Rabu, 24 Maret 2010

RENUNGAN EPISTEL MINGGU PALMARUM, 28 Maret 2010

MAMELEHON NA DUMENGGAN TU DEBATA
(3 Musa 23 : 39-44)
I. Patujolo
Ditingki mardalan bangso Israel di parhorsihan saleleng 40 taon diaturhon Debata do tu tongatonga ni bangso angka ruhutruhut ni parugamoon na ingkon siihuthonon nasida muse dung sahat nasida tu tano naung pinadanhon ni Debata tu ompunasida. Deba sian angka ruhuht ni parugamoon i ima taringot tu angka ari raya.
Di bindu on dipatorang do angka ari raya i termsuk angka ruhutruhut na ingkon siradotannasida ima ari raya Paskah (The pasover), ari raya gotilon patumonaan (The Feast of Firstfruits), ari raya parsaruneon (The Feast of Triumpets), ari Raya Pardengganan (The Great Day of Atonement). Ari raya parlapelapean, i ma ari raya na patoluhon na umbalga di halak Kristen. Bagian ni aturan ni ari raya parlapelapean, i ma na gabe turpuk epistel on.
Hata Tabernacles (pondok, parlapelapean)naeng paratahon parningotan nasida tu hamaolon na niadopan ni ompunasida di saleleng di pardalanan sian Mesir tu tano Kanaan. Di tingki mangulon nasida, dipajongjong angka lapelape, na bersifat sementara jala sederhana, na dibangun sian angka ranting ni hau jala atapna sian angka bulung (daun-daun). Alai nang pe sangat sederhana lapelape i molo hot nasida mangoloi na tinonahon ni Debata diramoti jala dilinggomi do nasida. Lapatanna, di situasi na songon i talpe do tu nasida angka parmaraan, hagogoon ni alam nang angka bangso na maringan di si.
Ari raya parlapelapean dipatupa ualu ari lelengna. Saleleng ari raya ingkon ganup nasida mamboan pelean situtungon tu adopan ni Jahowa, jala ndang jadi nasida mangula ulaon siganup ari saleleng ari raya parlapelapean i. Lapatanna, di situasi na songon i talpe do tu nasida angka parmaraan, hagogoon ni alam nang angka bangso na maringan disi.
Ari raya parlapelapean dipatupa ualu ari lelengna. Saleleng ari raya ingkon ganup nasida mamboan pelean situtungon tu adopan ni ari raya parlapelapean i. Lapatanna, ingkon pelehona nasida. Di turpuk on adong beberapa hal na boi idaonta patuduhon lapatan ni ari raya i di nasida , ima:

a) Laho marningot dohot paingothon keadaan ni ompunasida di parhorsihan i buaton ni ganup ripe ma angka dangka ni hau, bulung ni harambir (di hata Indonesia di dok: pohon gandarusa) laho pajongjong lapelape jala disi nasida maringanan pitu ari lelengna. Ingkon marlas ni roha nasida maringanan di lapelape i pitu ari lelengna, jala huhut manganhon angka parbue ni hau na denggan. Molo taida nasida sian on, di mulana mungkin holan angka parbue ni hau do na boi panganon nasida saleleng pitu ari (vegetarian) i. Ndang didok di aturan ni ari raya parlapelapean on asa ingkon bosur nasida manganhon juhut dohot sipanganon na tabo, alai holan parbue ni hau do didok dison. Lapatanna, molo didok dison marlas ni roha nasida, ianggo na gabe dasor ni las ni roha nasida ndada ala bosur manang mahap nasida di sipanganon, maringanan di lapelape i nasida pitu ari lelengna, tontu boi ma hinalalahon nasida na masa tu ompu nasida na jolo, hapaeton dohot hapariron di parhorsihan, alai huhut idaonnasida ma disi haulion ni pambahenan ni Debata na mangaramoti ompunasida di inganan na maol i.
b) Ingkon patupaon nasida do songon i ganup taon ndada holan sahali sambing. Lapatanna, pambahenan ni Debata patut do gabe dasor ni parngoluon nasida tongtong. Gabe patik na hot do i, na ingkon diulahon secara turun-temurun. Sejarah ni bangso ompunasida gabe sejarah ni setiap generasi. Ala ni i, ganup sundut ingkon pabotohonsa tu angka sundut na umposo (terus-menerus). Tangkas do didok di turpuk , nasa na tubu di Israel ingkon diboan do maringan di lapelape i. Alana ingkon mian (membekas) do panghilalaan na songon i di ganup halak asa boi torus mangolu (berkelanjutan) sejarah pardalanan ni bangso Israel dohot nasa pambahenan ni Debata tu nasida, naung manogihon nasida ruar sian parhatobanan Misir. Pambahenan ni Debata do na gabe sentral (impola) ni ari raya parlapelapean on.
II. Renungan:
1. Molo taparateatehon angka aturan ni ari raya Israel songon na tinonahon ni Debata marhite si Musa, pambahenan ni Debata na paluahon bangsoNa sian Misir do na gabe pamusatan ni barita (berita sentral) na ingkon tangkas mangolu di nasida turun-temurun, ndada kehebatan ni bangso Israel na naeng patujoloonna. Asa tubu pe muse angka kelompok na ekslusif di halak Jahudi ni pudian ni ari angka penafsir na sala do patubuhon sikap nasida i. Taingot ma kelompok Parise, Siboto Patik dohot na asing di tingki ni Jesus.
2. Mansai arga do sejarah di parngoluon ni jolma jala marguna do i tu angka generasi na umposo.Ala ni i ringkot do parataratonta sejarah i, lumobi ma i sejarah na marpardomuan tu huria. Ai boi do di sada tingki, ala ni angka perkembangan, gabe lupa angka sundut na umposo di pergumulan ni huria na jolo. Torop do angka sundut na umposo nuaeng manadinghon HKBP jala mungkin naung manadinghon ngolu hakaristenon. Na ummaol sipata antusan, i ma molo adong angka sundut na umposo na mencaci (paroaroahon) huria i hape nasida termasuk pinompar ni halak na tangkas mangolu sian huria, manang halak na maduma ala ni huria i. Hape nian ingkon ingotonna do, molo tung pe maduma ibana nuaeng, ndang terlepas hadumaonna i sian pambahenan ni Debata di tingki naung salpu, Naeng sude hita, marnida sejarah pambahenan ni Debata tu hita na jolo sahat tu nuaeng jala hirimonta ma tongtong pambahenanNa nang tu angka sundut na mangihut dope. Taokui jala taboto do nang pe sipata godang na maol tabolus, diramoti Debata do huriaNa, ai Ibana do nampunasa.
3. Sipeliharaon do tradisi songon na binahen ni bangso Israel. Jala sian turpuk on taida, ditonahon Debata do tu bangso laho memellihara tradisi i turun-temurun. Na porlu sijamothononta, i ma asa unang manirpang tradisi i gabe menonjolkan kehebatanta sandiri manang kehebatan ni angka ompunta na jolo. Ulaon dohot asi ni roha ni Debata sambing do molo tung dipillit Israel gabe bangsoNa. Hita pe tong do suang songon i. Debata do na manjou hita gabe bagian ni parsaoran ni angka na porsea tu Jesus Kristus. Marhite pamerengan na songon i, antusanta ia tradisi naung adong sian na jolo, nang pe ndang taantusi, bagian ni pamilliton ni Debata do i tu hita. Tontu ndang na secara kebetulan sambing sude masa i, alai nang pe ndang boi singkop taantusi, adong do sangkap ni Debata di pamillitonna na songon i. Ala ni i, ingkon tangkas do lehononta tingkinta nang dohot rohanta marningot saluhut pambahenan ni Debata tu hita sian na jolo sahat tu nuaeng. Angka minggu parningotan ni huria pe tong do i manosoi hita marningot dohot manghangoluhon pambahenan ni Debata marhite Jesus Kristus. Amen.


Jamita Evangelium Minggu ROGATE (Martangiang) – 5 Mei 2024

Sai Na Manjalo DO Nasa Na Mangido      (Setiap Orang Yang Meminta Akan Menerima) Matius 7: 1 - 11   a)       Huria ni Tuhanta ia Matiu...