Jumat, 31 Mei 2013

Bahan Jamita Epistel Minggu II Dung Trinitatis, 9 Juni 2013

Pangasahon Ma Debata Di Ngolum i
1 Rajaraja 17 : 17 – 24
            A.      Patujolo
Ia turpukta on ima termasuk tu bagian ni buku Sejarah ni Rajaraja ni Israel di taon 725 BC. Namangula do Panurirang Elia, ima na pinabangkit ni Debata di tingki Bangso Israel niuluhon Raja Ahab. Tarbarita do hamajuon ni bangso i dipanggomgomionna jala makmur do keadaan ni Israel di hatiha i. Alai sada na so jadi di bangso ni Debata dihalupahon raja i, na gabe madabu do harajaon i tu debata Baal marhite pardihutana halak Fenesia na margoar si Isebel. Ia si Isebel ima boru ni Raja Sidon ima Etbaal na manomba debata baal. Hinorhon ni si Isebel gabe pasidohot ma Raja Ahab dohot sude rakyat ni bangso Israel mangihuthon laho manomba debata baal. Nunga dilaosi bangsoi Patik ni Debata  ima Patik I dohot II on. Termasuk ma ina namabalu na di sarfat on na manomba debata Baal.
Dipaboa do di turpuk on taringot anak ni na mabalu na di huta Sarpat na dipangolu si Elia. Jala andorang turpuk on dipabotohon do na manurirangi si Elia taringot tu logo ni ari ranggapuri, jala pidong sigak na marmudu ibana. Dung i disuru Jahowa ma si Elia tu huta Sarpat, asa disi ibana maringan. Sada parompuan na mabalu didokhon Jahowa marmudu ibana. Na pogos do na mabalu i, ai holan itak sampohul do dibagasan hudon, dohot miak otik dibagasan guriguri na adong di ibana. Sian na saotik do dipangido si Elia, asa dipatupa sagusagu bahen sipanganon nasida. Hombar tu hata ni Jahowa, Debata ni Israel, ia itak na dibagasan guriguri ndang jadi marsik, paima jumpang ari haroro ni udan tu tano on tongoson ni Jahowa. Saut do sudena i, hombar tu hata ni Jahowa na pinatolhas ni si Elia.
         B.      Hatorangan
      1.       Ayat 17-18; Dung salpu angka jamita ondeng marsahit ma anak ni na mabalu i, pasang situtu jala laos tos hosana. Molo didok naung salpu jamita ondeng na marlapatan do i paboa ndang tarsirang turpuk on tu angka jamita ondeng na dijolo ni turpuk on (ay.1-16) na pinasahat ni si Elia tona ni Debata; ima logo ni ari ranggapuri (bala kelaparan akibat musim kering yang lama), hinorhon ni dosa ni Raja Ahab dohot na sabangso i (1 Rajaraja 16: 29-34), gabe angka pidong sigak marmudu si Elia (1-6). Lumbalumba na borat do antong na pinasahatna i. Jala boi do gabe parohon ancaman na borat tu si Elia umbahen na disuru Debata ibana martabuni. Dioloi si Elia do parsuruon ni Debata; diramoti Debata do si Elia, jala diparentahon do pidong sigak marmuduhon panurirang i jala berkecukupan do ibana di topi ni sunge Kerit i. Alai ala songon bagabaga ni Debata taringot tu bangso Isarel, sahat ma tu sunge Kerit na lam mahiang. Ala ni i ndang adong be siinumon sian batang aek Kerit i, gabe disuru Debata ma panurirang i tu Sarpat asa diparmudu disi marhite sada boruboru na mabalu dohot anakna (7 – 16). Hape inanat i pe holan sampohul itak na ma di ibana dohot miak saotik, jala naung manghilala jonok nama hamateanna ala so adong be sipanganon manguduti. Alai didok si Elia do asa unang mabiar ibana, adong do parenta ni Debata na ingkon siulahononna. (ptds. Ay.13-14). Jala dioloi ina namabalu i do parsuruonna laos diulahon. Rade do ibana parjolo manarihon halak na asing ima si Elia asa sian dirina sandiri.
Masa ma angka na masa, marsahit ma anak ni parompuan i, pola pasang situtu sahitna laos tos hoana. Ro ma hata ni parompuan na mabalu i tu si Elia: aha parsaorangku tu ho, ale halak ni Debata ? Pandohan na songon i jumpang hita do di Padan na Robi (Panguhum 11:12; 2 Sam.16:10; 19:22) nang di Padan na Imbaru (Mat.8:29; 27:19; Joh.2:4), na manggombarhon na so lomo ni roha ni sasahalak di campur tangan na ro sian halak na asing manang sian duru. Dumenggan do diterjemahkan : aha na aneng bahenonmu tu ahu ? Dipingkiri parompuan na mabalu i, ia haroro ni si Elia (halak ni Debata) i ma mamboan Debata lam jonok tu ibana, gabe ala ni i jumpangNa dosa-dosa na buni, jala hamamate ni anakna di na so tingkina i gabe sada uhuman. Sada pemikiran na primitif taringot tu Debata songon sahalak na mangalului angka dosa na so tarsurat manang naung leleng dihalupahon, jala na mansai togu hubunganna tu uhuman na koras, i ma dao sian hamatean nang di tingki on (patudos tu sungkunsungkun na jotjot tarbege “Aha do naung huula gabe songon on ahu?”)
     2.       Ayat 19 – 20; Dibuat si Elia anak ni parompuan i, diboan ibana tu ginjang, bilut na niinganan na i. Ia bilut na nidokna dison, ima ditarup ni jabu i na boi masuhan sian tangga na adong di duru ni jabu i. Marhite joujou ni si Elia tu Debata, diida ibana hamamate ni dakdanak i songon sada pambahenan na so adil di pihak ni Debata. Ai na masa on, tung apala tu parompuan na mabalu naung dipillit ni Debata marmudu ibana di tingki na hurangan sipanganon i, jala sai songon na so cukup marsingkor di hasusaan secara umum, ditambai dope angka lan na hansit. Pangalaho on, patuduhon pingkiran taringot tu sifat dohot karakter ni Debata di abad pasiahon andorang so Kristus, na mangondolhon lomona sian hasintongan dohot asi ni rohaNa. On ma na boi dope tarida pingkiran taringot tu pangingani tondi ni portibi, ala ni i naeng ma sude jolma manatmanat ai ndang adong na umbotosa manang huaso ni tondi mangula mambahen halak mamora manang marhasusaan. Dipabustang si Elia tolu hali dirina di ginjang ni dakdanak i, jala dijouhon tu Debata asa dipaulak hosa ni dakdanak i. Di Septuaginta di dok do paboa na si Elia “marhuaso tubagasan dakdanak i”, keadaan na songon on jumpang hita do nang di 2 Rajaraja 4: 34-35; Ulaon 20: 10. Molo bilangan tolu dohot bilangan pitu ima bilangan khusus keagamaan (pat.1 Raja 8:65), secara pasti di adat ni halak Jahudi najolo bilangan pitu ima bilangan na tutu marhagogoon.
     3.       Ayat 22-24; Dung ditangihon Jahowa soara ni si Elia, gabe mulak ma hosa ni dakdanak i tu ibana; diboan si Elia ma dakdanak i sian bilut parginjang tu toru, dilehon ma tu inana huhut didok: na mangolu do anakmon. Dung i, adong  ma pangokuan ni parompuan i paboa na halak ni Debata do si Elia; jala hasintongan do hata ni Jahowa na ruar sian pamanganna. Dipapatar Debata do huasoNa mangalehon ngolu muse tu dakdanak i. Panurirang i sai solhot tu Debata, tusi do ibana mangalualu marhaposan jala martangiang . Marhite turpuk on idaonta ma; Debata pangoluhon anak ni ina na mabalu i, laho mangalusi tangiang ni si Elia. Jala on do pe peristiwa na parjolo tarsurat di Bibel taringot tu haheheon ni sada halak naung mate gabe mulak mangolu (ptds. 2 Raja 4:34-36; Luk.7:11-17; John.11; Ul.Ap.9:40). Ala halongangan i gabe porsea ma ina na mabalu i di huaso dohot gogo ni Debata Jahowa. Pangalaho di pangoloion ni si Elia tu Debata marpanghorhon parbue na denggan diulaonna  laho pangoluhon dakdanak na mate i. Gabe sada kesaksian di na mabaritahon habalgaon ni Debata asa porsea na marnidasa (ay.24).

    C.      Sipahusorhusoron
Ø  Tongtong do mardalan Hata ni Jahowa jala mangula nang pe marrumang uhuman manang pasupasu. Guru di Debata do ngolu ni hita jolma, diramoti do si Elia, sandok oloi parsuruonNa, ai satia do Debata mangaramoti na marholong ni roha tu Ibana songon ina na mabalu i dipatupa do songon pandok ni Panurirang Elia Naposo ni Debata i. Tung balga haporseaonna na rade do ibana patupahon tu panurirang asa tu ibana dohot inakhonna. Molo parjolo sinarihon dongan, i do ngolu na tangkas marholong ni roha dibagasan Kristus. Sandok sarihon donganmi asa mangolu ho. Lukas 1:37 Ai ndang adong na so tarpatupa Debata
Ø  Joujou naposo ni Debata (ditangiangna), ndang ditontuhon godang ni halak na martangiang, ai sahalak ni si Elia do joujou= martangiang tu Debata, gabe mangolu do anak ni parompuan i. Songon na pinatupa ni Jesus laho pangoluhon si Lazarus, dolidoli na di huta Nain. Ibana do Debata na tatanda jala tahaporseai dibagasan Kristus Jesus na marhuaso pangoluhon na mate. Dibagasan  na mangadopi situasi  sisongon i tongtong ma hita marhaposan tu Debata. Ndada na naeng mandok; molo adong na mate sian na tahaholongi manang ruas ni Huria martangiang ma hita asa mulak mangolu. Ai halak naung mate i ndang be sitangianghononta asa mangolu, ai nunga pasti nasida di jambar sijaloonna. Ia dung jumpang tingkina mate, didok: “Di tingki parasian do ho hutangihon, jala di ari haluaon do ho huurupi. Nuaeng ma tongon tingki parasian; nuaeng ma ari haluaon i! ( 2 Korint 6:2)
Ø  Sian angka ulaon nang pambahenanna do tandaon ni halak angka na poso ni Debata. Jala jamita on  dohot jamita naung salpu; sai hira tu angka parhalado manang targoar pandita jamita on. Hape nian tu sude na tumangihon jala na porsea di Jesus Kristus do asa tarida ma di ngolu na marbarita nauli. Songon na nidok jamita na salpu taringot na mamuji diri; asa tarida ma pangalahona na patuduhon habalgaon ni Debata na olo ibana mamuji diri marhite na mangulahon parsuruon ni Debata; ima mamaritahon Barita Nauli marhite pembahenan. Ala pangoloion ni si Elia di Hata ni Debata tarida ma disi mangurupi  ina namabalu na pogos i; laho pangoluhon na mate anakna dolidoli. Naeng marhite parulaonta di Hata ni Debata laho pangoluhon semangat dohot masa depan ni angka jolma na di humaliangta hita(ptds. Rom 8:18;13:8).,Pilippi 4:13 Saluhutna do tarpatupa ahu marhitehite Ibana, na margogoihon ahu! Amen.

Jamita Minggu Misericordiasdomini – 14 April 2024

Sondang ni Bohi ni Jahowa Manondangi hita      (Cahaya Wajah Tuhan Menyinari Kita) Psalmen 4 : 1 – 9      Hamuna angka nahinaholonga...