Rabu, 16 April 2014

Bahan Jamita Epistel Minggu Quasimodogeniti, 27 April 2014

Haheheon Ni Kristus I Do Ojahanta
Psalmen 16 : 1b – 11

     a.       Psalm i ma sada karya sastra manang puisi na ginurithon ni parpsalm marojahan tu realitas (na nialaman) na hinangoluhon ni parpsalm sandiri. Sian mulana, nunga memiliki peran na mansai ringkot psalm di ngolu ni bangso Israel lumobi di angka partangiangon nasida. Songoni do nang huria na parjolo, dipangke do psalm di ganup partangiangon (ibadah) nasida (ida. Kol.3:16; Jak.5:13), jala sahat tu tingki on godang dope ende pujipujian ni huria dienet sian buku psalm. Songon buku na marrumanghon karya sastra buku psalm on, secara umum isina manghamham taringot tu endeende, tangiang, pujipujian (hymnus), hamauliateon, las ni roha, olopolop (sukacita), panindangion haporseaon tu Debata; boi do nang dohonon buku psalm on songon buku namarisihon ‘andungandung’ (ratapan).
   b.      Ia turpukta on ima psalm endeende haporseaon, las ni roha dohot balga ni roha ni sasahalak na marnampunahon Tuhan dibagasan ngoluna. Ndang sian roha pardagingon ibana laho pasahathon endeende pujianna alai sian haporseaonna do tu Tuhan i. Molo huria na parjolo sian angka apostel mamereng turpuk on dipangke do na gabe panindangion di haheheon ni Kristus, napinalua ni Debata sian huaso ni hamatean (Ul.AP.2:24-28). Psalm on patuduhon bagas ni haporseaonna tu Debata jala parsaoran na rosu tu Debata. Ia parpsalm on sai holan mangasahon Debata sian nasa na adong dipanggulmiton ni ngoluna, jala ndang tarurak rohana sian i, nang pe tu angka hinauli na denggan na diportibi on, holan Debata na dumenggan dibagasan ngoluna.
    c.       Bagas ni  haporseaon ni parpsalm on tu Debata patauhon rohana asa holan Tuhan Debata na maringan dibagasan ngoluna, haporsaonna i ndada holan teori manang dogma sambing, alai haporseaon na dihangoluhononna. Borhat sian haporseaon ni par-psalm on , boi sagionta tu opat bagian na ringkot siparrohahononta:
Ø  Ndang olo ibana mangihuthon debata ni sileban laho paihutihut lomo ni rohana; holan Debata Jahowa do haposanna.
Ø  Sai ringgas do ibana tumangihon soara ni Debata jala mandok mauliate tu Debata molo naung dipodai ibana.
Ø  Ndang humordit ibana laho mandalani ariari ni ngoluna mangadopi godang ni hamaolon, siala pos ni rohana tu Debata na mandongani ibana.
Ø  Sai marlas ni roha do ibana dibagasan Tuhan i.
    d.      Ia turpukta on naeng do paingothon hita; ia haporseaonta i ndada haporseaon na holan ajaran na bersifat dogmatis, alai haporseaon na ingkon dihangoluhon. Molo so songon i, ndada hea hilalaonta hagogoon ni haporseaon i na mangula dibagasan ngolunta na tadalani nuaeng, dohot angka tantangan jala angka nanaeng masa na so taboto dope. Haporseaon di Debata ima haporseaon na boi di lapati aplikasina tu ngolu siganup ari jala mampanghorhon tu dirinta sandiri. Naeng ma hangoluhononta haporseaon i na tau paubahon ngolunta na lam margogo.
    e.      Molo disungkun tu hita di partingkian dia do asa hilalaonmu na marlas ni roha ? Tung godang do alasan tabahen laho mangalusi i; adong do marlas ni roha tingki na marulang taon, tingki sorang ianangkon, tingki dapot parkarejon, tingki naek pangkat manang jabatan, tingki dapotan gaji, tingki lulus sian ujian manang naung wisuda, tingki pajumpang dohot dongan naung leleng ndang pajumpang, tingki na marsahit gabe malum. Tingki gotilon ni angka partani. Jala godang dope masa las ni roha sian angka pengalmanta be, alai sadia leleng ma i martahan las ni rohanta i ? Ia las ni roha na tajalo di portibi on holan parsatongkinan do ndang manahan. Ala ni i sian dia do dapot hita las ni roha na manongtong jala na martahan saleleng ni lelengna i ?
     f.         Ia las ni roha na marbualbual jala na so olo longkang ala ni partingkian holan sian Tuhan Jesus Kristus do. Las ni roha na sian Tuhan i ndang margantung tu situasi manang kondisi na adong dihumaliangta, siala las ni roha i marharoroan sian bagasan haporseaonta na niulahon Tondi Parbadia. Ngolu ni halak Kristen, i ma ngolu na mampanghirimon, na margogo manghatindanghon: Anggo ngolu na di portibi on parsatongkinan do. Ndang adong na hot dison, alai dilului rohanta ma huta na ro sogot (Heb.13:14). Na martiti do na diportibi on, sementara do, temporer do, ndang abadi (Parjamita 3). Alai salpu pe sogot langit dohot tano on anggo hata ni Debata na so tupa salpu (Mark.13:31). Alai tutu ndaa na aneng dohonon na so ringkot ngolu na di tano on. Alai ia haringkothon pe i, ndada i na gabe sasaran, ujung ni pardalananta. Ngolu na rap dohot Kristus do. I ma ngolu salelengnilelengna i do sieahan jala sijalahanta. Tutu masirapusan do rohanta, ngolunta nang haporseaonta laho manontuhon i, alai naeng disi do monang haporseaonta i. Dibanua ginjang do sambulo ni tondinta, sian i do tapaimaima sipangolu hita ima Kristus Jesus i. Manghamonangkon haporseaon  ndada holan marhite gogo sambing alai mangasahon asi ni roha ni Kristus, i do . Jala proses tusi pe diperhadapkan do hita tu berbagai cobaan na berfungsi laho patoguhon haporseaonta. 1 Petrus 1: 5-7 “Ai diramoti do hamu hinorhon ni gogo ni Debata marhitehite haporseaon, asa sahat tu haluaon, naung rade sipapataron di tingki na parpudi i. I do dihalashon hamu, nang pe marsak hamu satongkin nuaeng, di bagasan ragam ni pangunjunan, molo tung ingkon i. Ai naeng jumpang do hatauon ni haporseaonmuna, na andul ummarga sian sere na so manahan, nang pe diuji api i, bahen pujipujian dohot hamuliaon dohot hasangapon, di hapapatar ni Jesus Kristus i.” 
    g.       Jadi las ni rohanta i siala Tondi Parbadia na adong dibagasan roha nang haporseaonta, I do umbahen dipodahon Apostel Paulus  di Pilipi 4: 4 “Marlas ni roha ma hamu tongtong di bagasan Tuhan i! Huulaki ma mandok: Marlas ni roha ma hamu!”. Boi do ra dohonta dibagasan roha; ‘mansai mura do teori, alai praktekna do na maol’, boha do marlas ni roha hita molo dibagasan parsualon, molo dibagasan parsahiton, godang utang, ndang adong manuhor tigatiganta, jala molo bangkrut perusahaan, hagoran, bencana alam dohot hasusaan na asing? Na disurathon Apostel Petrus do suratna on paingothon huria na di Pilipi ndada ala naung marhasonangan ibana dapot pasupasu sian Tuhan i, alai ditingki dibagasan hurungan do ibana manang di tingki panaritaan dohot hasusaan. Angka siihuthon Kristus, ngolu na marlas ni roha ndada ala ni hamoraon, hagabeaon, hasangapon (nina deba halak batak) dohot angka na pinaboa di ginjang (point e), alai las ni rohanta ima;  na boi hita mangolu marsaor dohot Debata marhitehite Jesus Kristus dibagasan Tondi Parbadia. Ala ni i ngolunta sinuaeng on ima ngolu na dibagasan pangaramotion ni Debata, ndada gabe lomolomonta be disi. Songon na pinodahon Apostel Paulus: “Ndada ahu be na mangolu i nuaeng; Kristus do mangolu di bagasan ahu. Ia mangolu pe ahu nuaeng di bagasan daging, mangolu marhitehite, haporseaon di Anak ni Debata, na mangkaholongi ahu jala na mangalehon dirina humongkop ahu.” (Galatia 2: 20). 
     h.      Minggunta na margoar Minggu Quasimodogeniti (songon posoposo na imbaru tubu; 1 Petrus 2: 2), dituntut do sian halak Kristen sikap dohot pangalaho songon angka naung manjalo haluaon sian Debata. Habisuhon na sian Debata dibagasan Jesus Kristus i do ojahan manang identitas, dohot sinjata ni halak Kristen laho manghamonanghon haporseaonna. Ala ni i ingkon tongtong do rade halak na porsea i tu panogunoguon dohot pangajarion ni Tondi Parbadia asa polin (murni) haporseanta i ‘songon posoposo na imbaru tubu’. (ptds. 1 Pte.1:3). Dao sian haporseaon na ganggu dohot na marpangansi (munafik). Ingkon tongtong do pamanatonta dohot paratarataonta haporseaon i di ganup tingki marhite parsaoran dohot Tondi Parbadia, atik beha nunga marlaok/ sarombang dohot tondi/bisukbisuk ni portibi on, paolooloi hagiot/sangkapsangkap ni portibi on. Ngolu spiritualitas (partondion) i ma dimensi vertikal na ingkon siradotan ganup tingki na marhabisuhon hita di ngolunta siganup ari tongatonga ni portibi on na lam tu majuna dohot lam tu ragam ni angka masalah-masalah dohot tantangan-tantangan (dimensi horizontal, dingolu siapari, na marragam aspekna; ekonomi, politik, budaya, dna).
     i.         Di jaman nuaeng on lam tamba angka kekerasan na lam mempengaruhi (merasuk) tu sude suhisuhi ni parngoluon ni jolma lumobi dompak angka dakdanak, angka parompuan dohot angka na terpinggirkan, na tertindas. Na tarjou do huria dohot sude angka na porsea asa pasidohot secara aktif asa unang lam rarat angka ulaon kekerasan, kejahatan dohot penindasan na songir. Ndang jadi pasidohot halak Kristen manumpahi nasa tindakan-tindakan na marrumang kekerasan, penindasan, dna. Alai naeng ma gabe halak siboan dame, halambohon, dohot las ni roha. Naeng lam tang jala tangi halak Kristen marojahan di habisuhon dohot pangantusion di hata ni Debata laho mangadopi ragam ni tantangan ni portibi on na lam manegai ngolu (mental, partondion, spiritual) ni angka na porsea. Asa bagas ma di haporseaonta Kristus na hehe i na gabe ojahanta laho mangadopi angka tantangan nang hamaolon, jala tarbahen hita marlas ni roha; songon topik ni minggunta : “Haheheon ni Kristus i do ojahanta”. Dung i dipatau ma hita marpos ni roha songon panindangion ni Psalm on di turpukta on : “Ala ni las ma rohangku jala marolopolop tondingku, dagingku pe sinok do maringanan dibahen. Ai ndang tagamon pasombuonmu tondingku di banua toru, ndang tagamon loasonmu hasianmu marnida habusukon. Sai pabotohononmu do tu ahu dalan hangoluan, sun ma las ni roha di adopan ni bohim, angka hasudungan ni roha masa di siamunmu salelenglelengna”. (ay.9-11) Amen!

Jamita Minggu Misericordiasdomini – 14 April 2024

Sondang ni Bohi ni Jahowa Manondangi hita      (Cahaya Wajah Tuhan Menyinari Kita) Psalmen 4 : 1 – 9      Hamuna angka nahinaholonga...