Selasa, 18 Maret 2014

Bahan Jamita Epistel Minggu Okuli, 23 Maret 2014

Marsinggang Jala mangoloi Jahowa
Rom 5 : 6 – 11

      A.      Patujolo
Dipardalanan ni si Paulus na patoluhon taon 58 M, ditinggalhon nasida ma kota Athena laho tu Korintus, asa disi ibana didapothon si Silas dohot Timoteus na sinuruna tu Tessalonika manopot huria ni Tuhanta na imbaru pinaojaknasida i (Ul.Ap.17:10-22). Di Korintus pajumpang ma ibana dohot si Akwila-Priskila na dohot hona usir sian Roma taon 50 M pinarentahon Kesar Klaudius, ala halak Jahudi do nasida, mangaranto sian luat Pontus (jonok laut Sibirong) tu Roma (Ul.AP.18:2; Rom 16:3). Ala sahapanedan do si Paulus dohot si Akwila-Priskila jala rap halak Jahudi, sahaporseaon (Kristen), ganup ari do nasida rap dijabu ni si Akwila-Priskila martonun hulit & tarpaal bahen undungundung (kemah), tangkas ma diboto si Paulus na masa ditongatonga ni huria Rom poda haporseaon, patik dohot aturan na binahen ni halak Jahudi (Ptds. Rom.6:17-18; Joh.8:36; Ul.Ap.18:1-4; Rom.14:1-23; 15:3-25; 16:22). Didiktehon ma hatana tu Tertius (sekretarisna)sahalak sintua ni huria Kenkrea, na ro mandapothon si Paulus tu Korintus, asa diboan si Febe suratna i tu Roma laho mangajarhon poda haporseaon, hatigoran, hasintongan dohot holong ni roha na sian Debata dibagasan Jesus Kristus. Sian sude surat ni si Paulus, suratna tu Huria Roma on do na dumasip mangajarhon hasintongan, hatigoran, holong ni roha na marojahan di haporseaon tu Debata Jahowa na dibagasan Jesus Kristus, manang karya na umbalga tu halak Kristen (Magnum Opus), jala piagam na tumimbo (Magna Charta Kerajaan), (Ptds. Gal.3:26-29,; Rom.8:14-16).

      B.      Hatorangan
1.    Ayat 6 : Dipatuduhon do panaonon ni Kristus tu angka jolma pardosa; di turpuk on didok “Ai uju na parir dope hita, disi ma tongon mate Kristus humongkop angka parjahat”. Nunga dipatorang si Paulus boha do keadaan ni jolma i; ‘uju na parir’: Karena waktu kita masih lemah, molo di Alkitab terjemahan King James; “For when we were yet without strength…” International Standard Version (ISV); powerless (=tidak ada kekuatan). Dengan kata lain, “lemah” berarti tanpa kekuatan (strengthless bisa diterjemahkan sick/sakit,impotent/tidak bertenaga, dll). On ma na masa ndung madabu tubagsan dosa jolma i, dihorhorn dosa i do angka hagaleon, ndang margogo patupa ulaon na denggan. Ala dosa i nunga pamatehon rohanta laho mangoloi Debata. Sadalan doi songon na nidok ni si Paulus di Rom 7: 18 Ai huboto do, ndang adong na denggan maringanan di bagasan ahu, mandok di bagasan dagingku. Ia hagioton dapot do nian di ahu; alai ndang dapot anggo na patupahon na denggan”. Dipatorang si Paulus do taringot tu gogo ni patik i; nang pe denggan patik i tu bangso ni Debata, alai tu hita na mangolu nuaeng, sai lohot dope dosa i, nang pe sipata di roha  naeng gabe pangoloi mangulahon lomo ni roha ni Debata, alai boi gabe balik sian i (Rom 7:17-20). Na mangihut didok ‘angka parjahat’; ungodly di KJV; di hata Junani ασεβής   ; irreverent - ungodly (man). (=tidak sopan, yaitu, (secara perluasan) tidak beriman/berTuhan atau jahat: orang yang tak berTuhan). Namarlapatan dung madabu tubagasan dosa nunga adong statusta: na so mar-Tuhan/parjahat. Pandohan; ‘tongon mate Kristus humongkop...”, na marlapatan hamamate ni Kristus na gabe pangkirimonta dohot dalan malua sian dosa i. Asing ni pangkirimon i, hamamate ni Kristus naeng ma gabe tiruan tu hita marhite na torus pamatehon hisap ni dosa i dibagasan ngolunta. 1 Johannes 3:9  Ganup naung tubu sian Debata, ndang mardosa; ai na mian do di bagasan ibana boni i. Ndang tarbahensa mardosa, ai nunga tubu sian Debata ibana. Na marlapatan, ‘pamatehon dosa’ dos tu na mansoadahon diri, alai ndada na mandok ndang adong be hagiot ni roha i. Alai Tuhan i ma na mangarajai roha nang pingkiranta.

      2.       Ayat 7 – 8: Panaonon ni Kristus ima na laho manggantihon hita na mardosa;  lobi timbona sian nabinoto ni jolma i taringot tu panghophopon ni jolma sian Kristus i. Dasor ni Debata laho manghophop jolma i ima HOLONG (Joh.3:16), na so pola niarop balos ni i sian jolma i, siala soada gogo ni jolma nang portibi  on. Ala sasintongna jolma i naeng pe manghophop (berkorban)sai aropohononna do balos ni i muse. Didok ‘nauli basa”; orang baik; a good man, boi ma ra tudosanna tu angka na burju roha. Halak na tigor i songon na dumao otik sian halak na uli basa, siala halak na burju (na uli basa)olo dope manghophop, alai halak na tigor (sintong)sai mangula ulaonna sandiri, alai nang pe songon panghophopon i do nanaeng berengonta dison. Nang pe halak nauli basa i songon na tumimbo derajatna sian halak na tigor roha i, alai na dumao maol do manghophop halak na tigor i. Boasa ? siala halak na olo manghophop tu halak na tigor i ndada ala naung tarurupan ni donganna ibana manang naung adong jaloonna hinorhon ni i, alai arga situtu do ibana halak na tigor i nang pe soada dapotonna sian i manang aha. Halak na uli basa boi do sai manuntut hatigoran dohot hasintongan, alai ndang diantusi ibana diginjang ni i adong do HOLONG na so halompoan (Unconditional love), Johannes 15 : 13 Na sumeahon hosana humongkop angka alealena, i do parholong ni roha na so halompoan. Holong dohot hatigoran so boi tarsirang i, masirainrainan do i. Jala ndang adong na tigor di portibi on ia so holan Debata (psalm 143: 2; Luk. 23: 47). Parjamita 7:20 Ai ndang adong jolma partigor di tano on nanggo sada, anggo tung holan na denggan diulahon, jala ndang dung mardosa.
      Di ayat 8: “uju pardosa dope hita disi do mate Kristus”, Nunga mate Kristus laho manghophop sude dosanta, alai jolma i do sai madabu tu dosa, ndada boi jolma i malua sian parange ni dosa di dirina. Alai anggo panghophopon ni Jesus di halak pardosa do, jala i do na so adong tudosanna di portibi on sian na jolo sahat tu tingki on, nang tu tingki na ro dope (hapax legomenon; sahali masa sahat tu salelengnilelengna), jala marhite hamamate ni Kristus i do hita ‘dipintori’, dibagasan mudarn-na i. Hamamate ni Kristus laho manean dosanta, gabe tiruan di hita asa olo hita pasidohot manghophop donganta nang alonta jolma marhitehite holong ni Debata.
      3.       Ayat 9 : Asa lam malua ma hita sian rimas i nuaeng marhite sian Ibana, dung jolo dipintori hita di bagasan mudarna i. Hata ‘malua sian rimas’ ima propisiasi; peredaan murka Allah (Rom 3:25; (KJV, “Whom God hath set forth to be a propitiation through faith in his blood,…”) dung i di 1 Joh.4:10 (KJV, “Herein is love, not that we loved God, but that he loved us, and sent his Son to be the propitiation for our sins.”), Malua sian rimas ni Debata na gabe las ni roha di hita manisia. Molo ala ni dosa dohot pangalaosionta nunga ingkon hona rimas ni  Debata  hita. Alai mauliate ma di Debata na mangalehon Anak-Na na sasada i laho manean angka dosanta, ima hatigoran dohot holong ni Debata, ndada rimas i be na umbalga di Debata alai HOLONG-NAI do. Ima na gabe tiruan di hita angka siihuthon Kristus naeng ma gumodang holongta i sian muruk dohot rimasta mida dongan jolma na manjahati hita.
     4.       Ayat 10 : Hata ‘dipadenggan’ molo di KJV ima reconcile (=direkonsiliasikan/diperdamaikan). Molo hata ‘uju musuNa dope hita’ ima tingki na madabu tu dosa i, ditingki talaosi Hata-Na. Alai jumolo do Debata olo mardame dohot hita ala ni balga asi dohot HOLONG ni rohaNa marhitehite Anak-Na Jesus Kristus. Na deba jolma i tarjou laho mardame dohot Debata, na deba ndang olo manjalosa marhite na manulak haroro ni Kristus i. Ala panjaloon ni na deba di Kristus marhitehite haporseanna dipalua jala dipadame. Alai nang pe naung ditobus Kristus angka na porsea i, ndada na gabe marlomolomo laho mangadop Debata; nang marhite pangalaho nang parangena pe maradophon dongan jolma. Naeng do hormat hita songon angka anak ni Debata jala biar mida Ibana, ala Debata do Ibana jala Tuhan. Ido umbahen ndang sae holan Tu Debata hita mardame ia so dohot tu dongan jolma nang musu pe. Asa angka na porsea i patuduhon haoloonna dipadame dohot Debata marhitehite Jesus Kristus dohot olo mardame dohot dongan jolma.

     5.       Ayat  11: ‘Itahalashon do Debata mangasahon Tuhanta Jesus Kristus’; itahalashon; berbangga (boast), bermegah, bersukacita (joy/rejoice) atau berbangga. Nang pe sai adopanta angka hamaolon nang hasusaan dibagasan ngolunta, alai Tondi-Na i do na margogoihon hita asa boi marlas ni roha dibagasan Jesus Kristus. Jala boasa torus hita boi marlas ni roha, siala adong pangkirimonta na togu dibagasan Kristus naung manaluhon sorop ni sibolis nang hamatean i. I do asa angka naung malua dibagasan Kristus i marlas ni roha, jala pataruhon las ni roha i tu angka na gale, tu angka na dangol, jala lumobi mambaritahon Barita Nauli i. Songon Apostel Paulus nang pe mangadopi hasusaan na dihurungan ibana sai tongtong do ibana marlas ni roha di Pilippi (Ul.Ap.16:19-40). Ido umbahen didok si Paulus di Pilippi 4: 4 “Marlas ni roha ma hamu tongtong dibagasan Tuhan i! Huulahi ma mandok:  marlas ni roha ma hamu!”

      C.      Sipahusorhusoron
ü Di partingkian sinuaeng on mansai ragam do parbinotoan na sai songon uli idaon nang begeon ni jolma i, molo so manat hita boi do tarrobung tubagasan hasalaan nang manghorhon dosa. Adong na sai mangasahon pingkiranna sai manogihon jolma i menyadari ‘man power’ manang ‘empowering’; dipangasahon do penonjolan kekuatan manusia yang tersembunyi. Hape molo so manat na umbegesa boi do menjurus tu pendewaan manusia; manusia mampu, jala lam lumeleng gabe mansoadahon gogo na sian Debata. Jala jotjot digoari Gerakan Zaman Modern. Adong ma i marhite angka pembicara na hebat jala tarbarita sinuaeng on dohot angka ajaranna na imbaru na mangasahon ‘hagogoon jolma sambing’; jala sai dipahebaheba do kemampuan ni manisia i manang  diindoktrinasi bahwa mereka itu hebat, pintar, mampu, bijaksana, dna Ala ni i molo so manat hita boi do i dipangke sibolis laho mangelaela hita jolma manang halak Kristen i. Ingkon dungo do hita jala di matahon saluhutna i, sotung gabe tatadingkon Hata ni Debata dohot hagogoon ni Debata. So tarula hita do agia aha ia so Debata na manogunogu haporseaonta nang tondinta asa margogo.

ü Nunga dipadame Tuhan Jesus hita tu Debata mudar-Na i; na ingkon sai ingotonta tongtong di ngolunta on, i ma balga ni holong ni roha ni Debata di portibi on dohot di hita jolma manisia (Joh.3:16). Ai anggo sian na tatean sian ompunta si Adam sasintongna dohot sian na umpompar hita, ala dosanasida, jaloonta ma uhum sian Debata nian. Andorang so ditanda halak Batak dope haluaon na pinatupa ni Tuhan Jesus, tung digosagosa sibolis i do ompunta na parjolo i salelelng mangolu nasida. Marhaposan tu begu, tu ulpuhan ni hadatuon, jala sai mamele ma nasida tu angka inganan na dianggap “parbeguan”, songon angka tuktuk (tuktuk Siadong, Tuktuk Tarabunga, dohot Pusuk Buhit, dohot na asing. Molo adong artanasida mago rupani, laho ma nasida manungkun tu datu, tu pangarunding  manang tu “parbotoboto” jala dioloi ma na tinonahon ni datu manang pangarundingon, isara ni angka ‘pelean’ na marragam i. Alai molo so jumpang na ‘niulpukhon’ ni angka datu i, sai adong do alasan, isarana;tarallang subang, manuruk pansinaran, hona dege manang aha ma i dohot lan na asing). Tung maoto do halak Batak di tingki hasipelebeguon i, jala digohi biar dohot hatahuton. Tuani ma ro Tuhan Jesus m andapothon hita tu Tano Batak, dipalua jala dipadame ma hita dohot Debata, gabe boi ma hita mulak mar-Ama tu Debata, jala hita gabe “anak-Na’, songon na tangkas dihatindangkon Apostel Paulus di Rom 8 : 15 “Ai ndang na dijalo hamu tondi hatoban, asa mangulahi mabiar, Tondi haanakon do dijalo hamu; mangasahon I do panjouonta: Abba, mandok: Ale Amang!” Ala ni i tahatindanghon ma haanahon ni Debata di hita, marhite angka ulaon na denggan dohot sikap tingkah laku na denggan maradophon Debata dohot donganta jolma.
ü Marbenget ni roha do angka naung hinophop ni Tuhan Jesus: Molo naung gabe siihuthon Kristus hita, marlapatan ma i, na marsitutu ma hita maniru songon Tuhanta i; ringgas mangula, ringgas mangurupi, ringgas manopot (berkomunikasi), ringgas masilehonlehon, ai nunga dipargogoi Tuhanta hita mangulahon i, marhite na dilehon tu hita Tondi Parbadia. Johannes 20: 21-22 “Dung i diulahi Jesus ma mandok tu nasida: Dame ma di hamu! Songon sinuru ni Ama i Ahu, suruonku hamu. Jadi dung didok songon i, mangombus ma Ibana dompak nasida, huhut ma didok: Jalo hamu ma Tondi Parbadia!”. Ingkon tahaporseai do i, paboa naung mian di hita Tondi Parbadia, Tondi ni Debata, alai taingot: Tondi Parbadia, goarna ma daina, maringanan do Tondi Parbadia holan diinganan na badia. Jadi Tondi Parbadia mian dibagasan roha ni jolma naung dipaias rohana sian ragam ni dosa dohot hajahaton, mian ma Ibana di hita, mangan ma Ibana rap dohot hita. Pangungkapon 3 : 20  “Ida ma, na jongjong do Ahu di jolo pintu i manuktuhi; ia adong na tumangihon soarangku dohot mangungkap pintu i, bongot ma Ahu tu ibana, mangan ma Ahu rap dohot ibana, jala ibana rap dohot Ahu”. Molo dung taantusi jala tahaporseai songon i, nang di parungkilon dohot sitaonon pe, tatiru ma Tuhanta i, jala marbenget ni roha ma hita disi, jala tapasahat ma tu Tuhanta i, songon na binaen ni si Jeremia 15 : 15 Diboto ho do i, ale Jahowa, antong sai ingot ahu, sai luluhon ma ahu, jala tubolhon ahu tu angka na mangalele ahu; unang butbut ahu hombar tu lambas ni roham; sai parateatehon ma, ala ho do ahu manaon insahinsak.
ü Pasangap ma Debata ala ni haluaonmi marhite na marsinggang jala mangoloi Jahowa; Molo tung songon i pe dipapatar Debata holong ni rohaNa i di portibi on dohot tu hajolmaon, adong do tujuan ni Debata disi. Sada na paltak sian tujuan-Na, i ma naeng tahatindanghon jala tahangoluhon; Ndang adong manang ise na maringanan di banuaginjang, di tano on dohot di toru ni tano, na boi mangalehon haluaon di jolma pardosa, mangalehon haluaonhu, halauon ni hita halak Batak, so holan Debata sandiri. Jala ndang adong na sahat tu Ama i, ia so marhite Tuhan Jesus Kristus (Johannes 14: 6  Ahu do dalan i dohot hasintongan dohot hangoluan. Ndang adong na sahat tu Ama i, ia so marhite sian Ahu). Jadi molo dung taboto jala tadai angka denggan basa ni Debata di ngolunta, nda patut ma hita sai di bagasan las ni roha pasangaphon dohot mamujimuji Debata Sitolusada i di ngolunta on? Nda patut ma warishononta saluhutna i tu angka pinomparta i ( 5 Musa 6 : 6-9). Di las ni roha manang arsak pe, ingkon sai tapasangap Tuhanta i marhitehita na marsinggang dohot na mangoloi Jahowa, i do tanda ni naung tutu hita sisean ni Tuhan Jesus. Taingot ma Ende Huria No 149: 3 “Manang aha pe na masa Las ni roha arsak pe; Tioponku Ho na basa Na marholong roha pe; Tung saleleng au mangolu Nang dung suda bohalhon; Ingkon Ho, o Sipangolu Pujionku sai tongtong”. Dohot BE No. 427: 1 “Marserep, marunduk ni roha ro au tu joloM, Tuhanhi. Hubege pandokMu, panjounMu, tung ido papos rohangki. Dihophop Ho au Tuhan, dilehon Ho do hosaM, pasaehon dosangku sude, sai togu, rajai hami be.” Ala ni i songon goar ni minggunta Minggu Okuli : “Sai tong do mangaranap matangku dompak Jahowa”(psalm. 25: 15a), naeng angka na porsea i mangasahon Debata Jahowa di pargulmiton ni ngoluna, asa tongtong manahan sahat ro diujungna songon Kristus Jesus i, jala gabe marhasangapon (Pilippi 2:9-11 "Ala ni i do dipatimbo Debata Ibana jala dibasabasahon tu Ibana Goar na sumurung asa nasa goar, asa somba tu Goar ni Jesus nasa ulu ni tot, na di banua ginjang i dohot na di tano, nang na ditoru ni tano, jala asa nasa na marsoara marhatopothon: Jesus Kristus do Tuhan, bahen hasangapon ni Debata Ama"). Amen!

Jamita Evangelium Minggu ROGATE (Martangiang) – 5 Mei 2024

Sai Na Manjalo DO Nasa Na Mangido      (Setiap Orang Yang Meminta Akan Menerima) Matius 7: 1 - 11   a)       Huria ni Tuhanta ia Matiu...