Sabtu, 26 Oktober 2013

Bahan Jamita Evangelium Minggu XXII Dung Trinitatis, 27 Oktober 2013

Molo Naeng Sangap, Jumolo Ma Pasangap Debata
Mateus 20 : 20 – 28

            A.      Patujolo
Dijolo ni turpuk on dipaboa do taringot angka sisean ni Jesus na sai biahaton, siala dibege nasida adong sangkap naeng manangkup Jesus, di pusa jala mate di Jerusalem. Di Jerusalem do hasar ni angka musu na naeng manangkup Jesus i, jala mansai maol do nasida mamasuhi huta Jerusalem. Alai nang pe mabiar angka sisean i, tongtong do nasida mangihuthon Jesus. Marhite pos ni roha dohot haporseaon tu Jesus do umbahen na boi nasida mangihuthon Jesus. Dibaritahon Jesus do taringot sitaononNa muse tu angka siseanNa i, ditangkup, dipusa jala dipamate. Angka nanaung dibagabagahon ni panurirang dipadan na robi ingkon saut do i taringot tu diri ni Mesias ima Jesus Kristus i na ingkon mangadopi hamatean i gabe sada dalan panobusion tu angka jolma pardosa i. Alai m ansai maol dope angka sisean i laho mangantusi naung dibagabagahon ni angka panurirang na jolo. Boasa Mesias naung dibagabagahon i didok Raja alai ingkon gabe mangadopi hamatean ?, ido na mambahen sungkunsungkun roha ni angka na deba sisean i
B. Hatorangan
1. Ayat 20-21: Dievangelium Mateus, dipaboa do na ro tu Jesus ima si Johannes, si Jakobus dohot angka inana. Jala ina ni nadua do na mamungka panghataion mamangkulingi Jesus. Lai molo di evangelium Markus dibaritahon do na si Johannes dohot si Jakobus do na ro sandiri jala manghatai dohot Jesus (Mark.10:35). Boi do ra dohononta nadua evangelium i ndang domu manang kontradiksi. Molo pandapot ni si William Barclay, ia Matius manurathon evangelium i 25 taon dungkon si Markus. Dimasa i mansai sangap situtu do angka apostel i dibahen, ido alana ndang apala dipatuduhon si Matius ia si Johannes dohot si jakobus marambisi di haportibion. Siala ni i ma disurathon ma barita i na mandok angka ina ni nadua siseanni Jesus i do na mangidohon tu Jesus. On ma pandapot na mangorui sangap ni Barita Nauli i, na patuduhon haru hurang tangkas dope william Barclay mangantusi Hata ni Debata. Boi do dohonon sada tuduhan na so apala pas. Molo umpasa halak Jahudi : Molo naeng adong sangkap siulahonon ni halak sian donganna, dos doi ibana sandiri na mangulahon i. Isarana na tarsurat di Mat.8:5-6 dohot Luk.7:3-4, dipaboa taringot tu letnan na ro mandapothon Jesus, alai molo di Lukas dibaritahon do Letnan i manuru angka sintua ni halak Jahudi asa ro mangido sian Jesus. Siala angka sintua ni malim i mangulahon sian parenta ni letnan i, boi ma dohononta ia letnan i sandiri do na mangulahon i. Songoni taringot tu pandidion na sian Jesus; Molo di Joh.3:22,26; 4:1 didok do Jesus na mandidi, Alai di Joh.4:2 didok do ndang mandidi Jesus, alai angka siseanNa do. Siala pandidion na pinatupa ni angka siseanNa sian parenta ni Jesus, jadi boi do dohonon ia Jesus sandiri do na mandidi disi.
Nuaeng, dos doi nang di turpukta on taringot tu si Johannes dohot si Jakobus na mangido sian inana, alapatanna dos doi molo nasida sandiri na manjalo tu Jesus. Ala ni i ma Evangelium Markus mambaritahon sai songon nasida sandiri na manjalo tu Jesus. Calvin mandok pangidoan i marmula sian angka sisean i do, alasanna; dialusi Jesus na nasida.
Ina ni si Johannes dohot si Jakobus ima si Salome, pariban ni si Maria ina ni Jesus. Boi do tarjalo roha molo ala sian kekeluargaan barani nasida na dua mangido tu Jesus. Dipabaor nasida do angka na bersifat pardagingon dohot parmudaron tu na bersifat partondion.
Alus ni Jesus : “Aha dipangido rohamu ?”, alus i napatuduhon, ndang adong naeng sibagabagahon Jesus tu nasida, disungkun Jesus do jumolo aha sipangidoannasida i! ido alana tu hita angka na porsea pe, unang asal mangidohon dibagasan tangiangta marhite haburjuonta sambing boi dapot hita alus sian tangiangta i (ptds. 1 Joh.5:14). Pangidoan nadua siseanNa i : “Loas ma hundul sogot anakku na dua on, na sada di siamunmu, na sada nari di hambirangmu, di harajaonmi!” Pandohan on boi do ra hinorhon ni pandohan ni Jesus di Mateus 19: 28 “Na tutu do na hudok on tu hamuna: Di ari sogot, di haimbaruon i, di na hundul Anak ni jolma i di habangsa hasangaponna i, dohot ma hamu juguk disi di sampuludua habangsa, manguhumi halak Israel na sampuludua marga i.” Nuaeng sian turpuk on naeng lam tumimbo hasangapon sipangidoon ni si Johannes dohot si Jakobus ima di siamun dohot disihambirang ni Tuhan Jesus. Tung mansai godang do angka ahli theologi na mangalapati i harajaon ni portibi sian Kristus. Sian pangidoan nadua sisean i boi do sada gombaran ni semangat dimulanai laho mangihuthon Jesus alai ditongan dalan boi tubu angka mabisi dohot sangkapsangkap na roa sian haportibion nang pardagingon, gabe andul marasing situtu sian pangihuthonon tu Jesus dimulanai. Boi do dohonon ndang apala puas nasida na mangihuthon Jesus asa dilului nasida sian na asing jalamaralo tu hadirion ni Kristus i. Boi masa do pangalaho sisongon on ditongatonga ni haparhaladoon, tu angka naposo ni Debata dohot tu angka siihuthon Kristus, asa manat jala jaga hita di panjouon ni Tuhan i tu hita unang gabe madabu tu sangkap na asing sian sangkap mula panjouon ni Kristus tu hita.
2. Ayat 22-23: Ido umbahen dialusi Jesus nasida “Ndang diboto hamu na pinangidomuna”. Didok roha nasida naeng mandapot sada harajaon di portibi, naeng do tangkas sahatopna diboto si salome, sada sian anakna i ingkon mamereng na naeng masa, ndang asa hundul Tuhan i di harajaonNa, alai targantung di hau pinarsilang i do. Ingkon berengonnasida do ndada dua halak na marhasangapon manang menteri negara di siamun dohot dihambirangna alai angka parjahat do. Na marlapatan ndang tolap ni siseanNai manaon sisongon i, ai kenyataan na benar-benar posi do naingkon siadopan ni siihuthon Kristus. Asa adong di roha ni sisean i pangarajuman diri na tangkas di hadirionna na gabe sisean i pe nunga mansai borat lam ma posisi nanaeng sigulutonna, posisi na mansai borat situtu songon Jesus. I do alana disungkun Jesus muse nasida; “Tung tarinum hamu ma siinumon na naeng inumonku ?” Molo tajaha sian ayat pararlelna di Markus 10: 38-39 na mandok taringot siinumon dohot pandidion (cawan dan baptisan). Adong do deba na mandok on martudutudu tu sakramen ima ulaon nabadia dohot pandidion nabadia. Alai na jelas martudutudu tu panaonon ni Tuhan Jesus do on (ptds. Mat.26: 39; 42; Luk.12:50). Molo na dibagasan roha ni si Johannes dohot si Jakobus naeng mandapot hasangapon di Harajaon ni Kristus i, alai manghalupahon paraloanna. Ido umbahen dipaingot Jesus nasida nanaeng siadopanna angka paraloan, na patuduhon dalan laho tu hamuliaon i ingkon mangadopi godang angka parmaraan nang pangunjunan songon nanidok ni endeta di B.E No. 242 : 1. Rahis jala maol tutu Dalan tu banuaginjang/Na martua situtu Angka na disi mardalan/Mangihuthon Jesus i Sahat tu ujungna i. Songon parsingkola molo naeng mandapot juara kala i ngkon belajar keras do ibana, ndang boi dapot hita molo ndang adong usaha nang perjuangan.
Alai aha ma alus ni siean i ? : “Tarbahen hami do” ninna. Adong dua sisi pandangan taringot tu alus on: sian sudut pandang positif; Nang pe diboto nasida nanaeng siteanon nasida ala mangihuthon Jesus, tongtong do rohanasida marsihohot mangihuthon Ibana. Sian sudut pandang negatif; boi dohononta terlalu percaya diri do nasida nadua, jala boi do panghorhon halelengse nasida (ptds. Mat.26: 31,56; Joh.15:5; Pil 4:13). Hape botoonta do muse baritana, dungkon tartangkup Jesus, sude do angka siseanNa i manadingkon Jesus.
Dung i dialusi Jesus ma muse nasida : “Tutu nian, inumonmuna do siinumonki; jala paridihononmuna do pandidion siparidihononki; alai ndang guru di Ahu na mambahen hundul di siamunhu dohot di hambirangku”. Hendriksen mandok pandohan on boi do sada panurirangon taringot tu si Jakobus na mate martir ibana (Ul.Ap.12:2) dohot si Johannes na bolongkon tu Pulo Patmos (Pangk.1:9) na niae nasida ala mangihuthon Kristus. Molo tu si Jakobus on ma sada panaritaan na mansai tompu, ala ibana do na parjolo sian angka sisean ni Jesus namate martir. Alai molo tu si Johannes panaritaanna i mansai leleng sahat na diambolongkon tu Pulo Patmos, jala marujung ngolu sahat tu umur 100 taon. Alan i angka siihuthon Kristus naengma taparade dirinta ‘manginum sian panginuman i’ songon si Jakobus dohot si Johannes. Ndada Jesus na mangaturhon inganan na di surgo i alai Debata Ama i do na manontuhon. Sadalan doi songon naung didok di Jesaya 25 : 1 “Ale Jahowa, ho do Debatangku, sai patimbulonku do ho, pujionku do goarmu, ai nunga mambahen halongangan ho; angka sangkapmu sian narobi pe na bonar jala na sintong do.” Alai ndang mambahen ngolunta gabe apatis jala fatalis, alai ingkon sai tongtong ma mangulahon lomo ni roha ni Debata do ( 5 Musa 29:29)
3. Ayat 24 – 26a: donganna sisean na sampulu i gabe marsogo ni roha tu donganna na dua i, siala adong do tong ambisi sisongoni, ido alana dipaingot Jesus sude nasida (ay.25-28), na so boi do dipangasahon nasida gogo laho mangalo donganna nadua i siala ni ambisi pribadi. Dipaingot Jesus asa unang mangasahon gogo laho mangatasi hasalaan ni dongan. Digombarhon Jesus do marhite umpamaNa : “Dirajai angka sigomgomi bangso do anak buana, jala dipatunduk angka na sangapna do nasida; diboto hamu do i” Na marlapatan doi angka bangso na di duru ni halak Jahudi. Molo halak Jahudi manang Israel dibereng doi gabe bangso ni Debata. Dohot pandohan, didok Jesus ia angka pamarenta na mardalan songon diktator, na mangasahon gogo, ima angka pamarenta na mar-debata sileban (kafir). Alai molo angka bangso ni Debata dohot anak ni Debata ndang mangasahon gogo. Sadalan ma i songon pandohan Rom12:2 “Jala unang gabe sarombang hamu dohot portibi on; alai gabe imbaru ma hamu, dung muba pingkiranmuna, asa tau hamu manimbangi lomo ni roha ni Debata, i ma na uli, na hinalashonna dohot na sun denggan.” Angka huria na di portibi on pe unang ma mangasahon gogo alai papudi uhum laho mangajari ruasna dohot na humaliangna. Naeng huria gabe singkat ni Kristus na gok holong nang dame i. sadalan ma songon pandohan di 1 Petrus 5:3 “Unang ma songon angka na mamaksa natorop; alai gabe tiruan ma hamu di angka na pinarmahan”
4. Ay 26b-27: On ma alus ni Jesus laho padasiphon pangantusion na sala di angka siseanNa i taringot tu hasangapon. Angka nanaeng sangap, ingkon gabe pangoloi (pelayan ; diakonos), alai molo naeng na parjolo, ima na agbe naposo ni donganna (hamba; doulos). Habalgaon dibagasan Harajaonna ndada sian na mandapot panghobaion alai dibagasan na mangulahon panghobasion do; jala ndada dibagasan asa marnampunahon parhobas alai na gabe angka parhobas do. Dison ma revolusi ni haKristenonta, paubahon angka hasomalan ni portibi, na marlapatan: molo naeng sangap hita, sai naeng ma lam patutoru diri hita, astuanna: molo lam tapatutoru dirinta, lam pasangapon  ni Debata ma hita. Sadalan mai songon naung dipatuduhon Jesus di ngoluna sian na sorang tu portibi on sahat tu na mate di hau pinarsilang sai dipatuduhon do haserepon ni rohaNa. Alai dungkon i manaek ma Ibana tu Banuaginjang hundul disiamun ni Debata Ama i (Ptds. Mat.18:1-4; Luk.22:24-27; Pil.2:1-8)
5. Ayat 28 ; Molo tajaha di Ep. 4:11 dan 1Tim 3:1-13, adong dipatorang angka jabatan dibagasan huria sian lomo ni roha ni Debata. Boi do jaloonta angka kedudukan i asal ma sian serep ni roha jala pangoloi diulaon i ( Ptds. 1 Ptr.5:1-3). Molo didok pangoloi ndada pangoloi disude hata ni jolma, songon na nidok 1 Korint 7 : 23 “Arga do hamu ditobus; unang ma olo hamu parhatobanon ni jolma” Alai nanidokna ima asa sude tingki, nang silehonlehon ni Debata, nang gogonta dohot pingkiranta talehon laho bahen hasangapon ni Debata songon pandohan di epistel ni minggunta 1 Petrus 4:11 “Ia adong na marjamita, naeng ma songon angka pandohan ni Debata; ia adong na marhobas, naeng ma sian hagogoon na nilehon ni Debata, asa di saluhutna i marsangap Debata, marhitehite Jesus Kristus. Di Ibana ma hasangapon ro di salelenglelengna i! Amen.”Adong do tantangan nataadopi ditingki na dongan jolma na tahobasi mangido sian lomolomo ni rohana ndang lomo ni roha ni Debata be asa manat hita tarlumobi ditongatonga ni huria i boi masa do sisongon i. AI didok do di Ul.Ap.5:29 “Dung i ninna si Petrus dohot angka apostel i ma mangalusi: Ingkon oloan do iba di Debata asa di jolma!”.  Songon alus ni Jesus di ayat 28 on; na ro do Ibana tu portibi on, nang pe dilapati songon na sorang Ibana marhite inana si Maria i. hata “ro” mansai marasing dohot hata “tubu”, ia hata “ro’ na marlapatan naung adong hian do Ibana sian mulana i (pre-existence), ima na patuduhon hatongtonganNa i. Molo haroroan ni Jesus mansai andul marasing molo ro sahalak Pejabat nang Presiden tu sada luat. Molo shalak pejabat nang presiden ro tu sada luat, tontu naeng ma sihobasan nasida angka na dumenggan. Alai molo haroro ni Jesus tu portibi on nang songon Raja Ibana sian saluhut raja na di portibi on, Sitompa langit dohot tano on jala na mangatasi langit dohot tano on, ndada nanaeng sihobasan Ibana alai baliksa Ibana sandiri do nanaeng marhobas tu hita jolma pardosa on; mangalehon jala patupahon na dumenggan tu hita jolma. Sian dia ma botoonta i? ima sian panompaon, dohot sian pangaramotionNa tu bangsoNa, dohot marhite halongangan na pinamasa ni Debata tu Bangso Israel nang marhite Jesus tu angka na mangihuthon Ibana.(Ptds. Mark.1:38; 6:30-34; Luk.23:43; Joh.4:34). Tongtong do Ibana mangula ditongatonga portibi on laho paluahon hita, ido ala na di dok Jesus, hapeahan ni ulu ni Anak ni Jolma i pe ndang adong, molo antuasu adong do di liangna, molo pidong adong do di hasarna. Alai ndada na mandok asa dijou hita torus mangula ndang mangulon. Tong do ingkon sadar hita jolma na so sempurnah, dang dos hita dohot Kristus i, ringkot do di hita kesehatan asa margogo hita mangulahon parsuruonNa i.
Pandohan “mangalehon hosana bahen tobus ni torop jolma” ndada na marlapatan sude jolma na di portibi on, sotung madabu hita tu ajaran universalisme, na mandok sude jolma ingkon sahat tu surgo i, ndang adong na masuk tu api naroko. Ingkon taperbandingkon na nidok Jesus di Johannes 3 : 16 “Ai songon on do holong ni roha ni Debata di portibi on, pola do Anakna na sasada i dilehon, asa unang mago ganup na porsea di Ibana, asa hangoluan na salelenglelengna di ibana.” Nanidok na ima angka na porsea do. Molo tapahombar tu ayat 28 on, torop jolma na marlapatan torop na porsea. Jadi ndada na mandok sude na tinompa jolma na diportibi on, alai angka na porsea do.
Ala ni holong i do umbahen sanggup Jesus gabe maneahon hosaNa manobus hita jolma. Sian hita pe angka siihuthon Kristus dituntut do pengorbanan molo adong holong manang Debata mangarajai roha nang ngolunta. Nuaeng sahat didia do holongta tu dongan jolma asa boi dohonon na berkorban hita ala ni holong ? Hape Kristus sanggup mangalehon hosana nang ngoluna ala ni holongNa tu hita jolma pardosa on. Songon na nidok si Johanes di 1 Johannes 3:16 “Sian on do tatanda haholongon ni roha: Sian ibana na mangalehon hosana humongkop hita. Hita pe, tama do talehon hosanta humongkop donganta.” Dison ma Johannes dohot si Jakobus na sai mangalului hasangapon nang huaso, hape na rumingkot dibagasan Harajaon ni Debata ima manghobasi jala na gabe pasupasu, ndada asa dihobasi manang gabe mangahut paruntungan sian sihobasanna. Mansai jorbut do nian berengon angka pangalaho siseanNa i, ndang marroha. Hape naeng ditopitopi niulaon ni Jesus ma laho mangadopi sitaonon i alai baliksa angka siseanNa tarlalap mangalului hasangapon.
       C.      Sipahusorhusoron
  Ø  Mansai maol do ditiru angka parmahan manang pangula ni huria na deba taringot tu natuduhon ni Jesus. Lam tu godangna do na deba jolma laho mangalului hasangapon ditonga panghobasion ni huria. Na deba manengahon diri asa gabe parhalado sintua so sian na pinillit ni ruas. Manang patamatamahon diri tu ulaon na so apala haru tangka na naeng sibolusonna. Mansai paet nihilala na deba dongan parhalado na sai manggulut na di huria; na mandok dirohana boi mangomo sian panghobasionna. Hape na marhobas on na ingkon sian nionjar ni roha do i (ptds. Rom 12: 1) ala holong ni roha tu Debata dibagasan Jesus Kristus. Ala ni i sai unang ma hita tarjou gabe pangula ni huria siala adong pangomoan sian i manang istilah nuaeng “ada udang dibalik batu”.
  Ø  Turpuk on ndada martudutudu holan tu angka parhobas di huria manang parhalado. Alai tu sude angka siihuthon Kristus. Tung dilehon Debata pe tu hita angka berbagai kedudukan nang jabatan, unang ma tapangasahon i sude laho mangalap hasangapon di hita, alai tabahen ma i sude laho pasangaphon Debata mual ni pasupasu di hita. Alai tabahen ma sude naung pinsahat ni Debata gabe pasupasu tu dongan jolma; manang gabe maduma hita, tamba parlabaanta, lam mamora pe hita, lam marhapistaran pe hita, nang tamba jabatanta di parkarejoanta, ingot ma sian Tuhan i do saluhtna i. Unang ma hita lupa diri “lupa kacang akan kulitnya”. Tahamauliatehon ma sude silehonlehon ni Debata i tu hita asa boi taparhaseang gabe pasupasu tu humaliang marhite serep ni roha, haholongon. Jala ingkon ingotonta disi hita marsibasabasa tu dongan jolma, na gabe singkat ni Debata do hita disi, laos ima dalan laho pasangaphon Debata. Amen

Jamita Evangelium Minggu ROGATE (Martangiang) – 5 Mei 2024

Sai Na Manjalo DO Nasa Na Mangido      (Setiap Orang Yang Meminta Akan Menerima) Matius 7: 1 - 11   a)       Huria ni Tuhanta ia Matiu...