Rabu, 31 Juli 2013

Bahan Jamita Epistel Minggu X Dung Trinitatis, 4 Agustus 2013


Sosososo Manghabiari Jahowa
Psalmen  34 : 12 – 23
A.      Patujolo
Digoari do psalmen on mizmor di hata Heber, na marlapatan ende na diendehon mardongan alat musik, alai judul ni psalmen on i ma tehillim lapatanna pujipujian  manang ende pujipujian. Godang do tujuan ni pujipujian molo di hata Heber, isara ni pujipujian ala hamonangan, hamauliateon ala naung panean, malua sian sahit dohot parungkilon, haluaon dohot angka pestapesta perayaan.
Ia turpukta on ima ende pujipujian ni si David, uju na lalaen ibana dipaula di jolo ni Raja Abimelek, na palahohon ibana, gabe muli ibana. Molo tajaha bindu 34 songon na uli, alai molo tapamanat sejarahna boi do baliksa sai songon na sungkunsungkun rohanta dihaulion ni psalmen on. Uju na lalaen si David (berpurapura gila) asa malua sian adopan ni si Abimelekh. Boha do goaron ende pujipujian hape pargabusonna do na maralo tu pandohanna di ayat 14 ? Alai ndang holan i andorangi  pe ima namasa pangaleleon ni si Saul tu ibana nunga parangehon si David pangalaho na manipu si Saul ( 1 Sam.17; 18:7; 19:10; 21:10-15), disuru ibana do pardijabuna si Mikhal laho (manipu) amangna si Saul, asa adong tingkina laho lintun sian jabuna. Dibahen si Mikhal do terafim di podomanna mardongan tonunan ni imbulu hambing dibahen suman hira simanjujung ni terafim i; jadi sai hira jolma na modom ma i ( 1 Sam19:11-17). Dungi tingki diontang Raja Saul ma asa ro si David marsipanganon, di pangido ibana do si Jonatan asa margabus di Ari Raya bulan baru i ala mabiar gabe mate tondina. Margabus ma si Jonatan na mandok tu amana si Saul, ia si David na laho do mandohoti upacara pamelean ganup taon keluarga di Betlehem (1 Sam.20:6). Dung i laho ma si David tu Nob. Pajumpang ma Ibana dohot Malim Ahimelek , jala di sungkun malim i ma ibana boasa sahalakna na ro. Dung i margabus do si David tu malim i na mandok na nilehon si Saul do tugas na mansai ringkot laho pajumpang dohot angka jolmana disada inganan na tinontuhon (1 Sam.21:1-2). Dijalo si David do sada sinjata sian Ahimelek, dungi diparlehon angka roti nabadia dohot podang nabinuatna sian siGoliat. Alai tarbarita do tu si Saul na pinamasa ni si David, i do umbahen di siaphon Raja Saul ma angka baoa, boruboru, dakdanak nang angka pinahan di huta Nob (1 Sam.22:6-19). Didok si David do tu si Abyatar anak ni si Ahimelek na malua sian pembantaian di Nob, na martanggungjawab do ibana secara moral dinamasa i (ay.22)
Sian sejarah i, boi do gabe sungkunsungkun di hita; boha do parsautna si David boi mandok di Psalmen 34 ayat 14 on?; “Sai jaga ma dilam maradophon hajahaton, jala bibirmu maradophon pangkuling sipaotooto.” Hape nunga mangalaosi patik pa IX on ibana disi asa: “Unang margabus”.Dung i di pangke ibana do podang, hape di tingki mangalo si Goliat ndang adong di pangke marhite podang. Dung i ala mabiar tu pangaleleon si Saul dohot tentara Israel gabe mardongan iaban dohot halak palistin musuna hian, dua hali ma ibana melarikan diri tu Gad ( 1 Sam.21; 27)ala mabiar jala ndang pos rohana tu Debata. Raja Akhis ima raja ni halak palistin ndang menganggap si David sada ancaman diibana ala dibereng do si David songon halak lalaen, ido taktik di si David asa unang agoan hosa, ala memang nunga merasa terancam be ibana. Ala ni marhite angka pargabusonna i; boha ma hita mangihuthgon songon na nidokna i di turpukta on ? Boha do bahenonta laho patulushon situasi di 1 Samuel 21: 10-15 dohot Psalmen 34 on ? Dialusi do i sian Psalmen 56 na patoranghon haotoon dohot habiaranna, jala ndang na mabiar mida Debata ibana. Disurathon ibana ma Psalmen  56 songon panindangionna, dungi disurathon ma Psalmen 34 on songon tanda  las ni rohana laho mamuji Debata (nang pe nunga margabus jala mardosa ibana disi), alai diarahon iaban do angka na umbege pujianna i asa tongong biar mida Debata siala pengalamanna i. Ala ni molo naeng mangantusi turpukta on ingkon dohot ma bindu 56 on dijaha jala dilapati dohot 1 Samuel 21 songon latarbelakangna.



B.      Hatorangan
     1.       Ayat 12 : Molo taparrohahon  sian gaya bahasa na sian na mangarahon gabe songon sada instruksi, sian na marumangkon pujian gabe jamita. Sadalan do rumangna molo taparrohahon dohot na di Poda Raja Salomo, Dibuhai si David do mangajarhon taringot tu sada faktor na mago sian parugamaon nasida, na mangambati nasida mandapot ragam pasupasu ni Debata ima: “Biar mida Jahowa”. Pandohan on ditujuhon tu angka anak, songon di Poda Raja Salomo jotjot do sahalak guru manjou siseanna anaha (jaha; Poda 1:8 dna.)Biar mida Jahowa ndada na so tangkas manang na dibaenbaen, alai na boi ajarhononhon dohot pabotohon. Ndada na bersifay subjektif alai objektif do jala si bersifat praktis do pangalahona. Dipuji si David do Jahowa ala denggan basaNa (ay.2-9). Dao lam bagas dope dipangido si David angka dongan sabangsona asa mangihuthon ibana laho mamereng jala mandai denggan basa ni Debata Jahowa tu nasida (ay.9). Biar mida Jahowa do na gabe sada dalan laho marnida denggan basa ni Debata, ndang sude jolma boi manghilalahon i.
      2.       Ayat 13-15; Dipabagas ma muse angka na manghilalahon “Biar mida Jahowa “ i ima na manghalomohon hangoluan, na marlapatan hangoluan na sian Jahowa i; angka silas ni roha, dame, nang hasintongan. Asa dapot hita hangoluan i tontu ingkon di patuduhon ma sikap ni ngolu na marhite na manjaga dila dohot bibir. Ndang tarsirang hita laho mamangke dila dohot bibir,  molo manghatai hita ndang boi holan dila dohot do bibir. Ndang boi holan mamangke bibir dohot do dila. Tarmasuk metmet do anggota ni pamatang on, alai boi do molo sala mamangke gabe singkamabarbar jala mambahen mara, alai sabalikna molo denggan do dipargunahon, boi do manghorhon tu hamajuon. Sandok mansai balga do pengaruh di bibir dohot dila, di hata batak jotjot do didok simangkudap. Diarahon asa manjaga dila  dohot bibir na marlapatan : unang ma manghatindanghon na so tutu, unang manghatahon na so tama begeon, dao sian pangalaho gabus di ngoluna. (Pslm.120:2; Poda 4:24; 10:21,32; 12:18; 15:4,7 16:13; Jak.3:1-12) Jakobus 3: 5 mandok “Songon i do nang dila i: Ruas na metmet do i, alai godang do hatahatana; metmet pe api i, digalahi do tombak na sai balga!”. Biar mida Jahowa ndada holan na pinarsiajaran marhite teori, alai ingkon dipatuduhon dohot konsisten marhite na mangulahon hataNa nang parsuruonNa dibagasan ngolunta. Lapatanna ingkon tadinghononta do angka gabus, tahatahon ma na sintong i, jala na mandok asa tatadingkon hajahaton, talului ma angka na denggan, dohot hadameon. Dipatuduhon ma biar mida Jahowa marhitehite pambahenan. Sadalan doi na didok Jakobus 2:17 Haporseaon i pe songon i do: Anggo so adong pangulaonna, naung mate do hadirionna. Dipatuduhon ma sian pangalaho i respon ni na manjanghon habiaran mida Jahowa i.
    3.       Ayat 16 – 19; Dipatorang do dison udut ni biar mida Jahowa i marhite parsaoranna dohot Debata Jahowa marhite haporseaon dohot pambahenan. Diajari Debata Jahowa do hita, dia do pambahenanNa tu angka halak partigor i, jala na ditekanhon ima; boasa mangula Debata marhite jolma laho paluahon ibana sian angka hamaolon. Molo biar mida Jahowa ima sada dsor ni parsaoran ni jolma dohot Jahowa. Jonok do Ibana tu angka na bojok marroha(ay.19), pinggolNa tu angguknasida (ay.16,18), jala matua alo ni angka sibahen na jat do bohi ni Jahowa (ay.17).Angka jolma partigor i sai marhaposan do tu Debata Jahowa dohot hagogoonNa. On do na nialaman ni si David tingki di Gat, ndang tolap hamaloon ni jolma i asa malua si David (isarana lalaen; berpurapura gila); alai marhite asi ni roha ni Debata asa malua ibana, ndada ala ni malomalona. Sadar do si David di hagaleonna i, dipangido ibana do dalan sian Debata Jahowa marhite unduk dohot serep ni roha asa malua ibana.
     4.       Ayat 20-21; Biar mida Jahowa dipatuduhon do panghorhonna ima na dapotan panggomgomion ni Debata tu angka halak partigor, malua sian mara nang pangunjunan. Ndada na mandok ndang siadopan ni halak partigor be angka hasusaan, ndang – alai diadopi doi mardonganhon Debata asa margogo jala boi malua sian hasusaan i, sadalan doi na didok Jesus di Johannes 15:5 “Ahu do hau anggur i, hamu do ranting i. Na mian di bagasan Ahu jala Ahu di bagasan ibana, i ma na marparbuehon godang; ai ndang tarula hamu agia aha, anggo so mardongan Ahu”. Molo mardonganton Debata tung tau do hita mangadopi angka hamaolon, nang hasusaan di pardalanan ni ngolunta, asal ma sai mian hita di Ibana. Biar mida Jahowa ima angka halak partigor roha i nang pe godang mangadopi angka hamolon i, alai holiholina i ndang maponggol nanggo sada, ima na melambangkan hasintongan ni  na porsea i. Marhahonaan doi taringot tu pelean situtungon sian birubiru na somal dipelehon uju ari raya Paskah ni halak Israel di Padan Narobi. Jala di Padan Naimbaru ndang birubiru i be dipasahat alai nunga digohi bagasan Kristus i, jala ndang adong nanggo sada pe holiholi na na maponggol. (jaha; 2 Musa 12 :46; Joh.19:36; Jes.38:13; Pslm.34:19; 4 Musa 9:12; 24:8). Alai angka na so manghabiarai Jahowa ima angka parjahat i gabe mago do hinorhon ni hajahatonna, songon na nidok di Poda 1 : 31-32 “Jadi ingkon panganonnasida parbue ni dalannasida, jala habutongkononna sangkapsangkap ni rohana sandiri. Ai panundalion ni halak na oto laos mambunu nasida, jala hapedemon ni halak na bodo laos mangago nasida.” Ingkon saut do uhuman ni Jahowa tu angka siula hajahaton. Diboto si David do ia Debata Jahowa ndada na holan paluahon angka partigor sian hasusaan nang hamaolon alai dohot do manobus angka dosadosana. Jala ingkon tangkas do botoonta ia si David sian pangalaho na marhaposan hian tu Jahowa boi do ganggu rohana gabe marhaposan di hagogoon ni jolma. Alai dihilala ibana do hasalaan manang kekeliruanna i umbahen na mulak muse rohana marbalik laho marhaposan muse tu Debata Jahowa. Laos songon i do boi masa di pardalanan ni ngolu nihalak na porsea adong do na sai tumangihon pandok ni Tuhani, laos adong do deba na marjogal ni roha ndnag tumangihon panjouon ni Tuhan i. Molo didok “ditobus”ndan na mandok bolus songon i holan di pandohan, alai nunga dipamasa uju di Padan Robi panobusion ni dosa marhite na mamelehon pinahan gabe tobus manesa dosa ni bangso ni Debata ima halak Israel uju i. Sasintongna ingkon jolma i sandiri do manobus hadosaonna, ndang pinahan na dikorbanhon. Alai ise ma jolma na badia jala na tama sipelehononhon tu Debata ?Alai marhitehite bagabaga ni Debata tu bangsoNa taringot tu Mesias, digohi ma i ndung di Padan na Imbaru dibagasan diri ni Tuhan Jesus Kristus. Marhite mudar ni Kristus i do laho manobus angka dosa ni portibi on (jaha; Heb. 9:11-14; 1 Ptr.1:19). Ditingki mardosa si David ala ni pargabusonna i, disi ma dipasombu rohana nga moru biarna tu Debata Jahowa, gabe mabiar tu jolma do ibana. Alai ala asi ni roha ni Debata Jahowa paluahon si David, ndada ala ni na sintong si David, alai ala parsaoranna. Ala ni ima dipadenggan roha biar mida Jahowa ni si David asa boi ibana mamujimuji Debata, jala laos manghatindanghon dohot mangarahon tu angka dongan jolma asa marhaposan tu Debata Jahowa na gok pasupasu i.
C.      Sipahusorhusoron
     1.       Mamuji Tuhan dibagasan biar mida Jahowa. Ndang apa maol antusanta taringot tu psalmen on ala nunga taboto sian pengalaman nisi David; asa tongtong hita manjaga habadiaonta diadopan ni Debata nang donganta jolma. Asa naeng tarida disi parsaoranta na rosu dohot Debata marhite pujipujianta tu Ibana, jala naeng ma angka donganta taarahon mamuji Jahowa Debata ala hasongkalanNa nang hatimbulonNa. Molo naeng martua hita di hangoluanta, marsiajar ma hita sian si David, na mulak muse tu Debata marhite biar mida Jahowa. Alai ndada na mandok asa taihuthon pangalaho ni si David di pargabusonna i.
     2.       Tapangasahon ma Debata Jahowa di pardalanan ni ngolunta, unang gabe munggil rohanta sian Ibana. Boi do hita gabe mandao sian Debata hinorhon na soada tahilala alus ni tangiang nang pangidoanta tu Debata. Olo do madabu hita tu na manangkapi asa tumibu taralus angka tangiang nang pangidoanta marhite na mangalului i sian jolma nang hagogoon ni portibi on. Hinorhon ni i gabe mandao ma hita sian Debata, jala gabe moru ma biar ni rohanta mida ibana; mardomu disi moru nang holongta tu Debata nang moru ma bisukta sian Ibana. Alai mata ni Jahowa sai tu angka partigor do, alai ndada na mangorui holongna nang tu halak parjahat i. Dilehon Tuhan i dope tu hita kesempatan asa marhamubaon ni roha sian na jahat gabe marhaimbaruon jala biar mida Jahowa. Tingki on ima tingki parasian na nilehon ni Debata tu hita, binsan dilehon dope tu hita tingki asa marhamubaon ni roha, tapauba ma (bertobat), ai ido diigil Debata tu hita, jala disima patuduhononNa angka asi ni rohana asa mandapot haluaon hita jala las ni roha mamujimuji  Ibana.(Luk.10:13-16). Jesaya 55: 6-7 “Sai lulu i hamu ma Jahowa, binsan tarbahen dope jumpang ibana; jou hamu ma ibana, binsan jonok dope ibana. Sai * ditadingkon halak parjahat i ma dalanna, jala jolma pargeduk i, angka sangkapna, sai mulak ma ibana tu Jahowa, asa marpangulahi rohana mida ibana; dohot tu Debatanta, ai * buas do rohana manalesei.”
     3.       Tajaha ma illustrasi on: Adong ma sahalak dakdanak baoa na marumur 6 taon, mulak do ibana tu bagasna dibagasan las ni roha. Jala inang pangintubuna pe las do rohana manjanghon harorona, alai sahat ma sada surat na binoan ni anakhonna sian singkkola tu natorasna. Dijaha inanna on ma, laos dibagasan lomos ni roha dohot ilulilu do iaban manjahasa, ala didok disurat i : “maol do ianakhonmuna on ajaron, ala ni i hupaulak hami ma muse ibana tu hamuna songon natorasna. Mulai marsogot, ndang ringkot do pe ibana marsingkola.” Manjaha surat i sai tumatangis ma inana on, dungi di haol ma ianakhonna on, dungi didok ma: “Anaha, mulai marsogot, ahu do na mangajari ho.” Hamuna angka dongan, dakdanak na didok oto hian laho siajaron i gabe marhasil do patupahon 3000 penemuanna na imbaru. Goar ni dakdanak i  ima si Thomas Alva Edison na mansai tarbarita/terkenal  gabe penemu bola lampu.
Hamuna angka nahinaholongan, boi do godang angka jolma na di portibi on mambahen hita gabe lomos, alai adong do Tuhan Debata na sai manogunogu hita asa muli sian hagangguon dohot lomos ni roha tu semangat na mambahen hita asa maju. Dipahehe Tuhan i do tondinta asa maju mangadopi hamaolon i, nang di partondionta. Ai nunga dilehon Debata AnakNa na sasada i asa manobus angka dosa nang pangalaosionta, jala nunga hehe Jesus i laho pheheon semangat nang panghirimonta ima di hangoluan saleleng nilelengna, na gok hasonangan i.(Pslm.28:7; Rom 8:13; Hab.3:17). Tapangasahon ma Tuhan Debata Jahowa i, ai Ibana do na tuk manghamonanghon hita di pardalanan ni ngolunta, jala tahabiari ma Ibana marhite na mangulahon Patik nang HataNa. Amen


Jamita Epistel Minggu ROGATE – 5 Mei 2024

Sai Na Manjalo DO Nasa Na Mangido     (Setiap Orang Yang Meminta Akan Menerima) Psalmen 28: 1  – 2   a)       Huria na hinaholongan ...