Rabu, 15 Mei 2013

Bahan Jamita Epistel Pentakosta II, 20 Mei 2013

Parbue ni Tondi
Galatia 5 : 22 – 26
      A.     Patujolo
Goar ni huta Galatia marharoroan sian bangso Kelt, mamuha sian taon 278 sM sahat tu Asia na metmet (Bangso Turki sisaonnari). Godang do huta i dipengaruhi sian budaya Hellenisme; na patomuhon adat ni Timur dohot Barat nang di ugamo dohot filsafat. Sahat do barita taringot angka parpoda haliluon na mangelaela halak Kristen di Galatia hatiha i. Ala ni i; Ia surat Apostel Paulus tu Huria di Galatia tinujuhon tu angka halak naung muba ala ni ulaon ap.Paulus, alai ruasna i dibagasan pangelaela ni angka parpoda haliluon na papeolhon hatigoran ni Barita Nauli taringot tu Haluaon ni Halak Kristen uju i. Jala mansai longang do roha ni ap.Paulus marnida hamumuba ni roha ni angka halak Kristen i sian haporseaonna (1: 2, 6-7). Pangajaran ni ap. Paulus di surat on marimpola ma i di bindu 5 dohot 6 ima taringot tu etika (pangalaho). Haluaon na jinalo ni angka na porsea di Galatia, ndada haluaon asa manghangoluhon pardagingon, alai haluaon na mangulahon haholongon dibagasan Tondi. Naeng ma didok roha ni ap.Paulus nasida boi manirang dohot mamulik diri sian angka parpoda haliluon na mandok haluaon i marhite na mangulahon parsunaton dohot Patik. Didok nasida angka kegagalan dinamangulahon patik i ingkon diae marhite na masuk tu bagasan bura. Dung i nasida pe sai mamuji ompunasida si Ambaraham na gabe sorminan nasida; ala marhite sunat do marpadan Debata dohot si Abraham. Ihutni i sai diusahahon nasida do laho manjehehon ap.Paulus marhite na manggugat haapostelonna. Mansai mura do terpengaruh halak Kristen na di Galatia ( 1:6). Ala ni ima dipaingot ap.Paulus huria i, ia Barita Nauli naung binoanna ima Barita taringot asiniroha haluaon nasian Debata sambing do jaloonasida. Ai nunga ditean Jesus Kristus bura ni Patik ima dosa i marhite silang i na gabe singkatta. Haluaon ni halak Kristen ima na mangolu dibagasan Tondi jala ndada na paolooloi hisap ni dagingna. Haporseaon dibagasan Kristus ima haporseaon na dinamis ala ni holong jala marhite i ma halak na porsea i mangulahon Patik ni Kristus i (4: 1-31; 5: 1 – 26; 6: 1-10).

B.      Hatorangan 

  1.      Ayat 22 – 23;  Hata parbue dison na marlapatan na so dibaenbaen, alai martumbur sajo songon i. On ma      na mangatur panghalaho na marparsaoran jala angka prinsip ni parulaon hajolmaon siganup ari. Angka naung tubu paduahalihon marhitehite Tondi naeng ma mandalani ngoluna di na laho mamaritahon Barita Nauli i. Ala tung mansai dokdok do laho mamaritahonsa molo sahalakta paihutihut Tuhan i. Ingkon pangidoanta do gogo sian Tuhan i asa pinargogoanNa hita marhite TondiNa laho mamaritahon Barita Nauli i. Ala ni i ngolunta on ndada hita sandiri namarnampunasa, jala angka na porsea i, ndada ni rajaan ni daging i be, alai ni rajaan ni Tondi i do. Molo nunga mangolu dibagasan Tondi naeng dipatuduhon parbue ni Tondi i dibagasan ngoluna siganup ari. Mangulahon na ringkot gabe pasupasu tu humaliangna. Tung mansai godang dope angka jolma na so taruli Barita Nauli i. Nang di Asia, Afrika, Eropa,  Amerika dohot diangka luat na asing. Naeng tapatuduhon Barita Nauli i sian pambahenan marhitehite haholongon i. Naeng mangolu dibagasan Tondi na margogoihon hita patupahon saluhutna i. Marhite Tondi Parbadia i do boi tarpatupa hita na hombar tu lomo ni roha ni Debata i do umbahen didok muse di ayat 23 : “ndang maralo patik tu angka sisongon i”. On ma na ingkon taparrohahon sian pandohan ap.Paulus asa saluhut ngolunta dibagasan Tondi. Songon Kristus Jesus na mangalehon ngoluna tu hita jolma laos songon i ma angka siihuthon Kristus i sai na rade mangalehon; tingkina, rohana, nang ngoluna tu angka dongan jolma asa taruli hatuaon nang las ni roha. Paluahon angka jolma sian gomgoman ni sibolis, dosa, nang hamatean asa marngolu tondina jala margogo mandopang utiutiian ni sibolis, jala dapotan haluaon las ni roha nang ujungna taruli hangoluan na salelengnilelengna. 
  2. 2.    Ayat 24 ; Ruas ni huria na di Galatia nunga ditobus jala Kristus na marnampunahon nasida. Nunga dilehon nasida dirina asa dididi jala diparsilanghon raphon Kristus i ( 2:19; 3: 27-29; bnd. Rom 6:6). Nunga ditotophon sada haputusan jala ingkon pinatuduhon dibagasan pangalaho siganup ari. Ingkon tapasiding angka hisaphisap ni daging, dohot hasomalanna. Ndada daging i be na mangarajai rohana nang partondionna tarlumobi. Asa di angka na nirajaan ni tondi portibi ima pardagingon sai na lomo do rohana dihisaphisapna, jala maralo tu partondion songon na nidok na di ginjang ni turpuk on ( Galatia 5:20 hasipelebeguon, hadatuon, parmusumusuon, parbadabadaon, pangiburuon, rimasrimas, pargutugutuon, parsalisian, partahitahion, bunubunu, parmabuhon, haormuson jala angka na suman tusi. Naung hupaboa najolo tu hamu, songon i do nang nuaeng: Ndang teanon ni angka na mangulahon sisongon i harajaon ni Debata). Tu angka nasida do hita disuru Tuhan i laho manondangi nasida. Molo nunga taihuthon Kristus nunga sangkambona hita dohot Ibana di sitaonon, hamamateNa, haheheonNa nang tu hananaekNa tu Banua Ginjang. Alai jotjot do lupa hita disi. SitanonNa laos sitaononta do i, hamamateNa laos hamamatenta do i, di haheheonNa laos di haheheonta do i, nang di hananaekNa laos hananekta do i sogot sahat di hasangapoNa i; haporseaon songon on ma naingkon tandap dibagasan haporseaonta. Haporseaonta i do na mamboan hita asa mangolu dibagsan Tondi. 
  3. 3.    Ayat 25 – 26; Huria Galatia mangolu dibagasan Tondi na marlapatan martudutudu tu mual ni ngolu ndada tu ruhutruhut di hangongolu. Nggolu na jinakhon dibagasan Tondi ingkon dipapatar nang diulahon marhitehite Tondi. Molo sai mauas dihasangapon do hita, manjehehon, jala masihosoman, disi ma hita madabu tu pangalaho na mangkilala ia ganup parulaonta nunga denggan jala marguna dungi mangarop di diri asa nihormatan ni halak. Dibagasan pangalaho najengjeng jala jungking boi do sibonsiri roha na hatahuton na mandok halak na asing lam denggan ngoluna jala dapot parlabaan sian dirina, dna. Alai di hita na ginomgoman ni Tondi Parbadia ingkon pasidingonta do hisaphisap ni daging i, ai nunga disesa angka dosanta marhitehite mudar ni Kristus i. Naeng ma tapatuduhon ngolu na porsea na marhamonangan, ima manghamonanghon paraloan maradophon sibolis dohot dosa i. Saluhtna i tarpatupa hita hamonangan i molo sai dibagasan gomgoman ni Tondi Parbadia i. Taparangehon ma Tondi i, unang lemba hita di panggora ni Tondi i. Molo nunga niuluhon Tondi i hita, ndang adong be na marsilatean nang ngolu na rumar, alai tongtong dibagasan habadiaon; magigi ma ibana mida dosa nang pangalaosion i. Dipatuduhon ma ngolu na olo marparsaoran dohot manang ise pe; asa manondangi, patiurhon humaliangna marhite pambahenan na tama marguru tu pandok ni Tondi i.
      C.      Sipahusorhusoron
  •      Marhite surat na on diigil ap.Paulus pangalaho ni angka naung manjalo haluaon sian Kristus, naeng ma mardalan dibagasan ngolu na badia na ginohan dibagasan Tondi Parbadia. Nang tu hita saluhutna naporsea, ima angka siihuthon Kristus, naeng ma ngolunta ima ngolu na dibagasan Tondi, jala marpangalaho dibagasan Tondi Parbadia. Asa di na tapestahon parningotan Ari Pentakoste II on, paingothon hita taringot tu na mangasahon huaso ni Tondi i dibagasan pardalan ni ngolunta siganup ari.
  •          Tung mansai torop do jolma na manghalomohon hasangapon, hagabeon, nang hamoraon ni haportibion on. Naeng ma dipasangap ibana, manang adong na gila hormat, adong do muse patupa angka haulion ni pamatang, haulion ni luat asa dapot pujiapujian. Hape saluhutna i parsatongkinan do, na laho salpu do saluhutna i, ndang adong na manongtong na sian portibi on. Naeng ma angka na porsea dao sian pangalaho sisongon i. Molo tung mamora pe sahalak jolma ndada gabe ukuran asa marhasonangan jala dame rohana di portibi on. Ganup parbue ni angka haportibion (hisaphisap ni pardagingon)  ingkon malos manang mintop jala suda do ujungna. Poda 11:24 Adong deba halak na buas manaburhon, hape lam ganda do, adong huhut deba mangkolit hamoraonna, hape lam marpogospogos do. Angka na mangolu di haportibion dope, holan tu pardagingon i do i tama, alai maralo tu partondion. Molo dibagasan partondion sai na manongtong do panghorhon ni i. Sahat tu hangoluan na salelengnilelengna. Antong taparbuehon ma pangalaho ni parbue ni Tondi i, asa marhasongan hita. Amen. 


Jamita Epistel Minggu KANTATE – 28 April 2024

Ingkon Mamujimuji Jahowa Do Angka Na Usouso di Ibana      (Orang Yang Mencari Tuhan Akan Memuj NamaNya) Mateus 15: 8 – 20   a)    ...