Selasa, 30 Maret 2010

MINGGU PASSION

MANDALANI MINGGU-MINGGU PASSION
Pangaradeon tu Minggu na Songkal

Somalna sai didok angka ruas do mar-Passion di tinki na ro tu partangiangan di Gareja mulai ari Senen sahat tu Kamis, i ma di holangholang ni ari Minggu Palmarum dohot ari hamamate ni Tuhan Jesus. Hape nunga salpu Passion di tingki i. Porlu sunghunonhon dua sungkunsungkun na di toru on:
 Sadihari do mamungka Minggu-minggu Passion jala sadihari do marujung ?
 Aha do tinembak ni Minggu-minggu Passion ?

1. Mula Ni Minggu Passion
Mangihuthon arina, mamungka ma Passion i sian ari Rebo dung Estomihi (songon na itaboto, adong do tolu ari Minggu na songon peralihan ni Epifania tu Passion, i ma minggu Septuagesima, Sexagesima dohot Estomihi). DI deba huria sai adong do partangiangan di borngin ni ari Rebo i, jala disi ma ruas ni huria pasesahon dosa. Ari Minggu na mangihut tusi i ma Minggu Invocavit. Sian Minggu on ma ditorushon marningot panaonon ni Tuhan Jesus, na mardalan nangetnanget manjonok tu Jerusalem jala marujung ma di dolok Golgata. Adong ma 5 Minggu disi jala ganup minggu dijahahon ma unurunur barita sitaonon ni Tuhan Jesus. Nunga adong diparade Hurianta sijahaon di tingki Passioni, ima na sinurat ni Ompu i Dr. J.Sihombing. Adong ma 5 ari Minggu laho manjahahon 5 bagian ni barita parsitaonon ni Jesus. Marujung ma i di Minggu palimahon i ma Minggu Judika.

2. Ujung ni Minggu Passion
Dung sidung Minggu Judika, masuk ma muse tu Minggu Palmarum. Disi ma taringot parmasuk ni Jesus tu Jerusalem, na tinomutomu ni natorop huhut manjouhon Hosianna! Sada parmingguon na balga do on, ai disi ma disurakhon huria muse Hosianna! Unang hita dohotdohot tu angka ende-ende na mangarimpu Hosianna i ma suraksurak las ni roha na dos tu Haleluya. Ai torop do angka punguan na martopapi huhut mirjakhirjak mangendehonsa. Ia Hosianna na marharoroan do i sian hata Aram (ima bahasa na dipangke di tingki ni Tuhan Jesus) na marlapatan “Palua Ma Hami Nuaeng” ! Dison i ma inganan ni sitaonon ni portibi on disurakhon Huria. I do alana saleleng Minggu Passion pe, ndang pola diendehon “Haleluya”, alai diganti ma gabe “Hosianna”! Nian ndang pola somalk dope i di HKBP, alai anggo taihuthon angka huriahuria Lutheran, nunga peam i di nasida; gariada tahe Huria Calvinis di Indonesia, isara ni GPIB, nunga tung tangkas diulahon i, na so mangendehon Haleluya saleleng Minggu Passion. Laos on ma parmulaan ni sada Minggu na mansai ronsot siala godang ni barita ni haporseaonta na ingoton di na saminggu i. I ma na digoari Minggu na songkal (Mingu Kudus).
3. Tinembak Ni Minggu Passion
Panolsolion ni dosa do anggo ondolan ni Minggu-minggu Passion. I do alana sai dijaha jala diulahon Huria barita taringot tu sitaonon ni Jesus, gabe hira na rap mardalan ma Huria i nangetnanget rap dohot Jesus laho tu Golgata. Sada Minggu-minggu perenungan do Minggu Passion on. Anggo di mulana i, minggu parpuasaon do i, somalna ndang pola sandok sipanganon (ndang dijama), alai marpantang juhut ma hataridaanna. Nuaeng on torop dope na mandalanhon i, alai ditambai na deba ma i marhite perkembangan modern, i ma mangorui angka hasomalanna, umpamana, na sai laho hian marlibur manang tu bioskop manang godang marisap, saleleng Passion diorom ma dirina tusi, jala hepeng na aturan dipalao ibana tusi, gabe dilehon ma songon pelean khusus. Gabe tarida ma Minggu-minggu Passion songon Minggu Solidaritas Sosial.
4. Minggu na songkal (minggu na hohom)
Ia Minggu na hohom on i ma mulai ari Minggu Palmarum i, sahat ro di ari Sabtu dung hamamate ni Jesus. Tarbagi dua ma minggu on, i ma mulai ari Senen sahat tu ari Rebo, dung i mulai ari Kamis sahat tu ari Sabtu na digoari Triduum.
5. Triduum
Bagian paduahon ni Minggu na Hohom ima tolu ari, sian ari Kamis sahat tu ari Sabtu, tar songon on ma partondingna:
a) Ari kamis, “Parningotan di Hasasahat ni Ulaon na Badia”:
Di ari on mansai hohom ma roha ni halak Kristen sudena. Hira na rap dohot Jesus ma hita mardalan, nangetnanget manjonoki ari hamamteNa. Mansai bonsa do roha ni Tuhan Jesus ala ni dosa ni portibi on. Ala ni ido dipatupa parningotan na mansai porlu dison, i ma:
 Jesus Mamuri Pat ni Sisean: DI Huria na metmet manang punguan na metmet ro ma anggka na porsea, laho marningot pambahenan ni Tuhan Jesus na mamuri pat ni sisean i. Gabe ari na denggan ma on laho patoguhon roha na masihaholongan dohot masitungkolan di angka na porsea. Mansai maol do on anggo torop do halak, boi do punguanpunguan na metmet patupaon i di inganan na binuhul
 Ari Hasasahat ni Ulaon Na Badia: Ro ma Huria marpungu di Gareja, jala disi dijahahon ma barita taringot tiu Jesus, mamungka sian na mamuri pat ni sisean, sahat tu na patupa parmanganon Paska nasida di bilut parginjang. Di tingki on, di Huria na adong Pandita, dipatupa ma Ulaon Na Badia. Di angka huria na so mungkin patupahon Ulaon Na Badia, diihuthon nasida ma Acara na mamuji Debata siala ni hasasahat ni Ulaon Na Badia. Acara kebaktian tuson diparade Panitia ni Paskah Raya do. Sosohon hita ma Hurianta asa dipatupa ulao i.
 Ari Tangiang Pangondianon di Getsemane: DUNG sidung Ulaon Na Badia, manang Kebaktian manghamauliatehon Ulaon Na Badia, dipamate ma sandok lampu gareja, diganti ma dohot lilin manang lampu samporong. Dijahahon ma barita taringot tu haboborhat ni si Judas manjehehon Jesus, dung i partangiangon ni Jesus di Getsemane. Dipangulakulakhon ma manjahahon hata ni Tuhan Jesus: “Dunggo ma hamu tongtong mardongan tanggiang”. Sidung i, martangiang ma sandok ruas ni huria i marsorinsorin, sahat ro na salpu tonga borngin. Boi do marsorinsorin ruas i ro, deba mulak jolo tu jabu, ro muse dung pukul 23.00 manang dung pukul 00.00, alai sai adong ma disi torus martangiang. Sude natatangianghon saleleng on taringot tu “Hatiha Mangalo Gosagosa” taulahon ma deba disi. Laos disi ma tatangianghon angka sidangolon ni ruas marsadasada, dung jolo dipapungu parhalado “Pokok Doa”. Ditutup ma punguan i dung salpu tonga borngin marhite na manjahahon haroro ni Judas dohot soldadu na laho manangkup Jesus, sahat tu na pinatupa ni si Malthus.
 Ari Jumat, “Parningotan ni Hamamate ni Tuhan Jesus”: Songon na somal ma hita mandalanhon, i ma parmingguon di gareja hombar tu tingki naung dihasomalhon. Tamba ni i tong do marpungu Huria tu Ulaon n Hohom di pukul 2 songon na somal. Alai di botarina inotonta ma marhite partangiangan na jempek i ma “Bangke ni Jesus di patuat sian silang dohot panaonon ni Jesus”. Ia partangiangan on boi do dipatupa di Gareja manang asa gumodang boi dohot, ba di lingkungan-lingkungan.
 Ari Sabtu, “Ari Sabbat na Sumongkal (termulia)”
On ma ari na mansai hohom. DI bagasan tanoman do Jesus, “na tuat tu banuatoru dung ditanom” Hohom ma sude portibi on, marningot Jesus na modom asa dipahehe di ari patoluhon. Marpungu ma Huria di bornginna i. Jahahononhon ma disi barita taringot tu si Jona di butuha ni dengke. Dung i muse taringot tu hatutuat ni Jesus tu angka halak na mate andorang so ro dope Kristus di = 1 Petrus.
Dung i dipamasa ma partangiangon Hasesaanni Dosa. Begeonta ma disi angka ende ni par-koor ni Hurianta taringot tu hasesaan ni dosa, angka ayat-ayat taringot tusi. Huhut ma martangiang disi ruas manangianghon dosana be. Alai dohot ma ditangianghon dosa ni bangsonta, dosa ni Hurianta, dosa ni pamarenta, nang angka pemimpin-pemimpin dunia. Tajalo ma disi bagabaga taringot tu hasesaan ni dosanta. Dipatubegehon ma nian disi koor na uli taringot tu hasesaan ni dosa.
Tarpatupa hita i sude molo boi do adong pangaradeon na tangkas, nang parhalado nang angka punguan koor pe. Sian i ma hita borhat muse tu Partangiangan Buhabuha Ijuk di Gareja.
Hombar tu saluhutna, di son pinaandar ma angka usul na metmet songon on:
1) Hubungan dengan pelaksanaan agenda dalam kebaktian Minggu: Diusulkan agar selama keenam Minggu ini, sesudah ayat Introitus dibacakan, jemaat menyambut dengan menyanyikan “Hosianna” (Hosianna) tidak lagi dengan “Haleluya”, hingga tiba masa paskah nanti.
2) Hubungan dengan warna liturgis: Diusulkan juga agar setiap jemaat yang selama ini kurang memperhatikan warna liturgis, benar-benar melaksanakannya, sebagaimana sudah dituliskan dalam Almanak HKBP.
3) Simbol lilin selama Minggu Passion: Salah satu alat peraga yang dapat berfungsi sebagai penampakan liturgis adalah penggunaan 6 buah lilin, yang menyala sejak awal kebaktian Minggu pada Minggu Invocavit. Minggu berikutnya satu lilin tidak menyala, dan hanya 5 lilin yang lain tetap dibiarkan menyala. Pada minggu berikutnya satu lilin lain lagi dimatikan, hingga Minggu Palmarum, dimana seluruh lilin akan mati. Tetapi ke enam lilin itu harus tetap di biarkan di sana.
4) Bunga untuk altar: Bunga sebaiknya lebih berwarna ungu (violet) atau yang mendekati warna itu. Warna kuning, putih dan merah kiranya dihindarkan.
(Pdt.Bonar Lumbantobing,MTh)



Jamita Evangelium Minggu ROGATE (Martangiang) – 5 Mei 2024

Sai Na Manjalo DO Nasa Na Mangido      (Setiap Orang Yang Meminta Akan Menerima) Matius 7: 1 - 11   a)       Huria ni Tuhanta ia Matiu...