Senin, 18 Juli 2022

Jamita Partangiangan – Epistel Minggu VI Dung Trinitatis, 24 Juli 2022

Debata na Satia Dibagasan HolongNa

 

& Ev. Kolose 2: 6 - 19                                            & Ep. Hosea 1: 2 – 9

 

                  

  1. Ia Kolose on ima na sinurat ni Deutro Pauline, i ma sisean ni si Paulus na manorushon cita-cita dohot teologia ni guruna na relatif hatop monding ala ni pangaleleon sian Kesar-kesar na anti kekristenan. Nang pe teologi ni gruna do di angka huria na ni dalanan ni hobasan ni ap.Paulus na sinurathon nasida atas goar ni Ap.paulus, ndang tarbahen so godang angka pergeseran istilah, alat peraga, jala alo ni huria naung marasisng. Langgam bahasa pe marasing do i, ai marholangholang 30 tu 40 taon ma parasinganna. Isarana molo ta perbandinghon langgam bahasa dohot cara berpikir i di proto Pauline (Rom 6: 5; 1 Kor.15: 12ff; 2 Kor.13: 14; Pil.3:20f, Kol.2:12; 13:1ff/Deutro Pauline). Jadi tarbahen hita do menafsirhon on sian cara berpikir ni si paulus, huhut mamereng perkembangan di konteks.
  2. Digombarhon do di surat on na marungkil do Apostel i maradophon sada alo na naeng manegai haporseaon ni huria i. Nunga mulai poda haliluon i masuk tu ruas nu huria. Ia poda ni halak i hira boi rumushononhon songon on: Nang pe naung Kristen jolma, ingkon hormatanna do tongtong angka huaso dohot hagogoon ni setan na secara nyata mangarajai portibi on ( 2:8). Marragam ma dibahen modifikasi ni on asa hira na so maralo tu na marsomba tu Debata. Alai pemikiran nasida mandok ala kenyataan do huaso haholomon, begu, tondi, nang pe Debata doraja, Kristus Anak ni Debata dohot Tondi Parbadia, ingkon lehonon do hormat tu fakta-fakta i, asa unang marmara; ingkon adong keseimbangan di huaso ni ilahilah ni ngolu on. Ala ni i ma tantangan ni Ap.paulus di surat on, songon naung tangkas i di guruhon sian Katekhismus (pangajarion tu na naeng gabe halak Kristen-Marguru malua) dohot di ganup kebaktian parmingguon, ima paboa sasada Kristus i do Tuhan ni portibi on. Huasona mangatasi sauluht portibi on. Sada do huria di portibi on,, ndang sekte, saluhut ingkon marsomba tu Tuhan i ala pamatang ni Kristus do huria i na ni rajaan Tuhan i dohot na manggomggomi saluhut portibi on.
  3. Hamu angka dongan na hinaholongan, boha ma asa unang madabu hita tu poda haliluon alai hot di poda na sintong ? Ingkon manongtong marparange marurat, dipauliuli dibagasan Tuhan Jesus Kristus (ay.6-7). Gabe halak na porsea nang sae tarsurat di huria manang di KTP dohot na holan manjanghon Jesus songon Sipalua, alai ingkon tongtong do lam magodang dibagasan Ibana, mananda Tuhan i lam bagas. Boha hita ruas ni huria HKBP naung lam magodang do di haporseaon manang lam marpengpeng ? Mansai torop do ruasna, angka pangula ni huria, angka pandita. Boi do dohonon hatoropon ni ruas gabe parameter ni ruas naung tang marhaporseaon ? Ala ni ma di dok di Heber 5: 12 Ai tumimbangkon lelengna i, nunga patut guru hamu nian, hape angka sisiasia ni hata ni Debata dope siajarhononhon tu hamu; gabe susu nama ringkot di hamu, ndada sipanganon hian.
  4. Sian turpukta on adong ma piga piga siputihonta:

1.       Naparjolo (ay.6): Manjanghon Kristus, astuanna manghaporseai dohot manghaposi Tuhanta Jesus Kristus, Ibana do Anak ni Debata na ro paluahon hita jolma pardosa on. Manjanghon Kristus dohot disude dagingta i, rohanta i ima ngolunta na manjalo Kristus i mian dibagasan hita.

2.       Napaduahon: Dibagasan Kristus, dung tajanghon Kristus i asa mangolu ma hita dibagasan Ibana, sada dohot Kristus, songon hau anggur i, digombarhon do hita angka ranting i sada dohot bonana ima Jesus Kristus i (Yesus pokok dan kitalah cabangnya-ende sikola Minggu) Joh.15.

3.       Patoluhon : Marurat (berakar), dunghon dibagasan Kristus hita, gabe lam sada lam marurat ma hita dibagasan Kristus. Dipangke do dison istilah botanical, tanaman yang sudah menyatu dengan tanah akan sulit lepas dari tanah itu karena akrnya sudah menyatu. Siala marhite urat ni tanoman i i laho mambuat angka sari makanan sian tano nang aek asa mangolu tanomani. Lam tubu do angka urat  ni tanoman i lam bagas mangalului zat-zat makanan asa lam balga ma tanoman i. Gombaran ni halak naung marurat dibagasan Kristus: ndang mura mura be hasit rohana, ndang mura be tersinggung, ndang mura mandelel manang putus asa. Sai diadopi do angka na masa tung sadia maol pe dalan i manag angka parsualon di ngoluna tetap do rohana benget, dihaburjuhon mangula angka na uli na denggan, sai dijugulhon martangiang. Saluhut angka na niulana marhasil jala marparbue. Ndang adong partingkian na marisuang dibahen ala sai Tuhan i do na sai manjoloani roha nang pingkiranna asa dibuhai sude angka ulaonna marhitehite goar ni Jesus Kristus. Jadi sada tanoman na marurat ndang mura i malos, manang tarhindat sian tano, ala naung bagas marurat tu tano i jala manahan di angka bencana, ujian di parngoluon.

4.       Paopathon: dungkon marurat hita adong ma pertumbuhan iman yang semakin hari semakin besar. Lam magodang; adong hamuboan ni roha (songon si Sakeus perobahan radikal). Lam burju rohana masilehonlehon, ndang mangholit, olo mangurupi, martanggung jawab, gabe haposan, arga di ibana tingki (selalu tepat waktu). Angka halak na naung tang marhaporseaon ndang songon dakdanak be marhaporseaon alai nunga dewasa iman. Dia sudah mampu mengahadpi kekerasan hidup (memakan makanan keras), bertumbuh mengikuti jejak Kristus, memiliki karakter Kristus Yesus (Ef.4:13; Heb.5:12-14; 1 Kor.3:2).

5.       Palimahon: Manghamauliatehon basabasa ni Tuhan i. Angka halak na porsea naung tang marhaporseon tongtong do dihamauliatehon saluhutNa tu Debata. Na tau manghamauliatehon saluhut ima angka na mandai asi ni roha ni Tuhan i tung aha pe na masa, nang situasi dohot kondisi, siala Tuhan Debata na sumarihon ngoluna jala pos rohana di pasupasu ni Tuhan i.

  1. Manjaga angka sipaotooto: Di ayat 8 – hata bisukbisuk, hata lensem: angka naung somal niuarihon sian najolo alai ndang apala adong dasor hasintonganna. Nang sipata adong hata na songon sintong begeon manang tabo alai ndang adong dasor teologi manang dasor na sian Hata ni Debata. Boi doi laho paliluhon (menyesatkan) molo so manat hita di angka poda pangajarion. Isarana digabung dua jaran na mandok ndang holan sae haluaon na sian Kristus i alai dohot do nang angka ruhut ruhut na sipatupaon manang dipadalan (wajib). Porsea tu Kristuys alai wajib mangulahon parsunaton ( ay.11). Dungi porsea tu Kristus alai dohot angka sipadaoon manang aturan na binahen, pantang ni sipanganon, pangalaho ngolu na marbahudung (ay.16, 20-23). Dungi na porsea di Kristus alai dohot disomba surusuruan (ay.18).
  2. Dibagasan Kristus: Ima angka na mangasahon holan Kristus sambing; disi ma dipatutuhon kesempurnaan holan dibagasan Kristus (ay.9-10). Angka na porsea naung pos do rohana mananda Debata marhitehite Kristus Jesus. Holan dibagasan Kristus do sempurna ngoluna, ndang adong na hurang. Sipata na gabe tantangan jaman nuaeng on alas berpikir ni jolma, molo ro angka na bernit, hamatean manang angka bencana gabe ndang masuk akal pikiranna molo tutu do Debata manghaholongi ibana boasa masa angka na parir, hamatean nang parsahiton, nang sidangolon. Ido umbahen mansai torop jolma manadinghon Debata,, ditundali Kristus. Ndang porsea be di Kristus jala godang na gabe atheis, ndang mar Tuhan be. Ala ni i unang ma pikiran nang logika na tapanghe laho manghuton Jesus alai marhite haporseaon; Debata na manompa jala sumarihon ngolunta sahat tu na manongtong i dibagasan Jesus Kristus. Nunga sempurna Kristus i ndang pola be ditambai dohot manang aha pe be i.
  3. Ay.11 – 13 : parsunaton Kristus do na rumingkot sian parsunaton i pardagingon. Ndang na rumingkto pardagingon alai partondion do. Angka ritusritus manang ruhut ruhut hajahudion i ndang adong be ringkot ni i molo dungkon dibagasan Kristus. Dison ma dialo Ap.paulus angka na menggabungkan manang mencampurkan haporseaon di Kristus dohot hasomalan ni hajahudion.   Naung tardidi nasida ala naung porsea halak Kolose dibagasan Jesus Kristus, na marlapatan naung sada do nasida dibagasan hamatean dohot haheheon ni Kristus Jesus. Ido umbahen sai jotjot di dok ia Jesus i ma na parjolo (sulung-buah sulung) jala hita na angka na mangihut, angka siihuthon Kristus-Ima halak Kristen. Halak Kolose ima na so sian Jahudi, jadi molo nunga dibagasan Kristus ndang pola dohot be angka hasomalan ni halak jahudi laho mangulahon parsunaton, ai naung dijalo Kristus do nasida ndada ala ni parsunaton i. Naung disesa Jesus do angka dosanta sadarion ro di salelengni lelengna, alai unang gabe dipangashon i asa marlomo lomo di ngoluna (ptds. Rom 6: 1-19).
  4. Ay.14-15 : Kristus do hagogoonta na manesa angka dosanta, tung so boi be Sibolis i mangondam nang manguhumi hita. Kristus i do na marhuaso na mangalehon hamonangan di hita. Uju i angka ajaran Judais me manang ideologi asketis (na so olo saor manjalahi portibi alai sai mangalului ngolu partondion, kehiudpan tirakat) ima na masa di angka dalan sipaotooto. Boi do gabe ditambai tu patik ni ugamo laho tujuan na denggan di dok rohana asa mangurupi na torop i sai marsiihohot. Na gabe masala ima nasida sai ringgas do mangulahon i sandiri,, alai huhut do diuhumi halak na asing dohot na mangarehei angka halak Kristen na so mangihuthon pangalaho nasida. Holan i do di dok Ap.Paulus asa unang tinggil jala tangi sipareonna tu na masa i, unang ma sai tu si rohana. Alai rimggas ma mangihuthon angka parguruan dohot di angka ulaon diakoni ni huria gabe dalannta manghobasi Kristus.
  5. Huria na hinaholongan;  (ay.16-19), Di podai Ap.Paulus huria i ala adong na manggoari dirina na naung marnida surusuruan ni Debata, didok rohanasida boi songon si Johannes na mandapot pangungkapon taringot ari sogot di Pulo Patmos (Pangk.1: 1-3). Didok rohanasida ma na tumimbo partondionna sian ruas na asing marhite na maniksa pamatangna, na mansoadahon diri (self-abasement). Didok Ap.Paulus nasida ma angka jolma na merasa tumimbo jala na humebat siala ndang marsihohot nasdia tu Jesus Kristus. Didok rohana naung jaloon nasida pangungkapon sian Debata, hape holan pikiran nasida sandiri do, holan na  maranganangan do nasida. Ido alana dipaingot Ap.paulus: unang gabe dipatalu hamonanganmu siala nasida, dipalilu nasida. Ai Kristus do Uluan, ulu ni pamatang, hita ma huria pamatangni Kristus i. Jala Kristus i do uluan ni nasa na tinompa, pusat ni parsombaon holan tu Kristus. Sude aturan ni huria asa marpusat ma tu Kristus, marhite Kristus do dalan haluaonta, ndang adong be dalan na asing tu Banuaginjang i. Molo soada Kristus na gabe uluanta tung so marguna jala berfungsi do pamatang i. Siala ni i songon angka ruas ni pamatang ni Kristus asa unduk ma hita tu Uluanta ia Jesus Kristus i, unang ma hita masiuhuman.
  6. Topik ni Minggunta ima: Debata na satia dibagasan HolongNa, tongtong ma huria na jongjong ditongatonga portibi on songon representatif ni Harajaon nI Debata ditongatonga portibi on. Huria na manghaholongi ruasna jala ruas na manghaholongi Debata marhitehite huria. Dibagasan Taon orientasi pelayanan HKBP Tahun Kesehatian, naeng ma huria di portibi on sada songon Jesus Kristus sada dohot Ama i. Ala ni i marhitehite Tondi Parbadia tapatuduhon ma hasadaon ditonga ni huria na nirahut ni holong ni Kristus laho manogunogu ruas sama ruas, paingothon, rup masitungkolan, rup manupahi diulaon asi ni roha jala rupa masitangiangan. Amen.

 

Jamita Evangelium Minggu EXAUDI (Sai tangihon ma soarangku, Ale jahowa- Pslm.27:7)– 12 Mei 2024

Hatuaon ni Halak Partigor     (Kebahagiaan Orang Benar) Psalmen 1 : 1  – 6   1)       Ia turpukta on ima patujolo ni sude psalmen (1...