Senin, 17 Februari 2014

Bahan Jamita Epistel Minggu Sexagesima (60 ari andorang so haheheon), 23 Pebruari 2014

Mangantusi Jala Manghangoluhon Hata ni Debata
1 Korint 13 : 10 – 13
            A.      Patujolo
Kota Korint ima sada kota na maju jala tarbarita dohot strategis di pardagangan tubagasan dohot tu luar negeri, jala tarmasuk do pusat ni pamarenta nang partahanan. Hinorhon ni i jumpang do ragam ni angka jolma na marharoroan sian desa na ualu, mangihut do di ragam ni suku, bahasa nang ugamo pe. Jala mangihut do ragam ni parbinotoan na jumpang di Korint, tamba angka na binoto ni jolma hatiha i dohot angka ajaran na imbaru isarana angka ajaran filsafat nang haporseaon hinorhon ni ilmu pengetahuan na niluluan torop jolma hatiha i; tarmasuk ma disi na sian Jahudi, Junani, dohot angka na manomba ganaganaan. Laos songon i do huria Korint maringan ditongatonga ni masyarakat majemuk, jala latarbelakang ni ruas i pe marragam do, alai nang pe marasingasing haroroan ni ruas i alai sada do nasida dibagasan Jesus Kristus, nasida ma ruas ni huria naung tarjou jala diparbadia dibagasan Kristus i ( ptds. 1 Kor.1:2 ; 12:12-13). Digurithon si Paulus do suratna tu Korint sian Huta Epesus hirahira taon 53-57 M, jal aibana do na pajongjong huria i, jala denggan do parsaoranna dohot ruas na di Korint ( ptds. 1 Kor.11:2; 2 Kor.1-2). Tarmasuk do rua na di Korint naung manjalo ragam asiasi ni Debata nanilehonNa tu Huria i marhitehite Jesus Kristus ( 1 Kor.1:4-7). Godang do silehonlehon (karunia-karunia) partondion tu ruas i ( 1 Kor.13; 14), jala laos ala ni on do tubu parbolatbolatan, ala adong mangarajumi dirina naung badia lobi sian na asing.
Ro ma nuaeng Apostel Paulus marhite turpuk on, laho patorangkon asa unang sai marsuali nasida mampartahanhon na binotona be, na mengarah tu parbolatbolaton, na boi ujungna gabe manegai tu ngolu haKristenon, nang ngolu na laho mangihuthon Kristus i. Diondolhon Paulus do di turpuk on, na mardebadeba do pe parbinotoannasida, hape angka na laho salpu do na pinarsoalhon nasida (ptds. Parjamita 1:2 Tung na laho salpu do luhutna, ninna parjamita i, alogo sambing do tutu luhutna i!). Sandok pardaging do nasida na marngolu sisongon i, jala ngolu na danak do angka i di ngolu ni parhuriaon (ptds. 1 Kor.3:1-9). Diarahon turpuk on do nasida nang hita nuaeng di partingkian on asa mampareahi parange ngolu ni huria na manuju tu na sasintongna i jala na hot, ima : Haporseaon, Pangkirimon dohot Haholongon.
            B.      Hatorangan
1.       Digombarhon Apostel Paulus do Huria (bhs. Junani; Ekklesia; angka na porsea  tu Jesus), sada hasadaan na hibul songon pamatang ni jolma (daging) na terdiri sian angka ruas, ndang sada ruas, tung torop do. Manggombarhon na asing be bentuk dohot fungsina: mata, tangan, pat, pinggol, dna; alai marhasadaon jala marsirainrainan secara langsung (refleks). Bagian ni pamatang i do ruasna i, jala ingkon disi do asa utuh, singkop, ala ni i do sada hasadaon na so tarsirang na sada tu nasada. Molo tung adong na so berfungsi boi do marpangkurangi tu nasida jala asa boi masiurupan. Ala ni i gombaran ni pamatang do angka na porsea i di Tuhan Jesus. Ia pamatang ni Kristus do huria i jala ruasNa (baoa, boru, sian ragam houm rap arga do i sude nang pe marasing warna kulit; birong, bontar, kuning, merah dna dungi na sangap na lea dibereng portibi on; Gal.3:28), rap arga do diadopan ni Debata. Ndang na gabe sumurung na sada sian nasadaan, alai ibana mamereng, marbinege, maniop, manjaha, mangalangka, jala rap marguna do luhutna, suang songon i do jolma i ima ruas ni huria i. Ndada sude sisia gogo, ala ni i do umbahen digombarhon tu “pamatang : angka na porsea di Jesus” jala di dok pamatang ni Kristus, asa unang adong na so arga jala marguna di Debata, rup manumpahi do nasida jala masiurupan ( Ep. 4:11-13; Gal.6:2)
      2.       Ayat 10; Dung pe ro na sun denggan i, asa pasohotonna na mardebadeba i. Jala sude na so sempurnah i ingkon disiaphon, tarmasuk do disi marhata sileban naung diparsangapi jala diharingkothon halak Korint hatiha i. Na singkop i do na mangatasi na hurang singkop i marhite na paujunghonsa. Haholongon i do na pasingkophon parbinotoan na so singkop i. Ndang adong na singkop di portibi on (Pil.3:12), i do umbahen ingkon adong do perkembangan di na laho patanghon haKristenon i, songon sada posoposo manang dakdanak ingkon adong ma perkembangan nang pertumbuhanna asa sahat tu na dewasa (bnd.ay.11); sian suara ni posoposo, manghatai samponggolponggol di hadakdanakhonna, dungi sahat ma tu na malo manghatai (tarmasuk do marhata sileban tu horong hadakdanakhon di haKristenon), ndang tang di haporseaon dope ala ndang mangihut haholongon di ngolu ni ruas na di Korint uju i.
    3.       Ayat 11: ganup jolma jumolo do mamungka sian dakdanak asa gabe dewasa. Jumolo do marpingkir songon dakdanak na sederhana, na mura dope antusan jala ndang maol. Molo pingkiran ni dakdanak tarbatas dope persepsina taringot tu angka realitas, ndang boi do pe mamunten dohot denggan, holan sebatas nabiinotona dope. Molo nunga tang ibana, manang magodang, marujung ma pangalaho dakdanak i. Ia ruas na di Korint tarunjun do tu sikap nang pangalaho hasomalan ni halak Korint pada umumna; ima na mangharingkothon parbinotoan sambing, mangapudii haporseaonna. Hape ia parbinotoan i pe na laho salpu do. Ai didok si Paulus do na so tang di haporseaon ala sai mangasahon parbinotoanna sambing nasida. Hape adong dope parbinotoan na rumingkot ima : haholongon i. Molo nunga adong haholongon i, ndang danak be pangalaho nang sikap nasida maradophon dongan jolma nang tarlumobi maradophon Debata.
    4.       Ayat 12: Anggo nuaeng, semo do parnidaanta songon sian sorminan; na marlapatan rata dope parnidaanta songon sian pantulan ni sormin; ndang apala pas dope secara langsung objek na tabereng sian sorminan i. Dikutip Ap.Paulus do sian 4 Musa 33: 11, na manghatai Debata dohot si Musa dohot istilah (hata Heber; panim'el-panim: wajah kepada wajah” manang somalna dilapati"ka'asyer yedaber 'isy 'el re'ehu: seperti seseorang berbicara kepada temannya), ima sada pangalaho na patuduhon rumang ni parsaoran na rosu, ndang adong na buni disi. Alai nang pe songon i digombarhon si Musa manghatai dohot Debata songon  jolma manghatai tu donganna jolma, molo tajaha di  2 Musa 33: 18-23 tung so boi dope bohi ni Debata berengon ni si Musa di ayat 20 di dok “Angkup ni didok Jahowa: Ndang tarbahen ho anggo tung marnida apala Bohingkon, ai ndang tarbahen manang ise jolma hian marnida Ahu, laos mangolu ibana.” Jotjot do on digoari dohot istilah “theofani”: Kehadiran kemuliaan Allah). Jala boi do on dilapati parsaoran ni jolma dohot Debata nang pe so boi dope marnida bohi ni Debata na sasintongna holan songon sian sorminan dope boi idaonta. “Alai sogot adop bohi be ma”. Dibagasan ngolunta on, sude na pinasahat ni Debata sian angka naposona nang bagabagaNa i marhite “sorminan” (na so singkop dope), tarbatas dope hita jolma laho mananda na so singkop i dope, jala sogot di tingkina tandaonta ma i dohot tangkas. Pangantusion ‘saonnari’ mamereng di sorminan na so singkop i, molo sormin hatiha i, ndang songon sinuaeng on. Di partingkian si Paulus, molo sorminan ditopa do sian logam  na di dipahillong marhitehite na   digosok dohot batu, alani hasilna pe ndang apa tangkas molo dipangke jala ndang torang, semo do (ptds. 2 Korint 5:7), alai di tingkina sogot adop bohi be ma.
     5.       Ayat 13: Laos songon i do tu panandaon; na jelas panandaon di Debata do marhitehhite HolongNa i na mamillit hita tu na manongtong i; Debata Parmahan Bolon i mananda birubiruNa, ido na ringkot (ptds. Joh.10:14). Tolu do na hot: Haporseaon, Pangkirimon dohot Haholongon, tolu hasadaon na mian di bagasan ngolu songon asi ni roha ni Debata na mampartahanhon ngolu ni halak Kristen. Molo soadong haporseaon ndang mungkin tarjalo haluaon, molo soadong pangkirimon ndang adong na boi martahan di habengeton, jala molo soadong haholongon ndang mungkin adong parsaoran di angka na porsea. Alai molo mulak tu pudi (ay.8) taringot tu silehonlehon partondion ingkon marujung do i jala haholongon i na manongtong do i. I do umbahen na umbalga sian na tolu i ima haholongon. Marhite Haporseaon tahaporseai do Debata, jala pangkirimon martahan di haporseaon, jala haholongon i manongtong jala na umbalga. Haholongon i ima na marhuaso laho pasadahon Debata dohot jolma i, jala jolma tu jolma. Ima na so boi diulahon marhite pengalaman; di pangungkapon, marhata sileban, manang angka parbinotoan na bagas dohot angka silehonlehon i. Haholongoon i ma na gabe ciri ni ruas ni huria asa tama didok siihuthon Kristus manang halak Kristen. Haholongon i do dipangke laho mangulahon angka silehonlehon ni Debata, siala dipsahat pe silehonlehon i laho pauliuli huria ni Tuhan i do ( 1 Kor. 14 : 1 – 5), jala ndang sahat disi, ia haholongon i manongtong do.

C. Sipahusorhusoron
  Ø  Marasing do molo pangantusion ni portibi on taringot tu haholongon i; na holan sebatas, emosi sambing, hape Hata ni Debata patoranghon tu hita dohot tangkas taringot tu haholongon i, ndada na holan dihilala jolma i, alai na boi tarida sian pambahenan do. Jaloonta ma bisuk di haKristenonta, boha do hita mangula ulaonta asa hombar tu holong na sian Debata na manghaholongi hita ( jaha; Epe.5:1-2; 1 Joh.4:19).
Sude angka i dipatorang di 1 Korint 13 : 4 – 7 “Na lambas do haholongon i jala na sorta, ndang na mangiburuhaholongon i, ndang tenga jala ndang dipaburnangburnang dirina. Maradat situtu do haholongon i, ndang na ahut, ndang olo pangarimason, ndang dipajujurjujur na jahat. Ndang las rohana mida hageduhon; alai tongtong do dihalashon hasintongan i. Saluhut do ditanom rohana, saluhut do dihaporseai, dihirimi jala ditaon”.(ptds. Gal.5:22-25; Ep.4:2,3; Kol.3: 12-14; 1 Kor. 12:26,31a; 1:8; 8:7-13;10:24,33 Mat.26:33; Joh.21:17; Pil.2:4; Rom.12:3;10; 1 Joh.1:6; Joh.3:21; Rom.1:18; 2:8; 2 Tess.2:1-2; 1 Pet.4:8)
  Ø  Digombarhon do hasitolusadaon manang tritunggal di : Haporseaon, Pangkirimon dohot, Haholongon i ( 1 Tess.1:3; Kol.1:4-5). Haporseaon mangurupi hita mananda jala manghangoluhon holong i, jala pangkirimon margogoihon hita manjalo holong i; holan marhite holong na sian Debata do hita manjalo angoluan sogot, i ma dibagasan Kristus Jesus, asa haholongon i mangonjar hita gabe parholong tu Ibana dohot tu dongan jolma, mambahen hita gabe pangoloi jala marguna di portibi on songon angka anak halomoan diadopanNa. Marhite pandohan i, Apostel Paulus manosoi asa hot Huria Korint nang hita marhaporseaon, marpangkirimon dibagasan holong na sian ginjang i. Didok di 1 Johannes 4:16 Nunga tatanda jala tahaporseai holong ni roha ni Debata di hita. Debata do haholongon i; jala halak na mian di bagasan haholongon, i do na mian di bagasan Debata jala Debata di bagasan ibana. Molo nunga dibagasan Debata hita, nunga gabe parholong hita, jala ndang danak be pangalahonta di haporseaon alai lam tangmarhaporseaon.
  Ø  Jotjot do hita madabu tu pangalaho dakdanak di haporseaon. Talapati do haholongon ni Debata sai hira dakdanak; molo nunga dilehon tu dakdanak sipangidoonna i, las ma rohana, alai molo so nilehon gabe tangis do dakdanak i. Jotjot do talapati haholongon ni Debata i holan marhite angka keberhasilan, hagabeon, hamoraon (songon didok na deba halak Batak), dungi marhahipason, dao sian angka mara, tamba na sininta ni roha. Hape disi ro sahit, hapariron nang jea i, boi do pintor maheu rohanta, mandate jala marungutungut tu Debata. Alai molo nunga tang haporseaonta, tung aha pe na masa sai tong do haholongon ni Debata hita. Taingot ma nanidok di  Pangungkapon 3:19Ai nasa na huhaholongi, angka i do hupinsang jala huajar. Antong, haringkothon ma na paubahon roha!” naeng do dipatuduhon Debata holongNa i sian ragam angka na masa dipardalanan ni ngolunta. So tung sompit parbinotoanta taringot tu holong ni Debata. Didok di KJ. 408: 1 “Di jalanku ‘ku diiring oleh Yesus Tuhanku; Apakah yang kurang lagi, jika Dia Panduku?; Diberi damai sorgawi, asal imanku teguh; Suka-duka dipakaiNya untuk kebaikanku; Suka-duka dipakaiNya untuk kebaikanku”. Ala ni i boha do hita mangantusi angka na masa dipardalanan ni ngolunta ? molo ro margantisorin na paet manang na tongi, las ni roha arsak pe naeng tongtong tapuji Tuhanta i. Ingkon ingotonta do na nidok di Rom 8:18 Ai hurajumi angka sitaonon di hasiangan on, hira na so adong do martimbangkon hasangapon sipapataron tu hita sogot.

  Ø  Matoras di Hata ni Debata; songon topik di Minggunta “Mangantusi jala manghangoluhon Hata ni Debata”, boha do hita asa mangantusi jala manghangoluhon Hata ni Debata ? Tontu pangidoonta ma pangurupion ni Debata na gok holong i asa pargogoanNa hita marhite Bisuk ni Debata. Di Poda  1:7  Biar mida Jahowa do parmulaan ni parbinotoan, alai anggo halak na oto manoisi hapistaran dohot pangajaran. Molo didok Biar; ndang na marlapatan mabiar di paruhuman sogot nang habiaran ala hamatean. Alai biar na patuduhon : “hormat dan Taat”. Molo nunga hormat manang tahormati panobusion ni Jesus Kristus i, ( Joh.3:16, ai songonon do holong ni Debata tu portibi on...) tontu arga ma di hita panobusion i ala ni holongNa na pasangaphon hita jolma pardosa on asa gabe parjambar dihangoluan sogot. Dung i tapatuduhon ma biar ni rohanta na hormat i dohot haoloon manang pangoloion di Hata nang patikNa marhiehite holong na sian Ibana, ima Holong Agape, asa matoras hita di Hata ni Debata jala sian i ma antusanta lomo  ni rohaNa di hita.(ptds. Jak. 2: 17-18). Amen.

Jamita Minggu Kantate (Endehon hamu ma di Jahowa ende na imbaru) – 28 April 2024

Ingkon Mamujimuji Jahowa do Angka na Usouso Di Ibana  ( Orang Yang Mencari Tuhan Akan Memuji NamaNya) Psalmen 22: 26 – 32     a)  ...