Selasa, 25 Maret 2014

Bahan Jamita Epistel Minggu Letare, 30 Maret 2014

Manangkasi Lomo ni Roha ni Tuhan i
1 Samuel 16 : 1 – 13
      A.      Patujolo
Dipabangkit Debata do si Samuel gabe panurirang ni Jahowa, songon singkat ni Debata laho manguluhon bangso Israel. Balga do panghophopon ni ibana tu bangso i, jala tardok panguhum do si Samuel di sandok Israel olat ni Dan sahat ro tu Barseba. Jala di tingki marporang nasida maradophon bangso Palistim, Jahowa marhite “poti parpadanan” na marisi patik na sampulu i do parhitean ni kehadiran ni Debata. Asa tongtong dope uju i diokui nasida na Jahowa do gabe raja di tongatonga ni bangso Israel.
Alai dung sarimatua si Samuel, dipabangkit ma anakna na dua gabe panguhum di Israel. Hape, anakna na dua i, i ma si Joel dohot si Abia ndang diihuthon dalan ni amana. Impolan di perak do nasida, jala manjalo sisip nasida papeol uhum. I do sialana umbahen marluhut angka sintua ni Israel manopot si Samuel tu Rama, asa dipangido sada raja tu Jahowa, suang songon bangso parbegu humaliang nasida. Sogo do nian roha ni Jahowa disi. Alai saut ma tutu dilehon Debata sada raja di nasida i ma si Saul. Alai mardosa do raja i muse uju marporang Israel tu halak Amalek. Ala dipangolu raja i do si Agag, raja ni Amalek, rap dohot birubiru, lombu, unto nang halodenasida, angka na pinamokmok di halak Amalek. Hape, sude do nasa na mangolu sian Amalek nang jolma dohot angka pahanpahannasida, ingkon dibunu. Ala marlulu do Debata dompak Amalek, marningot na binahen ni Amalek uju na niambatna bangso Israel di dalan dung haruar sian Misir.
Ala ni i dibolongkon Jahowa ma si Saul, didok ma asa dimiahi si Daud, anak ni si Isai gabe raja  ditongatonga ni bangso Israel; paboa nunga dirampas Jahowa harajaon Israel sian si Saul, jala dilehon tu sada halak na dumenggan marroha. Alai, nang pe songon i sai tong dope maringanan di Istana ni harajaon di Gibea do ianggo si Saul. Holan i, sumurut do Tondi ni Jahowa sian ibana; paboa nunga dirampas raja Daud na baru dimiahi di Betlehem i, songgop do tu ibana Tondi ni Jahowa olat ni sadari i.
      B.      Hatorangan
1.  Ayat 1 – 3 ; Hata ni Debata tu si Samuel. Mansai ponjot do roha ni si Samuel mamereng si Saul dohot bangso Israel, jala na boi masa do hagunturon ala ditulak Debata si Saul. Dipatuduhon si Samuel do disi sikap habengeton ni rohana mangadopi hamaolon i, marhite holong ni rohana mamingkirhon bangsona. Alai ndang dipaloas Debata sai marsak si Samuel nang bangsoNa i dibagasan hasusaan, disuru Debata do si Samuel asa mamiahi sada anak ni si Isai asa gabe raja di Israel manggantihon si Saul. Alai mabiar do si Samuel sotung tarbege di si Saul jala bunuonna ibana. Dipatuduhon Debata ma sada dalan asa malua ibana: “Togutogu ma anak ni lombu sada, jala dohononmu ma: Laho mamele tu Jahowa do ahu umbahen na ro”. Di turpuk on dipaboa nang pe laho si Samuel tu Betlehem laho mamiahi sada anak ni si Isai asa gabe raja, alai asa malua sian rimas ni si Saul, disuru Debata do Ibana asa mandok laho mamelehon sipelehononna do ibana tu Debata. Molo tapamanat; sai hira disuru Debata do margabus si Samuel, toho do i ? Alusna sasintongna ndang, ala nang pe naeng mamiahi sada anak ni si Siai ibana disi na tong do ibana laho mamelehon sipelehononna tu Debata. Jadi ndada disuru Debata ibana mandok na so sintong alai mandok sabahagian hasintongan i do ibana disi jala manabunihon sebahagian hasintongan na asing. Ndang sude hasintongan i sai pinaboahon si Samuel tu si Saul, Boi do mambahen mara tu dirina jala boi sahat tu si Isai dohot keluargana, tarlumobi tu si Daud sandiri. (Mateus 10 : 16 “Husuru do hamu songon birubiru tu tongatonga ni angka babiat; dibahen i pantas ma hamu marroha songon ulok, huhut lidang ma rohamuna songon darapati!”)Diajari do hita asa marbisuk /marroha songon ulok. Jadi adong do tujuan na denggan sian Debata tu si Samuel. Jala ndada pandohan ni si Samuel i na dipasahat alai sian Debata do hata parsuruan on, jadi adong do otoritas di Debata. Jala sangkap na uli na denggan do anggo sian Debata molo tung dipasahat sebahagian rencana ni Debata. Ndang adong na maralo sian fakta jala ndang adong hagedukon di sude otoritas ni Debata. Dison ma diparbisuhi Debata si Samuel aha nanaeng sidohononna. Tudos do on dohot na masa tu si Abraham ( 1 Musa 12:11-13), mabiar do ibana so tung dibunu halak Misir ibana jala dibuat si Sara ripena i, asa dipangido ibana ma si Sara mandok na ibotona do ibana. Molo tajaha di 1 Musa 20 : 12 dipatorang do disi ibotona do si Sara. Jadi napinasahat ni si Abraham dohot si Sara tu halak Misir, ndada na so sintong, alai ‘half truth’ = setengah kebenaran, ala nang pe songon i nunga ripena si Sara.
2.    Ayat 4 – 5 : Dioloi si Samuel do Hata ni Debata. Haroro ni si Samuel tu huta i mambahen mabiar jolma na di huta i, siala dirimpu rohanasida do naeng boanon si Samuel uhuman siala dosa nasida (songon si Jona ro tu huta Ninive). Alai didok si Samuel do harorona dibagasan dame. Haroro ni si Samuel ima laho mamelehon pelean tu Debata, jala pabadiahon Isai dohot ianakhonna jala manggongkon nasida ro tu ulaon parsombaon i. Jadi nunga dihasomalhon  andorang so mamuhai parsombaon i nasida, sai jumolo do diparbadiai malim nasida ( somalna dohot do na pabadiahon na marrumang pardagingon sahat do tu na paiashon pahean nasida - 2 Musa 19:10).
3.    Ayat 6 – 10; Sala mamereng si Samuel. Dirimpu si Samuel do si Eliab na pinillit ni Debata, ima sihahaan ni si Isai. Ala dibereng ibana si Eliab timbo songon si Saul ( 1 Sam.10:23). Hape sasintongna molo tajaha di ayat na parjolo i, naeng sitangkasan ni si Samuel ise goarna tu Debata, alai ndang diulahon si Samuel i, umbahen na sala mamillit ibana. Alai didok Jahowa ma tu si Samuel: Unang ho mamereng tu rupana, manang tu tongam di dagingna, ai nunga hubolongkon anggo ibana, ai ndada marguru tu parnidaan ni jolma; ianggo jolma rupa do na niidana, alai anggo Jahowa roha di bagasan do na niidana (Ay.7). Molo tasungkun sian dia do ulaning sahat pandohan ni Debata tu si Samuel on ? Tontu ingkon begeonta do barita taringot tu si Samuel, sian sihaetehetehonna pe nunga dipelehon inana si Hana tu si Elia jala sian lapatan ni goar ni si Samuel pe : bahasa Ibrani: שְׁמוּאֵל, Šəmûʼēl ; "El" (Allah) mendengar";Terjemahan harafiah lain dari Samuel ialah Allah mendengar ('Shama', mendengar; 'El', Allah), sesuai dengan Samuel 1:20; di situ dikatakan bahwa Hana menamai anaknya untuk mengenang permohonannya kepada Allah akan seorang anak, dan Allah mendengarnya. Jadi nunga sai tinggil si Samuel tumangihon soara ni Debata molo tajaha 1 Samuel 3 : 1 – 10. Molo didok hata “hubolongkon” di Alkitab di dok ‘kutolak’, jadi ndang mandok songon binolongkon boti, alai ala terjemahan ni Bibel on sian Hata Jerman do,boi marasing do sian aslina. Hape molo Alkitab didok ‘kutolak’  ima terjemahan sian Hata Inggris ‘rejected, refused’. Jotjot do hita jolma molo mamillit sasaahalak holan sian rupana na berengon uli jala halomoan ni roha. Alai mansai andul marasing do pamilliton ni Debata sian jolma, sahat do tubagasan roha ni jolma i di dodo Debata. Sahat ma tu anak paduahon tu anak papituhon ndang dipillit Debata.
4.    Ayat 11 : Dungkon ditulak na pitu anakhon ni si Isai i asa disungkun si Samuel ma, betak adong  dope anakna na asing, jala dialusi si Isai na adong dope na siampudanna na tongon marmahani birubiru di ladang, sian i tandaonta ma ia si Daud  ima anak paualuhon. Alai songon na maralo do tu na tarsurat di 1 Kronika 2 : 13-15 na mandok anak ni si Isai pitu halak jala si Daud ma na papituhon. Adong do  penafsir (Matthew Poole) mandok ala boi do sada sian na ualu i anak sian tubu ina na asing (gundik/selir), manang naung monding dungkon turpuk on (monding di tingki poso). Di tingki i mansai poso dope si Daud, i do umbahen dang apala ringkot dipadohot ibana di acara pamiliton i. Di na marmahani birubiru Si Daud; im na gabe sada dalan diibana laho mamangke tingki mamparsiajari marhasapi. I muse do dalan di ibana laho marhobas diadopan ni Si Saul. Pengalamanna di na marmahan birubiru i tung godang do sahat tu na mandopang binatang panoro, jala marguna laho pataluhon si Goliat ( 1 Sam.17:34-37). Jala ulaonna songon parmahan marguna doi di tingki na gabe raja ibana laho marmahani bangsona ima bangso Israel (Pslm.78:70-72; ptds.Mat.4:18-19-sian panjala dengke gabe sijala jolma). Jadi sasintongna nunga diparade Debata ibana sian haposoonna asa marguna i haduan   tu sangkap ni Debata. Tarida do i sian tanggung jawabna laho marmahani bangsona asa tongtong didalan ni lomo ni roha ni Debata ( 2 Sam.24:17; 1 Kron.21:17). Jala sian suratna na manggurithon Psalmen songon ende puji-pujian, sude na i didapot sian  hamaloonna manurat ende – syair (Pslm.23; 8:4; 19:2-7; 22:13,14,17,22; 42:2; 104:20-22), jala diudut na mangihut di gurithon ibana do angka psalmen taringot tu sitaononna (Pslm.22), angka dosana, tangkang ni rohana, jala panolsolan ni rohana ala ni dosana (Pslm.32:1-5; 51).
5.    Ayat 12 – 13 : Disuru Debata do si Samuel asa mamiahi si Daud. Di na tarpillit si Daud napatuduhon ndang na hurang angka jolma ni Debata laho pangkeonNa marmahan bangsoNa. Naung gagal do si Saul di ulaonna songon raja na marmahani bangso Israel. Di na tarpillit si Daud ndada ala ni keluargana, alai otoritas ni Debata do naung mamillit naumposo i, ndada natumua i (Ptds. Tarpillit si Jakob sian si Esau-1 Musa 25:23; Maleaki 1:2b-3a, Rom.9:10-113, jala naung tarpillit si Ephraim sian si Manasye-1 Musa 48:13-20). Dipillit Debata do jolma na pinasiding ni manisia. Mansai poso dope si Daud jala sianggian, ido didok roha ni keluarga umbahen so dipadohot tu pamilliton i jala tangkas do i di 1 Samuel 17 : 28. Alai sabalikna dipillit Debata do Ibana na dianggap na gale jala so margogo na gabe raja manggomgomi bangso Israel (ptds. 1 Korint. 1: 25-31; Pslm.118:22; 1 Ptr.2:7b; Jes 53: 2b-3). Jala dimiahi ibana di tongatonga ni angka hahana. Dung i songgop ma Tondi ni Jahowa tu si Daud olat ni na sadari i dohot tu jolo on.(ptds. 1 Musa 31:1-3; 4 Musa 11:16-17; 24:2; 27:18; 5 Musa 34:9; Pangh. 3:10; 6:34; 11:29; 14:6,19; 15:14).

        C.      Sipahusorhusoron
ü Hita angka naung hinongkop ni Tuhan Jesus sian turpuk on naeng do lam bagas pangantusionta; Dia do sangkap dohot lomo ni roha ni Debata, manang sibolis do ?. Di tingki sala mamillit jolma pardosa i, disi ma jolma i madabu tubagasan dosa pangalaosion gabe mamillit lomo ni roha sibolis asa sian Debata. Dung madabu tubagasan dosa, gok hasusaan ma jolma i dingoluna. Alai mauliate ma di Debata Ama i naung umbasabasahon Anak-Na  na Sasada i ima Jesus Kristus (Joh.3:16) asa dipauli Debata ma hita na tinompaNa i jala diparbadia i, asa dapotan hangoluan na saleleng ni leleng na hita. Patut do ingkon marlas ni roha bangso Israel, na so pinasombu Debata humasusa bangsoNa hinorhon ni si Saul na so tau ajaran ni Debata, nunga dipillit si Daud na gabe raja na imbaru di nasida, siboan las ni roha ditongatonga ni bangso i, ima sangkap hatuaon ni Debata. Nuaeng di hita na porsea, patut ma marlas ni roha hita angka naung  hinongkopNa i. Epesus 5: 8 “Ai na holom do hamu najolo; alai tiur do anggo nuaeng di bagasan Tuhan i: Marparange ma hamu, songon angka anak hatiuron!”. Ala ni i patut ma hita mar-Letare (marlas ni roha-Jes.66:10a; ptds. Pil.4:4) songon goar ni minggunta Minggu Letare ala naung dipadame Jesus Kristus hita dohot Debata.
ü    Angka naung hinongkop ni Jesus Kristus dipatuduhon ma ngolu na sai tongtong manangkasi lomo ni roha ni Tuhan i, songon topik di Minggunta. Asa ndada be huaso ni dosa sian dosa teanteanan i na marhuaso jala mangarajai ngolunta, alai nunga ditobus Kristus hita jala Ibana ma na gabe Raja di ngolunta. Dijaman na lam maju nuaeng on nunga godang jolma na madabu tu na mangasahon pingkiran nang pangkilalaanna sambing, sai jotjot do jolma i tumangihon soara ni jolma sian soara ni Debata, jala na jumorbut sai olo manangihon soara ni sibolis pangelaela i. Naeng ma hita songon si Samuel na sai tinggil tumangihon soara ni Debata, asa marhasil ibana gabe ulaula ni Debata tu sangkap haluaon na pinatudu ni Debata tu bangso Israel. Tarlumobi di bangso dohot negaranta Indonesia naeng mangadopi pemilihan angka caleg dohot panggomgomi di negaranta. Ingkon manat hita di angka soara-soara nasida na gabe calon-calon legislatif nang daerah dohot pusat suang songoni calon presiden. Ingkon ujionta do i marhite sejarah nang latar belakang nasida, asa unang songon na salpu i, sai nasida do marsoara gogo laho manulak pangalaho korupsi hape laos nasida do na mangulahonsa jala nunga didakwa jala dihurungan nasida. Naeng ma sude ruas ni hurianta mangido pangurupion tu Tuhani marhite na mambege soara-Na asa nanaeng sipillitonta i gabe lomo ni roha ni Debata, taulahon ma i marhite Tangiangta tu Ibana asa dipatuduhon dalan di hita unang sala mamillit. Dipangke Debata do hita mamillit angka wakil nang panggomgomi di negaranta on jala gabe cikal-bakal hadumaon nang hamajuon ni bangso dohot negaranta Indonesia. Angka na porsea di Jesus Kristus i naeng ma patuduhon ngolu na sai jamot dipardalanan ni ngoluna marhite na sai mangasahon Tondi Ni Tuhan i songon na tarsurat di Epesus 5 : 10  Tangkasi hamu ma, manang dia lomo ni roha ni Tuhan i! (ptds. 1 Tess.5:21; 1 Joh.4:1), asa tau mamparbuehon parbue ni Tondi na hombar tu lomo ni roha ni Debata (ptds. Gal.5:22-23). Molo nunga Tondi ni Debata na mangarajai roha nang pingkiranta, naeng ma patuduhononta sikap ni anak ni Debata na tau manangkasi dohot mangoloi lomo ni roha-Na (1 Petrus 1:14 Songon dakdanak sipangoloi ma hamu; unang ma paihutihut hamu be sangkapsangkap ni roha, uju di haotoonmuna najolo). Tapaihutihut ma snagkap dohot lomo ni roha ni Debata marhite na tumangihon TondiNa i na mangajari hita mamillit jal amanangkasi lomo ni rohaNa, asa gabe dalan haluaon las ni roha dibagasan ngolunta di portibi on nang di ari sogot pe (ptds. BE. 424:1 Soara ni Tondi ni Tuhanta I jot-jot dilao si, ditulak ho i. Sai Tanda jeamu, pauba roham, dapothon Tuhanmu, si sesa dosam). Amen

Jamita Evangelium Minggu ROGATE (Martangiang) – 5 Mei 2024

Sai Na Manjalo DO Nasa Na Mangido      (Setiap Orang Yang Meminta Akan Menerima) Matius 7: 1 - 11   a)       Huria ni Tuhanta ia Matiu...