Selasa, 25 Februari 2014

Bahan Jamita Epistel Minggu Estomihi, 2 Maret 2014

Hehe ma hamu, Unang  ma Mabiar
2 Musa 14 : 12 – 18
      A.      Patujolo
Ia Buku 2 Musa on digoari do di hata Indonesia ‘Keluaran’, molo di hata Inggris ‘Exodus’; ima manaringoti haluaon ni bangso Israel sian parhatobanan Misir na pinatupa ni Debata marhite naposoNa si Musa. Buku on marisihon 40 bindu na boi sagionta marhite 2 bagian :
1.       Bindu 1 -15 ima taringot tu sori ni ngolu bangso Israel saleleng  400 taon di parhatoban di Misir sahat tu na pinalua Debata nasida marhite naposoNa si Musa. Maringan do bangso Israel di Misir saleleng 430 taon alai ndang saleleng i nasida di parhatoban, siala di tingki ngolu ni si Josep + 80 taon dungkon masuk tu Misir, ndada di parhatoban bangso Israel ( 2 Musa 12 : 40-41). Alai ndungkon  gabe raja ma si Firaun na so mananda si Josep i asa gabe marsingkor bangso Israel. Ndang apala dipaboa secara menditail leleng ni parhatobaon i, dungkon na pinaboa ni Debata tu si Abraham di 1 Musa 15 : 13, ia bangso Israel di parhatoban saleleng 400 taon.
2.       Bindu 16 – 40 ima taringot tu sori ni ngolu ni bangso Israel lobi hurang 40 taon lelengna di parhorsihan Sinai.
Sian parsagina i boi ma idaonta , ia turpukta on masuk do tu horong naparjolo, ima sori ngolu ni bangso Israel na pinaboa dibagasan ni turpuk on sada bagian na metmet sian sori  ngolu na nialaman ni bangso Israel saleleng di parhorsihan Sinai. Boasa ingkon bungkas bangso Israel sian tano Misir ? siala ndang i tano bagabaga manang tano teanteanan di nasida. Halak dagang do nasida saleleng di tano Misir. Boasa pola diloas Debata nasida manaon na porsuk pola sahat 400 taon diparhatoban di tano Misir ? asa anggiat marhite i lam nalnal ditanda nasida Debata na tuk paluahon nasida. Dung i sahat ma hita molo ro sungkunsungkun; Boasa pola 40 taon bangso Israel di parhorsihan Sinai ? Asa anggiat leleng ni  40 taon tartopa nasida di harohaon, rumang ni ngolu dohot haporseaon na hot jala pita holan tu Debata. Taingot ma 40 ari do leleng ni Jesus di halongonan (padang gurun) dungkon tardidi Ibana. Saleleng 40 ari i do Jesus marsaor dohot Debata songon na niulahon ni angka rabbi uju andorang so mangula songon rabbi nasida (guru). Bangso Israel pe nunga tudos na tardidi nasida ( 1 Korint 10:1-2 Ai naeng ma tangkas botoonmuna di rohangku, ale angka dongan: Ia angka amanta najolo, saluhut do nian nilinggoman ni ombun i, jala saluhut do nasida mamostang laut i. Jadi saluhut do nasida tardidi tubagasan si Musa, di bagasan ombun i dohot di laut i.) Jala 40 taon di parhorsihan asa lam jonok tu Debata jala mangantusi dalan nang sangkap ni Debata andorang so sahat nasida tu tano Kanaan.
Nuaeng idaonta nang sangkap haluaon na pinatupa ni Debata tu bangso-Na, bangso Israel:
 ü  Asa bolas do Bangso Israel marsomba tu Debata dohot denggan di parhorsihan i, ala ndang apala bebas bangso i mangulahon parsombaon tu Debata di Misir hombar tu ruhut-ruhut naung disuanthon jala maralo tu hasomalan bangso Misir uju i. Asa dohononta ma, habubungkas ni bangso Israel sian parhatobanon Misir mamboan nasida tu haluaon ni ngolu parugamoon.
 ü  Gabe haluaon sian gomgoman ni bangso Misir. Ia bangso Israel ima bersifat Theokrasi = Theos; Allah, Kratein; pemerintahan (Aallah memerintah; Debata na langsung manguluhon). Ala ni i i ngkon malua do nasida sian gomgoman ni bangso na asing asa boi mardalan dohot denggan pamilliton ni Debata di nasida asa gabe bangso na merdeka nasida (haluaon na bersifat politis).
 ü  Haluaon sian parhatobanon Misir. Molo nunga bangso na pinillit ni Debata, na merdeka, ndang be hatoban be nasida, ala ni i ingkon bungka s do nasida sian parhatobanon Misir. Sangkap ni Debata mamboan bangso Israel haruar sian parhatobanon Misir, i ma asa sumuang nasida tu hajongjongan songon bangso na pinillit ni Debata.   
     B.      Hatorangan
     1.       Ayat 12 : Ndung haruar bangso Israel sian Tano Misir, sahat ma nasida di topi ni Laut Teberau. Sian pudinasida nunga diberengnasida ro Firaun dohot angka paranganna laho mangalele nasida (ay.10-11). Nunga tarhapit situtu nasida, jala ndang mungkin be maju manang mundur , nunga dihapit halongonan i nasida (ay.3). Disi ma ro biar ni roha nasida huhut joujou tu Debata. Molo di situasi na hapit songon jolma hita, disi do maol marpingkir secara positif, laos songon i do na dihilala ni bangso Israel hatiha i; gabe madabu ma nasida tu pangalaho na marungutungut (ptds. Parjamita 7 : 8-9). Didok nasida dengganan di parhatoban halak Misir nasida (ay.11-12). Lupa do nasida ditingki Debata napaluahon nasida sian parhatobanon Misir nunga dipelehon Paskah marhite na maneat anak ni birubiru. Laos hita pe angka na porsea, naeng do ingot hita disi ro na maol i; nunga umborat jala ummaol naniadopan ni Anak ni Debata  (Anak Domba Paskah), na gabe singkatta laho mangadopi na jumorbit ala  ni dosanta i; ima hamatean i.
     2.     Ayat 13 - 14 : Unang hamu mabiar, marsihohot ma rohamuna, jala ida hamu hamuliaon ni Jahowa. Marhite turpuk on dipaingot si Musa do bangso i asa unang manghalupahon Debata, unang gabe hatahuton i n a umbalga di rohana ia so Debata. Umbalga do Debata sian nasa na adong tarmasuk biar ni rohanta i. Jala di dok si Musa “unang mabiar hamu!”, adong pos ni roha; laho pasahathon diri nang ngolu nasida tu adopan ni Debata marhitehite tangiang jala unang marpangunsandean tu pingkiran nang hagogoonta sandiri na somal ala ni so manahan di sitaonon manang angka na masa. (Poda 3:5 Marhaposan tu Jahowa ma ho sian nasa roham, jala unang marpangunsandean ho tu pingkiranmu sandiri). Na niulahon si Musa nunga hombar tu ruhutruhut ni Patik i, molo di Paraturan di tingki p orang sahalak malim ingkon ro tu jolo manghatai tu ruasna ( 5 Musa 20:1-4). Di na mangadopi hamaolon, malim mangarahon ruasna unang mangashon pingkiran nang gogona sandiri, alai naeng ma hibul dipasahat hamaolon i tu adopan ni Debata marhite joujouna di tangiang asa marhagogoon di haporseaon; Debata na marporang humonghop nasida asal ma hohom nasida (ptds. Parjamita 5:1)
Jotjot do hita mangadopi angka na maol dibagasan ngolunta; godang angka na bernit, nang sitaonon, isarana songon ina na holsoan di (santtabi) na naeng partus (Rom 8: 22-23). Na boi ulahononta ima holan na joujou tu Debata jala ihut marhaporseaon dohot marpos ni roha; ndang loason ni Debata hita ditadingkon, lehononNa do pangurupion. Ala ni songon siihuthon Kristus hita, tung aha pe hamaolon na ro tu hita, naeng do margogo hita mangadopi jala tongtong tu jolo, unang sumurut semangat nang haporseaonta pe.
     3.       Ayat 15 – 16: Na dohot do si Musa mangangguhi ala so manahan mambege angukangguk ni bangsona. I do umbahen di dok Debata hataNa tu si Musa : “Boasa sai mangangguhi ho tu Ahu?”. Ala i dilehon Debata do dalan tu si Musa songon malim na gabe parantara ni Debata dohot bangsona manghatai. Asa di patoltol si Musa tanganna tu atas ni laut i, jal aihut di patolak tanganna asa boi halak Israel mamolus tongatonga ni laut i mardalan di na mahiang. Molo sian hajolmaonta tung so mungkin do, alai songon na tarsurat di Lukas 1:37 Ai ndang adong na so tarpatupa Debata. (from impossible to possible; dari yang tak mungkin menjadi mungkin).
    4.       Ayat 17 – 18 : Mansai maol do antusanta pandohan ni Debata di dua ayat on. Memang dimulana i dipasombu si Parao do bangso Israel lintun sian Misir. Alai dung sahat bangso Israel di topi Laut Rara (Laut Teberau), gabe muba ma roha ni si Parao, naeng do leleonna bangso i marhitehite 600 paranganna na marhureta hoda dohot di parsihundulna. Namarlapatan do; dipaloas Debata na masa i masa asa patuduhon hagogoon nang hasangapon ni Debata. Ndang gumogo si Parao dohot bangsona; alai gumogo do Debata. Ndang unsangap raja Parao dohot paranganna na marhureta jala marsihundul asa sian Debata. Dung sahat mamolus bangso Israel sian laut i, mangihut do si Parao dohot paranganna mangalele. Dipatuduhon Debata ma hagogoon nang hasangaponNa tu bangso Israel na maniaphon(memusnahkan) si Parao dohot paranganna marhite na pasadahon aek laut i muse. Ima bagabagaNa tu bangso Israel sian ayat 13 i; na so idaon nasida be halak Misir i salelengni lelengna ala nunga ro hamuliaon ni Debata Jahowa.


    C.    Sipahusorhusoron

 ü  Unang Mabiar: Godang do na mambahen mabiar hita isarana; sahit, bencana alam, kegagalan usaha nang di parsingkola gagal mendapat nilai yg baik, mabiar nang mangadopi hamatean. Manusiawi do molo mabiar hita idope hajolmaonta, alai songon bangso ni Debata hita (sosian parmudaron nang pardagingon, alai sian partondion haporseaon) di Jesus Kristus naeng do antusanta hagogoon ni Debata. Nunga ditaluhon Debata sorop ni sibolis dohot hamatean i marhitehite AnakNA Jesus Kristus i. HaheheonNa i patuduhon Ibana do Tuhan naung monang jala marhagogoon. Persoalanna jotjot do hita uju dilele biar ni roha, sai hira na umbalga do bair  i dibagasan rohanta sian habalgaon ni Debata dibagasan rohanta. (jaha Matius 10 : 28 “Unang pola mabiar hamu mida angka na mambunu daging, angka na so tuk mambunu tondi; alai na marhuaso mangagohon daging dohot tondi tu na roko, i do sihabiaranmuna.”) Ia pangurupion ni jolma marbatas do i jala ndang singkop, holan pangurupion ni Debata do na boi mangatasi angka saluhut. (Rom 8 : 26-27 “Alai nang Tondi i, diurupi do hita di hagaleonta i; ai ndang taboto, manang aha na tama sipangidoonta, gabe diondihon Tondi i do hita marhitehite hata na hinoihon na so tangkas hinatahon.Alai diboto Sitanda roha i do na pinarrohahon ni Tondi i, ai marguru tu lomo ni roha ni Debata do pangondihonna di angka na badia i.”). Molo didok unang mabiar; ndada na mandok anggar jago, molo botoon do na mamboan mara i, unang tajonohi, unang tatondong, unang ma mati konyol. Siarsakhonon do pangalaho na sala mangantus hata “unang mabiar” on. Adong do na deba halak Kristen, marsahit ma ibana, jala pos do rohana dipamalum Debata sahitna so pola marubat tu dokter manang diubati, dungi mate ma ibana. Hape di dok do dang sae holan haporseaon ingkon dohot do pangulaon; di Jakobus 2:17-18 Haporseaon i pe songon i do: Anggo so adong pangulaonna, naung mate do hadirionna.Alai adong ma na mandok: Di ho do haporseaon; di ahu do pangulaon! Patuduhon ma di ahu haporseaonmu so padohot angka pangulaon, asa ahu patuduhon tu ho haporseaon sian angka pangulaonku. Unang mabiar na marlapatan nunga dilehon tu hita angka na porsea ima Tondi Parbadia, ndada Tondi hatahuton 2 Timoteus 1:7 Ai dilehon Debata do tu hita tondi hagogoon, tondi haholongon, tondi pangarajaion diri, ndada tondi hatahuton. Asa marhite TondiNa i ma hita marhagogoan dohot marpos ni roha di pangurupionNa i.
  ü  Hehe ma hamu. Na boi do hita hot jongjong diadopan ni Debata, molo tung rope angka habahaba, angin lubis, ambatambat, nang mara pe, unang pintor holsoan manangmarungutungut. Nunga siniraan Hata ni Debata hita siihuthon Kristus, ala ni i unang ma sumurut haporseaonta ( 1 Korint 15 : 1-2 “Alai naeng ma pabotohononku tu hamu, angka dongan, barita na uli, na hubaritahon tu hamu, na jinalomuna naung gabe hajongjongan muna. Laos i do parhiteanmuna gabe malua, namun ditiop hamu hata na binaritahon tu hamu; ia na so sandok magopo hamu porsea.) Naeng do diarahon haporseaonta manghirim di haluaon naung dibagabaghon Debata tu hita Jesaya 25:9 Jadi dohonon ni halak ma di ari na sasada i: Ida ma on do Debatanta, na itahaposi, na mangurupi hita, dison do Jahowa na itahaposi. Marolopolop ma hita jala marlas ni roha mida hatuaonna i.(ptds. Pslm.68:20-22). Ndang adong ngolunta na bolas malua sian ragam hamaolon, sai adong be do na masa hamaolon na sahat tu ngolunta songon na nidok BE NO. 716 : 1 “Di na mamolus sandok ngoluon gok do na marsak gale.” Alai unang ma bermental “hatoban” hita songon bangso Israel uju mangadopi hamaolon i, mudah menyerah menghadapi pergumulan hidup. Di jaman nuaeng on tung dapot hita dope pangalaho sisongon i. Nunga Kristen, nunga tardidi, jala malua, alai tong dope ‘diparhatoban” sibolis. Lomoan rohana mandai angka hadosaon na mangarajai roha nang pingkiranna. Apalagi molo ro pangaleleion na mangondam (mengancam) ngoluna. Molo naeng mangihuthon Kristus naeng ma taihuthon HataNa nang PatikNa. Ngolunta di portibi on sai hira di halongonan i dope boi do godang pangunjunan na manait rohanta mangalaosi patik nang Hata ni Debata asa ndang be satia hita tu Ibana. Alai naeng ma tadai dengganbasa ni Debata dibagasan Jesus Kristus i na gabe Raja dingolunta unang  loas sibolis na gabe raja. Sai tadok ma songon topik ni minggunta Minggu Estomihi “Sai Ho ma gabe partanobatoanhu” (Pslam.31:3b). Amen.

Jamita Minggu Kantate (Endehon hamu ma di Jahowa ende na imbaru) – 28 April 2024

Ingkon Mamujimuji Jahowa do Angka na Usouso Di Ibana  ( Orang Yang Mencari Tuhan Akan Memuji NamaNya) Psalmen 22: 26 – 32     a)  ...