Selasa, 11 Maret 2014

Bahan Jamita Epistel Minggu Reminiscere, 16 Maret 2014

Tubu Sian Ginjang Marhitehite Haporseaon
Rom 4 : 1 – 5, 13 – 17

      A.      Patujolo
Haluaon na sian Jesus Kristus ima asi ni roha ni Debata, angka na porsea tu Ibana dipintori hinorhon ni haporseaonna. Pambahenan na manghorhon sian patik ndada boi i laho paluahon. Angka alo ni Apostel Paulus di turpuk on manghilalahon parbue ni patik tumimbo sian Barita Nauli. I do umbahen asing ni na porsea tu Kristus, angka na porsea i ingkon do mangulahon patik i. Alai dipatorang si Paulus do ia angka halak pardosa i dipintori Debata ndada ala ni na mangulahon patik, alai ala haporseaonna tu Jesus Kristus ( 2 : 16; 3:11-13). Pamintorion ima ulaon ni Debata laho manotophon jolma pardosa i pintor dibagasan Jesus Kristus. Pamintorion ima sada ulaon, ndada proses, jala ulaon i ima naniulahon ni Debata na so sian pangalaho ni jolma. Dipintori ala ni haporseaon lapatanna angka pardosa na porsea i ditotophon ndang marsala jala ndang diingot be angka dosa dosana be (Pslm.32:1-2; Rom.4:1-8). Dilehon do Patik i tu jolma asa mananda aha do dosa i, jala asa diboto manjalo asi ni roha na sian Debata. Ndada boi dipintori jolma i marhhite sian patik na mangido hasisingkop ni ulaon. I do umbahen, diporluhon jolma i do asi ni roha ni Debata. Haluaon sian Jesus Kristus ima asi ni roha ni Debata. I do umbahen molo naeng malua jolma i ndang ringkot manambai asi ni roha ni Debata marhite usaha manang aha pe. Angka na porsea i dipintori ala ni haporseaon, ndada ala ni pambahenanna. Hapintoron ala ni haporseaon ima sada kesempatan na imbaru na nilehon ni Debata tu manisia na mate dibagasan dosa asa mulak mangolu songon anak ni Debata.

      B.      Hatorangan
     1.       Halak Jahudi  manghaporseai si Abraham ndang holan ama ni nasida (Jes.51:1-2), alai songon tiruan di parsaoran Debata dohot bangsoNa. Jala dihaporseai nasida do naung diuulahon si Abraham amana i do patik i tagan so adong dope patik i. Ido asa nioraan ni si Paulus marhite na manghatindanghon sudena i ndang tudos tu Padan Na Robi. Dipatorang si Paulus do taringot tu si Abraham na gabe contoh di haporseaon, laho paboahon barita na binaritahonna ima sintong jala marharoroan sian Padan Na Robi. Jala ndada holan patoranghon si Abraham dipintori marhitehite haporseaon, alai dohot do paboahon ama ni sude bangso tarmasuk ma hatiha i tu halak Junani. Dipintori do si Abraham andorang disunat ibana (4:11-12). Nunga dipadanhon tu si Abraham gabe aman ni saluhut bangso jala ndada ala ni patik dasorna, alai ala ni haporseaon do (4:16).
    2.       Ayat 1-2, Pandohan hata “ala ni daging” di ayat 1 ima sada pangondolan na mansai ringkot, ala dina mangihut dipatorang Apostel paulus do ia si Abraham ima ama ni sude jolma ndada holan tu halak Jahudi (ay.12, 16-18). Si Abraham na ditengahon bangso Jahudi songon tiruan di halak naung dipintori ala ni pambahenanna, ido na nidokna di 3:26-27. Jadi ndang adong alasan ni nasida laho manengahon dirina disi (ay.2).
    3.       Ayat 3. Molo dijaha sian 1 Musa 15: 6, ima turpuk na mansai ringkot diparngolu on ni si Abraham.  Dipangke si Paulus do turpuk on laho manghatindangkon ia si Abraham dipintori ditingki porsea ibana di padan ni Debata (1 Musa 15: 5). Boasa sian turpuk i buaton ni si Paulus ? ima ala disi do jumolo dipangke hata ‘porsea’ jala di pahombar tu ‘haporseaon’ dohot ‘hasintongan’ taringot tu padan disi Abraham na sian Debata, na pajadihon ibana gabe ama ni saluhut bangso ( 1 Musa 15:4).
    4.       Ayat 4-5; ima laho patoranghon hata ‘diperhitungkan” (logi, zomai, 5 hali disurathon sian ay.3-8). Dipatorang apostel Paulus do parasingan ni utang dohot silehonlehon. Halak na mangula jaloonna ma upana naung gabe hak-na ala sai marusaha do ibana laho mandapothonsa. Ala ni hapintoron di halak na mardosa dilehon marhitehite haporseaon (so padohot parulaon), i do asa hapintoron i dilapati silehonlehon ni Debata (ay.5).
    5.       Ayat 13-15; Dipatorang Apostel Paulus do hadirion ni Patik i di turpuk on, siala halak Jahudi manghaporseai molo na gabe pinompar ni si Abraham naeng do ulahononna Patik i. Hatorangan taringot tu patik dison mansai marasing situtu dohot na dipatorang si Paulus di Galatia 3. Molo tajaha di Galatia 3 : 15-17 dipatorang Apostel Paulus do sejarah ni patik i na nilehon 430 taon dung Abaraham (ima saleleng bangso Israel di parhotoban di tano Misir). Molo tajaha di Rom 4 : 13-22 dipangke si Paulus do pendekatan na mansai marasing. Tolu pandohan ‘karena’ di hata Indonesia di ganup ayat i patuduhon alasan di ayat na dijolona. Padan ni Debata tu si Abraham ndada sian Patik (13). Molo sian patik, marisuang ma padan i (14), alai Patik manubuhon rimas (15). Boi do tubu sungkunsungkun; boasa molo sian patik gabe marisuang haporseaon i jala ndang marlangku padan i ? siala ndang adong manang sahalak pe na boi manggohi pangidoan ni patik i (bindu 2:1-8, 19-20). Ndang sada pe na boi manggohinsa alai sabalikna gabe manubuhon rimas do (ay.15), alai ndada mandok molo soada patik gabe soada ma dosa. Ganup pangalaosion ima dosa, alai ndada sude dosa na gabe panagalaosion, alai naeng diondolhon apostel Paulus do, na so adong pangalaosion molo soada patik. Molo didok rimas dison ima na marlapatan ‘namangalisat hasintongan’ na mambahen jolma i ndang boi marsidalian (1:18-20; 2:1-5). Patik do dalan ni Debata laho manguhumi dibagasan rimas. Tung so marhite patik pe nunga mardosa jolma i ( 1:18-32). Patik songon pangungkapon na khusus, na patoranghon borat na i taringot dosa ni jolma na mangulahonsa.
    6.       Ayat 16-17; dungkon dipatorang taringot tu padan na nilehon so sian patik, alai sian haporseaon i do bagabaga i. Nuaeng apostel Paulus patoranghon taringot tu hapintoron sian haporseaon. Adong dua poin na nihaporseai si Abraham sian Debata: Pandohan ‘sipangolu angka na mate’ ima na somal diantusi di Padan na Robi (5 Musa 32: 39; 1 Sam 2:6). Nanaeng dipahombar apostel Paulus do haporseaon ni si Abraham di 1 Musa 22:5   ‘mulak hami tu hamu on’. Dung i pandohan ‘sijou na so adong hian gabe adong’ na martudutudu tu konteks huta Rom (4:17b-22, 1 Musa 17; na manjou angka pinompar ni si Abraham na so adong hian, dibagabagahon gabe pasti adong; sai songon na marasing sian panompaon). Naung marumur si Abraham, gale di pamatang, alai ndang gale ia haporseaon nang pangkirimonna, andul songon si Sara na hol naung dianggap ‘mate’ do i di istilah ni si Paulus. Ima hagogoon ni Debata maringan di dijolma na gale di pamatang ni si Abraham gabe margogo ala ni haporseaon. Ima hamuliaon ni Debata na so adong gabe adong (Luk. 1: 37).

     C.      Sipahusorhusoron
  Ø  Nang halak Jahudi dohot halak Junani dipintori ndada sian Patik alai sian haporseaon, ido asa dipatorang Apostel Paulus songon si Abraham, ompung ni halak Jahudi. Ndang adong na binahen ni si Abraham asa tama ibana manjalo bagabaga ni Debata asa marpinompari songon godang ni bintang di langit ( 1 Musa 15: 5), alai dijalo ibana do muse i sian haporseaon! Laos songon i do si Daud na manjalo asini roha ni Debata sian dosadosana na mangalangkup jala mamunu (Rom 4:6-8). Jala dijalo si Abraham do bagabaga i andorang disunat do pe ibana, dao andorang so tubu dope patik i tu halak Israel. Jadi sunat ndang na gabe syarat alai tanda ni haporseaonna do i (ay.11). Ala ni i do si Abraham ama ni saluhutbangso na di Portibi on do ndada bersifat eksklusif alai inklusif do manang terbuka meluas, ndada holan ama ni bangso Israel. Ido alana sidok mauliate do hita tu Debata marhitehite Jesus Kristus ala nunga dipintori hita marhitehite asi ni rohaNa sian haporseaonta di Jesus Kristus. Nunga dipasingkop Jesus haporseaonta marhitehite panaononNa di hau pinarsilang i, mate, jala mulak mangolu di ari patoluhon. I do las ni rohanta siihuthon Kristus. Jadi ndada holan na gabe pinompar ni si Abraham alai lobi sian i; nunga gabe anak ni Debata hita parjambar di hangoluan sogot i. (Efe.2:8-9; Rom.10:4).
  Ø  Topik ni minggunta: Tubu sian ginjang marnida harajaon ni Debata (Dilahirkan kembali untuk melihat Kerajaan Allah). Lam tamba do halak Kristen na so mangantusi ‘tubu sian Ginjang’ nang pe nunga martaon taon ibana gabe siihuthon Kristus manang gabe halak Kristen. Molo didok tubu sian ginjang ndada na holan manandinghon dosa nang pangalaosion. Alai tubu sian ginjang ima na sian Tondi ni Debata ima Tondi Parbadia na so olo unduk tu hasomalan ni daging (ptds. Gal.5: 19-22). Mangolu dibagasan tondi na olo mangalo hisap hisap ni daging ganup ari. Jotjot do didok angka halak Kristen i dohot istilah Simul Justus Et Peccator: halak na porsea i sai marsiranggut do pe manghamonanghon haporseaonna (tumpal; mahkota) maralohon dosa dohot sibolis i dibagasan Jesus Kristus saleleng ngoluna di portibi on(ptds.Jak.1:12). Angka naung dibagasan Kristus di portibi on na mardosa i, sai torus dope naeng maruba manang marhamubaon, ido umbahen ganup minggu hita manjalo hasesaan ni dosa dohot bagabaga ni Debata, jala naeng do torus ndada holan ganup minggu, ingkon ganup tingki nang ganup ari do tahe sesaon ni Debata angka dosanta i. 2 Korint 5 : 17 Asa molo di bagasan Kristus halak, na tinompa na imbaru ma i. Nunga salpu pangalaho na robi, gabe na imbaru.Dibahen si Abraham do parsunaton songon tanda ni haporseaonNa tu Debata Ama ima padanna i, jala sahat tu angka pinomparna. Sunat holan tanda pardagingon do i, alai marlapatan do i molo didongani haporseaon, ido alana didok Debata; ndada holan sunat pardagingon, dohot nang partondion (Jer.4:4). Boi do gabe sala mangantusi halak Kristen nuaeng on na holan mangharingkothon tanda ni pardagingon sambing, songon pandidion, ulaon nabadia hape ndang marhitehite haporseaon mangulahonsa. Songon parsunaton i, pandidion i pe naeng do mardongan haporseaon songon na nidok Apostel Paulus di Galatia 6:15, "Sebab bersunat atau tidak bersunat tidak ada artinya, tetapi menjadi ciptaan baru, itulah yang ada artinya." Ndang lomo roha ni Debata na holan tarida sian duru pardagingon, alai mamereng sahat tubagasan ni roha i do (ptds. 1 Sam.16:7; Heb.4:12). Pandidion i ma sada tanda di pardagingon laho manjalo haluaon nabinasabasahon ni Debata tu angka na porsea. Ndada marlapatan pandidion molo so marhitehite haporseaon, songon i do nang ulaon nabadia i, ndang marlapatan i molo so marhitehite haporseaon di Kristus naung tarsilang i manobus  jolma pardosa i. Naung tardidi nunga tubu sian ginjang i.

  Ø  Goar ni minggunta ima Minggu Reminiscere: Sai ingot ma angka denggan ni basam (Psalm 25:6). Ndada na mandok holan Debata na marningot denggan nibasaNa alai hita pe sijalo pasupasu dohot denggan nibasaNa i, unang tahalupahon denggan ni basaNa tu hita. Ala ni i angka na porsea i sai arga do di ngoluna denggan basa ni Debata dohot pangaramotionNa. Dipatuduhon ma i marhitehite na pangoloi di Hata ni Debata laos diulahon dibagasan ngoluna marhitehite haporseaon, ima songon haporseaon ni si Abaraham i. 1 Johannes 2 : 5 “Alai na mangaradoti hatana, naung tutu ma gok haholongon ni roha ni Debata di bagasan ibana. Sian i ma taboto, hita di bagasan ibana.” Gabe sada ma hita dohot Debata marhitehite Kristus ala pangoloi hita di hataNa songon Jesus i na mangoloi Hata ni AmaNa Na di Banuaginjang i asa marhasangapon di ari sogot i (Heb.10:12; Joh.3:13). Amen.


Jamita Evangelium Minggu ROGATE (Martangiang) – 5 Mei 2024

Sai Na Manjalo DO Nasa Na Mangido      (Setiap Orang Yang Meminta Akan Menerima) Matius 7: 1 - 11   a)       Huria ni Tuhanta ia Matiu...