Jumat, 17 Mei 2013

Bahan Jamita Evangelium Ari Pentakoste II, 20 Mei 2013

Debata Pasahathon Tondi Parbadia
2 Timoteus 1 : 3 – 10
      A.      Patujolo
Ia surat 2 Timoteus on, ima sada sian Surat Parmahanion na tolu i. ( 1 & 2 Timoteus dohot Titus) na sinurat ni ap.Paulus. Digoari do Surat Parmahanion, ala marisihon rumang parmahanion tu si Timoteus dohot tu si Titus, ro di angka panogunoguon tu nasida songon dia do nasida marmahani huria ni Tuhan na sahat tu nasida be. Surat 2 Timoteus on disurat uju tarhurung si Paulus di huta Rom, hirahira taon 65 M. On ma paduahon ibana tarhurung disi, ala ni i dihalal rohana jonok nama ujung ni ngoluna, ai ingkon pasahathon ni panggomgomi Rom ma tu ibana uhuman mate. Di na tarhurung paduahalihon on, mansai hansit dihilala, ndang boi ibana bebas, nunga dirante tanganna (1:16), jala dibahen songon halak  parjahat. Dihilala mansai tarpunjung situtu ibana. DI situasi na songon ima dihasiholi rohana pajumpang dohot angka donganna saulaon, lumobi si Timoteus naung dirajumi songon anakna. Ala ni marhite suratna on ditonahon do asa ro si Timoteus mandapothon ibana tu hurungan na di huta Rom i, huhut mangalehon panogunoguon na tangkas tu ibana, ai si Timoteus na ma dietong rohana  na boi mangganti ibana laho manorushon ulaon naung pinungkana i. Lumobi hatiha i ala mansai poso dope si Timoteus, hurang dope habaranionna laho manjamitahon barita na uli i, lumobi mangadopi angka parpoda haliluon na sai marusaha mangelaela ibana.
Ia si Timoteus i ma sahalak  na marharoroan sian Listra (Ul.Ap.16:1). Halak Jahudi do ibana, alai anggo amana halak Junani do. Denggan do panogunoguon parugamoon hajahudion tu ibana sian inana dohot sian oppungna. Ditanda ibana Barita na Uli i marhite si Paulus di Listra, dung i ditogihon ap.Paulus ma ibana donganna mangurupi ibana mamaritahon Barita n Uli i, mamungka sian pardalanan ni si Paulus na paduahon. Dibereng ap.Paulus halak na burju do si Timoteus, dung i ibana ma sada dongan ni si Paulus na mansai jonok tu ibana. Di manang piga surat na tinongos ni si Paulus tu angka huria, sai ditaringoti do goar ni si Timoteus ( 2 Kor. 1:1; Pil. 1: 1; Kol. 1:1; 1 Tess.1:1; 2 Tess.1:1; Flm.1). Dihatindanghon ap.Paulus do holan ibana ma sian angka donganna i na boi saroha, sapingkiran jala sapangkilalaan dohot ibana, na so mangalului kepentinganna sandiri alai kepentingan ni Kristus do. Jadi, ala ni jonok ma panghilalaan ni ap.Paulus tu ibana, nunga dirajumi si Paulus ibana songon anak sandiri.
Dibagasan turpuk ta on diapoi si Pulus do ibana, asa sai tongtong marsigorgor rohana mangulahon tohonan naung sahat tu ibana, jala marsitiopan tongtong tu angka poda dohot tiruan naung jinalona sian ibana, asa tongtong dirajumi i songon silehonlehon na dipalumehon Debata tu ibana.

      B.      Hatorangan
      1.       Ayat 3 – 5; Songon naung hasomalanna; Nunga dipabotohon Ap.Paulus paralealeanna dohot angka ruas ni huria na manjalo suratna i, nang tarlumobi si Timoteus anak haholonganna i, na gabe panean ulaon pambaritahon Barita Nauli i, manorushon ulaonna. Dipaingot ap.Paulus do ibana asa songon ibana ma si Timoteus manguduti ulaon i songon angka daompungna na jolo manguduti ulaon i (di Padan na Robi) sian sundut tu sundut. Las do roha ni ap.Paulus marnida parsitutuon ni si Timoteus manguduti ulaonna mambaritahon Barita Nauli. Asa pangalaho na mangguduti i do na nidok na taringot daompunasida i, ndada taringot tu inti pangajarion i ( ai nunga marasing pangajarion ni Jahudi dohot siihuthon Kristus). Ala diida Ap.Paulus do adong “Warisan Rohani” sian oppung ni si Timoteus, Lois dohot sian inangna Eunike na marhaporsean jala sibulus roha. Ai nunga dipabotohon ap.Paulus di 1 Tim.1:5 5 “Alai na tinembak ni patik i do haholongon sian roha na ias, sian panolopi ni panggora ni roha, nang sian haporseaon na so marlaok.” Jala di 1 Tim 1 : 18 “I ma podahon, songon na huampehon tu ho, anakkonku, Timoteus, hombar tu hata panurirangon najolo, angka na taringot tu ho, asa marhitehite i ho manahan di paraloan na denggan i.”Na boi buatonta impolana sian i, ima naeng do marsangkap ap.Paulus asa ingot si Timoteus ise do dirina; ima panean di ulaon mambaritahon Barita Nauli. Ibana ma na boi manguduti ulaon i sian ibana nang sian keluargana (regenerasi kerasulan).

2.    Ayat 6 – 7; Dipungka do turpuk on dohot hata “ala ni i”, na marlapatan na marpardomuan do sipaingotna on tu isi ni suratna na di ayat 5, na manaringoti “haporseaon ni si Timoteus na so marlaok”, dohot denggan ni panogunoguon na jinalona sian ompungna boru si Lois, dohot inangna si Eunike. Marojahan tu si, ma dipaingot si Paulus ibana asa sai “diparatarata” silehonlehon ni Debata na tu ibana, i ma tohonan na pinasahat ni si Paulus tu ibana marhite na mangampehon tangan. Silehonlehon i marpardomuan tu panjouon dohot pangampehonon ni tangan (ordinasi). Dijalo si Timoteus do i duansa, ima: silehonlehon tohonan dohot silehonlehon hagogoon laho mangulahon tohonan i. Na mangulahi na ma sipaingot on tu sipaingotna di suratna parjolo (pat.1 Tim.4:14). Di surat parjolo i dipatorang do, ia silehonlehon i sahat tu ibana marhite hata panurirangon, i ma hata dohot padan ni Debata na dihatahon di tingki pamasumasuon i. “pangampehon tangan”, i ma angkup ni silehonlehon ni Debata songon tanda na tarida. Dipaingot si Paulus ibana tongtong marningot panjouon na tu ibana, sohot silehonlehon na patut angkup ni tohonan i. Domu tusi  ingkon sai marsitutu ibana mamangke silehonlehon na patut angkup ni tohonan i. Domu tusi ingkon sai marsitutu ibana mamangke silehonlehon i singkop, jala ingkon sai paratarataonna i di ganup tingki. Songon na nidokna di 1 Tim.4:14, silehonlehon i dipasahat tu ibana marhite na mangampehon tangan si Paulus. Alai ingkon botoona do holan tanda na tarida do pengempehonon ni tangan i, anggo silehonlehon i sian Debata sandiri do, ndada ala ni pangulaon ni jolma. Jadi na nimaksud ni si Paulus di silehonlehon na tu si Timoteus, i ma silehonlehon khusus, na marpardomuan tu ulaon panghobasion ditonghatonga ni huria. Jala silehonlehon i porlu “diparatarata”. Hata Junani na dipangke tu si marlpatan do “marsigorgor dibagasan ngoluna”. Ndang jadi mintop i sian ngoluna. Boasa ingkon sai marsigorgor i dibagasan ngoluna ?, ala : “dilehon Debata do tu hita tondi hagogoon, tondi haholongon, tondi pangarajaion diri, ndada tondi hatahuton”. Sian holong ni roha diapoi si Paulus ma si Timoteus na dihilala boi dope sipata gale jala tahuton manghatindanghon Barita Nauli i. Ndang patut be angka naposo ni Tuhan i mabiar, ai tu sude angka na mannjalo tohonan i dipasahat Debata do “tondi hagogoon, tondi haholongon dohot tondi pangarajaion diri”. Pangantusion ni “tondi” dison, hira dos do dohot silehonlehhon. “Hagogoon”, ima silehonlehon ni Tondi Parbadia laho mambaritahon patik ni Debata dohot barita na uli di ganup tingki dohot inganan na dihaporluhon. “Haholongon” ima silehonlehon na dihaporluhon ni angka parhobas, na sai mangadopi jolma di ragam ni pangalaho dohot situasi. “Pangarajaion diri” manang disiplin diri mansai ringkot laho pasidinghon biar dohot pangalaho sipalensem, masa bodoh manang sikap na so parduli tu angka pangalaho na paleahon Kristus dohot Barita Na Uli i. Dipapos si Paulus roha ni si Timoteus, paboa naung dilehon Debata do angka tondi sisongon i saluhutna laho manghobasi Kristus i.
     3.       Ayat 8: Ala naung dijalo si Timoteus angka tondi na songon i, dipaingot si Paulus ma ibana, “unang maila manghatindanghon Tuhan i”. Diakui si Paulus do, na boi tarunjun do pe si Timoteus gabe tubu hailaon di ibana, ala “Barita na Uli i haotoon do di angka na bisuk ni portibi on” ( 1 Kor.1 : 23). Pangunjunan i boi tubu secara tidak langsung, ala si Paulus dohot si Timoteus nunga dipadomu dibagasan haporseaon, songon ama tu anakna. Hurungan na tu si Paulus boi do manghorhon hailaon tu si Timoteus, songon warga ni harajaon Rom. Alai ndang didok si Paulus na tarhurung ala ni harajaon Rom ibana, alai “tarhurung humophop Tuhan i” do. Lapatanna tarhurung ibana ala ni hadirionna songon apostel ni Kristus do, jala adong do sangkap ni Kristus marhite na tarhurung ibana. Diapoi si Paulus ibana , asa sadar di pangalaho i jala asa dohot rap dohot ibana manaon ala ni Barita na Uli i. Tarulahon ibana do i siala hagogoon na sian Debata.
     4.       Ayat 9 – 10: Dung dilehon sosososo na bersifat praktis asa parsidohot  si Timoteus di sitaonon ni si Paulus na tarhurung i, masuk dope ibana muse tu sada poda na balga na bersifat teologis di surat on, na gabe ojahan dohot motivasi tu angka siulaonna.Diparade Debata do hagogoon tu naposona laho mamorsan angka sitaonon na dokdok na dihorhon Barita na Uli i ala Ibana do Sipalua hita. Hata “dipalua” di ayat on martudutudu tu sada fakta sejarah, i ma ulaon penyelamatan naung pinatupa Debata. Na masa do i marhite hamamate ni Kristus Jesus. Saluhut jolma nunga tarihot tu angka hagiot ni portibi on, tarihot tu uhum ni Debata, jala tarihot tu angka halak na so olo unduk tu Debata. Alai marhite asi ni rohaNa dipalua do hita sian saluhutna i. Ndada holan i, laos dijou do hita marhite panjouon na badia i. Dipasahat Debata joujouna asa haruar hita sian ngolu na sirang sian Ibana, laho manean ngolu na marsaor dohot Ibana. Dibagasan ngolu na imbaru i, saor hita tu habadiaonNa, i ma marhite na dipintori hita, jala dilehon  huaso manean hangoluan dibagasan Ibana. Saluhutna i, Ibana do patupahon “ndada marguru tu ulaonta, tung sian tahina dohot asi ni rohana” do. Debata do martahi jala mamboan hita tu halasan ni haluaon i. Jala asi ni roha ni Debata dapot holan dibagasan pardomuan dohot Jesus Kristus, dohot pamorsanonna di dosanta marhite sitaonon dohot silang i. Silehonlehon i nunga disangkapi sian mulana. Jala aha naung tinahina sian mulana “nuaeng dipapatar”, gabe tarida tu saluhtna. (Titus 2 : 11). Sangkap ni Debata na buni hian dope nunga dipapatar dibagasan Jesus Kristus. Ulaon ni Jesus na paluahon dipatorang si Paulus marhite dua pandohan i ma : “pasohothon hamamate”, dohot “paullop hangoluan dohot hatongtongon”. Hamamate ni Jesus dohot haheheonna, i do na psohothon hamatean i. Dipatunduk i gabe so margogo. Angkup ni i dipaullop tu hita hangoluan dohot hatongtongon, songon hadirion ni Debata. Nunga sanga mago pasupasu i sian jolma ala ni hadadabu tu dosa. Alai ala panghophopon ni Kristus, gabe patar ma i tu hajolmaon, marhite Barita na Uli i.

      C.      Sipahusorhusoron
  •  Tapagalak ma palitonta. Hita nahinaholongan ringkot asa jamot hita di namandalani ngolunta on, ringkot do taparbohali dirinta marhite “miak” asa mulak rata marhagogoon hita mamaritahon Barita Nauli i. Bohal i ima na paposhon rohanta, molo tabolus pe habahaba manang galumbang di na mardalan hita mamaritahon Barita Nauli i, ndang mabiar hita. Torus do hita mamolus habahaba manang galumbang i, gabe tolhas do barita nauli i tu inganan na tatuju.  Boi do gabe mago api hagaraon ni tondinta, ima molo ndang tutu be tahaholongi Tuhan Debata. Ingkon paratarataonta do silehonlehon ni Debata marhite TondiNa i laho manghatindanghon haporseaonta marhite Barita Nauli i, ditingki une manang na so une. Ganup ari ma taisi miak na pagarahon tondinta laho marbarita nauli, marhite na manjaha dohot na manangihon hataNa, huhut martangiang mangidohon pangurupionNa.
  • Marhite Haporseaon di Ibana mandopang musunta. Na boi do musu i mamisat haporseaon  ni sasahalak, gabe haporseaon na marpengpeng, gabe adong tondi hatahuton dibagasan dirina. Alai molo taalo do musu i marhitehite gogo na sian Tondi ni Debata, gabe talu ma musu i, mandao jala mabiar. Molo Tondi hatahuton ndada ro i sian Debata, alai na rodo sian tondi na jahat sialo Debata ima pomparan ni angka Antikristus (bnd. 2 Tess.2:4; Pangk.21:8). Ala ni i laho mangalo tondi hatahuton i, dilehon Debata do tu hhita: Tondi Hagogoon (Luk.10; Mark.16:17-18), Tondi haholongon, na margogo manghaholongi Debata ( 1 Joh.4:19), dohot manghaholongi dongan jolma (Jona 15:12). Tondi haholongon na margogo manghaholongi musu manang na paburuburu hita (Mat.5). Dilehon Debata do muse tu angka siseanNa Tondi Disiplin jala na boi mengontrol dirina sendiri. Geb boi marhagogoon songon pinatupa ni Jesus di Markus 5, mangusir tondi na jahat. (bnd.Mat.28:20). Taingot ma na sai ro do sitaonon tu angka siihuthon Kristus. Alai Debata do na pasidinghon sitaonon ni sian hita. Marhite panjouonNa dohot na sai taisi ngolunta sian hagogoonNa. Selamat Ari Pentakosta II. Amen




Jamita Epistel Minggu KANTATE – 28 April 2024

Ingkon Mamujimuji Jahowa Do Angka Na Usouso di Ibana      (Orang Yang Mencari Tuhan Akan Memuj NamaNya) Mateus 15: 8 – 20   a)    ...