Selasa, 01 April 2014

Bahan Jamita Epistel Minggu Judika, 6 April 2014

Dipahehe Jahowa Do Hita Asa Unang Mandate
Rom 8 : 6 – 11

A.     Patujolo
Molo tapamanat adong do asing ni surat ni si Paulus na tu huria Rom on, sian angka suratna na asing. Ianggo angka suratna na asing umumna dipatolhas do i tu angka huria naung hea niebatanna, manang angka huria naung tinandana. Alai anggo surat tu huria Rom on, ditongos do tu huria manang tu punguan ni halak Kristen na so tinandana dope. Ndang ibana na pajongjong huria i, alai diboto ibana do baritana. Ditongos ibana surat i, holan laho mangalehon poda pangajarion taringot tu haporseaon ro tu ruhutruhut siulaon dohot sihangoluhonon ni halak Kristen do. Jala dihirim marhite pangajarion i roha dohot denggan basa ni Debata na pinatupana marhite Jesus Kristus. Molo nunga mananda nasida disi, tontu lam mangantusi ma nasida di angka ruhutruhut siulaon nasida, dohot tanggung-jawab na parsidohot nasida martanggung-jawab laho mambaritahon barita na uli songon naung niulahon ni apostel Paulus dohot angka apostel na asing.
Poda haporseaon na niajarhon Apostel Paulus di turpuk on tu huria Rom; ima tarinfot tu ngolu ni halak Kristen naung niinganan ni Tondi ni Debata manang Tondi Parbadia,, ima ngolu na so mangihuthon bangkobangko na laho buruk i, na laho sega i, manang na leleng naung madabu dibagasan dosa i; ima angka hagiot ni daging. Alai angka na mangihuthon Kristus nunga dibagasan hatiuron, marpangalaho na imbaru na marguru tu ni halomohon ni Kristus marhitehite Tondi Parbadia na manogu angka siihuthon Kristus i.

B.      Hatorangan
    1.       Ayat 6 – 8: Dipatorang si Paulus do rumang ni  pangalaho ni halak Kristen na mangihuthon Tondi  na maralo tu pangalaho pardagingon na mangihot hagiothagiot ni daging. Digombarhon do paraloan ni pangalaho na dua i marhite manang piga tudosan; parhatobanon dohot haluaon (kebebasan), hamatean dohot hangoluan, dohot angka naasing. Marhite i dipatuduhon do, angka na mangihuthon dagingna i ma na pinarhatoban ni dosa, alai angka na mangihut Tondi i, ima angka naung malua sian parhatobanon i. Angkup ni i didok do, hamatean do jambar ni angka na mangihuthon  daging, alai hangoluan do jambar ni angka na mangihut Tondi.
    2.       Ayat 9 : Di ayat on dipatorang si Paulus do, anggo halak Kristen ndang mangolu be di bagasan daging alai dibagasan Tondi do, molo dung tutu Tondi ni Debata maringanan di bagasan ibana. Jadi tanda ni ngolu na imbaru i ma mangolu dibagasan Tondi. Tondi ima songon hagogoon na ro sian ginjang laho patauhon halak Kristen manjalo asi ni roha ni Debata jala mangulahon ragam ni angka ulaon na denggan. Jala angka halak Kristen na so niinganan ni Tondi ni Debata dope, ndang tutu dope i halak Kristen na sintong, ai ndnag sintong dope i nampuna ni Kristus. Marganti ganti panggoari ni Tondi i dibahen si Paulus di ayat on, sipata Tondi ni Debata, sipata Tondi ni Kristus. Alai sarupa do pangantusion ni i, i ma Tondi na sasada i, na marharoroan sian Debata dohot sian Jesus Kristus. Jala sada do na tolu i, i ma Ama, Anak dohot Tondi Parbadia. Ama i do  mual haroroan ni asi ni roha, Anak ima na pabaorhon, jala Tondi i ma na mangulahon di ngolu ni angka na porsea. Jadi Tondi i ma na gabe hagogoon ni halak Kristen patuduhon dirina songon Kristen na tutu, jala na manogunogu ibana tu panghirimon di ngolu sogot.
     3.       Ayat 10 : Di ayat on marganti do muse pandohan na dipangke si Paulus taringot tu ngolu ni halak Kristen i. Dia ayat 9 pandohan na dipangke ibana i ma “Tondi ni Debata”, manang “Tondi ni Kristus na mian dibagasan ngolu ni halak Kristen. Alai ndang adong pandohan i be nuaeng dipangke di ayat on, alai “Kristus dibagasan hamu” na ma. Sarupa do pangantusion ni pandohan na tolu i, i ma Tondi ni Debata, Tondi ni Kristus manang Kristus dibagasan hamu. Kristus i do hapataran ni Debata, jala sude ngolu dohot hadirion ni Jesus, ptar dibagasan pangulaon ni Tondi ni Debata manang na digoari muse Tondi Parbadia. Didok si Paulus, molo Kristus dibagasan hamu, mangolu do tondi ala ni hatigoran”, nang pe mate pamatang ala ni dosa i”. Tar maol do antusan pangalaho on, ai seolaholah disirang ibana tondi sian pamatang songon pangantusion ni halak Gorik. Di pangantusion ni halak Gorik; tondi i do na hot ro di saleleng ni lelengna, alaipamatang na marrumang materi i jala na gok hajahaton mate do. Alai si Paulus dison ndang na naeng mempertentangkan pamatang dohot tondi songon pangantusion ni halak Gorik i. Na naeng dohonon ni si Paulus on do: adong parasingan ni ngolu na niinganan ni Tondi ni Debata sian ngolu na so ni inganan ni Tondi Parbadia. Dohot pandohan na asing adong parasingan ni ngolu na mian di bagasan Kristus dohot na so mian di bagasan Kristus. Di bagasan Kristus mangolu do tondi ni angka na porsea i nang pe mate pamatangna ala ni dosa i. Jala hamatean na nialaman ni angka na porsea, ndada hamatean na salelengnilelengna, alai hamatean na paluahon ibana sian gomgoman ni dosa, laho bongot tu hangoluan na saleleng ni lelengna marhite haheheon i do. Debata  do na patupahon i dibagasan Jesus Kristus.
     4.       Ayat 11: On ma sada poda ni halak Kristen taringot tu ngolu sogot, songon na dapot di 1 Korint 15. Na masa do haheheon sogot di angka na porsea songon haheheon na masa tu diri ni Jesus. Ndang adong poda ni si Paulus taringot tu tondi na manongtong na di sada tingki habang manang malua sian hurungan ni pamatang. Alai na adong i ma poda taringot tu haheheon ni pamatang sian hamatean, songon haheheon ni Jesus. Jala di bagasan pangantusion ni si Paulus, ia jolma i ima sada pamatang, pamatang na olo mate. Alai ala ni pambahenan ni Debata di bagasan Kristus, gabe dapotsa ma silehonlehon ni Tondi i, i ma hangoluan. Marhite silehonlehon ni Tondi i gabe partohap ma ibana di hamonangan ni Kristus. Ala ni molo mian Tondi Parbadia i dibagasan diri ni angka na porsea, gabe sahaphonon ni Tondi i ma nang haheheon ni Jesus di angka na porsea di Ibana.

C.      Sipahusorhusoron
 ü  Hamatean do ujung ni parmusuon dompak Debata. Ndang tarhalomohon Debata molo jolma i sai marguru tu daging. On do jotjot hamaolon nang di  hita halak Kristen. Sasintongna songon halak Kristen, ingkon lomo ni roha ni Debata siulahononhon. Alai jotjot do gabe lomolomonta sandiri na taulahon di ngolunta on. Jotjot tahilala nampunanta do dirinta nang ngolunta on jala marhite i gabe tabatasi manang gabe tatulak campur tangan ni Debata di ngolunta. Tangkas do, ndang tarhalomohon Debata ngolunta di si. Tangkas do digombarhon Apostel Paulus taringot tu angka parulaon ni daging ima di Galatia 5 : 19 – 21 “Alai tandap do parulaon ni daging, i ma parmainanon, hahodaron, pargadombuson, hasipelebeguon, hadatuon, parmusumusuon, parbadabadaon, pangiburuon, rimasrimas, pargutugutuon, parsalisian, partahitahion, bunubunu, parmabuhon, haormuson jala angka na suman tusi. Naung hupaboa najolo tu hamu, songon i do nang nuaeng: Ndang teanon ni angka na mangulahon sisongon i harajaon ni Debata.” Sabalikna sian i ma ngolu na mangihuthon Tondi. Tondi do diparrohahon, hangoluan jala hadameon do dieahi. Hangoluan dohot  hadameon do lomo ni roha ni Debata. Asa jolma na mangihuthon Tondi, i do na hinalomohon ni Debata (Gal.5:22) na patauduhon tu hita angka rumang ni ngolu siparbuehonon ni angka na niinganan ni Tondi ni Debata.
 ü  Nampuna ni Kristus do hita.  Ngolu na dibagasan Tondi ni Debata marlapatan gabe nampuna ni Kristus. Molo nampuna ni Kristus hita marlapatan Ibana do na  mangarajai ngolunta, bagas joro ni Tondi Parbadia do hita jala dibahen i ingkon pasangapon do Debata marhitehite daging dohot marhitehite tondi ( 1 Korint 6:19-20). Songon nampuna ni Kristus, dituntut do sian halak Kristen pangalaho nang bangkobangko na pataridahon habadiaon na pasangap Debata. Molo dung Tondi ni Kristus namian dihita, ndang adong be huaso na boi manirang hita sian Ibana. Nang hamatean ni pamatang ndang margogo mangihoti angka na porsea gabe sirang sian Kristus. Nang pe mangolu hita nuaeng dibagasan hagaleon ni pamatang (daging) alai ndang i be na mangarajai hita. Tondi ni Kristus do patuduhon tu hita dalan tu ngolu na imbaru. Mangolu di bagasan Tondi mangungkap dalan tu pangkirimon di hangoluan na manongtong dohot panghirimon di haheheon ni Debata nang angka na manjalo Tondi i. Ala ni i na olo ma hita pinahehe  ni Tuhan i asa marhagogoon hita mandopang angka sumbia ni portibi on dohot sibolis i. Songon topik ni minggunta : “Dipahehe Jahowa do hita asa unang mandate”. Ala ni asa unang mandate, naeng ma tangkas pangihuthononta di Kristus i, nang pe portibi on menawarhon pilihan na bebas dingolunta. Songon si Musa ( 5 Musa 30:15-20) jala na ditiru si Josua ( Josaua 24: 1-15) na disuru bangso i mamillit debata sileban do oloannasida, manang Debata na mangolu i na paluahon nasida sian parhatobanon Misir. Laos songon i do nuaeng antusanta joujou ni turpuk on tu hita ditingki ni ngolunta on, manjouhon tu Hurianta laho mamillit rumang harohaon ni daging do, manang rumang harohaon ni Tondi ? Alai ngolunta naung tinobus ni Kristus naeng ma mian dibagasan TondiNa asa unang mandate hita, ido soso soso ni Apostel Paulus, asa mamillit pangalaho na mangihuthon dohot mangoloi panogunoguon jala pangajaran na sian Tondi Parbadia hita sudena, olat ni on ro di saleleng nilelengna. Amen !

Jamita Minggu Kantate (Endehon hamu ma di Jahowa ende na imbaru) – 28 April 2024

Ingkon Mamujimuji Jahowa do Angka na Usouso Di Ibana  ( Orang Yang Mencari Tuhan Akan Memuji NamaNya) Psalmen 22: 26 – 32     a)  ...