Rabu, 30 April 2014

Bahan Jamita Evangelium Minggu Miserikordias Domini, 4 Mei 2014

Masihaholongan Situtu Sian Nasa Roha
1 Petrus 1: 17 – 23

      A.      Patujolo
Digoari do hasahatan ni surat on “Paisolat jala halak dagang”. Inganan nasida marserak di Pontus, Galatia, Kappadosia, Asia dohot Bitinia (1:1). Sude angka inganan na ginoaran i jumpang di Asia na metmet, i ma sada wilayah na ginomgoman ni halak Rom uju i. Hata “Paisolat  jala halak dagang” (ind: Musafir) patoranghon, na so adong ianggo inganan na hot di portibi on. Na manghirim do huria i huhut mardalan di sude tingki dohot inganan laho manuju huta na manongtong sambulo hasonangan i. Asa nang pe manaon huria i saleleng di tano on, na mangihuthon bogas ni pat ni Kristus i do i, tiruan do i diangka na porsea ( 2:21). Jala ia ro pe angka hinamago, Ibana do na manganahon tondi asa unang mago ( 2: 21,25).
Tarbarita do surat Petrus on epistel (surat parmahanion; penggembalaan) tu angka na marsitaonon. Ditogutogu do panjaha ni surat on asa rade mangadopi sitaonon na ro. Hatiha i godang dope ruas ni huria angka na imbaru masuk tardidi. Diapoi do nasida asa tau molo ro parungkilon na pasingki parsorion binahen ni sipelebegu dohot panggomgomi. Masa do pangeleleon na manghorhon hamohopon di nasida. Alai sudena i ujian do, jala molo boi di ujian i ingkon marsangap nian Goar ni Debata.

     B.      Hatorangan
     1.      Ayat 17 : ‘Molo Ama digoar hamu Ibana’; na mandok ia ama ni halak siihuthon Kristus ima Debata Ama; naeng do diigil si Petrus laho patoguhon haporseaon ni halak Kristen hatiha i asa marpangalaho na toman jala porman songon anak ni Debata Ama, songon na manjaga goar ni amana di keluarga nang songon i ma na nidokna marhaha mar anggi di ha-Kristenon i manjaga goar ni Debata Ama marhite parange na denggan. ‘na so marnida rupa, laho manguhumi nasa jolma marguru tu pambahenanna’; na marlapatan panguhuman na sian Debata Ama tu angka manisia na boi masa sian partingkian tu partingkian sahat tu na parpudi. Jala disi ndada na marnida bohi Debata, dijalo manang ndang manisia i ndang horhonon ni parange nasida, sandok dihaholongi do sude manisia jala diparade do haluaon tu saluhut jolma marhite asi ni rohaNa. (ptds. Ef.1:4-5; Rom.9:11-13; Gal.1:15; Jer.1:5) ai didok do di Rom 2: 11 “Ai ndang siida rupa anggo Debata!” (ptds. Ul.Ap.10:34; 1; Kol.3:25). Ala ni i sangkap ni Debata naeng paluahon jolma i do; ido umbahen ndang siida bohi Debata; ai tigor do uhumna tu sude jolma, jala ndang mago haluaon i. (ptds. Pang.22:12; 2 Kor.5:10). Pandohan : ‘marhatahuton ma hamu marparange di tingki paisolatanmuna!’ na maisolat do nasida di portibi on mandok na parsatongkinan do portibi on sai hira ‘musafir’, ala ndanda portibi on tujuan ni ngolu ni angka na porsea. Sadalan songon na sinurathon di Heber 11: 13 “Di bagasan haporseaon do mate nasida sude. Ndang sanga dijalo nasida bagabaga i; sian na dao nama ditatap jala dihalashon; na diparhatutu, panginsua jala paisolat nasida di tano on.” Naeng ma diparhaseang tingki na mangolu di portibi on dohot denggan; unang ma mangasahon gogo ni portibi on. Ia ngolu na di porti bi on do na manoontuhon tu ari sogot i hombar tu lomo ni roha ni Debata. I do umbahen disosoi asa marhatahuton nasida marparange mandok asa manat marparange nang marpangalaho unang dioloi be sibolis dohot dosa.
    2.      Ayat 18 – 19 : Haluaon ni angka naung pinillit ni Debata ndang ala ni sere manang perak manang sian gogona sandiri. Jadi ndang marhite angka na olo salpu manang na olo buruk dohot na sian materi. Alai haluaon ni jinalona i i ma sian mudar ni Kristus na arga situtu. ‘Na songon mudar ni birubiru na so hasurahan, na so marlindang’; na marlapatan mudar ni Kristus na martudutudu ti birubiru Paskah na sian Padan na Robi, ingkon dipelehon do uju i na so martihas, na so marlindang (murni tak bercacat). Jala di patudos ma tu Kristus birubiru Paskah na so mardosa i; asa na so mardosa do manean angka na mardosa ima Jesus Kristus i ( 2 Musa 12: 5; 3 Musa 3:1,6; 22:19-25; 4 Musa 28: 3,9,11,31b).
Ndang tarasam secara material mudar pelean na gabe tobus ni jolma i. Ala ni i Paulus pe mulakulak paingothon, paboa na arga do halak Kristen ditobus, jala sai dipaihut do i songon pambahenan ni si Petrus, asa marparange na denggan manang badia angka naung tinobus i. Sian dia do ditobus Jesus Kristus ? ima sian “adatmuna na so marniula” (cara hidup yang lama, yang siasia) na tineanmuna sian angka amamuna (ptds. 4: 3 hisap ni roha hajolmaon; Ef.5:3-5 ulaon haholomon; Gal.5:19-21 parulan ni daging). Ima sude angka adat na so marniula, ngolu na so tingkos. Sian angka i ma dipalua jolma i, marhite mudar ni Kristus. 
     3.      Ayat 20 : ‘Naung ditodo do Ibana hian, tagan so ojak dope portibi on; alai dipapatar do di ujung ni angka tingki, ala ni hamu.’ Molo didok tagan so ojak dope portibi on, adong na mandok ima mula ni jaman ni halak Jahudi, alai sasintongna songon na di Padan na Robi ido i taringot tu panompaon. Andorang so ditompa Debata portibi on dohot jolma i dibereng do na martahan i dibagasan hasintongan jolma i. I do alana ditontuhon Debata hombar tu parbinotoan ni Debata ima bisukNa i dibagasan Jesus Kristus na gabe Sipalua jolma sian hahuranganna nang keterbatasanna. Jadi nunga diparade hian sipamalum di angka sahit ni jolma na naeng masa di hadosaon. ‘Diujung ni angka tingki’ dilapati do i dung masa inkarnasi ni Kristus manang di tingki transformasi ni Kristus, jala disi ma dibaritahon Barita Na Uli taringot tu haheheon ni Kristus i marhite angka siseanNa nang angka na porsea sahat tu tingki on. ‘Ala ni hamu’ na marlapatan dimasa nasida do haheheon ni Kristus i, jala ndada na mandok ndang ringkot Kristus diangka ompunasida najolo. Tung asi do roha ni Debata diangka siihuthon Kristus hatiha i nang tu hita sahat tu partingkian on. Asi ni roha ni Debata na mansai balga i patoguhon haporseaonta asa lam marsihohot di habadiaonNa.
     4.      Ayat 21 : “Marhitehite Ibana do dihaporseai hamu Debata, na pahehehon Ibana sian angka naung mate, jala na mangalehon hasangapon tu Ibana, asa tu Debata haporseaon nang pangkirimonmuna.” Pandohan ‘marhitehite Ibana dihaporseai hamu Debata’; na patuduhon Kristus ma parhitean manang pengantara. Ndang boi hita manghaporseai Debata molo so dohot Kristus na gabe parhiteanta. Ndang tuk hatajomon ni utokutok ni jolma i manang hapistranna laho mangantusi Debata. I do alana sude parbinotoanta taringot tu Debata molo so mardonganhon Kristus ima lombang na bagas na mambondut pingkiranta. Kolose 1:15 Ibana do suman ni Debata na so tarida i; na parjolo tubu sian nasa na tinompa. Ndada boi tandaonta Debata molo so dibagasan Jesus Kristus. ‘Na pahehehon Ibana sian angka naung mate, jala na mangalehon hasangapon tu Ibana, asa tu Debata haporseaon nang pangkirimonmuna.’ Pandohan on laho patoguhon haporseaon nasida ima halak naporsea hatiha i. Dipaingot Apostel Petrus do taringot haheheon ni Kristus asa lam gogo dasor ni haporseaon nang pangkirimon nasida.
     5.    Ayat 22 : “Paias hamu ma rohamuna, marpangoloion di hasintongan, mangeahi haholongon na so marlaok di dongan, asa masihaholongan situtu hamu sian nasa roha.” On ma poda ni si Petrus tu angka siihuthon Kristus, asa na paiashon i ndada gogo ni nasida sandiri alai gogo ni Tondi Parbadia do. Jala molo sian gogo ni Tondi Parbadia do ndada na mandok so padohot gogonta, naeng do sai marusaha angka siihuthon Kristus i, alai naeng do marpos ni roha marhite gogo ni Tondi Parbadia i dibagasan tangiang. (alai molo di hata Indonesia; hira naung diulahon do paiashon diri i). ‘Marpangoloion di hasintongan’ na marlapatan: ima sian hata ni Debata, ido hasintongan, sian hataNa i do adong habadiaon. Unang adong na paiashon diri ia so marhite Hata ni Debata (patudos tu ulaon sakramen; pandidion nabadia dohot ulaon na badia). Jala dituntut do sian angka siihuthon Kristus i manghaporseai Hata ni Debata na gabe hasintongan na marparbuehon habadiaon (2 Timoteus 3 : 16-17 “Ai nasa Surat i, sinihathon ni Debata do; jala hasea mamodai, maminsang, pauliulihon, manogunogu di bagasan hatigoran, asa rimpas halak ni Debata, hobas tu nasa ulaon na denggan”). ‘mangeahi haholongon na so marlaok di dongan,; Ala ni haporseaon nasida di Hata ni Debata na mambahen nasida masihaholongan songon angka na marhaha mar anggi, na maraleale, Kasih persaudaraan; Ini diterjemahkan dari kata Yunani PHILADELPHIA, yang berasal dari kata PHILEO (= love / mengasihi) atau PHILIA (= kasih) dan ADELPHOS (= brother / saudara). Sian hatorangan on napatuduhon HOLONG ima sada ciri khas nihalak Kristen (ptds. Joh.13:34-350), jala sipasidingon do roha na masihosoman, masilatean, dohot roha na patubuhon parbolatbolatan. Diigil do sian na masihaholongan i hasadaon ni roha nang  pingkiran dohot pangkilalaan nasida (ptds.Rom 12: 15-16). ‘asa masihaholongan situtu hamu sian nasa roha’. Hata Junani na diterjemahon ‘hendaklah kamu ... mengasihi’ adalah AGAPESATE. Jadi Petrus pindah dari PHILEO / PHILIA kepada AGAPAO / AGAPE. Lapatanna adong kemajuan haholongon nanidok si Petrus sian holong na marhahamaranggi tu holong na lam timbo ima Agape. Jala holong na masihahologon i na marmula sian Debata do ima holong Agape i. Asa naeng do hilalaon ni dongan jolma holongta si hinorhon naung tahilalahon holong ni Debata marhitehite Jesus Kristus i.
    6.      Ayat 23 : “Ai nunga mangulahi tubu hamu, ndada sian boni na olo basebasean, sian na manongtong do: Binahen ni hata na mangolu jala na mian i, na sian Debata.” Sian na naung paiashon diri disi ma diigil adong mangulahi tubu (kelahiran baru). Jala mangulahi tubu dipatuduhon do sian sikap nang pangalaho na masihaholongan nasida. Ndada sian boni na olo basebasean (yang fana). Godang do angka na malo mandok boni i ima ‘boni ni jolma’ (sperma), na gabe cikal bakal ni hajolmaon, alai naolo buruk do i (ptds. BE. No.334: 1 .....Daging on do gabe bangke jala ingkon do malangke....). ‘Sian na manongtong do’ (benih yang tidak fana) ima Hata ni Debata, patudos tu Johannes 1: 1 Di mulana i nunga adong Hata i, jala saor tu Debata do Hata i, jala Debata do Hata i. ayat 14 Gabe daging ma Hata i jala maringan di tongatonga ni hita on, jadi huida hami ma hasangaponna, i ma hasangapon ni Anak sasada na sian Ama i, gok asi ni roha dohot hasintongan. Debata do Hata i jala Hata i do Debata, na so olo salpu (Markus 13: 31 Salpu pe sogot langit dohot tano on; anggo angka hatangki, ndang na olo salpu!). Jadi molo naung mian Hata ni Debata, mian ma nang TondiNa i Tondi Parbadia na paimbaruhon hita dibagasan ngolu na imbaru. Sadalan doi tu nanidok ni Jesus di Johannes 3:5-7 Jadi dialusi Jesus ma: Na tutu situtu do na hudok on di ho: Anggo so tubu jolma sian aek dohot sian Tondi, ndang habongotansa harajaon ni Debata! Daging do na tubu sian daging, tondi do na tubu sian Tondi. Unang ma longang roham, ala hudok tu ho: Ingkon tubu hamu sian ginjang!
Dalam Confessi HKBP kita melihat penekanan bahwa baptisan itu merupakan “tanda kejadian manusia yang baru atau suatu kelahiran baru”. Baptisan itulah awal dari seluruh proses kerohanian kita; sejak baptisan terjadilah perubahan yang radikal dalam hidup orang percaya, menjadi “manusia baru” di dalam Kristus.

      C.      Sipahusorhusoron
    1.      Dua do sakramen (ulaon nabadia) di huriaProtestan, i ma:  a.  Pandidion nabadia; b.  Parpadanan nabadia. Tangkas dodipatorang Dr. Martin Luther di buku Katekhismusna taringot Sakramen nadua i. Patuduhon parasingan natangkas do sakramen nadua i di huria Protestan maradophon huria Katolik. Marojahan tu tona ni Tuhan Jesus do umbahen na dipatupa huria pandidion dohot parpadanan nabadia i, taida ma i di Mark.16:15-16; Mat. 28:18-20; Luk. 22:19-20; Mark. 14:22-24; Mat. 26:26-28 pat. 1Kor. 11:23-25. Ndada songon pangantusion di pandidion pinatupa ni si Johanes (na holan mangondolhonhamubaon ni roha) anggo pandidion na niulahon ni halak Kristen nuaeng, alai andul sumurung sian i do (Mat. 3:11). Ai di na tardidi sada halak tu bagasan goar ni Tuhan Jesus tu bagasan hamateanNa do natardidi i asa gabe sanghambona dohot Kristus i (Rom. 6:3-8). Jala molo mate sada halak rap dohot Kristus, rap mangolu do ibana muse raphon Kristus i. Asa haluaan do jumpang ni ganup halak na manjalo pandidion nabadia doho parpadanan nabadia i. Na dua ulaon na badia i margogo holan marhite Hata ni Debata do dibagasan Goar ni Debata Ama, Anak dohot Tondi Parbadia.
    2.      Molo mamereng angka tantangan na sian dirinta nang sian duru pe mansai godang do, sian bagasan keluarga nang sian duru ni keluarga adong do, sian bagasan huria nang sian duru huria tong do adong. Ala ni i boha do sikapta mangadopi i ? Porlu do Hata ni ni Debata naeng patar dibagasan ngolunta, na mangolu jala mian di hita. Mangolu jala mian ala tubu sian Debata (Joh.1:13). Tujuanna asa sahat hita nian gabe patumonaan ni na tinompa i. “Sian tahi ni rohana do ditubuhon Ibana hita marhitehite hata hasintongan i, asa hita hira patumonaan sian angka na tinompana i.” (Jakobus 1: 18). Ala ni i unang ma hita mangasahon dirinta nang gogonta dohot gogo ni sibolis uju disi ro angka hamaolon na taadopi, alai sai ro ma hita tu Debata Ama i marhitehite Jesus Kristus na gok holong i.
     3.      Dung tatanda Debata Ama i dibagasan Tondi na pabadiahon, tu pangoloion dohot pangurasion ni mudar ni Jesus Kristus, nunga gabe singkop asi ni roha dohot dame i di hita. Asa ndang adong be alasan ni angka naung pinaias ni mudar ni Jesus Kristus i, mangolu so dibagasan habadiaon. Tontu na mangolu dibagasan habadiaon ima na mangulahi tubu (hidup baru), dipatuduhon ma disi parange na olo masihaholongan ima holong parhahamaranggion i, alai ndang secara otomatis i mian dibagasan halak Kristen, ingkon rade do rohana pinargogon ni Tondi Parbadia i, asa badia ulaon nang sangkap ni rohana masihaholongan dibagasan parhahamaranggion i. Ima topik di minggunta Minggu Miserikordias Domini: Gok asi ni roha ni Jahowa do Tano on (Pslm. 33: 5b), na tarjou do hita angka siihuthon Kristus asa masihaholongan situtu sian nasa roha. Unang ma adong na marpangalensem, na so polin, alai dipatuduhon m ai marhite angka pambahenan tu angka dongan jolma asa marsangap goar ni Tuhan i. Amen.

Jamita Minggu Kantate (Endehon hamu ma di Jahowa ende na imbaru) – 28 April 2024

Ingkon Mamujimuji Jahowa do Angka na Usouso Di Ibana  ( Orang Yang Mencari Tuhan Akan Memuji NamaNya) Psalmen 22: 26 – 32     a)  ...