Selasa, 05 November 2013

Bahan Jamita Epistel Minggu XXIV Dung Trinitatis, 10 Nopember 2013

Ulahon ma na Denggan sian Tuhan i
Poda 26 : 17 – 28
      A.      Patujolo
Molo tajaha sude Buku Poda ni Raja Salomo, dapot hita do  ragam na manurat  poda on asing ni na sinurat ni Raja Salomo. Bindu 1: 1 dohot 10: 1 didok do si Salomo na manurat. Di Bindu 22:17 dohot di 24 : 23 didok halak na pistar. Di  bindu 25 : 1 didok, “Nang angka on poda sipaingot  sian si Salomo, na pinapungu ni angka naposo ni si Hiskia, raja sian Juda.” Bindu 30 : 1 didok, “On ma angka poda sian si Agur, anak ni si Jake.” Di  Bindu 31: 1 didok “Hata ni Raja Lamuel, hata sipaingot na pinodahon ni inana tu ibana.”
Godang angka poda na tarsurat di bindu 10:1- 22:16, dungi bindu 25-29 na marisihon pamingkiron na jumpang hita di angka buku na masuk tu Padan na Robi dohot di Hikmat di tungkan purba. Ala ni i ndang mungkin Salomo sambing na manurathon sude nagka pamingkiron di Buku Poda on ia so adong pengaruh na sian panurat na asing. Jala dumenggan do molo taantusi ia Raja Salomo songon sahalak na bisuk jala na pistar na manurathon muse sude karangan ni halak na suman tu pribadina nang haporseaonna. Sian sudut ima boi dohononta si Salomo songon pengarang ni buku on. Ndung sian habuangan Babel pe sidung edisi na parpudi ni buku on, ima songon naung tarsurat nuaeng di Bibelta.
Ia Buku Poda on mangajarhon hasintongan dibagasan ngolu, dohot angka lomo ni roha ni Debata. Dibagasan parsaoran dohot Debata do tubu hapistaran dohot habisuhon na mampanghorhon tu pangalaho siganup tingki nang siganup ari. Jala gabe marhapistaran do angka jolma na olo marsaor dohot Debata, laos dipatuduhon do i di pangalaho maradophon dongan jolma na dihumaliangna (ama, ina, tu ianangkhon, tu natoras, haha-anggi, pinaribot, na marhombar balok, dongan saulaon, sapunguan). Dibagasan parsaoran dohot dongan jolma i dipatuduhon ma habisuhon nang hapistaran sian Debata (spiritual quotien= SQ) asa gabe pasupasu tu donganna nang tu humaliangna.

     B.      Hatorangan
     1.      Ayat 17 :  Pandohan “Manangkup pinggol ni biang”, Molo isi ni Ram (suku Aram; aramaik, ima pomparan ni halak Israel dohot Arab bangsa semitis ima sian pomparan ni si Sem anak ni si Noah) dihagigihon do na margoar biang jala tardok do binatang na ramun jala somalna marbada. Jala dipatudos raja Salomo do bangko ni sasahalak na naeng mangantoi parbadan na so marnamontok huhut halak na ingkon sipasidingon do nian halak i hape meleng (memihak) namanolai i tu sada halak sipasidigon i. Jala olo do biang namarbadai i laos rap mangaroro namanolai i. Ala ni i unang pinajonok tu halak na so mungkin tolaan . Huhut unang niantoan parsualon ni keluarga jala meleng (memihak) roha tu sasahalak sian keluarga i. Tampulon aek do parsoalan ni keluarga, namarlapatan:  ai tompu do i muse mardomu gabe tarduru ma namangantoi parsualan i.

     2.      Ayat 18 - 19 : Dipatudos raja Salomo do halak namangansi tu donganna ima halak namantomhon tulbu, sumbia dohot hamatean,  ima halak na lalaen, boi dohonon halak na so denggan be rohana. Halak na mangansi kedanna alai adong kepurapuraan na mandok : “na margait do ahu”. Hape nunga pajolo hu pangalahona nang hatana gabe sanga tubu hansit ni roha dohot pangalaho na so denggan.

     3.      Ayat 20 – 21 :Dipodahon si Salomo do asa unang adong napatubutubu parbadaan di tonga ni parngoluon on, nang di tonga parsaoran keluarga, punguan, parkarejoan, masyarakat nang bangso pe. Laho mangintopi namasa i naeng ma tapatupa dalan asa unang adong pangasungi (pemfitnah), ai roha pangasungi do napatubuhon parsalisian. Molo naeng padaohon parsalisian hita, ingkon roha na denggan i do bahenonta tu sadok dongan jolma. Roha na jat do napararathon parsalisian, ala ni i ingkon pamanaton jala tailihononhon do nasa parroha na humaliang hita asa tau hita mangulahon pangalaho na denggan tu saluhut nahumaliang i.
    4.      Ayat 22 – 26 : Angka na mangulahon pangasungi (fitnah) dohot siula hosom (kebencian) ima na mamboan mara ditonga ni angka punguan, keluarga, nang masyarakat dohot bangso. Nasa halak naporsea tu Tuhan i ingkon padaohon dirina sian halak pangasungi dohot bangko parhosom. Mansai hansit do tu roha ni saluhut di pangorhon ni pangasungi dohot panghorhon ni roha hosom. Molo masa tu dirinta pangasungi ni halak dohot roha hosom ni halak, boha ma panghilalaan ni halak molo hita sipangasungi jala siparhosom ? Pistar do sipangasungi dohot siparhosom mambahen lamot hatana asa boi tarjalo nasa naumbegesa. Sai hira hata pargaiton do dibahen. Songon hudon nanilapis dohot taktak ni perak  songon i do bibir angka namarsigorgor mangumma hape jat do anggo rohana. Marhite hite bibirna mangela pangiburu i hape partahi sipaoto oto do anggo rohana dibagasan. Sai hira nabasar marpanghuling hape  pitu lampis do bias bias ni rohana dibagasan. Dihuphupi do hosom ni rohana marhitehite ansiansi (tipu daya).  
    5.      Ayat 27-28 : Sude na taula dibagasan ngolunta, na denggan manang na roa tung tapuonta do parbuena. Molo denggan na taula tung denggan ma parbuena, alai molo roa do na taula tung roa do parbuena. Posa do pandohan ni ayat on di parbue sijaloon ni parroha na jahat i. Ala ni i naeng do pamanaton ni saluhut halak manang na dia naniulana di pardalan ni ngoluna, i do umbahen didok: “marsibalik do batu tu halak na manggulangsa”. Laos songon i do angka panghataionta tu dongan jolma, asa manat hita pasahat hata tu dongan jolma. So tung gabe pargasipan nang siboan mara tu pudian ni ari ala didok do “pamangan na landit mambahen pargasipan”.

    C.      Sipahusorhusoron
    1.       Didok halak Batak : “Risirisi hata ni jolma, lamotlamot hata ni begu” Nasa halak sipangasungi dohot siparhosom ndang piga dongannasida jala somalna dipasiding halak do dirina sian halak sipangasungi dohot siparhosom Jala halak sipangasungi dohot siparhosom ndang tau mardongan. Panghorhon ni pangasungion dohot hosom ni roha : Hansit panghorhonna sahat tu bilut ni roha (roha parbagasan). Tung sega situtu do tu natorop panghorhon ni pangansungion dohot hosom ni roha. Akar dari pertengkaran adalah perbedaan pendapat. Dengan memperbesar wilayah kesepakatan, maka niscaya pertengkaran akan berakhir.  Jika bertengkar, fokuslah pada upaya mencari titik persamaan dan mengurangi perbedaan pendapat. Songon i do halak na margosip, manang pahatahata dongan, songon na tabo do nian laho pasonang diri manghatai dongan. Denggan do molo angka na uli na denggan dihatai alai boha ma angka na roa i do ditaringoti tu angka donganna. Saat kita menjelek-jelekkan orang lain, kita menganggap seolah-olah diri kita lebih baik. Karena itulah, penyebaran gosip sangat sulit dihentikan. Diperlukan doa dan anugerah Allah agar kita dapat menolak menceritakan atau bahkan mendengar gosip — bahkan terhadap gosip tersamar dalam keprihatinan pribadi atau permintaan untuk mendoakan teman yang berbuat dosa dan bermasalah. Kita perlu memohon hikmat dari Allah agar kita dapat mengetahui kapan harus berbicara, apa yang dibicarakan, dan kapan kita perlu menutup mulut. Karena “di dalam banyak bicara pasti ada pelanggaran, tetapi siapa yang menahan bibirnya, berakal budi” (Amsal 10:19). Alangka bijaksana apabila kita tetap diam atau tidak banyak mengucapkan kata-kata. Namun apabila kita harus berbicara, marilah kita membicarakan hal-hal yang membangkitkan semangat dan mendorong orang lain untuk lebih dekat dengan Allah, dan bukan hal-hal yang akan melemahkan dan melukai mereka. “Lidah orang bijak mendatangkan kesembuhan” (Amsal 12:18).
     2.       Ai didok do di Surat Apostel tu Rom (ima Epistel di Minggunta) Rom 12:20-21 “Onpe, jumpa male musum, lehon ibana mangan; jumpa mauas ibana, painum! Ai songon na pagukgukkon gara do ho tu atas uluna, anggo dibahen ho songon i. Unang ma talu ho dibahen hajahaton; alai taluhon ma hajahaton i marhitehite na denggan.” Di jaman nuaeng on mansai denggan molo tapamanat saluhut humaliang jala tapatupa pamilangmilangon (analisa) manang aha na tuk patureon manang aha na so tuk tarpature hita , asa unang adong mara tu hita dipudianna. Patik ni si Musa mandok : Haholongi donganmi doshon dirim. Alai Tuhan Jesus mandok : Haholongi musum doshon dirim. Ingkon roha pangoluhon do roha di nasa na mangolu asa sonang nang ngoluniba. 1 Petrus 2 : 15 mandok : “Ai on do lomo ni roha ni Debata.  Naeng ma marhite ulaon na denggan pompomanmuna haotoon ni halak na hurang roha.” Amen.

Jamita Minggu Kantate (Endehon hamu ma di Jahowa ende na imbaru) – 28 April 2024

Ingkon Mamujimuji Jahowa do Angka na Usouso Di Ibana  ( Orang Yang Mencari Tuhan Akan Memuji NamaNya) Psalmen 22: 26 – 32     a)  ...