Sabtu, 30 November 2013

Bahan Jamita Minggu Advent I, 1 Desember 2013

Managam Haroro ni Kristus Panguhum i
Jesaya 2 : 1 – 5

          A.      Patujolo
Ia panurirang Jesaya mangula di tingki masa halumlamon ditongatonga ni bangso Juda dohot Israel Utara. Dua harajaon on naung mabola dung mate raja Salomo, terlibat di situasi na marbadai jala marmusu. Dibahen i ndang boi be bangso na dua i patuduhon identitas nasida songon bangso ni debata di portibi on. Harajaon Israel sisampuludua marga i nuaeng gabe ndang sada be, gabe ndang margogo be nasida laho mangadopi angka bangsobangso humaliang nasida.
Jongjong do si Jesaya di parsitongaan abad pa-8-hon BC (andorang so Kristus), laho paboahon hata ni Debata tu angka raja dohot uluan di hatiha i. Dipaingot do harajaon Juda asa marhaporseaon  tu Jahowa, unang mangunsande tu angka bangso na bolon isara Assur dohot Misir. Ai nang pe ro ancaman harajaon Assur tu bangso i, unang gabe laho nasida mangido pangurupion tu Misir.
Mangula do panurirang Jesaya di harajaon Juda, mulai sian Raja Usia, Jotam, Ahas dohot Hiskia. Tarmasuk tokh nasional do ibana, na berpengaruh ditongatonga ni masyarakat. Parbinotoanna pe mansai godang, ala ni diparrohahon ibana do sude angka na masa di harajaon Juda uju i. Ndang marnaloja ibana laho paingothon angka dosa ni bangso i. Ndang holan dosa di bagas joro, alai dohot do dosa di masyarakat na adong. Sandok ndang tarbahen hohom pamanganna laho paidaida na masa di ngolu ni jolma di tingki i.
Adong do tradisi Jahudi mandok si Jesaya tarmasuk do pomparan ni raja. Alai laos adong do mandok pomparan ni malim do ibana, marningot hajojonokna tu angka malim uju i di ngoluna dohot parbinotoanna taringot tu ngolu ni bagasjoro di Jerusalem. Asa mansai tajom do angka sipasingotna di bagas joro.
Panurirang Jesaya sada contoh panurirang na sintong, na barani jala na benget di ulaonna laho paboahon aturan dohot uhum hasintongan tu bangsona nang tu bangsobangso na asing. Didok ibana, na boi do dipangke Debata sadasada bangso di tano on gabe “alat” manguhum bangso Israel. Ai Debata Jahowa i ma Tuhan na marhuaso lahomanontuhon sejarah ni angka bangso di portibi on. Jadi, ingkon sude bangso di ari sogot i marsomba tu jolo ni Jahowa, mandok holan dibagasan Ibana do haluaon na sasintongna.
Ia goar ni Jesaya marlapatan “Jahowa do haluaon”. Disarupahon ibana do bangso Israel i dohot partogi Sodom dohot Gomora na gok dosa i. Ala ni i sogo ma roha ni Jahowa marnida nasida, laos dijouhon do bangso i marhite panurirang Jesaya asa mulak tu Jahowa huhut mangulahon uhum dohot hasintongan.

      B.      Hatorangan
    1.       Ayat 1-2 : Dibuhai Panurirang Jesaya do ulaon panurirangon marhite panindangionna paboa nasa na niidana didasori legalitas na marharoroan sian Tuhan Debata sandiri do i. Marhite sian i ma gabe diantusi ibana laho manurirangkon taringot tu na naeng masa maradophon Juda dohot Jerusalem (ay.2). Molo tu tradisi kuno, jumpang do pangantusion ni halak hatiha i ima : ia molo dolok na timbo dirajumi do i songon dolok na badia ima inganan ni angka debata sileban (ptds. Pslm.48:2). Hombar tusi ma molo taparrohahon ayat 2 i, dapot hita do pigapiga sitangkasanta do : a) Masa do sogot, diujung ni angka ari. Diantusi angka na malo do i, ima sada tingki na dao sian tingki ni panurirang i. Disi ma ombas ujung ni sejarah ni portibi on; jala ganup jolma ingkon diuhumi do hatiha i. Laos boi do  goaran hata on martudutudu tu tingki/ ombas ngolu ni jolma di portibi on di ari parpudi/haroro ni Jesus pa dua halihon (Hen.1:2). b) Bagas ni Jahowa di punsu ni angka dolok.  Dolok na nidok na dison ima dolok Moria/Dolok Sion, ima inganan ni si Abraham uju naeng mamelehon anakna si Isak uju i ( 1 Musa 22:2). Sasintongna Dolok on ndada na tumimbo sian saluhut dolok, ala godang dope angka dolok na tumimbo di portibi on, tarlumobi na adong di humaliang Juda: alai di ari sogot i: dolok Sion i gabe dolok na tumimbo sian sandok dolok, ala saluhut dolok na timbo i ingkon patutoruonNa do muse. Dison ringkot antusanta ia dolok na timbo on martudutudu do i tu angka debata sileban; jala torop do jolma laho marsomba tusi. Alai Jesaya mangondolhon marhite ayat 2 i: Debata Jahowa i ma Debata na tumimbo sian saluhut debata nasinomba ni jolma. Ala masa ma di ujungna Jerusalem gabe inganan ni hasadaon ni ganup bangso: na marasing sian huta Babel songon inganan parbolatan ni jolma: alai ianggo Jerusalem gabe inganan parsaoran ni nasa jolma na marharoroan sian sandok bangso.
    2.       Ayat 3: Mansai torop jolma ro tu dolok na badia i, ala nunga ditanda jala diboto nasida paboa dolok Sion nama tumimbo di sandok portibi on: ala ni ido ragat nasa bangso ro mandapothonsa nangkok tu si manomba Debata. Jala huhut nunga diokui saluhut bangso; Ia Debata Jahowa ima Debata Sasadasa ndnag jumpang Debata asing sian Ibana. Diombasi tung ragat jolma na masihol naeng mananda Debata sitompa saluhutna huhut rade jumangkon nasa hataNa, uhumNa, tarlumobi parsombaonon dohot na marpardomuan tu ruhutruhut manang etika parngoluon songon naung mananda Debata. Laos saurdot dohot i masa ma ragam ni angka perubahan-perubahan na balga dibagasan ngolu ni jolma marhite na manghangoluhon parsombaonon na sintong tu Debata. Asa masa do di na sangombas i torop jolma manang angka bangso dohot houm manolsoli diri ala naung marsomba tu angka debata na so marnosan manang naung mangulahon parsombaonon na so marimpola jala huhut marisuang ditingki na salpu. Ala di tingki i dirajumi nasida do naung jumpang dingoluna poda nang pangajarion na sintong. Tarida do i marhhite pandohan na mandok : “Ai marharoroan sian Sion do sogot patik i, jala sian Jerusalem hata ni Jahowa.” Dison diulahi si Jesaya sahali nari manaringoti taringot tu jolma dohot angka bangso namaporus tu sion, ima hinorhon ni namangeahi patik ni Debata (patik na sampulu i), suang songon i nang hata ni Debata na marharoroan sian Jerusalem.
   3.       Ayat 4 – 5 :Sada na tangkas naeng ondolhonon ni turpuk on ima: Sion gabe sada pusat ni harajaon hadameon, jala dilumbahon do di si taringot tu sandok jolma tarbahen rap mnian di harajaon i. Jala laos Debata sandiri do bangkit gabe panguhum di si, i ma manguhumi bangsobangso marhite hasintongan dohot habonaron. Molo nunga jongjong Debata gabe Panguhum ditongatonga ni Sion, ima laho gabe patubu situasi na gok dame las ni roha na tung mansai singkop. Asa ndada jumpang be disi hajahaton, dohot sangkapsangkap na roa, laho mangago donganna jolma. Asa dihorhon i do perubahan bolon ditongatonga ni ngolu ni jolma. (ptds. Mika 4:1-3). Na parpudi di turpuk on, ima sada pandohan na gabe joujou tu pinompar ni si Jakob (bangso Juda) asa unang tartading nasida sian angka bangso na asing na ro marrongoman tu Jerusalem, asa pasidohot mardalan dibagasan dalan hatiuron i. Lapatanna disoarahon si Jesaya do asa luhut bangso ni Debata patuduhon parngoluon na tutu mangolu dibagasan hamubaon ni roha. Ala ni indada jumpang nasida haluaon, ia so molo mangolu dibagasan sondang hatiuron. Ala holan haholomon, hagunturon dohot hamatean do sitagamon ni nasa na mian di duru ni sondang ni Tuhan i.

    C.      Sipahusorhusoron
   1.       Hasadaon Dibagasan Kristus. Hita angka naung tinobus dibagasan mudar ni Jesus Kristus didok do angka na porsea. Jala haporseaonta i do na pasadahon hita songon huria jala Bagasjoro i do sada lambang manang gombaran ni inganan parpunguan hatopanta. Mansai strategis do pajongjong Bagasjoro i di sejarah ni bangso Israel songon lambang ni parsadaannasida. Dung dipajongjong Raja Salomo Bagasjoro i mansai paltak pangarajumionnasida taringot tu lambang ni parsadaan i. Sai diingot nasida do i, dipature jala dipauliuli. Ganup taon do angka pangaranto na diparserahan na digoari Jahudi diaspora laho manopot Bagasjoro i laho mamestahon Paskah. Alai nuaeng didok ndada tu bagas ni Jahowa na di punsu ni dolok Sion na di Jerusalem i na gabe tujuan ni ngolu ni halak Kristen. Songon naung tarsurat di Heber 12: 22-24 na torop dope halak mangolu di Hajahudion manang manghaporseai patik uju so Kristen nasida. Alai naeng do muba tu dolok Sion ima huta ni Debata sambulo ni tondi i do diarahon nasida. Hombar tu si didok angka penafsir, di situasi na sinurirangkon ni si Jesaya di bindu 2: 2 on do parngoluon ni angka na porsea i: Ima na marparsaoran di joro ni Debata ditongatonga ni HuriaNa. Disi do jumpang pangajarion taringot tu angka dalan na niaturhon ni Debata, jala laos disi do marparsaoran nasa jolma so marnida latarbelakang ni : parbangsoon, houm, dohot marga. Asa i do tutu parsaoran ni huria i, i ma parhahamaranggion na niihotan ni mudar ni Jesus Kristus Tuhan i. Tu si do hita dijou asa rade marparsaoran na togu dohot Ibana nang dongan jolma. 1 Korint 12 : 27 “Alai daging ni Kristus do hamu, jala ruas hamu sama hamu.” Efesus 4 : 6 “Sian Ibana do sandok daging i dipadomu jala martomu, tiniop ni sude uraturat pangurupi, gabe lam magodang daging i mangihuthon pangulaon ni ganup ruas di bagianna be, pinauliuli di bagasan haholongon i.”
   2.       Ia goar ni minggunta ima Minggu Advent I; na mangondolhon eskatologis asa diarahon do sude ruas ni huria haporseaonna tu na managam haroro ni Kristus na paduahalihon i. Jala rajumon ni ruas i do ia haroro ni Kristus na paduahalihon i songon Panguhum laho manguhumi sude bangso. Aha do sijamothononta di masa advent I on ? Tontu ingotonta ma na mardalan do hita dibagasan hatiuron ni Jahowa (ay.5). Molo nunga dibagasan hatiuron ni Jahowa, tiurtiur ma antong pardalananta, berengonta ma dia na so sitondongon dia do na ramun, jala na dihagigihon ni Debata. Ndang marhuaso be disi gogo ni haholomon manang sibolis i. Dijou do hita mardalan di hatiuron asa torus ma i mian dibagasan ngolunta sahat na ro Kristus na paduahalihon i. Lapatanna manat na ma hita mangalangka silangkaanta. Andigan ro Kristus i rade manang so rade ingkon taparade torus dirinta di na managam haroroNai marhite angka ulaon asi ni roha, angka ulaon na denggan na hombar tu lomo ni roha ni Debata. Amen.

Jamita Minggu Kantate (Endehon hamu ma di Jahowa ende na imbaru) – 28 April 2024

Ingkon Mamujimuji Jahowa do Angka na Usouso Di Ibana  ( Orang Yang Mencari Tuhan Akan Memuji NamaNya) Psalmen 22: 26 – 32     a)  ...