Kamis, 10 April 2014

Bahan Jamita Evangelium Minggu Palmarum, 13 April 2014

Tajangkon ma Haroro Ni Tuhan Jesus i
Mateus 21 : 1 – 11 (Markus 11:1-10; Lukas 19: 28-38; Johannes 12: 12-15)

      A.      Patujolo
Ia Evangelium Matius ima na ginurithon ni sahalak siseanni Jesus , sahalak sijalo beo jala halak Levi do ibana (Mat.9:9-13). Ia Evangelium on ginurithon na martujuan tu angka halak Jahudi. si Matius marsangkap naeng patorangkon dibagasan evangelium on ia Jesus do Mesias Anak ni Debata na mangolu jala manggohi haroroNa, boi idaonta sian na sinurat ni si Matius (Mat.1:1-17), jala digurithon do evangelium on di taon 60.
Jala di turpuk on manaringoti taringot tu Jesus na niolophon di Jerusalem. Jala dijolo ni turpuk on andorang so turpuk on di Mateus 20 : 29-34, dipatupa Jesus do halongangan tu dua halak na mapitung. Ditingki i; Jesus haruar sian Kota Jerikho manuju Jerusalem. Ditongan dalan torop do jolma na mangihuthon Ibana. Tontu dibagasan pingkiranta, molo nunga torop jolma mangihuthon Jesus, tontu nunga adong panghataion taringot tu ise do Jesus i, sahalak Mesias Raja Sipalua i do, na pinaimaima nasida saleleng on ? Marhite alasan sian dua halak naung dipamalum sian na so marnida (mapitung) gabe marnida, dungkon i diokui nasida ma jala dihatindangkon; Jesus do Anak ni si Daud, ima Mesias i (Mat.20:30, 34) jala angka halak na berziarah i tontu do halak Galilea na somal mardalan sian Galilea tu Jerusalem mamolus Kota Jerikho, diboto nasida do taringot angka halongangan na pinatupa ni Jesus di Galilea dungkon piga lelengnari mamolus Betania, diingot nasida ma naung hea pinabangkitNa si Lazarus sian na mate na hea masa di huta i,, jala jonok ne ma ari Raya Paskah (ima pesta parningotan haluaon ni bangso Israel sian Misir) ido alana mansai marsigorgor pangkirimon las ni roha na torop i na managam haluaon na imbaru sian Mesias di tingki nangkok Jesus tu dolok Jetun. Boi do diingot halak hatiha i panurirangon na nidok ni Panurirang Zakaria ia Debata naeng jongjong di dolok Jetun patuduhon sangkapNa (Zak.14:4).
Dung i dungkon turpuk on (Mat 21: 12-27) ima pambahenan ni Jesus dungkon sahat Ibana tu Jerusalem. Jumolo do Ibana laho tu Bagasjoro laho pabadiahon Bagasjoro sian angka partigatiga dohot angka panamun na adong disi. Jala dipatupa Ibana do pamalumhon dua halak ima na mapitung dohot na lumpuon, ido umbahen na marsuraksurak las ni roha angka dakdanak di Bagasjoro i mandok: “Hosianna di Anak ni raja Daud!” jala ido mambahen sogo roha ni angka siboto surat dohot sintua ni malim marnidasa.

     B.      Hatorangan
     1.       Ayat 1-3 Pangaradeon di haroro ni Jesus; Ia turpuk on ima sambungan sian turpuk na dibindu nadijolona. Andorang i di kota Jerikho do Jesus maringan jala patupahon halongangan marhite na pamalumhon dua halak na mapitung. Dungkon sian i borhat ma Ibana tu Jerusalem, jala angka jolma na sian Jerikho torop do na mangihuthon Ibana. Andorang so mamasuhi Kota Jerusalem, dipasanga Jesus do mamasuhi kota Betfage, boasa dipasanga, siala adong na ringkot di rohaNa sipatupaon disi. Dungi disuru Jesus ma dua halak siseanNa asa laho tu huta na dijolona mambuat halode boruboru dohot anakna. Ndang apala dipaboa ise di sisean na sinuruNa i. Jala na mansai menarik di ayat 2 on ima, dimulanai didok Jesus do berengon nasida ma tambat disi halode sada rap dohot anakna, alai gabe duansi do muse diboan siseanNa i. Molo pandok ni na deba, ringkot do boanon halode i doht indukna asa menak halode i. Ido umbahen asa diboan dua halode i, siala molo tajaha di evangelium sinoptik na asing dipaboa do Jesus na manuru asa mambuat anak ni halode i. Holan halode naposo do sihundulan ni Jesus manang jantan songon naung sinurirangkon Panurirang Zakaria. Jala molo di bahasa aslina anak ni halode manang halode naposo i ima halode jantan. Dung i na mambahen longang roha; ima Parbinotoan ni Jesus. Boha do diboto jolma mamboto adong tartambat halode di huta sada ? On ma pangalaho na patuduhon ia Jesus ima Debata jala na mamboto sude angka na tinompaNa. Dungi hagogok ni bagabaga na binaritahon di Zakaria 9 : 9 , “na ro ma rajam tumopot ho, partigor ibana jala siparmonang; na serep do rohana jala marsihundul di halode dohot di anak ni halode inaina”
On ma sada bohal alus ni sisean i molo ro sungkunsungkun manang na menegor nasida, tagamon ro ambatamabat dinalaho mambuat halode i, siala ndang nasida nampunasa i, jala unang dibuat dohot paksaan, manang so marpaboa so parbinoto nampunasa. Didok do asa dialusi “Na ringkot do i di Tuhan i”, adong do disi kejujuran, jala gabe parsiajaran tu hita molo naeng manginjam naeng ma jujur  hita disi.
      2.       Ayat 4 – 5 ; Bagabaga dohot hagogokna. Dibagasan turpuk on adong do bagabaga na ingkon digohi sian Zakaria 9 : 9. Jala on ma sada ciri khas ni Buku Mateus sian evangelium na asing, siala holan Evangelium Mateus do na manaringoti bagabaga na masa dison. Molo na tarsurat di Zakaria 9:9-10 nunga dibagabagahon Panurirang Zakaria taringot tu Mesias na naeng ro na serep roha na ro marhite anak halode, ndada marhite hoda na somal dipangke tu parporangan. Dipaboa si Zakaria do taringot tu Mesias i ima Raja Hadameon, na mambaritahon Hadameon tu angka bangso. Naeng do dipatuduhon Jesus hadirionNa laho mamboan hatiuron tu bangso Rom, ndang ro Ibana marhite parangan nang dohot sinjata alai marhite HOLONG do. Hape molo dipingkiran ni torop halak Israel, naeng ma haroro ni Mesias i laho paluahon nasida sian panggomgomi Rom, jala ro ma nian marhitehite hoda porang, alai sabalikna na ro do Ibana mamangke halode naposo. Dipatuduhon Jesus do harorona ndang mambahen mabiar halak alai mambahen sonang panghilalaan na marnidasa. Halode nandiokna di turpuk on somal do dipangke angka raja ni Israel martimbangkon hoda molo di tingki patuduhon fungsi ni jabatannasida di tonga bangso Israel. Dungi halode boban dipangke do i gabe alat transportasi, asing ni simbol kemanusiaan, nang hadameon, ido umbahen dipangke Jesus i gabe simbol haroroanNa songon Raja Hadameon.
      3.       Ayat 6 – 11; Jesus mamasuhi Kota Jerusalem dohot pandapot ni torop jolma. Sigop do siasean na dua i manjalo parenta ni Jesus dohot mangulahonsa, ndang adong biar ni roha nang sungkunsungkun di diri siala Jesus do na menjamin pardalanan nang ulaon nasida. Diulahon do songon nanidok ni Jesus tu nasida, ndang adong asing ni i. Loas gabe sada tiruan do on di angka siihuthon Kristus nuaeng on manang angka halak Kristen i; naeng ma mangulahon Hata ni Tuhan i, dibagasan bulus ni roha. Diampehonnasida ma ulos nasida tu atas ni halode i, napatuduhon dihormati nang dipasangap nasida do Jesus i, ndang olo nasida mamereng Jesus langsung hundul diatas halode i. Dipatuduhon do disi Jesus ima Raja na serep marroha, na so pola mangharingkothon kemewahan. Jala paboa na dipelehon siseanNa i do paheanna laho manghobasi Jesus Kristus; ima bentuk penghormatan tu Jesus songon  raja sipalua nasida sian panggomgomi Rom. Dungi mangihut ma angka jolma na mangihuthon Ibana mameakhon angka paheannasida be songon alas kaki.  Pangalaho sisean i dohot torop jolma i laho mamparsangapi songon na somal masa tu angka raja di tingki i. Siala molo mamparsangapi sahalak raja naeng do ingkon patupa alas sian abit tu alaman ni harajaon andorang so nangkok tu harajaonna. Ima sada bentuk penghormatan na niulahon angka pegawai istana tu rajana. Jadi tangkas ma aha naung diulahon angka siseanNa i na mambahen abitnabe sada bentuk penghormatan do i ia Jesus ima raja sipalua na hombar tu pamingkirionnasida na boi patupa haluaon sian panggomgomi Rom.
Pandapot ni torop jolma marnida haroro ni Jesus ima marhite na mameakhon angka abit nasida be tu dalan, adong muse na manalingki ranting ni hau jala mameangkon i tu dalan i. Pangalaho i patuduhon hormat nasida laho pasangaphon Jesus na nidok rohana rajanasida dohot Mesias na talup paluahon nasida sian bangso Rom jala na boi manguluhon bangsonasida Israel muse. Paherbangkon abit dohot na mameakhon angka ranting ima naung somal diulahon nasida di tingki pesta parlapelapean na melambangkan haluaon, hamonangan jala las ni roha. Mansai luarbiasa do las ni roha nasida i sahat tu na mangampehon abitnasida dohot angka ranting ni hau pe dibahen do, na marlapatan ala las ni rohanasida sude pe pasahathon nasida do tu Jesus i ima Mesias Raja nasida.
Pandohan hata “Hosana” di ayat 9 on marharoroan sian Psalmen 118: 25, lapatanna” lehon dihami haluaon. Alai dimasa ni Jesus parhataan i nunga maralapatan panjouon: “mangoluma” dungi diuduti muse mandok :  Anak ni Raja Daud. Pandohan; “Pinasupasu ma na ro marhitehite Goar ni Tuhan i” ima na binuat sian Pslm.118:26, somal do dipangke halak Jerusalem parhataan i laho paboahon “selamat datang” tu angka jolma na mamasuhi huta Jerusalem laho mandohoti angka pesta ni Tuhan di Bagasjoro. Angka na ro tu Bagasjoro dibagasan goar ni Tuhan i, na marlapatan na ro do nasida marhitehite na mandok Tuhan do Debata nasida (ptds. Jer.23:5; 33:15).
Dungi gaor ma na sahuta i, namarlapatan masa halongangan, na so panagam masa sian torop jolma godang roha na sai sungkunsungkun, boasa diolophon Jesus na ro i, asa didok nasida be “ise do halak i”? Dungi dialusi na manolopi Jesus ma nasida ala naung ditanda nasida ise do Jesus ima Raja. Molo pandok Matthew Henry, nasida ma na singkat ni suara ni Debata, siala nasida mandok: panurirang, jala ditanda nasida do Jesus songon panurirang alai nuaeng dihatindangkon nasida songon Raja. Dung i didok nasida ia Jesus sian huta Nasaret di Galilea, ala adong do na bangga rohana Jesus sian Galilea. Jadi boi dohonon hata na haruar sian pamangan nasida dohot spontan siala las ni rohanasida i.
      C.      Sipahusorhusoron
Ø  Haroro ni Jesus ndada na so ada nirencanahon hian, sian pamotoanNa do sudena i, nunga diparade Jesus haroroNa sian na dao. Alai na mansai menarik ima ndada paradehon diri Jesus marhite angka hasangapon nang angka hariburon. Nang pe tardok do ibana Raja, alai dipillit Ibana do ro marhitehite haserepon.
Ø  Haroro ni Jesus Kristus, ima Raja Sipardame ndada na naeng manguluhon sada bangso songon na diportibi on alai manguluhon dohot manggomgomi dibagasan partondion tu saluhut bangso nang portibi on. HaroroNa i ndada naeng pasauthon rimasNa alai laho mamaritahon dohot mamboan Bari Las ni  roha ima DAME tu portibi on.
Ø  Haroro ni Jesus, ima Raja Hadameon diolopohon ganup jolma, siala Jesus Kristus do Sipalua na ro paluahon ganup jolma na porsea di Ibana.
Ø  Pardalanan ni Jesus tu huta Jerusalem, gabe panurirangon do i tu pardalanan ni halak Kristen tu Jerusalem na di banuaginjang i. Ia Jerusalem na di tano on, songon pamolusan satongkin do i di Jesus. Asa ia i dalan ni Jesus, laos i do dalan ni angka na porsea; mamolus Jerusalem na di tano on laho masuk tu Jerusalem na di ginjang i, na pinature sian sere dohot mata intan. Ia dalan ni Jesus laho tu hasangaponNa di Jerusalem na di ginjang i, i ma marhite silang na di golgata, laos i do dalan ni na porsea, ingkon mamolus ‘golgatha’ laho tu Paradiso.
Ø  Taendehon do: “Jerusalem, Ho huta na timbo, anggiat au di ho! Masihol au, huhut malungun do, sai naeng manopot ho. Ditano on mardagang au, sambuloniba di na dao, i ma Jerusalem na uli”. Marhite endenta i tahatindanghon do; na tudos do pardalanan ni hita halak Kristen tu pardalanan ni halak pardagang na laho tu sambulona.
Ø  Ndang na ditano on tujuan ni pardalananta, alai tu ginjang, tu atas ni tano on do, tu bagas ni amanta, na di surgo i, jadi molo disungkun halak hita: songon dia do pardalananmu? Dohononta do alusna songon pandok ni si Jakkoba: Sian tano paisolatan tu sambulo.
Ø  Didok Tuhan Jesus: “Ia disi artamu; disi do roham”. Beha di tano on do artami, manang dibanuaginjang ? Dompak dia do ho manggogo mardalan, dompak tano on do manang dompak ginjang? Molo tano on tutu didompakhon ho, jadi holan hamatean dohot tanoman sambing do ujung ni pardalanan ni. Alai ia tu ginjang do; na porsea do hita adong hatiha na so salpu be tingki sisalelengnilelengna, dung salpu ngolu parsatongkinan on. Marsitutu ma hita mandompakhon i. Songon Tuhan Jesus na patohom bohiNa mardalan dompak Jerusalem, hot do Ibana di tujuan i, torus ditulus, ndang marduadua rohaNa, songon i ma nang hita tusi.
Ø  Taendehon do ende: “Tu banuaginjang do pardalananta i”. Dia do lapatanna i? Ndang na mandok na so radotanta be angka ulaonta di tano on, ingkon mangula do hita, alai ndang jadi lohotan ni na portibi on hita. Ingkon songon halak parlange, na harom soluna di tao do, na manggogohon patna dohot tanganna marlange laho mandapothon pasir (manang tu darat). Songon i do nang hita, sude pangulaonta, na mangulahon dirinta do laho tu banuaginjang; Pat di atas tano, tangan mangula, roha tu ginjang.
Ø  Goar ni minggunta ima Minggu Palmarum: maremare ma lapatanna asa tajangkon haroro ni Jesus Kristus i dibagasan ngolunta ganup marhitehite olopolop las ni roha dohot dame nabinoanNa i tu hita. Asa hajongjonganta nang haroronta di bagasta be, di lingkunganta, nang di negaranta on naeng ma siboan las ni roha dohot dame. Ai ido arga ni sian gok ni arga ni lapatan Banuaginjang i di ngolunta, jala songon tangiangtai do i:”... sai saut ma lomo ni rohaM di banuatonga on songon  na di Banuaginjang”, tapapatar ma Harajaon ni Debata marhite Dame na sian Kristus i, asa gabe si pardame nang siboan las niroha hita di portibi on. Amen.

Jamita Jumat Agung - 29 Maret 2024

Dibungka Jesus Do DI Hita Dalan na Imbaru    (Yesus Membuka Jalan Yang Baru Dan Yang Hidup) Heber 10: 16 – 25     a)       Dihita na...