri mansai ringkot laho pasidinghon biar dohot pangalaho sipalensem, masa bodoh manang sikap na so parduli tu angka pangalaho na paleahon Kristus dohot Barita Na Uli i. Dipapos si Paulus roha ni si Timoteus, paboa naung dilehon Debata do angka tondi sisongon i saluhutna laho manghobasi Kristus i.
     3.       Ayat 8: Ala naung dijalo si Timoteus angka tondi na songon i, dipaingot si Paulus ma ibana, “unang maila manghatindanghon Tuhan i”. Diakui si Paulus do, na boi tarunjun do pe si Timoteus gabe tubu hailaon di ibana, ala “Barita na Uli i haotoon do di angka na bisuk ni portibi on” ( 1 Kor.1 : 23). Pangunjunan i boi tubu secara tidak langsung, ala si Paulus dohot si Timoteus nunga dipadomu dibagasan haporseaon, songon ama tu anakna. Hurungan na tu si Paulus boi do manghorhon hailaon tu si Timoteus, songon warga ni harajaon Rom. Alai ndang didok si Paulus na tarhurung ala ni harajaon Rom ibana, alai “tarhurung humophop Tuhan i” do. Lapatanna tarhurung ibana ala ni hadirionna songon apostel ni Kristus do, jala adong do sangkap ni Kristus marhite na tarhurung ibana. Diapoi si Paulus ibana , asa sadar di pangalaho i jala asa dohot rap dohot ibana manaon ala ni Barita na Uli i. Tarulahon ibana do i siala hagogoon na sian Debata.
     4.       Ayat 9 – 10: Dung dilehon sosososo na bersifat praktis asa parsidohot  si Timoteus di sitaonon ni si Paulus na tarhurung i, masuk dope ibana muse tu sada poda na balga na bersifat teologis di surat on, na gabe ojahan dohot motivasi tu angka siulaonna.Diparade Debata do hagogoon tu naposona laho mamorsan angka sitaonon na dokdok na dihorhon Barita na Uli i ala Ibana do Sipalua hita. Hata “dipalua” di ayat on martudutudu tu sada fakta sejarah, i ma ulaon penyelamatan naung pinatupa Debata. Na masa do i marhite hamamate ni Kristus Jesus. Saluhut jolma nunga tarihot tu angka hagiot ni portibi on, tarihot tu uhum ni Debata, jala tarihot tu angka halak na so olo unduk tu Debata. Alai marhite asi ni rohaNa dipalua do hita sian saluhutna i. Ndada holan i, laos dijou do hita marhite panjouon na badia i. Dipasahat Debata joujouna asa haruar hita sian ngolu na sirang sian Ibana, laho manean ngolu na marsaor dohot Ibana. Dibagasan ngolu na imbaru i, saor hita tu habadiaonNa, i ma marhite na dipintori hita, jala dilehon  huaso manean hangoluan dibagasan Ibana. Saluhutna i, Ibana do patupahon “ndada marguru tu ulaonta, tung sian tahina dohot asi ni rohana” do. Debata do martahi jala mamboan hita tu halasan ni haluaon i. Jala asi ni roha ni Debata dapot holan dibagasan pardomuan dohot Jesus Kristus, dohot pamorsanonna di dosanta marhite sitaonon dohot silang i. Silehonlehon i nunga disangkapi sian mulana. Jala aha naung tinahina sian mulana “nuaeng dipapatar”, gabe tarida tu saluhtna. (Titus 2 : 11). Sangkap ni Debata na buni hian dope nunga dipapatar dibagasan Jesus Kristus. Ulaon ni Jesus na paluahon dipatorang si Paulus marhite dua pandohan i ma : “pasohothon hamamate”, dohot “paullop hangoluan dohot hatongtongon”. Hamamate ni Jesus dohot haheheonna, i do na psohothon hamatean i. Dipatunduk i gabe so margogo. Angkup ni i dipaullop tu hita hangoluan dohot hatongtongon, songon hadirion ni Debata. Nunga sanga mago pasupasu i sian jolma ala ni hadadabu tu dosa. Alai ala panghophopon ni Kristus, gabe patar ma i tu hajolmaon, marhite Barita na Uli i.

      C.      Sipahusorhusoron
  •  Tapagalak ma palitonta. Hita nahinaholongan ringkot asa jamot hita di namandalani ngolunta on, ringkot do taparbohali dirinta marhite “miak” asa mulak rata marhagogoon hita mamaritahon Barita Nauli i. Bohal i ima na paposhon rohanta, molo tabolus pe habahaba manang galumbang di na mardalan hita mamaritahon Barita Nauli i, ndang mabiar hita. Torus do hita mamolus habahaba manang galumbang i, gabe tolhas do barita nauli i tu inganan na tatuju.  Boi do gabe mago api hagaraon ni tondinta, ima molo ndang tutu be tahaholongi Tuhan Debata. Ingkon paratarataonta do silehonlehon ni Debata marhite TondiNa i laho manghatindanghon haporseaonta marhite Barita Nauli i, ditingki une manang na so une. Ganup ari ma taisi miak na pagarahon tondinta laho marbarita nauli, marhite na manjaha dohot na manangihon hataNa, huhut martangiang mangidohon pangurupionNa.
  • Marhite Haporseaon di Ibana mandopang musunta. Na boi do musu i mamisat haporseaon  ni sasahalak, gabe haporseaon na marpengpeng, gabe adong tondi hatahuton dibagasan dirina. Alai molo taalo do musu i marhitehite gogo na sian Tondi ni Debata, gabe talu ma musu i, mandao jala mabiar. Molo Tondi hatahuton ndada ro i sian Debata, alai na rodo sian tondi na jahat sialo Debata ima pomparan ni angka Antikristus (bnd. 2 Tess.2:4; Pangk.21:8). Ala ni i laho mangalo tondi hatahuton i, dilehon Debata do tu hhita: Tondi Hagogoon (Luk.10; Mark.16:17-18), Tondi haholongon, na margogo manghaholongi Debata ( 1 Joh.4:19), dohot manghaholongi dongan jolma (Jona 15:12). Tondi haholongon na margogo manghaholongi musu manang na paburuburu hita (Mat.5). Dilehon Debata do muse tu angka siseanNa Tondi Disiplin jala na boi mengontrol dirina sendiri. Geb boi marhagogoon songon pinatupa ni Jesus di Markus 5, mangusir tondi na jahat. (bnd.Mat.28:20). Taingot ma na sai ro do sitaonon tu angka siihuthon Kristus. Alai Debata do na pasidinghon sitaonon ni sian hita. Marhite panjouonNa dohot na sai taisi ngolunta sian hagogoonNa. Selamat Ari Pentakosta II. Amen




Rabu, 15 Mei 2013

Bahan Jamita Epistel Pentakosta II, 20 Mei 2013

Parbue ni Tondi
Galatia 5 : 22 – 26
      A.     Patujolo
Goar ni huta Galatia marharoroan sian bangso Kelt, mamuha sian taon 278 sM sahat tu Asia na metmet (Bangso Turki sisaonnari). Godang do huta i dipengaruhi sian budaya Hellenisme; na patomuhon adat ni Timur dohot Barat nang di ugamo dohot filsafat. Sahat do barita taringot angka parpoda haliluon na mangelaela halak Kristen di Galatia hatiha i. Ala ni i; Ia surat Apostel Paulus tu Huria di Galatia tinujuhon tu angka halak naung muba ala ni ulaon ap.Paulus, alai ruasna i dibagasan pangelaela ni angka parpoda haliluon na papeolhon hatigoran ni Barita Nauli taringot tu Haluaon ni Halak Kristen uju i. Jala mansai longang do roha ni ap.Paulus marnida hamumuba ni roha ni angka halak Kristen i sian haporseaonna (1: 2, 6-7). Pangajaran ni ap. Paulus di surat on marimpola ma i di bindu 5 dohot 6 ima taringot tu etika (pangalaho). Haluaon na jinalo ni angka na porsea di Galatia, ndada haluaon asa manghangoluhon pardagingon, alai haluaon na mangulahon haholongon dibagasan Tondi. Naeng ma didok roha ni ap.Paulus nasida boi manirang dohot mamulik diri sian angka parpoda haliluon na mandok haluaon i marhite na mangulahon parsunaton dohot Patik. Didok nasida angka kegagalan dinamangulahon patik i ingkon diae marhite na masuk tu bagasan bura. Dung i nasida pe sai mamuji ompunasida si Ambaraham na gabe sorminan nasida; ala marhite sunat do marpadan Debata dohot si Abraham. Ihutni i sai diusahahon nasida do laho manjehehon ap.Paulus marhite na manggugat haapostelonna. Mansai mura do terpengaruh halak Kristen na di Galatia ( 1:6). Ala ni ima dipaingot ap.Paulus huria i, ia Barita Nauli naung binoanna ima Barita taringot asiniroha haluaon nasian Debata sambing do jaloonasida. Ai nunga ditean Jesus Kristus bura ni Patik ima dosa i marhite silang i na gabe singkatta. Haluaon ni halak Kristen ima na mangolu dibagasan Tondi jala ndada na paolooloi hisap ni dagingna. Haporseaon dibagasan Kristus ima haporseaon na dinamis ala ni holong jala marhite i ma halak na porsea i mangulahon Patik ni Kristus i (4: 1-31; 5: 1 – 26; 6: 1-10).

B.      Hatorangan 

  1.      Ayat 22 – 23;  Hata parbue dison na marlapatan na so dibaenbaen, alai martumbur sajo songon i. On ma      na mangatur panghalaho na marparsaoran jala angka prinsip ni parulaon hajolmaon siganup ari. Angka naung tubu paduahalihon marhitehite Tondi naeng ma mandalani ngoluna di na laho mamaritahon Barita Nauli i. Ala tung mansai dokdok do laho mamaritahonsa molo sahalakta paihutihut Tuhan i. Ingkon pangidoanta do gogo sian Tuhan i asa pinargogoanNa hita marhite TondiNa laho mamaritahon Barita Nauli i. Ala ni i ngolunta on ndada hita sandiri namarnampunasa, jala angka na porsea i, ndada ni rajaan ni daging i be, alai ni rajaan ni Tondi i do. Molo nunga mangolu dibagasan Tondi naeng dipatuduhon parbue ni Tondi i dibagasan ngoluna siganup ari. Mangulahon na ringkot gabe pasupasu tu humaliangna. Tung mansai godang dope angka jolma na so taruli Barita Nauli i. Nang di Asia, Afrika, Eropa,  Amerika dohot diangka luat na asing. Naeng tapatuduhon Barita Nauli i sian pambahenan marhitehite haholongon i. Naeng mangolu dibagasan Tondi na margogoihon hita patupahon saluhutna i. Marhite Tondi Parbadia i do boi tarpatupa hita na hombar tu lomo ni roha ni Debata i do umbahen didok muse di ayat 23 : “ndang maralo patik tu angka sisongon i”. On ma na ingkon taparrohahon sian pandohan ap.Paulus asa saluhut ngolunta dibagasan Tondi. Songon Kristus Jesus na mangalehon ngoluna tu hita jolma laos songon i ma angka siihuthon Kristus i sai na rade mangalehon; tingkina, rohana, nang ngoluna tu angka dongan jolma asa taruli hatuaon nang las ni roha. Paluahon angka jolma sian gomgoman ni sibolis, dosa, nang hamatean asa marngolu tondina jala margogo mandopang utiutiian ni sibolis, jala dapotan haluaon las ni roha nang ujungna taruli hangoluan na salelengnilelengna. 
  2. 2.    Ayat 24 ; Ruas ni huria na di Galatia nunga ditobus jala Kristus na marnampunahon nasida. Nunga dilehon nasida dirina asa dididi jala diparsilanghon raphon Kristus i ( 2:19; 3: 27-29; bnd. Rom 6:6). Nunga ditotophon sada haputusan jala ingkon pinatuduhon dibagasan pangalaho siganup ari. Ingkon tapasiding angka hisaphisap ni daging, dohot hasomalanna. Ndada daging i be na mangarajai rohana nang partondionna tarlumobi. Asa di angka na nirajaan ni tondi portibi ima pardagingon sai na lomo do rohana dihisaphisapna, jala maralo tu partondion songon na nidok na di ginjang ni turpuk on ( Galatia 5:20 hasipelebeguon, hadatuon, parmusumusuon, parbadabadaon, pangiburuon, rimasrimas, pargutugutuon, parsalisian, partahitahion, bunubunu, parmabuhon, haormuson jala angka na suman tusi. Naung hupaboa najolo tu hamu, songon i do nang nuaeng: Ndang teanon ni angka na mangulahon sisongon i harajaon ni Debata). Tu angka nasida do hita disuru Tuhan i laho manondangi nasida. Molo nunga taihuthon Kristus nunga sangkambona hita dohot Ibana di sitaonon, hamamateNa, haheheonNa nang tu hananaekNa tu Banua Ginjang. Alai jotjot do lupa hita disi. SitanonNa laos sitaononta do i, hamamateNa laos hamamatenta do i, di haheheonNa laos di haheheonta do i, nang di hananaekNa laos hananekta do i sogot sahat di hasangapoNa i; haporseaon songon on ma naingkon tandap dibagasan haporseaonta. Haporseaonta i do na mamboan hita asa mangolu dibagsan Tondi. 
  3. 3.    Ayat 25 – 26; Huria Galatia mangolu dibagasan Tondi na marlapatan martudutudu tu mual ni ngolu ndada tu ruhutruhut di hangongolu. Nggolu na jinakhon dibagasan Tondi ingkon dipapatar nang diulahon marhitehite Tondi. Molo sai mauas dihasangapon do hita, manjehehon, jala masihosoman, disi ma hita madabu tu pangalaho na mangkilala ia ganup parulaonta nunga denggan jala marguna dungi mangarop di diri asa nihormatan ni halak. Dibagasan pangalaho najengjeng jala jungking boi do sibonsiri roha na hatahuton na mandok halak na asing lam denggan ngoluna jala dapot parlabaan sian dirina, dna. Alai di hita na ginomgoman ni Tondi Parbadia ingkon pasidingonta do hisaphisap ni daging i, ai nunga disesa angka dosanta marhitehite mudar ni Kristus i. Naeng ma tapatuduhon ngolu na porsea na marhamonangan, ima manghamonanghon paraloan maradophon sibolis dohot dosa i. Saluhtna i tarpatupa hita hamonangan i molo sai dibagasan gomgoman ni Tondi Parbadia i. Taparangehon ma Tondi i, unang lemba hita di panggora ni Tondi i. Molo nunga niuluhon Tondi i hita, ndang adong be na marsilatean nang ngolu na rumar, alai tongtong dibagasan habadiaon; magigi ma ibana mida dosa nang pangalaosion i. Dipatuduhon ma ngolu na olo marparsaoran dohot manang ise pe; asa manondangi, patiurhon humaliangna marhite pambahenan na tama marguru tu pandok ni Tondi i.
      C.      Sipahusorhusoron
  •      Marhite surat na on diigil ap.Paulus pangalaho ni angka naung manjalo haluaon sian Kristus, naeng ma mardalan dibagasan ngolu na badia na ginohan dibagasan Tondi Parbadia. Nang tu hita saluhutna naporsea, ima angka siihuthon Kristus, naeng ma ngolunta ima ngolu na dibagasan Tondi, jala marpangalaho dibagasan Tondi Parbadia. Asa di na tapestahon parningotan Ari Pentakoste II on, paingothon hita taringot tu na mangasahon huaso ni Tondi i dibagasan pardalan ni ngolunta siganup ari.
  •          Tung mansai torop do jolma na manghalomohon hasangapon, hagabeon, nang hamoraon ni haportibion on. Naeng ma dipasangap ibana, manang adong na gila hormat, adong do muse patupa angka haulion ni pamatang, haulion ni luat asa dapot pujiapujian. Hape saluhutna i parsatongkinan do, na laho salpu do saluhutna i, ndang adong na manongtong na sian portibi on. Naeng ma angka na porsea dao sian pangalaho sisongon i. Molo tung mamora pe sahalak jolma ndada gabe ukuran asa marhasonangan jala dame rohana di portibi on. Ganup parbue ni angka haportibion (hisaphisap ni pardagingon)  ingkon malos manang mintop jala suda do ujungna. Poda 11:24 Adong deba halak na buas manaburhon, hape lam ganda do, adong huhut deba mangkolit hamoraonna, hape lam marpogospogos do. Angka na mangolu di haportibion dope, holan tu pardagingon i do i tama, alai maralo tu partondion. Molo dibagasan partondion sai na manongtong do panghorhon ni i. Sahat tu hangoluan na salelengnilelengna. Antong taparbuehon ma pangalaho ni parbue ni Tondi i, asa marhasongan hita. Amen. 


Senin, 13 Mei 2013

Bahan Jamita Evangelium Ari Pentakosta I, 19 Mei 2013

Tondi Parbadia Mangurupi Hita
Johannes 14 : 15 – 26
      A.      Patujolo
Molo tajaha mamungka sian bindu 14 sahat tu bindu 16: 33, ima hata partadingan ni Tuhan Jesus tu angka siseanNa. Molo tapaunur sian jujur ngolu ni Tuhan Jesus, sahat tu turpuk on, hira na mulak do hita muse tu masa ni ari haheheon. Boaboa ni Jesus taringot tu haborborhatNa tu “Bagas ni Damang”, mambahen bonsa roha ni angka siseanNa. Deba gabe patubu sungkunsungkun di roha ni angka sisean i. Hombar tu bonsa ni roha nasida i ditonahon Tuhan Jesus ma tu nasida, asa hot dibagasan haporseaon paboa Sada do Jesus dohot Ama i; hot mangulahon tona ni Kristus. Domu tusi diparbaga Tuhan Jesus do haroro ni Pangondian laho mandongani angka siseanNa. Marbonsir sian sungkunsungkun ni si Judas alais Tadeus;  “Boasa holan tu hami Ho papataron diri, ndang dohot tu portibi on ? Dapot roha do sungkunsungkun i, Parjolo; nanggo apala lumeleng nian nasida rap, jala napaduahon; asa unang hira pargabuson haheheonNa i. Dung i pasti do sai marhusari tu roha ni angka siseanNa, ia haheheonNa sian na mate, ingkon sai sarupa do i nian songon hatutubuNa tu sandok portibi on, ingkon sude umbotosa. Alai alus ni Tuhan Jesus tu angka siseanNa, i ma turpukta on. Asa mangula ma Tuhan Jesus marhite angka siseanNa, angka na porsea, angka na mangulahon hataNa na pinargogoan ni Tondi Parbadia.
      B.      Hatorangan
      1.       Ayat 15; Holong ni roha saurdot dohot haunduhon. Marhite haunduhon do dipatuduhon Jesus holong ni rohaNa tu Debata Ama, jala marhite haunduhon manang kepatuhan do dipatuduhon jolma na holong rohana tu Jesus. Lapatanna holong ndang persoalan hata alai ingkon tarida marhitehite pambahenan  manang parulaon siganupa ari. Manghaholongi Jesus ima mangaradoti patikNa, jala mangulahon hataNa. Didok Jesus di Johannes 15 : 10 Radoti hamu ma angka patikku; i ma dalanna, asa mian hamu di bagasan holong ni rohangku: Songon Ahu pe na mangaradoti angka patik ni Damang, gabe mian di bagasan holong ni rohana. Asa ndang persoalan na mura taringot tu holong, ai ingkon tangkas do adong haunduhon na marsitutu laho mangulahon patikNa ipe asa mian jolma dibagasan haholongon i.
    2.       Ayat 16 – 17 ; Pangondian ima Tondi na sian Debata. Tung godang do angka tantangan di na mangulahon patik ni Kristus i, tarlumobi ma ala ndang rap be sisean i dohot Jesus. Alai dipapos Jesus do roha ni angka na porsea i, marhite na marbagabagahon haroro ni Pangondian i ma Tondi Hasintongan, na somal didok parakletos. Adong dua hata na dipangke laho mangantusi hata Parakletos on, ima: comforter, lapatanna penghibur, dohot hata Helper lapatanna penolong. Alai halak Junani gumodang mamangke hata Parakletos dohot pangantusion: sahalak na dijou gabe saksi manang pembela tu sada halak na mangadopi proses pengadidlan. Manang sada halak na dijou mangalehon semangat na imbaru angka tentara na baru mulak sian parporangan. Asa sian i tarida lapatan ni hata parakletos, ima: sahalak na dijou laho mangurupi (ssorang yang dipanggil untuk menolong), asa angka na patah semnagat gabe angka na margogo manang na gagah berani. Hadirion na songon i ma na pinarbagabaga ni Jesus tu angka siseanNa i ma Todni Parbadia. Boi do hira na so margogo manang patah semangat angka sisean i ala marsirang dohot Jesus, alai marhite haroro ni Tondi Parbadia gabe margogo ma angka sisean dohot angka na porsea tu Tuhan Jesus. DI Joh. 16: 8 – 15 dipatorang do ia ulaon ni Tondi Parbadia, i ma: mangajari portibi on asa mananda diri songon jolma pardosa, paposhon roha ni angka na porsea taringot tu hatigoran di bagasan Jesus, paingothon portibi on taringot uhuman na ro sogot dohot paposhon roha ni jolma manghaporseai Jesus na tarsilang i do Sipalua dohot Tuhan ni angka na porsea. Tutu portibi on ndangmananda Tondi Parbadia alai anggo angka na porsea ditanda do Tondi Parbadia, ai dibagasan Tondi i do angka na porsea jala dibagasan ngolu ni angka na porsea i do maringan Tondi Parbadia.
     3.       Ayat 18 – 21; Jesus manongtong raphon dohot angka na porsea. Mansai borat do dihilala angka sisean i parsirangan dohot Jesus, Ala ingkon tadingkonon ni sahalak Guru na mansai sangap i nasida. Pola dipatudos tu na songon kehilangan sahalak ama ( yun orphanos = tanpa bapa). Lapatanna ndang adong be di roha nasida na bertanggung-jawab jala na tongtong mangalehon petunjuk taringot tu parngoluon nasida, ai borhat ma Jesus mandapothon Ama i. Alai disituasi na songon i do Jesus mandok: “Ndang tadingkononKu hamu so marama, na ro ma Ahu mandapothon hamu”. Haroro ni Jesus na nidokna dison i ma martudutudu tu haheheonNa sian na mate, ai nang pe dibolus Jesus hamatean alai mangolu do Ibana muse di ari patoluhon. Haheheon ni Jesus i do bukti kebersamaan ni Jesus dohot angka na porsea, i do umbahen didok Jesus “alai idaonmuna do Ahu, ai na mangolu do Ahu, hamu pe mangolu do” tutu hangoluan na nidok ni Jesus ndada terfokus tu ngolu pardagingon alai ngolu partondion do. Asa haheheon ni Jesus i do jawaban tu sude keragu-raguan na muncul di ngolu ni angka sisean dohot angka na porsea (ptds. 1 Kor. 15: 13-19). Jala haheheon ni Jesus papatarhon tu portibi on paboa Debata di bagasan Jesus, angka na porsea mangolu dibagasan Jesus jala Jesus dibagasan ngolu ni angka na porsea. I do umbahen diulahi Jesus mandok “Manang ise na maniop angka patikhi jala diradoti, i do na holong roha di Ahu. Alai dihaholongi Damang i do na holong roha di Ahu; Ahu pe, holong do rohangku di ibana jala papataronku ma Ama tu ibana.”
     4.       Ayat 22- 24; Ndang pintor Tondi Parbadia niondolhon ni Tuhan Jesus di ayat 23-24, alai dialusi Jesus ma sungkunsungkun ni si Judas (ay.22) marhite na mangulakkon (ay.21). Songon dia do tanda na holong roha di Jesus; i ma mangulahon tonaNa ndada mangambati halalaoNa (haboborhatNa). Denggan do molo tajaha ayat 18 laho mangalehon hatorangan. Taida ma sada dramatisasi parsirangan na mamboan angka sisean i mandele, alai didok Tuhan Jesus: “Ndang tadingkohonKu hamu so Marama”. Marhite tona na pinasahat ni Tuhan Jesus on, naeng padoshon sada tugas tu angka na porsea laho papatarhon saluhut holong ni roha ni Tuhan i tu liat portibi on. Ndang pola siulaon na dokdok nian tona on, mangulahon holong ndada diluar ni pingkiran ni jolma. Alai hal na sederhana do i, i ma mangulahon Hata dohot Patik ni Debata. Marragam do hataridaan ni holong ni roha di Tuhan i, sipatuduhonon ni jolma di ganup angka langka dohot ulaonna, isarana mambahen demak/aman angka na bobos marroha. Hubungan ni Trinitas nunga tangkas tarida sian ayat 24, ai na mangaradoti Patik ni Debata maringan ma “hami” di Ibana (yun menein: tetap didalam dan berdiam di dalam) i ma Tondi Parbadia.
Molo digombarhon dison hasitolusadaon, naeng patuduhononna do sada rahutrahut ni parsaoran na mansai rongking. Halak na manghilala parsaoran na rongking dohot Debata laos dohot nang tu donganna jolma, i ma halak na marholong ni roha. Jadi halak naung tangkas mananda hasitolusadaon ni Debata (trinitatis) jala manghangoluhon i dingoluna, tarulaon na do manghaholongi Debata dohot manghaholongi donganna. Sabalikna molo so dihaholongi Debata, jala ndang diradoti hataNa, ndang mian Debata di diri ni jolma i, pasti ma ndang talup ibana gabe hapataran ni Debata di portibi on.
      5.       Ayat 25-26. Pandohan “tagan rap dope” ima laho pasunggulhon tu sisean i, paboa na mansai ringkot do i, jala boaboa adong na mansai krisis. Ai naeng rfo ma tingkina ndang rap be nasida. Tagan rap, na boi dope langsung nasida manghatai secara langsung (fisik), langsung marnida tiruan, alai naeng jumpang ma tingkina ndang boi be nasida rap secara fisik. Marhite keadaan na krisis i, sai hira parujungan ni ngolu sahalak natoras na pasahathon poda tu ianakhonna. Sai tinggil do sipareon ni iankhonna di pandohan natoras na i. Tarsongon i ma situasi  on, asa naeng ingot angka sisean ni Tuhan Jesus di angka tonaNa i.
Nuaeng ro ma muse bagabaga laos pangapulion tu siseanNa. Suruon  ni Ama i do Pangondian, i ma Tondi Parbadia, na ro sian Ama i, marhite goar ni Tuhan Jesus. On ma patuduhon hasitolusadaon na so tarsirang i. Atik pe tangkas be do fungsi manang pangulaonna. Ia ulaon Tondi Parbadia didok dison; i ma mangajarhon jala paingothon nasa naung hinatahon ni Tuhan Jesus tu angka siseanNa. Dipatangkas do pangajarion i na nidokNa di bindu 16:8-12, ima mangajari taringot tu dosa; taringot tu hapintoron dohot taringot tu uhum. Di bindu 14 ayat 16 didok; pangondian jala na mandongani nasida do Tondi i. Bindu 15:26 didok do, Tondi i ma manghatindangkon taringot tu Tuhan Jesus. Jala di bindu 16:13-14, didok Tondi i ma manogihon tu nasa hasintongan.
Asa tardok tung mansai bidang dpo siulaon ni Tondi i, ndang holan mangajari dohot paingothon alai dohot do mangondihon. Apostel Paulus tangkas do didok, diondihon Tondi i do angka na porsea i di sipangidoon marhite hata na hinoihon (Rom 8: 26), jala marguru tu lomo ni roha ni Debata do pangondihon ni Tondi i di angka na porsea (Rom 8: 27). Rimpunan ni sude pandohan i ma, ia dung borhat  manang manaek Tuhan Jesus mandapothhon Bagas ni Damang, Tondi Parbadia ma na gabe Pangondian, na manogihon, mangajari dohot na paingothon jolma na di portibi on di angka naung niajarhon ni Tuhan Jesus. Tondi Parbadia ma na maringan di bagasan halak na porsea (sisean ni Tuhan Jesus, bnd. 14:17), dung manaek Tuhan Jesus.
     C.       Sipahusorhusoron
v Haunduhon dibagasan holong. Ingkon saurdot do holong dohot haunduhon, na mandok holong rohana tu Jesus ingkon unduk do ibana mangulahon patikNa, jala ingkon radot  di hata ni Jesus. Ai holoan tu angka na mangaradoti hataNa do Jesus papatarhon hadirionNa di haheheonNa i. Na mandok holong rohana tu Jesus ingkon diulahon do tona ni Jesus, ai pargabus do halak na mandok holong rohana di Jesus hape dihosomi donganna jolma ( 1 Joh.4:20), ai torang do tona ni Jesus asa manghaholongi dongan jolma doshon diri sandiri (Mat.22:39). Angka na mangolu dibagasan holong dohot haunduhon i do na jumpangan haluaon di hamonangan ni Kristus i, jala holan tu angka na unduk di hataNa do papataron ni Debata hadirionNa, nang pe sude jolma boi do pangkeon ni Debata pasauthon sangkapNa, alai ianggo hapataran ni hadirion ni Debata holan tu angka na holong roha jala na unduk di hataNa do. Parsaoran dohot Debata dohot hapataran ni hadirion ni Debata tarihot dibagasan holong, jala holong i tarihot dibagasan haunduhon. Lam tangkas haunduhon tu Debata , lam tatanda ma Debata dingolunta jala lam tangkas ma nang holong ni rohanta tu dongan jolma. Didok di Johanes 3 : 16 “Ai songon on do holong ni roha ni Debata di portibi on, pola do Anakna na sasada i dilehon, asa unang mago ganup na porsea di Ibana, asa hangoluan na salelenglelengna di ibana.” Marhite i, ia holong do dasor ni saluhut parngoluon dohot parsaoran ni angka na porsea. Jala tangkas do haborhatan ni holong i, ima holong na pinungka ni Debata, Debata manghaholongi Jesus, Jesus manghaholongi jolma, jolma manghaholongi Debata marhitehite Jesus, jala jolma ingkon manghaholongi donganna jolma dohot nasa na tinompa ni Debata. Asa saluhut gulmit ni ngolu ni angka na porsea ingkon dirahut dibagasan holong na polin.
v Ndang boi sirang Tondi Parbadia i sian Tuhan Jesus. Ai Tuhan i do i na ro sian Ama i laho manguduti pangaramotionNa di portibi on. Tondi ni Debata do na mangajari jolma nuaeng mangaradoti patik ni Tuhan Jesus, i ma holong. Dipatuduhon ma holong ni roha i, ndada holan tu Debata dohot dongan jolma, alai tung dohot do nang tu lingkungan. Manjaga haulion na tinompa ni Debata asa gabe pasupasu tu hajolmaon.
v Ringkot do ingkon botoonta di tingki Pentakoste on, asa tarsunggul hita di pandohan 1 Johannes 4 : 1, “Unang ma ganup tondi haporseai hamu, unjuni hamu ma manang na sian Debata angka tondi; ai naung borhat torop panurirang pargapgap tu portibi on”. Mansai godang do tondi manang huaso na muncul di zaman on; isarana; konsumerisme, hedonisme, egoisme dohot angka naasing, ringkot sijamothononta. Jala angka pargapgap pe na pasumansuman diri tu halak na ginohan ni “Tondi Parbadia” pe ragam do; na sai hira burju berengon alai naeng mangaltup, nang pamauphon. Siala ni i marbisuk ma hita unang olo dipaotooto (Matius  10:16 Husuru do hamu songon birubiru tu tongatonga ni angka babiat; dibahen i pantas ma hamu marroha songon ulok, huhut lidang ma rohamuna songon darapati!). Ala ni i mansai ringkot hita saluhutna ruas nang parhalado diparbohali di pangajarion taringot tu Tondi Parbadia asa lam ma sipaingotan jala masitoguan, ai disi ma tapatuduhon na sisada tondi angka na porsea i , bnd. 1 Kor.6: 17; 2 Kor 12: 18 (Galatia 6:2 Masiurupan ma hamu mamorsan angka na dokdok i; i ma dalan mangaradoti patik ni Kristus.). Selamat Ari Pentakoste I.  Amen

Jamita Minggu Kantate (Endehon hamu ma di Jahowa ende na imbaru) – 28 April 2024

Ingkon Mamujimuji Jahowa do Angka na Usouso Di Ibana  ( Orang Yang Mencari Tuhan Akan Memuji NamaNya) Psalmen 22: 26 – 32     a)  ...