Rabu, 30 Oktober 2013

Bahan Jamita Evangelium Minggu XXIII Dung Trinitatis, 3 Nopember 2013

Jumolo mangulahon Lomo ni roha ni Debata
Markus 3 : 31 – 35
       A.      Patujolo
Dibagasanturpuk on dipatorang do naditogihon Jesus do angka jolma di na humaliang Ibana sian na mamingkirhon partuturon ni Jesus dohot angka anggina tu lomo ni roha ni Debata. Jala didok  Ibana : Ai na mangulahon lomo ni roha ni Debata, i do anggingku, i do ibotongku, i do dainang! Mansai tompu do haroro ni alus ni Jesus i, jala ndang ditagam angka jolma di na humaliang Ibana. Tutu do nunga terganggu acara ni Jesus dohot situan na torop siala haroro ni inana dohot angka anggina, ala ni i do umbahen diarahon Jesus roha (perhatian) nasida laho marnida na rumingkot jala na boi mangatasi saluhut partuturan ni hajolmaon, i ma tu na mangulahon lomo ni roha ni Debata.

     B.      Hatorangan
   1. Holan di turpuk on do jumpang hita di sandok buku Markus sada peralihan ni partuturan ni Jesus dohot na mangulahon lomo ni roha ni Debata. Ndang na mansoadahon hinaringkot ni na marnatoras dohot na mariankhon Jesus di angka pandohanna na mandok: na mangulahon lomo ni roha ni Debata....Alai marhite partomuan i naeng dohononna, jala Ibana sandiri na mambuktihon: na so dibatasi hubungan darah do sandok pangulaon ni Jesus di tingki na mangulahon lomo ni roha ni Debata i Ibana tagan manghatai dohot torop halak. Tongtong do ojak lomo ni roha ni Debata dibahen Ibana di sandok ngoluna. Ndang olo Jesus patujolohon parhahamaranggion (hubungan darah) laho mangulahon lkomo ni roha ni Debata.
     2. Lomo ni roha ni Debata do dibahen Jesus na gabe suhatsuhat (kriteria( ni nasa panghobasionna. Ndang diloas Jesus hubungan darah mangambati torop jolma lilu sian dalan ni Debata. Tutu do mansai arga hubungan darah, alai ndang tarpalua sahalak donganna di jolo ni Debata siala ni hubungan darah. Jesus sandiri pe ndang mangorui hinaarga ni hubungan darah, alai dipatuduhon Ibana do na ummarga sian i, ima lomo ni roha ni Debata na mangatasi saluhut hubungan parmudaron (pertalian darah0. Otik do gogo ni hubungan darah laho manogu jolma tu panandaon di lomo ni roha ni Debata. Alai jumotjot do hubungan  darah i mangambati8 jala mengalihkan pamingkirion ni torop halak sian na hinalomohon ni Debata. Ndang olo Jesus patupahon tiruan sisongon i. lai ndang didok Jesus, na so marguna hubungan sisongon i, alai adong dope na hinalomohon ni Debata na tau mangatasi nasa hubungan kekeluargaan. 
    3.Di tingki na ro i ina ni Jesus dohot angka anggina, diruar na manasida, ai ndnag hasiatan be bagas i. Gabe  ditonai nama laho mangusoi Jesus. Gira do terpengaruh roha ni torop jolma na manangihon Jesus di tingki i. Gabe terganggu do panuturion ni Jesus siala pangela ni hubungan kekeluargaan ni Jesus. Gogo situtu do panait ni hubungan kekeluargaan i laho mambahen manimbil halak sian na manangihon lomo ni roha ni Debata. Manigor dihatai nasida do hubungan kekeluargaan ni Jesus na sedang ro i. I do alana umbahen na didok Ibana; Ise do goaron dainang, jala ise do dohonon angka anggingku ? Mansai ringkot data-data ni jolma marhite sungkunsungkun: Ise. Ndang si disungkun Jesus manang didia ? Alai: Ise? Jesus sandiri mambahen alus di ayat 35: AI namangulahon lomo ni roha ni Debata, i do anggingku, i do ibotongku, i do dainang! Tarmasuk do angka na manangihon Jesus di tingki i taruli di horong partuturan na imbaru na sian Jesus maradophon jolma di sungkunsungkun ni Jesus i hatiha i ?Naeng hot hibul roha dohot pingkiran ni angka na hundul di na humaliang Jesus, jala unang targanggu nasida siala ni ina dohot anggi ni Jesus na toho ro hatiha i. Alai nunga dimatahon Jesus sandiri hinagogo laho manait roha ni torop halak siala hubungan kekeluargaan i. Na bermaksud asa dipatujolo Jesus do hubungan kekeluargaan i. Na bermaksud asa dipatujolo Jesus do hubungan kekeluargaan i sian na hinalomohon ni Debata umbahen na diusoi nasida Ibana di na ro i inana dohot anggina. Ndang dihalomohon Jesus hubungan kekeluargaan manegai hubungan ni Debata dohot jolma. Saboiboina gabe angka faktor pendukung ma i nian di ulaon ni Jesus laho mangulahon na hinalomohon ni Debata.Na laho mangulahon lomo ni roha ni Debata do umbahen na ro Jesus, ndada na naeng mangulahon lomo ni roha ni inana dohot angka anggina. Ingkon unduk do tu lomo ni roha ni Debata Soara ni hubungan kekeluargaan i.Soara ni Debata na ruar sian pamangan ni Jesus tu angka jolma di na humaliang Ibana i do na rumingkot, jala i do na naeng dohononna umbahen na ro Ibana. 
    4. Nunga gabe nalnal hagaleon ni hubungan kekeluargaan i di jolo ni Debata, jala na tuk do hinagogona laho manjou halak laho manundalhon soara ni Debata nabinegena. Na so marojahan tu hubungan kekeluargaan do haroro ni Jesus dohot angka ulaonna i sude, alai tung ojak di lomo ni roha ni Debata do. Lomo ni roha ni Amana i do na naeng mian ditongatonga ni hubungan kekeluargaan nang huriana pe. Hubungan kekeluargaan i do, i ma na marharoroan sian angka na sumolhot tu Jesus sibonsiri ni hasesega ni hubungan ni Debata dohot jolma. Jala na margogo do hubungan kekeluargaan i sahat tu tingki on nang tu tingki na naeng ro pe, laho mangambati dinas ni Debata na sedang berlangsung. Alus ni Jesus tu angka jolma na humaliang Ibana patuduhon sada bentuk hubungan pertalian ni Jesus dohot hajolmaon, i ma hubungan kekeluargaan na marojahan sian lomo ni roha ni Debata. Jumpang hita i sian pandok ni Jesus: “Ai na mangulahon lomo ni roha ni Debata, i do anggingk=Ku, i do ibotongKu, i do dainang! Tu na mangulahon lomo ni rohana do adong partuturan ni Jesus marhite ojahan na tangkas sian lomo ni roha ni Debata.

     C.      Sipahusorhusoron
 Ø  Lomo ni roha ni Debata do ojahan na tangkas diulaon ni Jesus. Ndang marpardomuan tu urusan kekeluargaan ulaon di huria ni Debata, alai taringot tu jolma na mangulahon lomo ni roha niDebata do. Lomo ni roha ni Debata do ojahan ni panghobasion ditongatonga ni  huria, jala ndang lomo ni roha ni hubungan kekeluargaan.
 Ø  Dipatujolo Jesus do hinaringkot ni hubungan tu lomo ni roha ni Debata na mangatasi saluhut sian hubungan kekeluargaan. Lomo ni roha ni Debata do diulahon Ibana ditongatonga ni hubungan kekeluargaan i. Ndang diloas Jesus lomo ni roha ni hubungan kekeluargaan i manjoloan i lomo ni roha ni Debata.
 Ø  Lomo ni roha ni Debata do na naeng patar di saluhut hajolmaon jala ndang lomo ni roha ni hubungan kekeluargaan. Mansai arga do tona ni Minggunta marhite Topik : AI na manggulahon lomo ni roha niDebata, Ido anggingku, I do IbotongKu, I do Dainang.

Sabtu, 26 Oktober 2013

Bahan Jamita Epistel Minggu XXIII Dung Trinitatis, 3 Nopember 2013

Manolukhon Jolma Naimbaru
Kolosse 3 : 12 – 14
      A.      Patujolo
Molo pandok ni angka na malo, Ia huta Kolosse on ima na adong di luat Prigia. Boi dapot hita goar ni Prigia di  Ulaon Apostel 2: 10, ditingki masa hasasaor Tondi Parbadia di Jerusalem. Sian panindagion na tarsurat di Ulaon Apostel 16:6; 18:23, Apostel Paulus manguduti pardalananna na patoluhon laho mambaritahon barita nauli, jala diebati ibana do huta Kolosse. Sian barita i boi ma dohononta hajongjongan ni nuria na di Kolosse ima boni ni ulaon panghobasion ni Apostel paulus (Ul.Ap.19:10). Molo sian sudut Geografis, ia huta Kolosse maringanan di perbatasan Asia, hirahira 160 km tungkan purba Efesus.
Disurathon  do surat on hatiha dibagasan hurungan ibana ala ni pamaritahonon di barita na uli (Kol.4:3, 10, 18). Marhite barita sian Epapras dibege si Paulus do taringot tu haporseaon nasida di Kristus Jesus suang songon i nang holong ni roha nasid amida angka nabadia. Adong siparungkilhononhon ni Apostel Paulus, marpardomuan tu halak Kolosse i, haroro ni angka parbarita na asing (Pat.2:4 : “Umbahen hudok songon i, asa unang dihatahatai deba hamu marhitehite malomalo ni panghuling”). Hombar tu si ma disurathon Apostel Paulus surat on, dohot maksud amrgogoihon haporseaon ni halak Kristen na di Kolosse mangadopi angka pangajarion sian guru-guru palsu. Ia ruas ni huria na di Kolosse ima angka na marharoroan sian ragam parugamoon na adong di Junani, Jahudi dohot sian purba. Deba sian pangajarion ni guru palsu ima; na patoruhon hamonangan ni Kristus maradophon angka tradisi-tradisi naung leleng. Isarana taringot tu pantang-pantang ni sipanganon manang siinumon, manang siala ni pesta manang poltak bulan, manang ala ni ari Sabat pe (Kol.2:16, 20-23).Deba sian ruas ni huria ia sai manghalomohon poda pangajarion ima ilmu filsafat (2:8); adong na deba manomba surusuruan, siala didok roha nasida ia surusuruan ido na gabe mediator ni Debata dohot jolma i (2:18), adong muse do na manghasomalhon parbahudung /arketisme; na mandok nungamardosa daging on, ringkot ma menyiksa diri marhite na mengasingkan diri tu tombak manang tu gua. (2:16, 21), ihut ni i adong muse sian tonga ni huria i na manengahon dirina, jala dirajumi nasida do i bagian ni barita ni Kristus. Jadi hombar tu son, dipatuduhon Apostel Paulus do ulaon dohot hamonangan ni Kristus maradophon hasiangan on. Ibana naung  monang i, i do na patut sisombaon, sioloan, jala ganup halak na porsea ingkon mangolu dibagasan ngolu na imbaru naung pinaimbaru ni Kristus.


     B.      Hatorangan
Ia turpukta on ima na manaringoti jolma na imbaru`(3:10-17). Molo tajaha sian ayat 5 – 11 nunga dipatorang angka sipasidingon ni angka na porsea asa jaloonna ngolu na imbaru. Adong ma sijamothononhon ni ruas ni huria i asa boi paintophon angka hisaphisap ni portibi songon: parmainanon, hahodaron, riting ni roha, hisaphisap na roa, ro di pangahution, i ma pardebataon na leban. Ala ni angka i do lalu rimas ni Debata (5-6). Dungi ingkon bolongkonon nasida ma; Rimas, muruk, hajahaton, panginsahion hata barangsi sian pamangan nasida, masigabusan (8-9), jotjot do ra masa pangalahoi ditongatonga ni ruas ni huria i di tingki i. i do umbahen dipasahat Apostel  Paulus ma sipasingotna tu tongatonga ni ruas ni huria i:
     1.       Ayat 12-13: Digoari Apostel Paulus do ruas ni huria na di Kolosse songon  “Angka naung pinillit ni Debata, angka na badia jala hinaholongan”. Marlapatan situtu do pandohan on laho patuduhon ia keberadaan ni ruas ni huria na di Kolosse i ndada ala ni usaha manang pambahenanna, alai tung holan ala asi ni roha dohot pambahenan ni Debata do. Marhite poda on, dipaingot Apostel Paulus do nasida di pembahenan ni Debata naung mamillit jala papulik nasida gabe sada punguan hasoloan di Debata laho mangulahon lomo ni roha-Na. Dibagasan ni i, gabe angka na hinaholongan ni Debata do nasida. Marlapatan mian Debata ditongatonga nasida, marparsaoran dohot nasida jala mambahen nasida gabe angka na badia. Ihut tu na dipaingothon pambahenan ni Debata, dipasahat Apostel Paulus ma muse manang piga pandohan na marrumanghonparsuruon manang parenta: “solukkon hamu ma parasirohaon situtu, habasaron, haserepon, lambok dohot lambas ni roha, Masipauneunean jala masisesaan dosa ma hamu, jumpa marpangkurangi na sada dompak donganna”. Lapatanna asa dipatuduhon sada pambahenan na tung apala tingkos jala ringkot di ngolu ni halak Kristen. On ma sikap na diharingkothon ni sude punguan asa “masipauneunean” (sabarlah) na sada tu na sada jala huhut masisesaan dosa molo jumpa marpanghurangi na sada dompak donganna. Pambahenan ni Kristus Jesus na manesa dosa ni jolma, i do gabe tiruan jala siihuthonon. Hasesaan ni dosa naung sahat tu halak Kristen marhitehite pandidion na badia, mangalehon tingki tu angka na porsea marhamubaon ni roha dibagasan pangoloion dohot haunduhon tu Hata ni Debata.
     2. Ayat 14; Dibagian na parpudi sipaingot ni Apostel Paulus ima : “holong” (Kasih), ondo na manghamham sude angka pambahenan na pinatuduhon ni halak Kristen (Ptds. 1 Kor.13), ala ni i do umbahen didok : “Haholongon i do rahutrahut ni nasa harimpason”. On do puncak ni sipaingot ni Apostel Paulus na ingkon sihangoluhonon ni halak Kristen di portibi on ala naung marngolu na imbaru marhite Jesus Kristus. Jala holong i sian Debata do ima holong Agape (ptds. Joh.3:16)

     C.      Sipahusorhusoron
     1.  Jolma na imbaru ima panghirimon ni sude jolma, haimbaruon i naeng sieahanta dibagasan ngolunta. Didok do di Rom 12:2Jala unang gabe sarombang hamu dohot portibi on; alai gabe imbaru ma hamu, dung muba pingkiranmuna, asa tau hamu manimbangi lomo ni roha ni Debata, i ma na uli, na hinalashonna dohot na sun denggan.” Jala lobi sian i dope dipangido Jesus tu hita di Mateus 5: 48 “Ipe, ingkon sun denggan do rohamuna songon Amamuna di banua ginjang na sun denggan roha i!.” (ptds. 2 Kor.13:11). Jolma na marhaimbaruon sai dao marpanatap tu jolo, ndang tu pudi be. Tujuan ni ngoluna ima na di surgo i do. Ala ni jolma na imbaru sai tongtong mian dibagasan Kristus (Gal.2:20), ido alana angka na porsea i sai mangido hagogoon dibagasan tangiang tu Tuhan i asa margogo mangadopi paraloan dibagasan ngoluna di portibi on (ptds.Eps.6:10-20)
     2.  Haholongon do hataridaan ni ngolu na imbaru, dibagasan na manghaholongi dongan jolma ma tarida holong tu Debata, sabalikna ndang manghaholongi dongan jolma na marlapatan do i ndang manghaholongi Debata, sadalan doi songon na tarsurat di 1 Johannes 4: 20  “Pargabus do halak na mandok: Holong rohana di Debata; hape dihosomi do donganna. Ai na so mangkaholongi donganna na niidana, tung songon dia ma haholonganna Debata na so niidana?” Saleleng di portibi on, ndang tung hea holan sahalakta mangolu di tano on diadopan ni Debata. Dohot hata na asing; angka na pinillit ni Debata ndang dipillit asa paholang diri (mengasingkan diri) sian portibi on. Ndang ditompa Debata jolma i asa holan mangolu di dirina sandiri, alai asa mangolu dibagasan parsaoran dohot donganna jolma nang dohot angka na tinompa na asing i. Holong ni roha na marguru tu Kristus, ido na mangihoti hita dohot halak na asing, na mambahen hita gabe marhahaanggi. Dibagasan ni i ma naeng pataridahononta ngolu songon na pinillit, nabadia, nahinaholongan ni Debata jala na rade manghahaolongi Debata marhitehite na manghaholongi dongan jolma. Ngolu na di portibi on boi martahan saleleng adong haholongon jala diulahon. Amen

Bahan Jamita Evangelium Minggu XXII Dung Trinitatis, 27 Oktober 2013

Molo Naeng Sangap, Jumolo Ma Pasangap Debata
Mateus 20 : 20 – 28

            A.      Patujolo
Dijolo ni turpuk on dipaboa do taringot angka sisean ni Jesus na sai biahaton, siala dibege nasida adong sangkap naeng manangkup Jesus, di pusa jala mate di Jerusalem. Di Jerusalem do hasar ni angka musu na naeng manangkup Jesus i, jala mansai maol do nasida mamasuhi huta Jerusalem. Alai nang pe mabiar angka sisean i, tongtong do nasida mangihuthon Jesus. Marhite pos ni roha dohot haporseaon tu Jesus do umbahen na boi nasida mangihuthon Jesus. Dibaritahon Jesus do taringot sitaononNa muse tu angka siseanNa i, ditangkup, dipusa jala dipamate. Angka nanaung dibagabagahon ni panurirang dipadan na robi ingkon saut do i taringot tu diri ni Mesias ima Jesus Kristus i na ingkon mangadopi hamatean i gabe sada dalan panobusion tu angka jolma pardosa i. Alai m ansai maol dope angka sisean i laho mangantusi naung dibagabagahon ni angka panurirang na jolo. Boasa Mesias naung dibagabagahon i didok Raja alai ingkon gabe mangadopi hamatean ?, ido na mambahen sungkunsungkun roha ni angka na deba sisean i
B. Hatorangan
1. Ayat 20-21: Dievangelium Mateus, dipaboa do na ro tu Jesus ima si Johannes, si Jakobus dohot angka inana. Jala ina ni nadua do na mamungka panghataion mamangkulingi Jesus. Lai molo di evangelium Markus dibaritahon do na si Johannes dohot si Jakobus do na ro sandiri jala manghatai dohot Jesus (Mark.10:35). Boi do ra dohononta nadua evangelium i ndang domu manang kontradiksi. Molo pandapot ni si William Barclay, ia Matius manurathon evangelium i 25 taon dungkon si Markus. Dimasa i mansai sangap situtu do angka apostel i dibahen, ido alana ndang apala dipatuduhon si Matius ia si Johannes dohot si jakobus marambisi di haportibion. Siala ni i ma disurathon ma barita i na mandok angka ina ni nadua siseanni Jesus i do na mangidohon tu Jesus. On ma pandapot na mangorui sangap ni Barita Nauli i, na patuduhon haru hurang tangkas dope william Barclay mangantusi Hata ni Debata. Boi do dohonon sada tuduhan na so apala pas. Molo umpasa halak Jahudi : Molo naeng adong sangkap siulahonon ni halak sian donganna, dos doi ibana sandiri na mangulahon i. Isarana na tarsurat di Mat.8:5-6 dohot Luk.7:3-4, dipaboa taringot tu letnan na ro mandapothon Jesus, alai molo di Lukas dibaritahon do Letnan i manuru angka sintua ni halak Jahudi asa ro mangido sian Jesus. Siala angka sintua ni malim i mangulahon sian parenta ni letnan i, boi ma dohononta ia letnan i sandiri do na mangulahon i. Songoni taringot tu pandidion na sian Jesus; Molo di Joh.3:22,26; 4:1 didok do Jesus na mandidi, Alai di Joh.4:2 didok do ndang mandidi Jesus, alai angka siseanNa do. Siala pandidion na pinatupa ni angka siseanNa sian parenta ni Jesus, jadi boi do dohonon ia Jesus sandiri do na mandidi disi.
Nuaeng, dos doi nang di turpukta on taringot tu si Johannes dohot si Jakobus na mangido sian inana, alapatanna dos doi molo nasida sandiri na manjalo tu Jesus. Ala ni i ma Evangelium Markus mambaritahon sai songon nasida sandiri na manjalo tu Jesus. Calvin mandok pangidoan i marmula sian angka sisean i do, alasanna; dialusi Jesus na nasida.
Ina ni si Johannes dohot si Jakobus ima si Salome, pariban ni si Maria ina ni Jesus. Boi do tarjalo roha molo ala sian kekeluargaan barani nasida na dua mangido tu Jesus. Dipabaor nasida do angka na bersifat pardagingon dohot parmudaron tu na bersifat partondion.
Alus ni Jesus : “Aha dipangido rohamu ?”, alus i napatuduhon, ndang adong naeng sibagabagahon Jesus tu nasida, disungkun Jesus do jumolo aha sipangidoannasida i! ido alana tu hita angka na porsea pe, unang asal mangidohon dibagasan tangiangta marhite haburjuonta sambing boi dapot hita alus sian tangiangta i (ptds. 1 Joh.5:14). Pangidoan nadua siseanNa i : “Loas ma hundul sogot anakku na dua on, na sada di siamunmu, na sada nari di hambirangmu, di harajaonmi!” Pandohan on boi do ra hinorhon ni pandohan ni Jesus di Mateus 19: 28 “Na tutu do na hudok on tu hamuna: Di ari sogot, di haimbaruon i, di na hundul Anak ni jolma i di habangsa hasangaponna i, dohot ma hamu juguk disi di sampuludua habangsa, manguhumi halak Israel na sampuludua marga i.” Nuaeng sian turpuk on naeng lam tumimbo hasangapon sipangidoon ni si Johannes dohot si Jakobus ima di siamun dohot disihambirang ni Tuhan Jesus. Tung mansai godang do angka ahli theologi na mangalapati i harajaon ni portibi sian Kristus. Sian pangidoan nadua sisean i boi do sada gombaran ni semangat dimulanai laho mangihuthon Jesus alai ditongan dalan boi tubu angka mabisi dohot sangkapsangkap na roa sian haportibion nang pardagingon, gabe andul marasing situtu sian pangihuthonon tu Jesus dimulanai. Boi do dohonon ndang apala puas nasida na mangihuthon Jesus asa dilului nasida sian na asing jalamaralo tu hadirion ni Kristus i. Boi masa do pangalaho sisongon on ditongatonga ni haparhaladoon, tu angka naposo ni Debata dohot tu angka siihuthon Kristus, asa manat jala jaga hita di panjouon ni Tuhan i tu hita unang gabe madabu tu sangkap na asing sian sangkap mula panjouon ni Kristus tu hita.
2. Ayat 22-23: Ido umbahen dialusi Jesus nasida “Ndang diboto hamu na pinangidomuna”. Didok roha nasida naeng mandapot sada harajaon di portibi, naeng do tangkas sahatopna diboto si salome, sada sian anakna i ingkon mamereng na naeng masa, ndang asa hundul Tuhan i di harajaonNa, alai targantung di hau pinarsilang i do. Ingkon berengonnasida do ndada dua halak na marhasangapon manang menteri negara di siamun dohot dihambirangna alai angka parjahat do. Na marlapatan ndang tolap ni siseanNai manaon sisongon i, ai kenyataan na benar-benar posi do naingkon siadopan ni siihuthon Kristus. Asa adong di roha ni sisean i pangarajuman diri na tangkas di hadirionna na gabe sisean i pe nunga mansai borat lam ma posisi nanaeng sigulutonna, posisi na mansai borat situtu songon Jesus. I do alana disungkun Jesus muse nasida; “Tung tarinum hamu ma siinumon na naeng inumonku ?” Molo tajaha sian ayat pararlelna di Markus 10: 38-39 na mandok taringot siinumon dohot pandidion (cawan dan baptisan). Adong do deba na mandok on martudutudu tu sakramen ima ulaon nabadia dohot pandidion nabadia. Alai na jelas martudutudu tu panaonon ni Tuhan Jesus do on (ptds. Mat.26: 39; 42; Luk.12:50). Molo na dibagasan roha ni si Johannes dohot si Jakobus naeng mandapot hasangapon di Harajaon ni Kristus i, alai manghalupahon paraloanna. Ido umbahen dipaingot Jesus nasida nanaeng siadopanna angka paraloan, na patuduhon dalan laho tu hamuliaon i ingkon mangadopi godang angka parmaraan nang pangunjunan songon nanidok ni endeta di B.E No. 242 : 1. Rahis jala maol tutu Dalan tu banuaginjang/Na martua situtu Angka na disi mardalan/Mangihuthon Jesus i Sahat tu ujungna i. Songon parsingkola molo naeng mandapot juara kala i ngkon belajar keras do ibana, ndang boi dapot hita molo ndang adong usaha nang perjuangan.
Alai aha ma alus ni siean i ? : “Tarbahen hami do” ninna. Adong dua sisi pandangan taringot tu alus on: sian sudut pandang positif; Nang pe diboto nasida nanaeng siteanon nasida ala mangihuthon Jesus, tongtong do rohanasida marsihohot mangihuthon Ibana. Sian sudut pandang negatif; boi dohononta terlalu percaya diri do nasida nadua, jala boi do panghorhon halelengse nasida (ptds. Mat.26: 31,56; Joh.15:5; Pil 4:13). Hape botoonta do muse baritana, dungkon tartangkup Jesus, sude do angka siseanNa i manadingkon Jesus.
Dung i dialusi Jesus ma muse nasida : “Tutu nian, inumonmuna do siinumonki; jala paridihononmuna do pandidion siparidihononki; alai ndang guru di Ahu na mambahen hundul di siamunhu dohot di hambirangku”. Hendriksen mandok pandohan on boi do sada panurirangon taringot tu si Jakobus na mate martir ibana (Ul.Ap.12:2) dohot si Johannes na bolongkon tu Pulo Patmos (Pangk.1:9) na niae nasida ala mangihuthon Kristus. Molo tu si Jakobus on ma sada panaritaan na mansai tompu, ala ibana do na parjolo sian angka sisean ni Jesus namate martir. Alai molo tu si Johannes panaritaanna i mansai leleng sahat na diambolongkon tu Pulo Patmos, jala marujung ngolu sahat tu umur 100 taon. Alan i angka siihuthon Kristus naengma taparade dirinta ‘manginum sian panginuman i’ songon si Jakobus dohot si Johannes. Ndada Jesus na mangaturhon inganan na di surgo i alai Debata Ama i do na manontuhon. Sadalan doi songon naung didok di Jesaya 25 : 1 “Ale Jahowa, ho do Debatangku, sai patimbulonku do ho, pujionku do goarmu, ai nunga mambahen halongangan ho; angka sangkapmu sian narobi pe na bonar jala na sintong do.” Alai ndang mambahen ngolunta gabe apatis jala fatalis, alai ingkon sai tongtong ma mangulahon lomo ni roha ni Debata do ( 5 Musa 29:29)
3. Ayat 24 – 26a: donganna sisean na sampulu i gabe marsogo ni roha tu donganna na dua i, siala adong do tong ambisi sisongoni, ido alana dipaingot Jesus sude nasida (ay.25-28), na so boi do dipangasahon nasida gogo laho mangalo donganna nadua i siala ni ambisi pribadi. Dipaingot Jesus asa unang mangasahon gogo laho mangatasi hasalaan ni dongan. Digombarhon Jesus do marhite umpamaNa : “Dirajai angka sigomgomi bangso do anak buana, jala dipatunduk angka na sangapna do nasida; diboto hamu do i” Na marlapatan doi angka bangso na di duru ni halak Jahudi. Molo halak Jahudi manang Israel dibereng doi gabe bangso ni Debata. Dohot pandohan, didok Jesus ia angka pamarenta na mardalan songon diktator, na mangasahon gogo, ima angka pamarenta na mar-debata sileban (kafir). Alai molo angka bangso ni Debata dohot anak ni Debata ndang mangasahon gogo. Sadalan ma i songon pandohan Rom12:2 “Jala unang gabe sarombang hamu dohot portibi on; alai gabe imbaru ma hamu, dung muba pingkiranmuna, asa tau hamu manimbangi lomo ni roha ni Debata, i ma na uli, na hinalashonna dohot na sun denggan.” Angka huria na di portibi on pe unang ma mangasahon gogo alai papudi uhum laho mangajari ruasna dohot na humaliangna. Naeng huria gabe singkat ni Kristus na gok holong nang dame i. sadalan ma songon pandohan di 1 Petrus 5:3 “Unang ma songon angka na mamaksa natorop; alai gabe tiruan ma hamu di angka na pinarmahan”
4. Ay 26b-27: On ma alus ni Jesus laho padasiphon pangantusion na sala di angka siseanNa i taringot tu hasangapon. Angka nanaeng sangap, ingkon gabe pangoloi (pelayan ; diakonos), alai molo naeng na parjolo, ima na agbe naposo ni donganna (hamba; doulos). Habalgaon dibagasan Harajaonna ndada sian na mandapot panghobaion alai dibagasan na mangulahon panghobasion do; jala ndada dibagasan asa marnampunahon parhobas alai na gabe angka parhobas do. Dison ma revolusi ni haKristenonta, paubahon angka hasomalan ni portibi, na marlapatan: molo naeng sangap hita, sai naeng ma lam patutoru diri hita, astuanna: molo lam tapatutoru dirinta, lam pasangapon  ni Debata ma hita. Sadalan mai songon naung dipatuduhon Jesus di ngoluna sian na sorang tu portibi on sahat tu na mate di hau pinarsilang sai dipatuduhon do haserepon ni rohaNa. Alai dungkon i manaek ma Ibana tu Banuaginjang hundul disiamun ni Debata Ama i (Ptds. Mat.18:1-4; Luk.22:24-27; Pil.2:1-8)
5. Ayat 28 ; Molo tajaha di Ep. 4:11 dan 1Tim 3:1-13, adong dipatorang angka jabatan dibagasan huria sian lomo ni roha ni Debata. Boi do jaloonta angka kedudukan i asal ma sian serep ni roha jala pangoloi diulaon i ( Ptds. 1 Ptr.5:1-3). Molo didok pangoloi ndada pangoloi disude hata ni jolma, songon na nidok 1 Korint 7 : 23 “Arga do hamu ditobus; unang ma olo hamu parhatobanon ni jolma” Alai nanidokna ima asa sude tingki, nang silehonlehon ni Debata, nang gogonta dohot pingkiranta talehon laho bahen hasangapon ni Debata songon pandohan di epistel ni minggunta 1 Petrus 4:11 “Ia adong na marjamita, naeng ma songon angka pandohan ni Debata; ia adong na marhobas, naeng ma sian hagogoon na nilehon ni Debata, asa di saluhutna i marsangap Debata, marhitehite Jesus Kristus. Di Ibana ma hasangapon ro di salelenglelengna i! Amen.”Adong do tantangan nataadopi ditingki na dongan jolma na tahobasi mangido sian lomolomo ni rohana ndang lomo ni roha ni Debata be asa manat hita tarlumobi ditongatonga ni huria i boi masa do sisongon i. AI didok do di Ul.Ap.5:29 “Dung i ninna si Petrus dohot angka apostel i ma mangalusi: Ingkon oloan do iba di Debata asa di jolma!”.  Songon alus ni Jesus di ayat 28 on; na ro do Ibana tu portibi on, nang pe dilapati songon na sorang Ibana marhite inana si Maria i. hata “ro” mansai marasing dohot hata “tubu”, ia hata “ro’ na marlapatan naung adong hian do Ibana sian mulana i (pre-existence), ima na patuduhon hatongtonganNa i. Molo haroroan ni Jesus mansai andul marasing molo ro sahalak Pejabat nang Presiden tu sada luat. Molo shalak pejabat nang presiden ro tu sada luat, tontu naeng ma sihobasan nasida angka na dumenggan. Alai molo haroro ni Jesus tu portibi on nang songon Raja Ibana sian saluhut raja na di portibi on, Sitompa langit dohot tano on jala na mangatasi langit dohot tano on, ndada nanaeng sihobasan Ibana alai baliksa Ibana sandiri do nanaeng marhobas tu hita jolma pardosa on; mangalehon jala patupahon na dumenggan tu hita jolma. Sian dia ma botoonta i? ima sian panompaon, dohot sian pangaramotionNa tu bangsoNa, dohot marhite halongangan na pinamasa ni Debata tu Bangso Israel nang marhite Jesus tu angka na mangihuthon Ibana.(Ptds. Mark.1:38; 6:30-34; Luk.23:43; Joh.4:34). Tongtong do Ibana mangula ditongatonga portibi on laho paluahon hita, ido ala na di dok Jesus, hapeahan ni ulu ni Anak ni Jolma i pe ndang adong, molo antuasu adong do di liangna, molo pidong adong do di hasarna. Alai ndada na mandok asa dijou hita torus mangula ndang mangulon. Tong do ingkon sadar hita jolma na so sempurnah, dang dos hita dohot Kristus i, ringkot do di hita kesehatan asa margogo hita mangulahon parsuruonNa i.
Pandohan “mangalehon hosana bahen tobus ni torop jolma” ndada na marlapatan sude jolma na di portibi on, sotung madabu hita tu ajaran universalisme, na mandok sude jolma ingkon sahat tu surgo i, ndang adong na masuk tu api naroko. Ingkon taperbandingkon na nidok Jesus di Johannes 3 : 16 “Ai songon on do holong ni roha ni Debata di portibi on, pola do Anakna na sasada i dilehon, asa unang mago ganup na porsea di Ibana, asa hangoluan na salelenglelengna di ibana.” Nanidok na ima angka na porsea do. Molo tapahombar tu ayat 28 on, torop jolma na marlapatan torop na porsea. Jadi ndada na mandok sude na tinompa jolma na diportibi on, alai angka na porsea do.
Ala ni holong i do umbahen sanggup Jesus gabe maneahon hosaNa manobus hita jolma. Sian hita pe angka siihuthon Kristus dituntut do pengorbanan molo adong holong manang Debata mangarajai roha nang ngolunta. Nuaeng sahat didia do holongta tu dongan jolma asa boi dohonon na berkorban hita ala ni holong ? Hape Kristus sanggup mangalehon hosana nang ngoluna ala ni holongNa tu hita jolma pardosa on. Songon na nidok si Johanes di 1 Johannes 3:16 “Sian on do tatanda haholongon ni roha: Sian ibana na mangalehon hosana humongkop hita. Hita pe, tama do talehon hosanta humongkop donganta.” Dison ma Johannes dohot si Jakobus na sai mangalului hasangapon nang huaso, hape na rumingkot dibagasan Harajaon ni Debata ima manghobasi jala na gabe pasupasu, ndada asa dihobasi manang gabe mangahut paruntungan sian sihobasanna. Mansai jorbut do nian berengon angka pangalaho siseanNa i, ndang marroha. Hape naeng ditopitopi niulaon ni Jesus ma laho mangadopi sitaonon i alai baliksa angka siseanNa tarlalap mangalului hasangapon.
       C.      Sipahusorhusoron
  Ø  Mansai maol do ditiru angka parmahan manang pangula ni huria na deba taringot tu natuduhon ni Jesus. Lam tu godangna do na deba jolma laho mangalului hasangapon ditonga panghobasion ni huria. Na deba manengahon diri asa gabe parhalado sintua so sian na pinillit ni ruas. Manang patamatamahon diri tu ulaon na so apala haru tangka na naeng sibolusonna. Mansai paet nihilala na deba dongan parhalado na sai manggulut na di huria; na mandok dirohana boi mangomo sian panghobasionna. Hape na marhobas on na ingkon sian nionjar ni roha do i (ptds. Rom 12: 1) ala holong ni roha tu Debata dibagasan Jesus Kristus. Ala ni i sai unang ma hita tarjou gabe pangula ni huria siala adong pangomoan sian i manang istilah nuaeng “ada udang dibalik batu”.
  Ø  Turpuk on ndada martudutudu holan tu angka parhobas di huria manang parhalado. Alai tu sude angka siihuthon Kristus. Tung dilehon Debata pe tu hita angka berbagai kedudukan nang jabatan, unang ma tapangasahon i sude laho mangalap hasangapon di hita, alai tabahen ma i sude laho pasangaphon Debata mual ni pasupasu di hita. Alai tabahen ma sude naung pinsahat ni Debata gabe pasupasu tu dongan jolma; manang gabe maduma hita, tamba parlabaanta, lam mamora pe hita, lam marhapistaran pe hita, nang tamba jabatanta di parkarejoanta, ingot ma sian Tuhan i do saluhtna i. Unang ma hita lupa diri “lupa kacang akan kulitnya”. Tahamauliatehon ma sude silehonlehon ni Debata i tu hita asa boi taparhaseang gabe pasupasu tu humaliang marhite serep ni roha, haholongon. Jala ingkon ingotonta disi hita marsibasabasa tu dongan jolma, na gabe singkat ni Debata do hita disi, laos ima dalan laho pasangaphon Debata. Amen

Kamis, 24 Oktober 2013

Bahan Jamita Epistel Minggu XXII Dung Trinitatis, 27 Oktober 2013

Gabe Halak Kristen Na Burju
1 Petrus 4 : 7 – 11
     A.      Patujolo
Ia turpukta on ima di namasa  pangaleleon na jorbut jala na posi situtu uju i, i ma hatiha panggomgomion ni Kaesar Nero, na mangkorhon ragam haporsuhon godang na niae ni halak Kristen, angka marserak di angka luat na di Asia Kecil (daerah Turki sinuaeng). Mansai ragam do dibahen nasida hasusaan, laho mangotapi hararat ni Barita Nauli i. Dituhas (dituduh) do halak Kristen i siulahon ragam ni angka pangalaho hajahaton, asa tung marsogo ni roha torop halak maradophon angka na porsea di Tuhan i (halak Kristen i). Dilelei jala dipasiaksiak do nasida, pola gabe torop situtu ma uju i na marmatean, hinorhon ni porsuk ni pangaleleon i. Laos adong do muse na gabe sumurut manadingkon ha-Kristenon i, ala ndang tarpaidaida nasida hahansiton i, gabe ndang manahan nasida. Taripar do barita ni parsorion na niae ni angka halak Kristen i tu sipareon ni Ap. Petrus, gabe ungkap rohana laho manungkoli dohot mangapuli rohanasida, marhite surat tongosan ni Apostel i. Anggiat manahan nasida maradophon renge ni angka parungkilon na dokdok i, jala lam togu haporseaonnasida, huhut marparange na tama nasida sama nasida, lumobi maradophon Debata sipujion i. Diparsinta roha ni Apostel i do asa tongtong nasida manahan di ragam ni pangunjunan, jala tangka s adong hajongjongan manang integritas ni diri na jelas na so terpengaruh tu humaliang, jala togu marsitiopan tu hata ni Debata na manongtong i (1 Ptr.1:13, 22). Ia ngolu na di portibi on na laho salpu do i, jala parsatongkinan do, na hot ro di salelengnilelengna i do sihirimon ni angka na porsea i (Heb.13:14)
     B.      Hatorangan
1.    Ayat 7: Sunggulsunggul do surat ni Apostel on binsan sadihari dope, adong dope tingki na lehet, laho paubahon roha manadingkon angka parulan na maralo tu roha ni Debata. Pandohan ni na mansai arga situtu sian Apostel i, na mandok: “Anggiat mangolu nasida di tondina....., nang pe hona uhum di dagingna....”. Bagas jala dao situtu do ditatap Apostel Petrus taringot tu ari sogot na gok las ni roha, ndada holan na di portibi on, alai sahat tu na di surgo i sambulo ni tondinta. Mansai gomos disosohon, hinaarga dohot hinaringkot ni ngolu partangiangon. Hinaarga ni ngolu partangiangon di ngolu ni halak na marungkil, i do gabe gogo na marbuhalbuhal songon na nidok ni Reformator Martin Luther : “Dihorhon tangiang do satonga ni ulaon”. Apostel Jakobus pe diparhatopot do arga ni tangiang, ai didok do : “Na margogo situtu do tangiang ni partigor, molo dihaburjuhon (Jak.5:16)
2.    Ayat 8; Di sude ragam ni panggulmiton ni ngolu  di parsaoran dohot dongan jolma, apala lumobi di parsaoran dohot Tuhanta, haholongon i do rahutrahut na sun denggan. Ai ganup naung marhatopothon holong ni roha ni Debata, tama ma i gabe parholong ni roha ndada holan di hata sambing, alai dohot ma nang dipambahenan. Naeng ma ngolu haholongon ni roha i memotivasi saluhut pikiran dohot ulaon ni angka na porsea i, unang lalap holan pasarisarihon dirina be huhut olo masisesaan dosa. Na manghuphupi godang angka na hurang, i ma na nidok ni poda ni natuatua: “Parbahulbahul na bolon, paramak so balunon; Sihorus na lobi, sigohi na hurang; parsangkalan so ra mahiang, dipasintak na tebur, sipatebur na sintak. Lapatanna: Halak na berjiwa besar dan berlapang dada, hatinya panas, kepalanya dingin. Ndang sai dipaingotingot manang dipajojorjojor angka pangalaho na humurang alai barita na denggan i do sai dipaboaboa.
3.    Ayat 9 ; Huhut sai diharingkothon do ngolu parsaoran na denggan marhite partamueon. Diparningotan ni panurat na tu halak Heber, ala ni haradoton martamue, hea do tartamue ni si Abraham surusuruan ni Debata sian na so parbinotoanna ( 1 Musa 18:3; 19:2-3). Marhiet haradeon ni roha martamue jumpang do disi haradeon berkorban, pasonanghon roha ni halak, rade marharugian di sibahenon, dohot di tingki, marusaha patupahon las ni roha ni tamuena. Molo martamue sai unang mardongan ungutungut, unang pinangeahon naung nilehon tu tamue, sian bulus  dohot las ni roha ma iba molo martamue. Basar jala sorta do ngolu nang bohi ni sipartamue, jala ndang sian na tarpaksa ibana mangulahon partamueon i.
4.    Ayat  10-11 ; Ndang pola sai mangiburu iba tu dongan molo sipata sumurung pangomoan ni dongan sian pangomoanniba. Jala molo tung  adong sumurung dijalo dongan, sai unang pola manghorhon ginjang ni roha i di dirina. Apostel Paulus mandok: “Molo tung tarsomong jolma mardosa, hamu angka naung taruli di Tondi i ma patureturehon ibana (Gal.6:1). Tama do marguru tu lomo ni roha ni Debata hita mamangke silehonlehon ni Debata, jala pangkeonta i gabe mangurupi donganta jala gabe pasupasu maradophon donganta songon si Abraham na gabe pasupasu tu na humaliang ibana ( 1 Musa 12: 1-3; ptds. Heb.6:14). Mura do halak naung mian dibagasan holong masipaturean, ala parlambas ni roha do ibana. Mampu do ibana manesa dosa ni donganna di sude hahuranganna nang pe naung sanga posa paraloanna di tingkitingki naung salpu. Hatop do digargar tembok pemisah, unang sai adong masa mar-blok (songon tembok Berlin Timur dohot Berlin Barat na jolo). Halak sisongon on do na boi hatop mangintopi api ni parsalisian, na boi gabe parmahan na burju jala na mangaramoti. Ihutni i muse sai dihilala rohana do angka na adong diibana i silehonlehon ni Debata. Dung ro harohaon sisongon i, sai pelehononna do dirina nang ngoluna gabe hamuliaon dohot hasangapon di Debata. Ragam silehonlehon ni Debata tu hita naengdo parsaulihonnta dibagasan ngolunta gabe dalan ni Debata laho mamasumasu hita.
          C.      Sipahusorhusoron
Ø  Ia angka halak Kristen na burju jala na porsea, hatop do i manadingkon pangalaho na humurang, i ma angka bangkobangko na robi. Malo do i menyesuaikan diri manang beradaptasi dohot lingkungan na denggan. Asa gabe sitiruon ibana di humaliangna. Molo gabe halak Kristen na burju, ima siparlambas ni roha (berjiwa besar). Parmahan do i, sian na dao, pangaramoti sian na jonok. Dijolo ibana ingkon siaduon, di pudi ingkon sipaimaon. Ndang parholit halak sisongon on manang sigotil monis, alai na buas martamue, jala girgir marsilehonlehon.
Ø  Ia halak Kristen na burju dilehon do dirina nang ngoluna gabe ulaula ni Debata. Ndang dihilala ibana saluhut pambahenanna nang usahan sian dirina sandiri alai sian asi ni roha ni Debata sambing do. Ungkap do rohana mamelehon dirina gabe hasangapon di Debata songon pandohan ni Ap.Paulus tu halak Rom bindu 12 ayat 1 “Na huapoi ma hamu, ale angka dongan, marhitehite asi ni roha ni Debata: Pasahat hamu ma dagingmuna bahen pelean na mangolu, na badia, na hinalomohon ni Debata; i ma hadaulaton ni na marroha.” Ala ni i angka halak Kristen na burju pasahatononna do na mangolu tu Debata marhite na pangoluhon pandaraman nang hangoluan na dihumaliangna, boi do marhite panghataion, sikap ni ngolu nang pangurupion tu dongan jolma.
Ø  Ala sipartangiang do halak Kristen na burju i, ndada holan ibana manang dirina sandiri ditangianghon, alai sude manang  jojor do tangianghon arian dohot borngin na dihumalingna dohot panggomgomi pe. Mura do halak sisongon on mulak rohana laho memaafkan manang masipaturean dohot halak na asing. Ala ni i gabe torop na marholong ni roha tu ibana gabe alealena angka na burju.

Sabtu, 12 Oktober 2013

Bahan Jamita Evangelium Minggu XXI Dung Trinitatis, 20 Oktober 2013

Manghaholongi Debata Marhite Pambahenan
Markus 12 : 28 – 34
   1)      Di partingkian ni Jesus, sai dijaga halak Jahudi do angka patik naung niuarishon ompunasida najolo. Sahalak ahli sejarah mandok adong do sahat tu 613 ruhut ni patik ni halak Jahudi. Angka sintua ni halak Jahudi sai marusaha do dia do uhum na ummangat dohot na ndang ummangat. Adong horong na mandok ia sude patik i sarupa do gogona jala rup manumpahi do i, tung mara situtu do molo dibahen marhorong. Sada sungkunsungkun sian shalak sintua ni halak Jahudi boi patubuhon paralaoan sian angka horong ni ugamo na adong di tingki i, alai alus ni Jesus ima alus na marhabisuhon. Diajarhon Jesus do na ummangat sian sude uhum ugamo na adong di tingki i.
   2)      Uhum na nilehon ni Debata ndada na laho gabe boban. Didok Jesus do : manghaholongi Debata dohot manghaholongi dongan jolma, parento ima na dikutip sian Padan Na Robi na tarsurat di 5 Musa 6: 5 dohot 3 Musa 19:18). Disi jolma i manghaholongi Debata huhut manghaholongi donganna jolma songon dirina sandiri nunga diibana ngolu ni patik na sampulu i.
   3)      Ndang marnasoan sungkunsungkun ni roha ni halak saduse dohot siboto surat laho manungkun tu Jesus. Ditaringoti nasida do uhum na ummangat, sian sungkunsungkun i arop rohanasida  Jesus unduk tu uhum ni si Musa. Dao sian na piningkirannasida dialusi Jesus do marhite alus na mansai bagas: haholongi ma Debatam Jahowa sian nasa na adong di ho jala manghaholongi dongan jolma doshon diriniba sandiri. Mansai menarik do alus ni Jesus on atik pe dipangido sada alus alai gabe dua laus do. Siala molo nunga manghaholongi dongan jolma ido dalanna laho manghaholongi Debata. Ndang tarulahon hita mangulahon sada ulaon so padohot na asing. Jala uhum na nidok Jesus ima impola ni uhum na tarsurat di Batu le na sinurathon si musa. Uhum patik i na mangondolhon panjouon tu bangso ni Debata dohot tanggungjawab tu dongan jolma.
   4)      Mansai ringkot do mamungka parsaoran asa disi ma idaonta pangalaho na mangulahon Hata ni Debata. Sangkap ni Debata tu jolma dohot tu portibi on ima sangkap nauli jala nadenggan, gok dame nang las ni roha do. Ndada laho asa marmusu manang marbada alai tu parsaoran na rosu songon parsaoranta dohot Debata. Marhite patik holong naeng patar sangkap ni Debata, jala dibagasan patik holong i do rimpunan ni sude patik naung dipasahat angka panurirang di Padan na Robi.
  5)      Padan ni Debata na imbaru tu bangsoNa nunga tibu dibagabagahon Debata di Jeremia 31:31-34 namarsihon patik nanaeng surathononNa tubagasan ateatenasida dohot tu rohanasida di tingki andorang bangso i mamasuhi tano Kanaan. Tangkas ma haroro ni patik sian batu le di Padan Na Robi, alai di Padan na Imbaru disurathon Debata tuabagsan roha nang ateate ni angka porsea di Ibana, songon na dipaboa di 2 Korint 3 : 3 “Ai tanda do hamu surat ni Kristus na hupature hami, sinurat so dohot tinta, marhite sian Tondi ni Debata na mangolu, i do; ndada tu panuratan batu, alai di p anuratan daging, i ma ateate”. Lapatanna patik i ndang disoadahon manang dihapuskan songon na didok Jesus di Matius 5 : 17 “Unang ma dirimpu rohamuna Ahu ro mangarumpakhon patik i, manang hata ni angka panurirang i pe. Ndang ro Ahu mangarumpakhon; na pajongjonghon do Ahu”. Jadi patik holong i do na gabe impola ni Patik di Padan na Robi dohot patik na di Padan na Imbaru
    6)      Ai nunga terjebak angka halak Jahudi holan na ringgas mangulahon ruhutruhut ni patik alai ndang diboto impola ni patik i haholongon do. Jesus do na patoranghon holong i sian pambahenanna, marhite angka halongangan;pamalum na marsahit, na mapitung, na pampang, na pogos, na mora, na manolosoli dosana, mangalehon mangan torop jolma nang marhitehite jamitana pe sai dipasarisari do jolma i. Jesus do hagogok ni patik i songon na nidok Ap.Paulus di Rom 10: 4 “Ai Kristus do ujung ni patik i laho mamintori nasa na porsea” Haroro ni Kristus Jesus mangalehon haluaon  sian pangalaosion uhum ni Debata na didasori HOLONGni Debata tu hhita jolma (John.3:16), asa tapatuduhon na unduk hita manguglahon patik ni Debata ima holong tu Debata marhite pambahenan na manghaholongi dongan jolma. Amen.

Bahan Jamita Epistel Minggu XXI Dung Trinitatis, 20 Oktober 2013

Manghaholongi Debata Sian Nasa Roha
5 Musa 6 : 4-9
      A.      Patujolo
Dijolo ni turpuk on dipatorang do taringot tu biar mida Jahowa, ima sada parenta na jotjot dipasahat tu bangso Israel di Padan na Robi. Roha na biar mida Jahowa ingkon sai mian dibagasan ngolunta disi ma dipataridahon haholongon dohot na manghaposi Debata. Marhite na manghaholongi dohot na manghaposi Debata dipatuduhon ma pangalaho na magigi mida dosa, na olo hita mambahen sogo rohani Debata. Sada sian alasan ni Debata laho patubu biar di roha ni bangso Israel uju ni gunung Sinai nasida ima asa marsiajar marhamubaon ni roha nasida sian dosa dohot na mangulahon patik ni Debata. Jotjot do sian poda ni si Musa na parpudi tu bangso Israel sai manaringoti asa biar  mida Jahowa marhite na manghalomohon jala manghaposi Ibana (ay.2; 5 Musa 6:5,24; 8:6; 10:12; 13:4; 17:19; 31:12). Roha na biar mida Jahowa ndada na ro songon i alai sian proses panandaon na bagas taringot tu pambahenan ni Debata Jahowa dibagasana ngoluna jala sai dipeop dibagasan rohana. Biar mida Jahowa manghorhon pos ni roha dohot sihirimon laho manjalo haluaon holan sian Ibana. Bangso Israel biar mida Jahowa asa denggan parngoluan nasida jala lam mangerbang. Jala asa mandapot hangoluan na gok susu dohot situak loba di luat naung nibagabagahon Debata ima Kanaan i, ima marhite sian na sai tongtong marsigantung bangso i tu Debata. Siala turpukta on ima sada bohal nanilehon ni Debata tu bangsoNa Israel andorang so tuat tu tano Kanaan. Dipatuduhon Debata do pangaramotionNa marhite na pasahathon sipaingot ala tung mansai balga do ancaman jumpangan nasida disi. Dungi asa unang lupa nasida molo nunga duma ngolu nasida songon pandohan ni peribahasa Indonesai “Lupa kacang akan kulitnya”. Jala ancaman i boi do ro sian angka bangso na mian di hombar ni inganan nasida i na mardebata sileban. Ala ni i ringkot do nasida tangi di hata ni Debata ima turpukta on.
     B.      Hatorangan
Ia turpuk on ma sada penegasan tu bangso Israel asa satia tu Debata Jahowa jala ingkon marsomba holan tu Debata sambing, nang pe ragam ruhutruhut  parsombaon nasida. Ragam do angka sisombaon di humaliang nasida sian ganaganaan, dohot debata Baal ima debata ni angka bangso na dihumaliangna. Ala ni i ingkon tangi do bangso Israel di hata ni Debata. Didok di ayat 4 i “Tangihon ma, ale Israel, anggo Jahowa Debatanta i, Jahowa Sasadasa do” on ma sada panindangion manang credo ni bangso Israel, jala gabe sada tradisi do on na ingkon ganup ari dipodahon, diajarhon, ganup manogot manang arian pe gabe songon sada parsiajaran. Hata tangihon sian hata Heber “shema”=dengarlah, asa molo rope angka soara na asing sian suara ni Debata asa jamot ma bangso i unang lemba jala langgus, alai ingkon tangi do nasida di soara ni Debata Jahowa i. Molo sahat pe credo i tu bangso i ndada holan credo sambing laho manangihon alai adong do lapatanna ima
     a)      Na parjolo (ay.5-6): ‘ingkon haholonganMu Jahowa Debatam sian nasa roham dohot sian nasa ateatem dohot sian nasa gogom’ lapatanna manghaholongi ndang holan roha sambing alai holong na marpambahenan; marhite na mangulahon lomo ni roha ni Debata Jahowa, jala mangoloi sude parenta ni Jahowa. Dipangke do unsur ni pamatang: ateate, roha dohot gogo. Jolma na hibul rohana ima na sai mamangke na tolu i, na so tarsirang doi sian hadirion ni jolma na sintong diadopan ni jolma nang diadopan ni Debata. : “ingkon diparateatehon....angka naung hutonahon...” lapatanna adong keseriusan jala penting do i sijagaon nibangso i.
    b)      Napaduahon (ay.7-9): Mangajarhon haporseaon nasida i tu tonga ni bagas; ima angka ianangkhon, ditaringot tingki hundulhundul, mardalani, laho modom, nang dung hehe. Shema; tangi, ingkon tarida dibagasan parngoluan ni bangso i ganup ari nang ganup tingki. Angka pangalaho i patuduhon ragam ulaon ni jolma siganup ari sian manogot sahat tu botari. Jala shema gabe sada identitas pribadi, keluarga, nang bangso Israel (ay.8-9).
     C.      Sipahusorhusoron
 Ø  Holong dohot na manghaholongi ido ajaran dohot praktek ni ngolu na tumimbo di halak Kristen. Hatiha disungkun sibotosurat tu Jesus dia do patik na ummangat sian nasa patik ? dialasui Jesus do; holong tu Debata dohot holong tu dongan jolma. Sian tolu haulion na hot di dok Apostel Paulus di 1 Kor 13:13 ia holan holong do na umbalga. Jala sian nasa parbue na ruar sian Tondi ia holong do parbue na parjolo. Ala ni i naparjolo ulahononta ima manghaholongi Debata sian nasa ngolunta. Alai ndada hita jumolo manghaholongi Debata, Ibana do parjolo manghaholongi hita jolma. Sadalan ma i na tarsurat di Johannes 3 : 16, ala ni balga holong ni Debata dilehon do AnakNA Jesus Kristus laho manobus hita jolma pardosa on. Dison ma hita ringkot paherbang tanganta be manjalo silehonlehon ni Debata. Dung taboto jala tahilala balga ni holongNa tu hita, ditubuhon Tondi i ma dibagasan rohanta roha holong tu Debata. Napaduahon ulahononta ima manghaholongi dongan jolma doshon dirinta sandiri. Molo tadok holong rohanta tu Debata, tarida ma i marhite holong ni rohanta tu donganta jolma. Pargabus do hita molo tadok holong rohanta tu Debata hape ia donganta tahosomi. Songon na tarsurat di 1 Johannes 4: 20 “Pargabus do halak na mandok : Holong rohana di Debata; hape dihosomi do donganna. Ai na so manghaholongi donganna na niidana, tung songon dia ma haholonganna Debata na so niidana?” Ala ni i molo masihaholongan hita, Debata mian dibagasan hita. Taulahon ma napinangido ni holong i ima pambahenan tu dongan jolma ala hita do singkat ni Debata laho pasahathon ulaon asi ni roha. Didok do si 1 Johannes 3: 18 “Hamu angka anaha, unang ma hata dohot dilanta manghaholongi; naeng ma marhitehite pambahenan dohot hasintongan”.
  Ø  Sada dalan laho patuduhon laho manghaholongi Debata Jahowa ima marhite na mamparohahon ngolu partondion ni ianakhonta, jala marusaha laho manogihon nasida tu parsaoran na rosu dohot Debata. Pangajarion partondion tu dakdanak naeng gabe sada prioritas nang perhatian ni natoras (Pslm.103:13; Luk.1:17; 1 Tim.3:4,5). Pasangaphon Debata ditonga ni rumatangga, mansai ringkot do dipatuduhon nang diulahon, ai parenta ni Debata do i ( ay.7-9; 5 Musa 21:18; 2 Musa 20:12; 3 Musa 20: 9; Poda 1:8; 6:20; 2 Tim.1:5). Natoras naeng ma mangharingkothon pangajarion tu ianakhonna asa mabiar mida Jahowa, jala mardalan dibagasan lomo ni roha ni Debata, dohot na manghaholongi Debata sian nasa rohana nang ateatena (5 Musa 10:12; Ep.6:4). Naeng ma diajari angka ianakhonna na marpusat tu Tuhan i, sude bidang ni ulaon sai dipatomu jala ditaringoti tu Tuhan dohot angka dalanNa (5 Musa 4:9; 11:19; 32:46; 1 Musa 18:19; 2 Musa 10: 2; 12: 26-27; 13: 14-16; Jes.38:19). Domu tu taon 2013 di HKBP ima taon pelayanan anak-anak, asa tajugulhon mangalehon perhatian nang pelayananta tu angka ianakhonta, ai nasida do generasi penerus ni hurianta nang bangsonta. Manat ma hita songon na nidok umpasa batak, sala mandasor sega luhutan, molo sala sian mulana hita mendidik nang mmebina ianakhonta sega ma nang tu joloan ni ari. Ala ni i porlu do pembekalan nang pendidikan sedini mungkin tu anakhonta songon naung diaturhon dohot diparentahon Debata marhitehite turpuk on. Asa bagas ma tapasahat hata ni Debata tu ianakhonta. Nunga 152 taon umur ni hurianta HKBP na di tanggal 7 Oktober i, tontu naeng ma tarida perkembangan pelayanan na dumasip dipatuduhon sude huria HKBP tarlumobi tu horong ni singkola minggu, asa tabahen ma dalan tunasida manghasiholi singkola minggu dohot na manghalomohon Hata ni Debata. Jumolo do natoras berperan penting di perkembangan spiritualitas ni ianakhonna ndada huria manang guru singkola minggu. Ai natoras i do na gabe malim nang uluan laho mangajarhon Hata ni Debata tu ianakhonna asa ima dalan ni natoras manghaholongi Debata. Amen.

Jumat, 11 Oktober 2013

Bahan Jamita Evangelium Minggu XX Dung Trinitatis, 13 Oktober 2013

Mananda Debata Sian PatikNa
Jeremia 31 : 31 – 34
      A.      Patujolo
Dibagasan turpuk on tangkas do begeonta pangajarion ni Debata tu bangsoNa ima bangso Israel asa manahan dibagasan hapariron di habuangan Babel (29: 5 – 7). Dipatuduhon Debata do pangaramotionNa dibagasan holongNa i na so pola haluaon sian habuangan Babel alai pasidohot do panarihononNa na tangkas dipadanhon tu bangsoNa i. Boi do parrohahononta sian na pauli bagas sahat tu na manginganisa, dungi mamungka porlak jala boi manganthon parbuena. Sian pangalaho i tarida holong ni Debata laho sumarihon nasida asa menak jala marhasonangan di bukti ni bagabaga ni Debata i. Jala sahat do tu pinompar ni bangso i sogot asa unang moru, dipangolihon ma anakna nang boruna laho manjaga tarombona. Dungi hasonangan, hademahon na boi tarida dingolu ni bangso i. Nunga pola 70 taon  lelengna bangso i tarbuang alai ndada mansohot asi dohot holong ni roha ni Debata tu bangsoNa i.
Ia turpuk on dipasahat do tu Bangso Israel na managam halelengse nibangso i siala panggomgomion ni Harajaon Babel. Mangula do Panurirang Jeremia di ujung panggomgomion ni bangso Israel dohot Jehuda andorang so tarbuang tu habuangan Babel Sabahagian angka halak Israel nunga gabe tartaban tu halak Babel. Ala ni tung mansai  marungkil do bangso Israel mangadopi na masa i hinorhon ni jogal ni rohanasida dohot hatangkangonna naung mardosa maradophon Debata. Dilaosi nasida do padan ni Debata, boi do Debata laho maniaphon bangso i ala ni dosana i, alai ndang diulahon Debata i. Nang pe tarrimas Debata alai umbalga do holong ni rohaNa. Ro do Debata tu tongatonga ni bangso naung lengse i marhitehite  panurirang Jeremia mamboan padan na imbaru.

     B.      Hatorangan
    1.       Ayat 31-32: Sikap ni bangso Israel laho mangantusi padan ni Debata tu nasida. Holan sian dalan ni Debata do padanNa i tu bangsoNa, jala didok doi padan naimbaru, nang pe mansai godang reherehe taringot tu padan i. Jala nunga diungkap Jesus dalan bongot tu parsaoran tu Debata di saluhut jolma na marhamubaon jala manghaporseai Jesus. Jala lam patar ma Padan i di ari na sasada i, di naung  torop jolma mardenggan jala marhamubaon tu Debata marhitehite na manjalo Jesus dibagasan ngoluna songon Sipalua di ibana. Didok do di Matius 26 : 28 “Ai mudarHu do on, mudar parpadanan i, na niusehon humophop torop bahen hasesaan ni dosa”. Sipangoloi do Jesus i di Ama i jala na so marlindang tu Debata, marhitehite Tondi na manongtong i.
    2.       Ayat 33-34: Dalan ni bangso Israel laho mananda Debata. Tung mansai arga do padan ni Debata on, lumobi tu halak Israel dohot tu Juda, ai ndang songon padan naung binahen ni Jahowa tu angka ompunasida. Hatiha i padan i tarsurat di batu le marrumang patik ni Debata. Hape nuaeng dipasingkop Debata marhite na manurathonsa di rohanasida. Parbue ni padan na imbaru i didok : “Ahu gabe Debatanasida jala nasida gabe bangsongKu....LehononHu ma patikHu tu bagasan ateatenasida jala surathononHu ma i tu rohanasida, jala na so tupa be ingotonHu dosanasida ro dihajahatonnasida”. Molo didok manurathon padan tu roha, ima sada tanda ni padan na imbaru i, na mamuhai roha dohot pangalaho na imbaru di sude halak na porsea tu Ibana, asa marhite i  hibul rohanasida laho manghaholongi dohot mangoloi jala mananda Debata (Ptds. Hes.11:19-20; Heb.10:16-17). Marhite na olo bangsoNa mananda Debata disi ma mangihut hasesaan ni dosa ni bangso i songon tanda bangsoNa i nasida. Pandohan “tanda hamu ma Jahowa” ndada na mandok asa ndang adong be tanggung jawab laho mambaritahon nang mangajarhon Hata ni Debata tu bangso i, alai gabe sada pandohan na mandok molo nunga gabe bangso ni Debata ndada ala ni jolma i alai ala ni Debata sandiri do na patamahon tu angka jolma i. Marhite padan na imbaru on ma dipatuduhon Debata balga ni asi dohot holong ni rohaNa. Nda na gabe sada pengalaman na luarbiasa on tu halak Israel ? nang tu hita nuaeng na gabe bangsoNa dibagasan haporsean di Jesus Kristus ?

     C.      Sipahusorhusoron
    1.       Manongtong do holong ni roha ni Debata; sian mulana dipudun Debata parsaoranNa tu bangso Israel. Jala sigop dirahuti bangso i marhite parpadanan na dipungka marhite sian si Abraham. Marsitutu do Debata manghaholongi jala asi ni rohaNa i do songon tangan na gomos maniop bangsoNa. (2 Musa 20; Jer.31:3). Laos sahat do tu hita angka naung hinonghop dibagasan Jesus Kristus (ptds. Joh.3:16), ndada holan dapotan haluaon hita dipadan haluaon  Jesus Kristus alai tongtong do dipasaor TondiNa i ima Tondi Parbadia i laho mandongani hita asa margogo hitamangadopi ariari ni ngolunta.
    2.       Marhite Tondi Parbadia i do tarjalo hita ngolu na imbaru na mananda Debata ima na marsitutu mangulahon lomo ni roha ni Debata, gabe jumpang haporseaon na togu. Jala jumpang ma panghilalaan na masisesaan dosa jala na mardame. Pilipi 3:10 asa hutanda Ibana dohot hagogoon ni haheheonna i, ro di hasasaor tu angka haporsuhonna, di na gabe sapangalaho ahu dohot Ibana di hamamatena i; Dijou do angka na porsea i asa dos tumiru hamateanNa ima manarita humonghop jolma songon Jesus na manghophop hita  jolma pardosa. Molo naeng daionta huaso haheheonNa unang ma holsoan disi ro pangunjunan. Diboto Debata do gogonta boi tajaha di 1 Korintus 10 : 13 Holan pangunjunan na patut di jolma do naung mangonai tu hamu. Haposan do Debata, ndang loasonna hamu unjunan lobi sian gogomuna; Ibana na parohon pangunjunan i, laos Ibana do mambahen hapateanna, asa tartaon hamu. Ala ni i tahaposi ma Debata jala tatanda ma dalanNa sian na mangulahon patikNa dohot parsuruonNa asa sadalan haporseaon dohot pambahenan. Amen.

Selasa, 08 Oktober 2013

Bahan Jamita Epistel Minggu XX Dung Trinitatis, 13 Oktober 2013

Haluaon Holan Dibagasan Jesus Kristus
Rom 10 : 4 – 13
      A.      Patujolo
Angka na taantusi dohot na tapingkiri jotot do i mampanghorhon tu pambahenanta dohot nanaeng sipatupaonta. Ido na masa ditongatonga bangso Israel. Molo pandok ni Ap.Paulus, angka naung diulahon bangso Israel taringot tu patik ima na bonsir sian pangantusion na sala maradophon patik i. I do umbahen marsak ap.Paulus, jala tarjou do ibana laho patoranghon taringot tu patik dohot hadomuanna tu Kristus. Ia patik i sai hira siparorot do i, laho manjaga dakdanak sahat tu na manggantihonsa ima Jesus Kristus songon na tarsurat di  Galatia 3 : 24Asa gabe songon siparorot do patik i, mamboan hita tu Kristus, asa sian haporseaon hita dipintori”. I do umbahen didok Kristus i do hagogok ni patik i (Mat.5:17), Ibana do hasintongan i, jala hasintonganNa i dijalo manisia marhite haporseaon (righteousness by faith) jala ndada marhite na mangulahon patik.
Hasalaan ni bangso Israel umbahen na marjea nasida ima siala dipeakhon nasida do haporseaonna tu pambahenan sambing asa didok rohana dapotan haluaon nasida sian dosadosana. Pangalaho on do na gabe partuktuhan tu nasida sandiri laho mandapot haluaon i. Ia dilehon Debata pe patikna tu bangso Israel ndada asa paluahon (diselamatkan) alai asa manjamothon ngoluna asa hombar tu lomo ni roha ni Debata.
     B.      Hatorangan
    1.       Ayat 4-9 ; Dipatorang AP.Paulus do di ayat 4 i, ia Kristus do hagogok ni patik i, asa jaloon ni ganup na porsea hasintongan i. Hata hagogok (kegenapan) , di hata Junani di dok ‘telos’ lapatanna= memadukan pengertian dari kata; sasaran dan akhir. Boi ma dohononta ia Jesus do sasaran manang tujuan akhir ni patik i na marpardomuan tu hasintongan. Ndang na marumpakhon patik Ibana alai manggohisa do. Matius 5:17 Unang ma dirimpu rohamuna: Ahu ro mangarumpakkon patik i, manang hata ni angka panurirang i pe. Ndang ro Ahu mangarumpakkon; na pajongjongkon do Ahu! Andorang so ro Kristus, angka jolma na porsea di Debata dibagasan biar ni roha do. Lapatanna, nunga dibagabagahon tu angka na porsea di Debata hangoluan na manontong i marhite na ingkon mangulahon patik sudena (ay.5), alai direalitas ni ngolu siganup ari, ndang tolapsa mangulahon patik i. Di ayat 5 on dibuat ap.paulus do na nidok ni si Musa sian 3 Musa 18 : 5 jala otik dipauba nasida asa padasiphon pangantusion na sintong taringot tu ayat i. Didok do di ayat i; ia halak na mangulahon (hasintongan marhite patik i) ingkon mangolu disi. Nang pe halak na sintong tu Debata sai manjaga ngoluna asa hombar tu patik i, alai manghilala do ibana di hagaleonna. I do umbahen sai pelehononna do pelean situtungon laho manobus dosa nang hasalaanna. Ala ni i ma sai adong do biar ni roha laho manggohi patik i. Alai nunga dipaujung Kristus biar ni roha i, marhite hamamatena nunga dibvaritahon disi hasintongan na singkop sian Debata naung dipasahat Debata Ama marhitehite haporseaon tu AnakNa i. Ima na gabe ondolan na tinuju  ni patik i, hangoluan dohot hamamate ni Kristus paujunghon biar ni roha na ro sian na mangulahon patik na gabe dalan mandapot hangoluan na so targohan ni jolma i. Siala ndang boi di gohi jolma i songon na pinangido ni Debata, ido umbahen haluaon i dijalo ingkon do marhitehite haporseaon.
Ala ni i hasintongan na paluahon ndada hasintongan di na mangulahon patik (al ndang mungkin ginohan ni jolma i), jala ndang tarulaan saluhtna patik i. Hasintongan na pinatorang ni Ap.Paulus ima hasintongan ala ni haporseaon dibagasan Jesus Kristus. Hasintongan dibagasan Kristus ndada naeng mandok molo naeng malua, jala naek tu surgo (ay.6) manang tuat tu banua toru (ay.7) laho mandapothon Kristus sada dalan na so mungkin siulahonon. Nunga digohi Kristus i saluhutna tu hita asa marhitehite Ibana hita dipintori, dibagasan Ibana adong haluaon.
Dung i, molo dipintori ala ni haporseaon, i do na mamboan hita tu dalan na padomuhon hita dohot Kristus. Haporseaon i do na pahothon rohanta ia Jesus Kristus do na manghaholongi hita, mate jala hehe do Ibana holan laho paluahon hita sian hamatean na salelengnilelengna. On ma na digoari ap.Paulus ‘Justification by faith’.
     2.       Ayat 10 – 13; Didok Ap.Paulus muse, paboa “roha i do porsea, asa tu hatigoran”, jala “pamangan i do manghatindanghon, asa tu haluaon”. Marojahan do pandohan manang tafsiran ni AP.Paulus tu surat na tarsurat di Jesaya 28: 16; “Ida ma, Ahu paojakhon di Sion sada batu, batu na niuji, sada batu parsuhi na arga bahen ojahan na hot; manang ise na porsea di ibana, ndang tagamon maporus” (ndang maila). Diondolhon ibana on muse, paboa dijolo ni Tuhan i “ndang adong imbar ni Jahudi manang Gorik”, ai sada do Tuhan ni slauhutna, na marbasabasahon sian hamoraon-Na tu saluhut angka na manjou Ibana (Halak Jahudi manang halak Gorik), songon naung didok panurirang Joael “Alai nasa na manjou goar ni Jahowa, malua do” (Joel 3:5).

      C.      Sipahusorhusoron
    1.       Molo sai dibagasan hapogoson dohot sahit nang pergumulan hidup sai joujou do ibana tu Tuhan i, mangido pangurupion dohot pasupasuNa. Dung dioloi jala dijalo pasupasuNa dipardagingon dohot partondion, cenderung ma jolma i manghalupahon Tuhan i, jala pingkiranna nama na marhuaso dibagasan dirina be dibagasan panggulmiton ni ngoluna. Mangihuthon patik ni Debata na sampulu i, ingkon rajumonta do i songon sorminan, na pataridahon angka dosa na taulahon, asa gabe dionjar i ma hita mangido hasesaan ni dosa sian Debata, dibagasan Jesus Kristus. I do haporseaon i, jala molo dung porsea hita di Debata, ido dirajumi Debata gabe hatigoranta, songon na masa tu Ompu ni na porsea i; ima si Abraham. Di 1 Musa 15: 1-6 jumpang hita hatorangan taringot tu haporseaon ni si Abraham. Dung dilehon Debata bagabaga tu ibana, paboa torop ni pinomparna songon bintang na di langit jala songon rihit di topi laut, didok ma di ayat 6; “Jadi porsea ma si Abraham di Jahowa, gabe hatigoranna do i dietong Jahowa” (Ptds. Rom 4: 3; Gal.3:6; Jak.2:23). Nang hita pe di tingkinta on, haporseaon di Jesus Kristus do na pangoluhon dohot na paluahon hita. Jotjot do i dihatahon Tuhan Jesus tu angka na ro tu Ibana mangido ragam ni pangidoan ( Ul.Ap.16:31 “Haporseai ma Tuhan Jesus, asa malua ho dohot pangisi ni bagasmi”). Holan angka jolma na porsea do konsekuen mangulahon dohot manghangoluhon hatigoran dohot hasintongan, songon naung leleng dihatahon di Jesaya 33: 15: “Halak na marpangalahohon hatigoran jala dihatahon hasintongan: na manghabiashon laba sian pangarupaon, na patait tanganna manjalo sisip, na sumongsong pinggolna asa unang dibege durusdurus ni mudar, na papitpit matana, unang diida hajahaton”. Ala ni i manongtong ma hita porsea di Debata Sitolu sada i, asa taulahon hatigoran dohot hasintongan salelng mangolu hita.
     2.       Dibasabasahon Tuhan i hamoraon-Na tu angka na manjou GoarNa. Naeng ma sadar hita, paboa Tuhanta i do na mambasabasahon angka na adong di hita i; hahipason, gogo dohot angka pingkiran na denggan. Ai Hata ni Debata do na memotivasi angka na porsea, asa gabe jolma na pistar, na marbisuk dohot na berwibawa tu masa depan na dumenggan. I do pasupasu na umbalga, na tajalo sian Tuhanta i, na pamorahon hita di pasupasu pardagingon dohot partondion.
     3.       Tarjou do angka na porsea i laho manghatindanghon angka na denggan na jinalona sian Debata Sitolusada i, pasupasu pardagingon dohot pasupasu partondion, songon na hinatindanghon ni apostel Paulus di Epesus 1 : 3 “Pinuji ma Debata, Ama ni Tuhanta Jesus Kristus, naung umpasupasuhon tu hita ragam ni pasupasu partondion sian banua ginjang dibagasan Kristus”. Boi do hita gabe parbarita nauli so pola gabe tu pendidikan teologi marhite sikap dohot parange na tama di adopan ni jolma nang diadopan ni Debata. Patudos tu Matius 5:20 Ai hudok ma tu hamu: Molo so andul dumenggan hatigoranmuna sian hatigoran ni angka sibotosurat dohot Parise, ndang habongotan hamu harajaon banua ginjang i. Tapatuduhon ma na dipangke Tuhanta i do hita gabe ulalaNa di na laho mangurupi godang jolma dihapogosonna nang dihaholomon dope. Amen.

Kamis, 03 Oktober 2013

Bahan Jamita Evangelium Minggu XIX Dung Trinitatis, 6 Oktober 2013

Marparange Dibagasan  Tondi ni Debata
Hesekiel 36 : 22 – 32

      A.      Patujolo
Mansai jonok do tu barita eskatologis taringot  tu Tondi Parbadia na dibaritahon di Padan na Robi. Impola ni Barita na tarsurat di Padan na Robi ia Debata mangula marhite dua cara di ari parpudi ima marhite : Mesias dohot Tondi Parbadia. Disuru Debata do Mesias i ima laho manguluhon huria ni Debata marhitehite goarNa; jala Tondi ni Debata ima Tondi na mamparbadia i dohot na paulihon.
Jadi molo taparrohahon taringot tu parsuruon tu Mesias nang Tondi i tarida do rumang na sarupa:
 Ø  Debata do na marsangkap ndada jolma  laho marsuru
 Ø  Debata sandiri do na mangula ndang pola pasidohot jolma
 Ø  Na ro sian Debata sandiri laho paubahon roha ni jolma i
 Ø  Laho pasangaphon Debata ndada tu hasangapon ni jolma.
Dilehon Debata pe TondiNa ndada holan dilehon songon i tu jolma i alai asa paubahon roha ni jolma i do. Sian mulana jolma nunga mandao sian Debata, ido asa marhitehite Tondi Parbadia laho  paubahon roha ni jolma i asa mulak tu Debata. Ujung ni sangkap ni Debata asing di na laho paubahon roha ni jolma i, ima holan laho pasangaphon dohot hamuliaon ni ni goarNa.
Dibagasan turpuk on dipatuduhon do na marpangulahi  do holong ni Debata tu bangsoNa i. Dung dipaloas Raja Kores (sian Harajaon Persia) mangarajai manang mangkubu Babel di taon 538 BC, mulak ma bangso Israel tu Jerusalem laho paulihon bagas joro ni Jahowa naung tarulang i. Sude ulaula (perkakas) di bagas joro na dibuat ni raja Nebukadnezar di taon 587 BC dipaulak ma muse tu Jerusalem (Ezra 6: 3-5).

     B.      Hatorangan
    1.       Ayat 22 – 23; Na mangula do Debata laho pabadiahon bangsoNa ala nabadia do Ibana, jala tung marasing situtu do dohot debata ni bangso na asing na dihumaliang ni bangso Israel. Ia debata ni bangso sileban mangula hombar tu na niaturhon ni bangsona, alai molo Debata Jahowa, Ibana do na marhuaso namangaturhon pardalanan ni bangsoNa, tung pe sai madabu bangsoNa i tu na mangalaosi patik nang hataNa jala dibagasan hadosaon ndada mampangkurangi  holongNa dohot sangkapNa tu bangsoNa i. Pandohan “Ahu do Jahowa” nunga tung godang dipamasa Debata laho patandahon dirina nang tu marsasahalak dohot tu na marhorong dohot marhite halongangan. Tarlumobi bangso Israel jotjot do muramura marmungutmungut, ndang diingot hagogoon nang habalgaon ni Debata Jahowa i. Molo masa parmaraan nang sitaonon na niadopan ni bangso Israel jotjot do pintor mandele jala hurang pos ni rohana maradophon Debata Jahowa.
    2.       Ayat 24 ; Nunga tarbuang Israel Selatan tu Babel ditoru huaso ni Raja Nebukadnesar. Bagabaga ni Debata; laho mambuat bangsoNa i sian gomgoman ni tangan huaso bangso Babel. Sada pandohan na sintong do i jala ingkon masa, jala ndang adong na boi manundati sangkap ni Debata. Saluhtna i ndada holan laho paluahon bangsoNa alai sangkap tu hamuliaonNa i do; na patuduhon na songkal do Debata jala margogo situtu, jala gabe jamita tu angka bangso parbegu haluaon na pinamasa tu Bangso Israel. Boanon ni Debata do mulak bangsoNa i tu tano na hian ima tano Kanaan i.
     3.       Ayat 25: Nunga mardosa bnagso ni Debata ima bangso Israel na sailaon, hinorhon ni dosa i gabe ramun do ngolu nasida. Hinorhon ni naung lipe nasida sian parsombaon na mamolin tu Debata marhite na marsomba tu ganaganaan gabe ramun do ngolu nasida. Alai ndang dipasombu Debata nasida di halumlamon sisongon i. Rade do Debata maburas nasida asa tung ias jala sumuang tu ngolu na sailaon, i ma ngolu na marhabadiaon. Asa, silehonlehon ni Debata do pangurason i asal ma rade nasida patedekhon diri dohot ngolu nasida diuras. Tung so tarbahen nasida be ias ianggo sian hadirion, hagogoon dohot usaho nasida sandiri. I do sialana ro Debata mamboan pangurason i.
     4.       Ayat 26 - 27 : Mangalehon roha dohot tondi. Dung sidung pangurasion i, manang dung ias nasida, soluk ma muse lehonon ni Debata roha na imbaru dohot tondi na imbaru. Roha i ma pamusatan ni ngolu. Asa molo imbaru roha, imbaru ma sandok ngoluna jala parbuehonon ni ima ngolu na badia. Tondi i ma gogo na sian Debata. Molo imbaru tondi marlapatan ma i taruli di gogo na imbaru na sian Debata laho padimundimun ngolu na marhabadiaon. Marparange di roha dohot tondi na imbaru, ima marparange hombar tu patik. Dibagasan roha dohot tondi na imbaru i, jumpa ma habadiaon marhitehite na tongtong marparange hombar tu patik ni Debata.
   5.       Ayat 28 : Molo nunga sumuang nasida marsihohot tu patik jala tongtong marhabadiaon marhite na pajamothon hapolinon ni parsombaon holan tu Debata, taruli ma muse nasida di haluaon na sian Debata. Boanon ni Debata ma nasida sian habuangan Babel i tu tano bagabaga, tano Kanaan. Ndada holan mulak tu Jerusalem, di tano bagabaga haoojak ni bagas joro i pasuangon ni Debata ma nasida. I do unok manang dasor  ni hajongjongan nasida songon bangso ni Debata, ima ihotihot parpadanan. Padan nasida sian mulana i ma : sasada Debata gabe Debata nasida jala nasida gabe bangso ni Debata.
    6.       Ayat 29 – 30 : Dipauli Debata ma tano dohot porlak ni saba nang angka pahanpahanan nasida naung sanga tarulang, tabayangkon ma 70 taon lelengna di habuangan. Masyarakat nasida naung sanga moru jala gabe otik dohot ndang gabe. Ala nunga mansai hansit ditaon bangso i dohot ingananna ima tano i dohot angka pendukung ngolungolunasida i di parhaumaan nang di pahanpahanan ala ni habuangan tu Babel. Bahenon ni Debata ma tano nasida mangulahi martumbur, marparbue tu bangso Israel na naeng mulak (36: 1-8). Dipatupa Debata i ala nunga marpangulahi roha ni Debata manatap nasida asa paulionna jala saburonna. Jadi ndang holan na paluahon bangsoNa Debata lai diuduti do torus bukti haluaon na sian Debata i tu ngolungolu ni bangso i asa martahan jala manghilalahon dibagasan ngoluna pangaramotion ni Debata.
     7.       Ayat 31-32 : Dasor ni pangulahion hamumuba ni ngolu bangso Israel gabe na imbaru i, ima habadiaon ni Debata. Jolma na imbaru gabe marhamubaon ima na martudutudu tu bangso Israel. Maila ma nasida molo mamereng ngoluna uju i na gok dosa pangalaosion dohot na marsomba tu ganaganaan.

    C.      Sipahusorhusoron
 v  Marhite turpuk on naeng tandaonta Debata marhite angka pambahenanNa. Tarajaumi do hita jolma pardosa. Ala ni i sian toruk ni rohanta laho mangadop tu jolona. Debata do manguras  dohot manesa angka dosanta, jala silehonlehon ni Debata do hasesaan ni dosa i. Debata do sumarihon ngolunta jala dilehon do tu hita roha na imbaru dohot tondi na imbaru. Dibagasan roha na imbaru, ulaonta ma angka ulaon lomo ni roha ni Debata; jala dibagasan Tondi na imbaru, jaloonta ma gogo na mardapotdapot laho mangula angka ulaon lomo ni rohaNa.
 v  Debata do na manjou hita sumuang tu parsaoran ni halak Kristen na sintong ditongatonga ni huria i. Molo pe gabe ruas ni huria hita, holan basabasa ni Debata  do i. Debata dibagasan Tondi Parbadia na manjou hita haruar sian haholomon ni portibi on jala bongot tu hatiuron dibagasan Kristus Jesus. I do pangantusion sada huria na sintong. Ala ni i nunga tingkina baritahonon ni hurianta HKBP sangkap ni Debata ima sangkap na uli na denggan tu ruas na dibagasan hapogoson, hagaleon, nang haotoon. Asa marhite tri tugas panggilan gereja ima Koinonia (bersekutu), Marturia( bersaksi) dohot Diakonia (melayani), HKBP bergerak terus menapaki lahan-lahan penginjilan, sian huria na i sahat ma nang tu humaliangna ima masyarakat umum nang tu liat portibi on.
  v  Molo Panurirang Hesekiel na parjolo dibaritahon nang naeng siulahononthon ima restorasi ni tano na gabe sumber ekonomi n i bangso Juda, dung i pe asa mangihutma restorasi ni partondion nasida marhite na manguba roha dohot pingkirannasida dibagasan Tondi Parbadia. Laos songon i do diulahon angka missionaris na ro tu tano Batak, tarlumobi na naung pinamasa Pdt.Dr.Il.Nommensen na jotjot tagoari rasul orang batak. Diajari Oppui Nommensen do angka ianakhon ni halak batak di sada huta na pinajongjongna ima Huta Dame martungkang, martonun, markobun, dohot ilmu pengetahuan na asing. Asa ido umbahen na las roha ni natoras ni halak batak uju i, jala ido na gabe metode ni Oppui Nommensen “Dapot indukna binahen ni anakna”. On na gabe metode na relevan sahat tu partingkianta di jaman on. Ringkot do hurianta HKBP menggeluti upaya-upaya tu masa depan, tarlumobi di taon on motto ni pelayanan ni hurianta 3 pilar : Pembaharuan, Perdamaian dan Pemberdayaan laho meningkatkan taraf hidup masyarakat merupakan bagian dari program pemerintah. Jala disi ma dipatuduhon hurianta HKBP menjadi berkat songon Tema Rapot Pandita HKBP Hatopan.
  v  Jala panghobasion ni hurianta ndada holan tu na bersifat jasmani dohot ma tu rohani ima partondion. Tingki mangula Jesus nunga dibagabagahon Ibana hasasaor ni Tondi Parbadia. Dung manaek Ibana, saut do na binagabagahonNa i. Ulaon ni Tondi i do na pinatorang ni ap.Paulus di epistelta i di minggu on, asa diboto angka naung porsea di Jesus Kristus. Lomo ni roha ni Tondi i do siihuthonon nasida asa hombar tu lomo ni roha ni Debata. Molo mian pe Tondi ni Debata dibagasan ngolunta, asa tarbahen hita mangulahon angka lomo ni roha ni Debata jala disi ma sihirimononta bagabaga ni Debata tu angka na porsea hangoluan na manongtong i. Ido ala na gabe sada patujolo do ngolunta na di portibi on laho tu hangoluan na so ra suda i, jala sadalan do i dohot pandohan haposan di naotik (portibi ) jala haposan  di na godang (ima paradeiso i). Matius  25:23 Dung i didok indukna i ma tu ibana: Taho ma i, ale naposo na denggan roha jala haposan; haposan do ho di na otik, pasahatonku ma tu ho godang. Bongot ma ho tu halasan ni roha ni tuanmu! Amen.

Jamita Epistel Minggu KANTATE – 28 April 2024

Ingkon Mamujimuji Jahowa Do Angka Na Usouso di Ibana      (Orang Yang Mencari Tuhan Akan Memuj NamaNya) Mateus 15: 8 – 20   a)    ...