Jumat, 28 Maret 2014

Bahan Jamita Evangelium Minggu Letare, 30 Maret 2014

Manangkasi Lomo ni Roha ni Tuhan i
Efesus 5 : 8 – 14
      A.      Patujolo
Ia Efesus ima sada kota na mansai uli jala adong do disi Kuil Artemis dohot batu meteor na mansai tarbarita hatiha i, molo barita najolo diboan Dewi Artemis (Ul.AP.19:35). Angka boru na so hasea sai mian do di kuil i, dungi angka partigatiga manggadis angka lukisan, patung dohot angka perhiasan ni Dewi Artemis (Ul.Ap.19:23-41). Jala kota on pe mansai godang do pajongjong angka opera na balga, dungi adong sada stadion inganan parsiranggutan ni parangan, dungi adong do perpustakaan. Jala mangula do si Paulus di kota on hirahira tolu taon lelengna (Ul.AP.19:10; 20: 31)
Ia turpukta on i ma bindu 5 na mangalehon angka soso soso ni panurat taringot tu pangalaho ni halak Kristen di tonga ni portibi on. Molo di Bindu 4 : 17-32 ima na manaringoti etika sosial dibagasan parsaoran ni huria, jala di bindu 5 on marhusor tu sikap dohot pangalaho nasida maradophon lingkungan nasida. Boi do sagihononta turpuk on tu opat bagian:
     1.       Ngolu ni ruas ni huria na marrumang na denggan  ( 1-2)
     2.       Ngolu ni ruas ni huria na marrumang na so denggan (3-7)
     3.       Mangolu dibagasan hatiuron ( 8-14)
     4.       Mangolu dibagasan Tondi (15-20)
     Jala turpukta on ima na manaringoti mangolu dibagasan hatiuron.

Ia surat on dibuhai marhite na manggombarhon boha do Debata na pahehehon Kristus na manggomgomi dohot Debata di Banuaginjang i. Dung i, diuduti muse boha do Kristus naung patomuhon halak Jahudi dohot na so Jahudi  na ditangtangi dorpi parholangan i ( 2: 14). Angka  naung  manghaporsea i Jesus nunga dipillit Tondi ni Debata asa gabe sadaging ima ruas ni huria i. Ia pamatang on marnampunahon sada Tugan, sada haporseaon, jala sada pandidion (4:5). Dipasahat Apostel Paulus do on siala di tingki i adong piga piga halak na sai marusaha mabolabola angka siihuthhon Kristus. Disurtahon Apostel Paulus do suratna tu Huta Efesus na martujuan asa mangalehon poda, nang sipaingot, nang sosososo asa manjaga ngolu na dibagasan Kristus. Ngolu ni halak Efesus hatiha i sai manomba Dewi Artemis, jala dihaporseai nasida do ia Dewi Artemis ima Dewi Kesuburan. Jala diulahon nasida do panombaon jala unduk tu Kesar. Dung mamereng na masa i, tarbortik ma di roha ni Apostel Paulus laho manurathon suratna jala manongos tu huria Efesus.
Di bagian na parjolo di di surat ni Efesus on ima tabe, pasupasu dohot tangiang ( 1:1-23) jala bagain napaduahon ( 2:1-6:24)marisihon ajaran-ajaran na somal taringot tu haposeaon ni halak Kristen dohot angka poda boha do angka siihuthon Kristus marpangalaho songon ruas ni Debata. Tarlumobi di turpukta on manaringoti taringot na mangolu songon pamatang ni Kristus, ngolu ni angka anak hatiuron. Parjumpangan dohot Tuhan i paubahon angka anak haholomon i gabe anak hatiuron. Ima haimbaruon na sian huaso haholomon ala ni dosa tu huaso hatiuron na sian Holong ni Tuhan i.


    B.      Hatorangan
   1.       Nunga tarsurat di Bibelta i taringot gombaran  ni Debata manang Hata ni Debata ( Pslm.119: 105; Joh.1:3-4; 1 Joh.1:5), jala angka siihuthon Jesus pe digoari do “angka anak hatiuron” (5:8). Haholomon martudutudu tu inganan panaritaan (Pslm.107: 10), manang haotoon (Parj.2: 14). Angka musu ni Debata ima ‘sigomgomi hasiangan haholomon’ (Ef.6: 12), jala angka na so mangulahon lomo ni roha ni Debata, diambolongkon do tu haholomon ( Mat.22:13) sada inganan na gok parniahapan na manongtong. Haholomon masa disude ngolu ni jolma ndung hadadabu ni si Adam dohot si Hawa tubagasan dosa, alai ndung ditotophon Debata tingkiNa na mangalehon Anak-Na na Sasada i laho pasahathon hatigoran dohot holong-Na i tu jolma i. Haroro ni Jesus tu portibi on ima hamonangan ni hatiuron sian haholomon i, didok Jesus do: “Ahu do Panondang ni portibi on. Na so tupa mardalan di na holom na mangihuthon Ahu;....... Ahu do Panondang na ro tu portibi on, asa unang mian di na holom nasa na porsea di Ahu” (Joh.8: 12; 12:46).
    2.       Ia halak Efesus andorang so mananda Jesus marhite Apostel Paulus ima angka jolma na mangolu dibagasan haholomon, siala hasomalan nasida marsomba tu Dewi Artemis, ima na targoar di Efesus hatiha i. Di ngolu nasida siganup ari pe sai na marrumang pangalaho pargadombuson. Ndang ditanda nasida pangalaho na masihaholongan dohot na manjaga habadiaon. Didok Apostel Paulus do nasida haholomon. Ndang ditanda nasida nabinahenna i ima pangalaho ni haholomon.  Ia hita angka na porsea tarjou do asa mangolu dibagasan habadiaon; “Ai na holom do hamu najolo; alai tiur do anggo nuaeng di bagasan Tuhan i: Marparange ma hamu, songon angka anak hatiuron!” (5: 8). Ndang na olo be hita di lonongkon galumbang ni jaman on, alai nunga pulik hita sian portibi on ( 2 Kor. 6: 17; Pangk.18:4), marhite sian pangkataion, pangalaho, dohot pingkiran pe. Huria i tarjou gabe hatiuron saleleng dibagasan Tuhan i, ala ni i, naeng ma halak Kristen tongtong manjaga parsaoranna dohot Tuhan, mual ni Hatiuron i. Ndang adong hatiuron i ia so sian Debata sambing. Naeng ma angka na porsea i sai maniop Hatiuron i marhite na mananggalhon pangalaho na robi i, ima na buruk i jala masuk tu pangalaho na imbaru, na pinaimbaru ni Jesus Kristus i. Jala ingkon torus do angka siihuthon Kristus i pinaimbaru jala pinarbadiaan ni Tuhan i. Asa tongtong marsinondang hatiuron ni Kristus i dibagasan ngoluna.
     3.       Jotjot do ra hita olo tarela laho mangihuthon ngolu ni jaman on so mardonganhon Tuhan i, ala sai jotjot mangadopi pandok ni portibi on. Boi do ra rohanta mandok;  ringgas dope iba tu parmingguon, ringgas manjaha Bibel manang martangiang, hape soada dope parbuenta di hatigoran nang di hasintongan, jala sian pangalaho sisongon i sai marhuaso dope haholomon i mambondut hatiuronta i. Lam leleng boi do lam mago hatiuron na sian Ibana i dohot bohi ni Debata di hita i ( ay.11 Unang ma saor hamu tu angka ulaon haholomon na soada parbuena). Ala ni i molo halak Kristen i ndang mamparbuehon parbue ni na tiur i, ndang boi idaon ni angka jolma na dihaholomon i be hajongjongan ni Kristus dibagasan ngolu na di portibi on. Alai sabalaikna molo taparbuehon do parbue ni hatiuron i, hilalaon ni torop jolma ma hatiuron ni Kristus i dohot parjumpanganna dohot Kristus i na manondangi portibi on siganup ari.
     4.       Ido umbahen, Hata ni Debata na mangajarhon hita asa mamatahhon i dibagasan ngolunta. Jala ringkot do disi gogo na tau manirang na jat dohot na sintong i, ihutni i mananggalhon hagiot ni na jat, jala sai tongtong ringgas mangalului habadiaon. Naeng do torus hita matahon asa unang lilu hita dibagasan haholomon ni portibi on. “Ala ni i tatanggali ma pangalaho haholomon i jala tasolukhon ma sinjata hatiuron” (Rom 13: 12). Las ni roha bolon di angka anak hatiuron i (angka naung pinalua sian haholomon), i ma gabe panean di Harajaon ni Debata. Siala paheheonNa ma Ibana sian angka na mate jala marsinondangma Kristus diatas nasida (ay.14). I do umbahen angka panean di Harajaon  ni Debata ndada hea maradian jala loja laho manondangi haholomon marhite angka parulaon hatiuron; sai mangulahon na denggan dohot hatigoran nang pe dihaliangi angka pangalaho haholomon. Marhite angka silehonlehon ni Tuhan i, naeng diulahon haholongon; na mangalehon roha nang pangurupion tu dongan jolma.

     C.      Sipahusorhusoron
 ü  Molo topik ni minggunta mandok; manangkasi lomo ni roha ni Tuhan i, asa nueng hita naung dibagasan Kristus nunga dibagasan hatiuron-Na, ala ni i tardok do hita angka anak hatiuron. Ditingki di haholomon jolma i, sai luluanna do jumolo na tiur, isarana molo mate listrik (lampu), pintor sigop do hita mangalulu i senter manang korek api ia so i lilin na boi manondangi haholomon i. Molo dibagasan haholomon, sude ulaon ni jolma i gabe mansohot ma, ndang boi manguduti ulaonna ala so boi marnida manang aha.  Isara ni molo mate listrik, na naeng manjaha ndang boi be, nanaeng manonton ndang boi be, nanaeng manjahit ndang boi be, nang manurat dohot di angka ulao na asing i, tung mangan pe iba pas mate lampu, so semangat nang selera be hita. Alai ndungkon galak muse lampu i pintor marsuraksurak ma hita marlas ni roha. Disi ma tapatuduhon sonang ni pangkilalaanta dohot lapatan ni hatiuron i dibagasan ngolunta. Ditingki haholomon i tung so tau do hita dalan, boi do gabe tartuktuk manang gabe madabu, jala so boi be mangula manang aha. I do umbahen digombarhon do songon i nang haporseaonta, jala didok Jesus i do di Matius 5:14 “Hamu do panondang ni portibi on!”. Na manjou siihuthon Kristus asa laho manondangi haholomon ni portibi on. Songon panondang hita diigil Tuhan i do asa taruli dongan jolma mamereng di natiur i hasintongan. Alai molo dihaholomon do jolma , ndang tandaonna dia do hasintongan manang hasalaanna, sai bingung do i, sai jotjot doi tarrobung, madabu gabe hansit ma dihilala ngoluna. Ala ni i tarjou do hita siboan hatiuron asa unang adong be na so tau tujuan ni dalan ni ngoluna. Nunga dibagasan dosa portibi on ima haholomon i, tarjou do angka siihuthon Kristus i manondangi portibi na holom on asa dapotan haluaon. Tatangkasi ma lomo ni roha ni Tuhan i marhite Hatiuron-Na i.
 ü  Adong do halak mandok najolo ndang apala lomo rohana tu Barita na Uli i, ala dibereng do pangalaho ni halak Kristen i sai talu di hapogoson, sahit dohot hamatean i jala ndang parduli tu habebernit ni donganna jolma. Alai molo dipatuduhon halak Kristen i do perhatianna tu donganna na dibagasan haberniton, gabe tardok ma panghobasionna i gabe sada panindangion laho patoguhon roha ni torop jolma laho mangihuthon  Jesus Kristus. Siala sada pangalaho na patuduhon pangurupion lobi ummarga do i sian godang angka hata nang panindangion. Ala ni i ndang tau hita  manghaholongi Debata molo tahosomi donganta jolma. Ndang boi mardalan hita dibagasan Tondi-Na molo sai mangolu do hita di pardagingon, ala soada hadomuan ni natiur tu na holom. Molo toho do hita angka anak hatiuron, tatanggali ma haholomon i jala tatadingkon, taihuthon ma dalan ni Tuhan na Tiur i. Molo sintong do naung tajalo haluaon i mangolu ma hita songon anak hatiuron ima panean di Harajaon ni Debata Asa taparhaseang ma tingki dohot kesempatan laho memotivasi dongan jolma asa tongtong mangulahon pangalaho hatiuron na hombar tu lomo ni roha ni Tuhan i. Ihutni i angka anak hatiuron i ingkon torus ma marpanindangi jala mambaritahon Barita Na Uli i, asa lam tamba bilangan ni jolma na taruli di hatiuron ni Kristus i. Amen.

Jamita Evangelium Minggu ROGATE (Martangiang) – 5 Mei 2024

Sai Na Manjalo DO Nasa Na Mangido      (Setiap Orang Yang Meminta Akan Menerima) Matius 7: 1 - 11   a)       Huria ni Tuhanta ia Matiu...