Minggu, 07 Juli 2013

Bahan Jamita Epistel Minggu VII Dung Trinitatis, 14 Juli 2013

Roha Na Marbisuk
1 Korint 2 : 6 – 16
      A.      Patujolo
Di Buku Ulaon Apostel bindu 18, tangkas do digurithon si Lukas taringot tu panghobasion ni Apostel Paulus mamaritahon hata ni Debata di huta Korint. Dimulana i sai marjamita do ibana ganup ari sabbat di parguruan ni halak Jahudi (Sinagoge). Alai dibahen manulak manginsahi nasida, dipaspas aspotel i ma ulosna (tanda malua ibana sian dosa ni bangso na so rade manjalo Hata ni Debata, ptds. Ul.Ap.13:45-46, Mat.10:14, huhut didok : “Marsapata tu hamu ma mudarmuna, lias do ianggo ahu. Olat ni on ma ahu laho tu halak sipelebegu” (Ul.Ap.18:6). Jadi dibaritahon ma hata ni Debata tu angka sipelebegu dohot tu sandok luat i, gabe torop ma na porsea.
Sataon onom bulan lelengna apostel Paulus mian di huta Korint. Dung borhat ma ibana rap dohot si Akuilla dohot donganna saripe si Priskilla manorushon ulaon marbarita nauli tu huta Epesus. Huta Korint ima sada huta na mansai ribur hinorhon ni angka partigatiga na ro tu huta i sian angka luat na di purba dohot na di pastima. Godang na lam mamora di luat korint, jala ala hamajuonna i do mambahen gabe terlena nasida jala madabu tu bagasan dosa. Asing ni i godang angka ugamo na berkembang hatiha i, ima nagka panomba deaw-dewi. Jala sai mauas do parhuta Korint di angka ajaran na imbaru dohot tarmasuk ma i angka filsafat nang pemikiran na imbaru.Ala na nia dope lelengna nasida maninggalhon huta i, tarbortik barita sian pangisi bagas ni si Kloe paboa naung terjadi tindakan-tindakan na so Kristiani ditongatonga ni ruas huria Korint, ima: masa parsalisian na patubu parbolatbolatan (1 Korint. 1: 10-17, 3:4-5), adong dope na bersikap terlalu mengangungkan hikmat manang filsafat, mambahen gabe moru hapardulion nasida tu hata ni Debata.Rumingkot do di angka halak Kristen na di Korint angka ilmu filsafat dohot ilmu pengethauan i sian Hata ni Debata. Tinggil do si Paulus mambege angka na masa i, jala marsitutu do ibana mangalehon angka poda na boi pabagashon haporseaon dohot panandaon di tanggung-jawab songon naung tarjou tu haporseaon i. Dua taon ma ibana maringan di Korint laos mangula di tonga ni huria i laho patureture pemahaman ni ruas na di Korint. Turpuk on ma na membahas taringot tusi.
      B.      Hatorangan
1.    Ayat  6 – 10; Molo pe didok apostel Paulus : “Habisuhon do huhatahon hami di angka naung rimpas”; alai ndang tung habisuhon na di portibi on, manang habisuhon ni partogi ni portibi on, angka na laho salpu. “Habisuhon ni Debata do tahe na simo jala na buni, naung dipaojak Debata hian sian mula ni mulana bahen hasangaponta”. Ndada na anti parbinotoan si Paulus. Ndang na so ringkot hapistaran dohot ragam ni angka ilmu pengetahuan. Mansai ringkot do hapistaran i, alai jumolo jala rumingkot sian i do hata ni Debata na mambahen hangoluan tu hita jolma. Ingkon jumolo tajalo habisuhon na sian Debata. Ai biar mida Jahowa Debata do parmulaan ni habisuhon, maruli hapistaran na sumurung do sude angka na mangulahonsa (Psalm.11:10; Poda 1:7, 9:10, Job 28:28; Neh.5:15).
Tumimbo jala umbagas do hapistaran na sian Debata asa na sian portibi on. Ai na so dung hea ni ida ni mata, na so dung hea binege ni pinggol, na so hea boi tarpatorang angka ilmu ni portibi on, ido dipatorang jala diparade tu angka na mangharingkothon habisuhon ni Debata. Molo utohutok do na tapangke laho mamingkiri habisuhon ni Debata, tontu terbatas do i. Maol antusanta songon dia dalan ni Debata laho paluahon angka na hinaholonganNa. Sipata suhar do dalan ni Debata i tu habisuhon  ni haportibion, jala maralo tu sangkap ni hajolmaon (ptds.Poda 16:9; 19:21). Alai na pasti, tu angka hadengganon dohot haulion do saluhut naeng paradeon ni Debata tu portibi on dohot tu hita hajolmaon.
Diturpuk on didok, “Simo” (musterion; rahasia), jala “buni” do tahe habisuhon ni Debata i. Angka na rahasia jala na buni tontu mamorluhon cara dohot kunci na khusus asa boi mangungkap inti ni rahasia i. Songon i do nang hasimoon ni Debata, nunga diungkap  dibagasan Jesus Kristus. Jesus do kunci pardengganon ni jolma tu Debata, jala holan marhite haporseaon dohot parsitutuon manghangoluhon angka hataNa do cara ni jolma asa sahat tu inganan naung pinarade ni Debata di Banua Ginjang i (ptds. Joh.14:6). Barita silang ni Kristus, hamatean, haheheon dohot hananek ni Ibana tu Banua Ginjang, i do na so tarpatorang ilmu ni  portibi on. Ala ndang tarjalo logika, gabe songon haotoon do i di roha ni hajolmaon. Alai hagogoon ni Debata do i di angka na porsea, jala nunga dipapatar marhite sian TondiNa.
2.    Ayat 11; Tondi ni manisia dohot Tondi ni Debata. Holan tondi ni jolma i do na boi mamboto hajolmaonna (humanity), laos songon i do sabalikna holan Tondi ni Debata i sandiri do na boi mangantusi Debata. Tondi ni jolma (self-consciousness) ndang sanggup mangantusi ‘Hasintongan ni Debata’, asing ma molo sangkap ni Tondi ni Debata i sandiri na laho paungkaphon i tu jolma.
3.    Ayat 12: Siteanon ni angka na tarpillit;  Dilehon Debata do hak istimewa (privelege) tu angka na porsea, ima ‘parmahanion ni TondiNa’ asa tung boi angka na porsea i mangantusi sude angka silehonlehonNa napinasahatNa i marhitehite Barita Nauli i. Toho do memang molo tondi na di portibi on sanggup do mambahen jolma i gabe malo jala marhapistaran, alai ndada boi i lahomandodo  manang mangantusi ‘sangkap ni Debata’ laos osngon i angka apostel i ndang manengahon dirina manang paburnangburnanghon parbinotoanna taringot tu Debata.
4.    Ayat 13. Holan Tondi ni Debata do na boi mangungkap pingkiran ni Debata. Didok si Blaise Pascal do: “Holan Tondi ni Debata sambing do na boi patoranghon taringot tu Debata”. Angka apostel i ndada na manafsirhon angka  partondion i marhite bisuk ni portibi, alai marhite Tondi i do. Jala pangantusion taringot on ndada dapot ni jolma i dirohana na so manjalo Tondi i. Molo didok istilah partondion ima ; angka na marpardomuan tu tondi, manang na mardomu tusi.
5.    Ayat 14-15; Ndang dapot ni roha ni portibi on angka halak naporsea i. Ia portibi on manang jolma  na mangasahon pardagingon (unspiritual man)on ndang dapot rohana mangantusi angka na sian Tondi ni Debata ala haotoon do i dinasida na so mangantusi. Molo Joma portibi di Hata Gorik didok do ‘psuchikos’ na marlapatan ‘jiwa’, ima prinsip ni ngolu na secara pisik. Ganup jolma jotjot do dituntun lomona manang pardagingonna mangadopi portibi on. Alai sabalikna jolma na dibagasan tondi didok do i di Hata gorik ‘pneumatikoi’ ima jolma na ginomgoman ni Tondi na sai tongtong manangihon panggora ni Tondi i ima Tondi ni Debata. (P= capital letter ; Pneuma : Roh Allah, berbeda dengan ‘roh’ manusia yang ditulis dalam p (huruf kecil- pneuma). Sian Pneuma onma asa boi pneumoatikoi mangantusi Debata. Asing ni na mangantusi Debata, nasida pe ndang tardodo jolma na mangasahon pardagingon, siala jolma na dibagasan Tondi sai natinuntun jala dipargogoi Tondi ni Debata do i. I do umbahen ngolu ni halak Kristen i ndang dapot ni roha ni angka na so marhaporseaon i (angka na mangasahon daging).
6.    Ayat 16; dilehon Tondi Parbadia do angka kemampuan di hita. “Tung ise ma na tuk mandodo Tondi ni Jahowa” ; pandohan on na binuat ni panurat Ulaon paostel sian Buku Jesaya 40:13 “Tung ise ma na tuk mandodo Tondi ni Jahowa, manang panuturi na manurgasi Ibana”. Lapatanna ndang tardodo jolma i laho manaluhon pingkiran ni Debata, jala ndang dapot manang ise angka dalan nang sangkap ni Debata, jala jolma na mangasahon pardagingonna ndang dapot rohana ngka na naeng masa. Alai sabalikna ‘pingkiran ni Kristus’ (ima angka sangkap ni Kristus), marhite Tondi Parbadia i ma laho mangalehon pangantusiom tu angka halak Kristen laho marnida angka nanaeng pinamasa ni Kristus i. Pilippi 2 : 5 “Songon parrohaon ni Kristus Jesus ma parrohaonmuna!”
    C.      Sipahusorhusoron
Mangolu na dibagasan Tondi Parbadia asa marroha na bisuk; Lam tamba do hamajuon ni jaman on, sian angka parbinotoan na lam maju, tu tehknologi na semakin canggih. Panghorhon ni angka hamajuon i masa ma angka perobahan na mansai hatop, manang  di segi berpikir, manang bertindak ni jolma na sai jotjot madabu tu pangalaho ateistis manang individualistis (‘mempertuhankan’ diri manusia). Angka partondion i ndang be manginona tu  ateate ni jolma i alai sabalikna angka na diportib on mansai ringkot. Huria manang angka halak Kristen i pe ingkon mangadopi i gabe sada tantangan, ala ni i molo soadong haporseaon na togu tung mura do i dipalindaklindak angka tantangan i. Na marlapatan boi do tarbondut angka halak Kristen i binahen ni portibi on; ima binahen ni angka ajaran-ajaran manang filsafat na so domu tu Hata ni Debata. Ala ni naeng angka halak Kristen i sai tongtong jaga, manat mamereng angka situasi, jala ringgas laho martangiang mangidohon habisuhon dohot gogo na sian Tuhan i. Tangiang i do na gabe sada tanda ni angka jolma na porsea natinogihon ni Tondi Parbadia. Ala ni i tapangasahon ma Tondi Parbadia i manguluhon hita laho mangadopi angka jaman on asa dilehon tu hita roha na marbisuk (ptds. Jes.55:8; Rom.8:12-13; 11:33). Amen

Jamita Epistel Minggu ROGATE – 5 Mei 2024

Sai Na Manjalo DO Nasa Na Mangido     (Setiap Orang Yang Meminta Akan Menerima) Psalmen 28: 1  – 2   a)       Huria na hinaholongan ...