Kamis, 05 September 2013

Bahan Jamita Evangelim Minggu XV Dung Trinitatis, 8 September 2013

Mangulahon Lomo Ni Roha Ni Debata
Mateus 7 : 15-23

      A.      Patujolo
Molo tajaha turpuk on, sabagian sian jamita ni Tuhan Jesus di dolok (Mat.5-7) do turpuk jamita on. Ia jamita di dolok, i ma punguan ni angka jamita ni Tuhan Jesus di pelayananNya na tolu taon bolon i. Ndada na sahali manjamitahon sude jamita on tu halak na torop i; redaksi do na papungupunguhon i jala di sistematisasi gabe boi patuduhon angka ajaran/ poda sian Jesus na mangigil respons sian jolma taringot tu tuntutan ni Harajaon ni Debata na binoan ni Jesus, jadi berupa etika moral jala norma-norma na ingkon marlaku secara baru  di halak siihuthon Kristus. Lobi tangkas ma i rupani tarida di Mat.5:13-41 di na pinaadophon Jesus patik di Padan na Robi tu Ibana sandiri na patuduhon sada autoritas na timbo jala na imbaru songon siboan Barita na Uli i. Didok: “Dibege hamu do hata na tu angka ompu na robi”, dungi ro ma na imbaru: “Alai Ahu mandok tu hamu”. Marhite i dilehon Jesus sada penilaian na imbaru, sada pengembangan pemikiran tarlobi tu legalisme di Israel na gabe songon “dewa” na imbaru di parugamoon nasida. I do na nidokNa di Mat.5:20 “Molo so andul dumenggan hatigoranmuna sian hatigoran ni angka sibotosurata dohot Parise, ndang habongotan hamu harajaon banuaginjang i”.
Jadi dicakup jamita dolok do godang segi-segi ni hidup baru di halak siihuthon Kristus. Marhite Hata ni Debata binoan ni Jesus naeng ditransformasi ngolu ni halak Jahudi na legalistik i tu ngolu na tinogihon ni Tondi ni Debata na gok holong dohot asi ni roha.
     B.      Hatorangan
1.    Ayat 15; Dihatai Jesus taringot tu panurirang pargapgap, ala godang angka na masipaula patolhashon tona ni Debata nian, hape gabe paotooto jolma tarmasuk do tusi sibotosurat dohot Parise namanghilala dirina songon halak na pinillit ni Debata alai ndnag sintong diulahon panogunoguon ni natorop i tu Debata. Boi dohonon “front” on do na utama dipamarengan ni Jesus. Taringot tu panurirang pargapgap, nunga sange halak Israel umboto i mamungka  sian angka tingki ni panurirang, ima panurirang pargabus, na holan mamaritahon lomo ni roha ni raja, ndada holan tona ni Debata. Di Jer.8:11 didok do “dame, dame! Hape ndang adong dame”. Hata “babiat panoro (sorigala)”, taida di Hes.22:27 “angka induk ditongatongana, hira sorigala do angka na manoro sisoroanna laho mandurushon mudar, laho mangago angka hosa ni jolma, asa mandiori pangomoan”. Jadipanurirang pargapgap i ro ma mandapothon angka si ihuthon Jesus marrupahon birubiru, alai anggo rohana dibagasan tung sorigala buas do (ptds. Sep.3:3). Di Padan Naimbaru pe jotjot do muncul pikiran on ala bahasa laten ni panurirang manang parmahan si paulaula, na jahat (ptds. Ul.AP.20:29; Joh.10:12).
Adong do pahean ni sijaga birubiru na gabe pahean resmi, i ma hulinghuling ni birubiru, bagian hulinghuling na di duru, imbuluna di bagasan, gabe las ma i jala marguna situtu tu hahipason ni parmahan i tarlobi di ngali ni ari, ia so i ditingki siborngin. Pahean ni panurirang pe adong do na khuus, dos tu parpahean ni parmahan i ( 1 Raja.19: 13, 19; 2 Raja 1:8), alai godang do panurirang na sai mamangke i, atik pe rohana jahat situtu do (Sak. 13: 14).
Sahat tu tingki ni si Mateus manurat bukuna (85 AD) tongtong dope nang ulaon hapanurirangon di Israel, alai laos disi ma tarida angka sifat-sifat sorigala tarlobi muse menyusup jala ditorushon ma i di angka sitiop huaso di institusi parugamaon ni halak Jahudi, songon malim, sibotosurat dohot Parise angka na manghilala ulaon na i songon pangkat, hak dohot hasangapon. Adong do aturan na hot songon ukuran di hasintongan ni hadirion ni panurirang. Tarida do i di parsuruon ni Tuhan Jesus tu siseanNa (Mateus 10), jala di Didache, ima buku aturan Huria Kristen na parjolo di taon 100 AD.
2.    Ayat 16 – 20, jadi dang tarbahen mananda panurirang i holan sian ruar tung ingkon sian parbuena do; ai ndang mungkin na denggan parbuehonon ni na jahat, manang ulaon na jahat  parbuehon ni na denggan. Dos do i, ndang dapot parbue ni hau anggur buaton sian bulu duri manang antajau sian rimbang. Jakobus 3:11 – 12 “Tung adong ma baba ni mual sada, na marbullakkon na tonggi dohot na paet? Ale angka donganku, tung tarparbuehon antajau ma unte, manang tubu antajau sian hau anggur? Ndang tarpapuas mual na ansim tapian na uli”. Mansai mura do dapot antusan ni na torop na tumangihon jamita on tudosan ni Jesus, ai fakta sehari-hari na niamatan ni jolma i do dilehon songon perbandingan. Gabe mura do muse marhite i auhonon ni ganup na umbegesa tu dirina be, atik na adong di dirina be angka kemunafikan manang angka usaho manutupnutupi hajahatonna marhite na pasumansumanhon hira halak parugamo na utusan. Angka dia ma hasalaan ni panurirang pargapgap i ? Naparjolo: I ma na holan manghasiati dirina do ibana, parsiula songon sorigala na so parduli di aha pe asingkon ni butuhana. Songon i ma panurirang i diulahon pangajarion, ndada asa boi halak marlaba sian ibana, alai asa boi horusonna sian jolma. Alani do adong aturan ni Rabbi ni Jahudi, ingkon adong do usaha manang mata pencarianna be, on ma na so jadi mamungut biaya tu pangajarionna. Alai nang pe songon i mansai balga do bahaya ni panurirang pargapgap i, alana di sifat dohot mentalitas ni jolma i do i maringan, ima : a. Mangajari masiuntungan ni materi, b.mangajari masihasangapon (prestise) dohot, c. Managajri holan asa pamasuk ideologina, jadi ndada hasintongan ni Debata napinatolhasna, alai pingkiranna sandiri taringot tu hasintongan  rupani, na boi marasing situtu sian hasintongan ni Debata.
Parmahan/panurirang na denggan i ma na so mananomhon pikiranna tu na niajaranna, alai pikiran hasintongan na adong di Jesus Kristus, alani ma parbuena gabe parbue hangoluan. Angka dia ma pengaruh sala na songon parbue na so hasea sian ulaon ni panurirang pargapgap i ?
     a.       Sala do ajaran i molo holan ulaon parduru do diradoti, songon na dapot idaon di Sibotosurat dohot Parise, namanghilala namarugamo i, i ma mangaradoti patikpatik seremoni sambing. Denggan jala sintong prosedur ni marbasu, ndang dihindat di ari Sabbat lobi sian ukuran borat ni tinontuhon, jala ndang mardalan lobi sian dao ni naung tinontuhon. Nda boi do on sude ulahonon ni sadasada halak alai ndang dipasangap jala ndang dihaholongi Debata dohot donganna jolma ?
     b.      Sala do ajaran parugamaon i molo holan angka larangan-larangan manang subangsubang do isina. Rupani isi ni parugamaon i sai holan pandohan na mandok : “Ndang jadi songon on, ndang boi songon on”, disolsoli do gabe asa ingkon marulaon jala mangulahon angka ulaon na denggan jolma, i ma songon alus tu holong ni Debata na positif jinalo ni jolma.
     c.       Molo diajarhon pangantusion na mansai “mura” do namarugamo i, ala holan “asi ni roha sambing”, rupani didok si Paulus, jadi bebas na mangulahon dosa ? (ptds.Rom 6). Tongtong do pargumulan na mansai borat hakristenon i jala halak na mengalami pergumulan na borat i do sahat tu pangantusion na sintong paboa holan asi ni roha i do pasahat ibana tu hamonangan, alana molo holan sian dirina hian nunga sadar ibana, inhgkon talu jala ndang berkutik ibana.
   d.      Sala do ajaran i molo dipisah do ugamo sian ngolu, i ma songon na biasa hinangoluhon ni angka parbahudung di inganan na lungun, asa unang saor dohot portibi on. Alai boha ma barita nauli i manirai molo so saor halak Kristen i dohot na so Kristen. Tangiang ni Jesus pe dipatuduhon na ingkon di portibi  on do na porsea i asa boi mamboan hangoluan i (ptds. John 17: 15).
   e.      Sala do ajaran i molo patubu ginjang ni roha jala manirang diri sian hasadaon. Godang sekte na menganggap holan nasida na sintong, na asing na parjahat jala na pardosa. Visi ni Tuhan Jesus, domba-domba lain yang bukan dari kandang Israel harus dituntunNya juga “mereka akan menjadi satu kawanan dengan satu gembala” (John. 10:16), ai ndang Kristus na mamola Tuhanta i, alai Kristus na pasadahon do, umbahen na ro.
3.    Ayat 21 – 23 : kenyataanna godang halak mandok Tuhanna do Jesus di ibadahna, di partangiangan, nang parpunguan didia pe, jala na boi adong angka halongangan dibahen halak na mangasahon goar ni Jesus, ndang gabe alasan na otomatis i dapotan tumpal hamonangan i sian Debata di banua ginjang. Molo pe dihatindangkon  Tuhan i na gabe Tuhanna marhitehite bibir, ndada holan i alai ingkon dohot do roha, ima haoloon dohot haunduhon ni haporseaonna di Tuhan i, ndang berkenan i di Debata. DI paruhuman na naeng ro di ujung ni angka tingki, transparan do sude marhite panatapan ni Debata angka motivasi ni hatanta dohot ulaonta be na taulahon. Tung patar do disi, ndada holan na mandok i manang mangulahon mujizat i na penting. Na rumingkot i ma roha na manghaholongi Debata sian holong tu dongan ala Ibana na jumolo manghaholongi hita na pinatuduhon marhite pambahenan, nang ulaon asi ni roha i.

      C.      Sipahusorhusoron
1.    Dipartingkian na lam mangerbang dohot angka tehknologi canggih on, boi do na deba jolma tarlalap disi, jala boi do gabe manghalupahon hapolinon ni Hata ni Debata. Hinorhon ni i boi mangelaela hita sian angka parpoda haliluon. Parpoda haliluon ima na pasahathon hata na so sintong, na maralo tu Hata ni Debata, na sai paboahon barita haluaon ia so padohot barita uhuman tu angka na mangalosi Hata ni Debata (manang manis dibibir sambing). Na boi do hita angka na porsea terlena jala terjerumus molo so sai tatambortambori haporseaonta dohot na martangiang jala manjaha Hata ni Debata.
2.    Diparngoluanta siganup ari dihamajuon jaman dipatuduhon do marhite angka pambahenan ima; pembangunan berbagai sarana dan infrastruktur, dohot fasilitas na boi menjangkau nang melayani torop masyarakat nang di segi ekonomi, pendidikan, nang transportasi, dohot komunikasi dna. Jala mangihut do nang tu ngolu partondion; ngolu partondion na menyentuh parngoluon ni ruas nang masyarakat pe. Boi do i marrumang pembangunan fisik dan pelayanan na mendarat tu na laho mangurupi ruas ni huria. Molo di hurianta HKBP ima marhite CU nang CUM. Songon na hea pinarsiajaran di Sibolangit, Gelora Kasih GBKP Pendidikan Manager CUM sian Bapak Ambarita. Nasida mandok ia pelayanan HKBP marhite CUM bisa menjadi pelayanan yang holistik (menyeluruh) jala na pamajuhon perekonomian ni ruas ni huria nang sahat tu duru ni huria i; ima na menjangkau masyarakat luas dohot dasar teologi CUM HKBP na tarsurat di  Mazmur  112 : 5 “Mujur orang yang menaruh belas kasihan dan yang memberi pinjaman, yang melakukan urusannya dengan sewajarnya”. Jala mansai godang do pe sipatupaonta na gabe dalan ni Debata laho manogunogu torop halak tu na manghilalahon dengan basaNa.  Songon topik ni minggunta : “Mangulahon lomo ni roha ni Debata”. Sai tahasiholi ma na mangulahon parsuruon ni Debata, ndada holan dipeop nang dihaporseai HataNa i alai lumobi diulahon ma marhite angka silehonlehon ni Debata tu hita ganup. Jakobus 2:26 “Ai songon daging i na mate, anggo so martondi; songon i do mate haporseaon na so marulaon”. Amen

Jamita Minggu Jubilate (Marolopolop tu Debata ma sandok tano on) – 21 April 2024

Jesus Do Parmahan Na Denggan      (Yesus Gembala Yang Baik) Yohannes 10: 11 – 18   1)       Ia turpukta on manaringoti parmahan. Ia ...