Selasa, 17 September 2024

Jamita Epistel Minggu XVII D.Trinitatis – 22 September 2024

Habalgaon Ni Jahowa DI Bagasan Sude na TinompaNa       

 (Kebesaran Allah Dalam Seluruh Ciptaan-Nya)

Johannes 3 : 13-18   

 

1)     Patujolo.

Huria nahinaholongan dibagasan Jesus Kri Hata ni Tuhan stus, Ingkon botoon do haroroan (asal-usul ni sasahalak songon i nang taringot tu pendidikanna asa ummura antusan nang taringot tu sikap dohotpendirianna.Antorng molo songon i, tatangkasi ma jolo ise do si Nikodemus na manghatai dohot Tuhan Jesus di turpuk on. Ndang adong ditaringoti goar ni si Nikodemus on di angka surat na asing, ia so holan di Johannes Bindu 3 on dohot di Joh.19: 39. Taringot tu dirina adong 3 didok:

Ø  Sahalak sian angka Parise. Ay.1 molo songon halak na koras manghajongjonghon ugamo Jahudi.

Ø  Sintua ni Jahudi. Anggota Majelis Besar.

Ø  Guru; molo songon i sahalak ahli teologi.

Antong molo songon i, si Nikodemus dongan ni Tuhan Jesus na manghatai, sahalak na mewakili golongan inti sian halak Jahudi.

 

2)     Hatorangan.

a)      Ay.13: Maol do tarjalo si Nikodemus angka na pinandohan ni Jesus i; lumobi taringot Harajaon Banua Ginjang i, ai taringot na di tano on pe dihatahn Jesus tu ibana nunga maol diantusi. AI didok Jesus do tu ibana asa tubu jolma na imbaru (roha na imbaru) marhitehite Tondi Parbadia, alai i pe hurang tarjalo rohana do, lam beha ma di na nidok ni Jesus na ro sian Surgo i do Ibana. Molo tung didok si Nikodemus pe di ayat 2: “Huboto hami do Ho guru na so sian Debata, ndang sian rohana i, aut sian rohana i, nunga haporseaonna jala ulahononna HataNa.

b)     Ay.14-15: Songon sada halak Parise jala ahli teologia si Nikodemus, tontu godang do diboto ibana na masa /na tarsurat di Padan na Robi. Ala ni i dibuat Tuhan Jesus ma sada tudosan sian Padan na Robi laho patoranghon maksud/tujuan haroro ni Anak ni Debata tu portibi on. Jadi didok Tuhan Jesus ma: “Jadi songon naung pinatimbo ni si Musa ulok i di halongonan, songon i naeng patimboon Anak ni jolma i, asa dapotan hangoluan na salelenglelengna ganup na porsea di Ibana. Najolo diuhum Debata do bangso Israel marhitehite ulok tulong api, na mamarguti bangso i, gabe marmatean mansai torop sian Israel. Alai dung i, disangkothon si Musa ma muse sada ulok sian tombaga tu sada hau partonggol, jala manang ise mamereng tusi jala porsea huhut disolsoli dosana, mangolu ma i (4 Musa 21: 8-9).Laos songon i ma Jesus di panaek tu silang i, songon ulok tombaga i, mate laho humophop saluhut jolma. Jala manang ise na porsea di Ibana, malua ma sian uhuman ni Debata jala jaloonna hangoluan salelenglelengna.

c)      Ay.16; Na menarik di si Johannes ima ala dipangke hata “kosmos” di bagasan dua pangantusion, ima: na parjolo; kosmos (portibi) na ni inganan ni jolma, rap dohot sude angka na maringan di bagasanna. Napaduahon; kosmos na patuduhon sifat manang bangko parngoluon haportibion na maralo tu sifat na surgawi. Di ay.16 on, pangantusion na parjolo i do na naeng dohononna. Ditegaskan marhite ayat on; Debata Jahowa na tinanda nihalak Kristen ima Debata parholong ni roha. Asa molo muruk pe Debata tu bangsoNa bagian ni holong ni rohaNa do i, ai dipangido roha ni Debta do asa hot bangsoNa i di padan naung niuarihon ni ompu nasida. Bentuk holong na konkrit dipatufuhon marhite pandohan: “pola do Anakna na sasada i dilehon (that He gave His Only Son). Dipangke pandohan “dilehon” (bentuk active do nian apala na tumoho, ima: edooken-hata Junani. Lapatanna: Debata mangalehon), ndang pandohan “disuru”. Alana di bagasan pandohan “mangalehon” nunga tercakup pengertian “pengorbanan” songon wujud partimbo ni  holong. Lapatanna, bersedia do Debata mengorbankan Jesus, na dimulai sian hatutubuNa sahat ro di hamamateNa asa malua jolma. Nda makna “pengorbanan” do na tarida di hatutubuNa di inganan na lea i ? Tung na so tarbahen Debata ma mamboan si Maria tu inganan na ulisitutu asa di si ditubuhon Jesus ? Boasa ingkon di  bara ni pinahan, inganan na so layak i. Jolma na somal pe ndang hea adong manghalomohon anakna tubu di bara ni pinahan. Ala ni i, molo dipangke di ayat on hata “dilehon”, na tangkas naeng patuduhononna di si ima pambahenan ni Debata marhite Jesus na maol antusan ni jolma. Ala tujuanna jelas, ima: asa unang mago ganup jolma na porsea i, asa hangoluan na salelenglelengna di ibana.

d)     Ay.17-18: dipangke hata ‘disuru”. Molo taida di hata Junani na mandok: “apesteilen ho theos, lapatanna: Debata marsuru, ingkon dalam bentuk activ do nian terjemahan na dumasip. Ala ra, umbahen na disalin di hata Batak dalam bentuk pasif, penterjemah naeng mangondolhon tindakan ni Debata na marsuru Jesus tu portibi on. Na boi tarjalo do terjemahan on. Holan i tutu, naeng tangkas idaonta, di ayat on ndang dipangke be pandohan “mangalehon”. Hata “marsuru” naeng patuduhon aktivitas manang ulaon ni Jesus. Aha do ulaon ni Jesus umabhen na ro tu portibi on ? Alusna, ima: naeng paluahon portibi on. I do misi ni Jesus tu portibi on. Dibahen Jesus do angka tanda halongangan, dipamalum angka na marsahit, ditopot angka luat, godang tahe ulaon na binahen ni Jesus. Saluhut pambahenanNa marpangaimpolaan do tu misi na utama i,  ima laho paluahon portibi on. Alai tontu do adong konsekuensi uhuman (hukuman) tu halak na so olo manjalo Ibana, tu halak na so manghaporsea i Ibana. Songon na jotjot tarida di Johannes, dipangke do tong terminologi (pandohan) namaralo (na dualis) i, ima: na porsea- na so porsea, hatiuron-hagolapon, mangulahon hasintongan-mangulahon na roa. Lapatanna, tutu do ro Jesus manopot jolma tu portibi on, lai ndang manigor mura porsea jolma. Gariada adong do na so porsea, na tongtong jogal rohana. Nunga tarbungka roha nisi Nikodemus mamereng angka pambahenan halongangan na binahen ni Jesus, gabe ro ibana bornginborngin manopot Jesus. Alai toropan do Parise na jogal rohana, namandok ia Jesus marhite Beelsebul do patupa halongangan. Marhite on naeng dohononna, nang pe laho paluahon haroro ni Jesus, alai gabe uhum do haroroNa i di angka na mangaleai Ibana, di angka na jogal rohana, di angka na so olo manjalo hatiuron i, jala di angka halak na tongtong lomo rohana maringan di hagolapon i (pt.Luk.2:34,35, panurirangion ni si Simeon, lumobi pandohan partinggangan dohot parhehean). Sian mulana, umbahen na disuru Debata AnakNa Jesus Kristus tu portibi on ndada na laho manguhum portibi on, alai laho pangoluhon dohot manesa dosa ni jolma i do. Baliksa ingkon las ma nian roha ni jolma i di Debata, ala dilehon Dalan haluaon tu hita jolma. Asa ndang  adong alasan ni jolma muruk tu Debata molo diuhumi nasida. Ai di na so porsea i nasida nunga hona uhum nasida. Alai aut porsea nasida, tu hangoluan na salelenglelengna do nasida.

3). Sipahusorhusoron

ü  Maol do antusan angka Hata ni Debata (taringot tu Harajaon Banuaginjang i) saleleng so porsea hita di Debata manang di Tuhan Jesus Kristus. Angka na di portibi on do boi antusanta, molo sian portibi on dope hita; molo di bagasan daging/sibuk do pe hita. Alai molo nunga porsea hita di Debata manang di Jesus Kristus lumobi molo nunga Tondi i na mian di bagasan hita antusanta do Hata ni Tuhan i. Dipapatar Debata do i tu hita marhite sian Tondi i. Ai ndang adong na tumanda na sian Debata ia so Tondi ni Debata (1 Kor.2:6-16).

ü  Saleleng so tabungka rohanta mamereng sangkap ni Debata na naeng manghaholongi hita, gabe sai humolongan do rohanta di portibi on. Alai molo dung porsea hita, mulai ma hita manghilala basabasa ni Debata, na mangurupi hita, i do na tiur i na manondangi rohanta, gabe tahalomohon hasintongan ni Debata.

ü  Ala tu sandok portibi on do (sude na tinompa) ditawarhon haluaon i, gabe taida ma tangkas, ndang boi gabe eksklusif Huria i. Ndang boi gabe pangambati huria tu manang ise pe na rade manghaporsea i Jesus naung mamboan haluaon di jolma. Tarlumobi di tahun orientasi pelayanan di HKBP di taon 2024 on ima taon Ouikumenis Inklusif  na terbuka do pelayanan ni HKBP tu sandok portibi on. Jala tu hahonaan ni jamita on di topik namandok di minggu on: Habalgaon Ni Jahowa DI Bagasan Sude na TinompaNa (Kebesaran Allah Dalam Seluruh Ciptaan-Nya). Marhite sikapta, pambahenanta, ngolunta dohot caranta marsaor dohot sude na tinompa. Sipata olo do gabe pangambati hita tu halak na asing na ro mandapothon Jesus. Sai ringgas dope na deba pangula na gok tingki, parhalado dohot ruas gabe “pangambati” di sikap dohot cara na so patut jala na so tama gabe tiruan na laho mananda asi dohot holong ni Debata. Masuk tu minggu ekologi ma minggunta on asa haluaon ni Debata mencakup portibi on. Ai ditompa Debata do portibi on gabe parmiananta asa takelola alam ciptaan ni Tuhan i gabe paro pasupasu di ngolunta. Hape nunga lam sega alam ciptaan binahen ni jolma na sadar manang so sadar nasida membuang sampah sembarangan, manegai lingkungan dohot pencemaran udara sian rokok, pembakaran hutan, hurang manjaga kebersihan diri, bagas, inganan parkarejoan, di pargodungan nang di lingkunganna ganup. Asa tabereng ma pengerusakan global alam, angka tombak pe naung beralig fungsi gabe perkebunan massal isarana sawit na holan tu kepentingan korporat dohot penguasa. Tanpa pengendalian dan pemeliharaan yang konsisten sian pemerintah nang pihak-pihak na bertanggungjawab. Adong do nian pemerhati lingkungan sian pribadi nang organisasi na independen alai hurang dukungan, jala boi talu ala kekuasaan ni hepeng manang mammon. Taida ma dampak pengerusakan hutan di berbagai belahan dunia termasuk di Indonesia, asa gabe lam tamba ma pemanasan global ganup taon, dampakna tu ciptaan, tu hita jolma, lam tamba angka sahit panahit nang hasusaan. Sampah plastik na bertebaran sahat tu laut nang sahat tu angka dolok partimbo pe. Angka habitat di laut pe nga sega na deba ala ni sampah plastik. Molo diallang dengke i ma plastik, dung i ro ma nelayan manangkup dengke i, jala digadis dengke i, dikonsumsi masyarakat, gabe hona ma zat microplastic dibagasan pamatangta jala boi manghorhon sahit kangker. Ala ni i tajaga ma kelestarian alam ciptaan ni Tuhan sian lingkunganta be; keluarga, pekerjaan, huria nang ingananta maringanan. Amen.

Jamita Epistel Minggu XVII D.Trinitatis – 22 September 2024

Habalgaon Ni Jahowa DI Bagasan Sude na TinompaNa         (Kebesaran Allah Dalam Seluruh Ciptaan-Nya) Johannes 3 : 13-18      1)     ...