Sabtu, 28 September 2013

Bahan Jamita Epistel Minggu XIX Dung Trinitatis, 6 Oktober 2013

Marpangalaho Marguru Tu Tondi
Rom 8 : 1 – 8
     A.      Patujolo
Atik pe so Ap.Paulus na patolhashon barita na uli tu huta Rom, jala atik pe so ibana na pajongjonghon huria na di huta i, alai mansai holong do roha ni Ap.Paulus di huria i. Sai diusahahon ibana do adong pardomuanna tu sude angka huria ro di angka punguan ni halak Kristen naung adong hatiha i olat ni na tolap ibana, laho mangalehon angka poda pangajarion na patorashon dohot na patanghon haporseaon nasida tu Jesus Kristus. Songon i do na tarida di suratna na tu huria Rom. Molo tapamanat adong do asing ni surat ni si Paulus na tu huria Rom on, sian angka suratna na asing. Ianggo angka suratna na asing i umumna dipatolhas do i tu angka huria naung hea niebatanna, manang angka huria naung tinandana. Alai anggo suratna na tu huria Rom on, ditongos do tu huria manang tu punguan ni halak Kristen na so tinandana dope. Ndang ibana na pajongjong huria o, jala ndang dung hea dope huria i diebati ibana, alai diboto ibana do baritana. Angkup ni i ditongos ibana surat i ndada pola ala ni na adong masa persoalan di huria i, isara ni parbadaan, manang angka pangalaho manang  mara na manosak huria i. Ditongos ibana surat i holan laho mangalehon poda pangajarion taringot tu haporseaon ro di ruhutruhut siulaon dohot sihangoluhonon ni halak Kristen do. Jala marhite pangajarion i dihirim roha ni apostel i do boi ma lam tangkas huria i mananda balga ni asi ni roha dohot denggan basa ni Debata na  pinatupana marhite Jesus Kristus. Molo dung mananda nasida disi, dohot tanggung-jawab na parsidohot nasida martanggung-jawab laho mambaritahon barita na uli songon naung niulahon ni apostel Paulus dohot angka apostel na asing.
Godang angka poda haporseaon na niajarhon ni si Paulus di surat Rom on. Deba sian i songon na dapot di turpukta on i ma poda taringot ngolu ni halak Kristen naung niinganan ni Tondi ni Debata manang Tondi Parbadia, i ma ngolu na so mangihuthon pangalaho na leleng na marguru tu hagigiot ni daging, alai na mangihuthon pangalaho na imbaru na marguru tu hagiot ni Kristus dibagasan panogunoguon ni Tondi i.
Halak Kristen na parjolo sai marsiranggut do laho mangulahon patik na ingkon sigohan nasida dibagasan ngoluna. Mansai gogo dope pengaruh ni hajahudion tu hakristenon tingki i. Hape mansai maol do manggohi pangidoan ni patik i di pardalanan ni ngolu nasida, gari halak Jahudi sandiri pe ndang tolap mangulahonsa lam ma na so sorang sian halak Jahudi.

     B.      Hatorangan
1.       Ayat 1 – 3;  Ap.Paulus manaringoti Tondi na mangalehon hangoluan, na paluahon hita sian patik ni dosa dohot hamatean  ima Jesus Kristus i. Naung marguru tu tondi do sude na manjanghon haluaon na sian Tuhan Jesus Kristus i. Tondi Parbadia do na mian tu tondi ni angka na porsea asa manaluhon sumbia ni portibi on dohot sibolis jala paluiahonsa sian dosa. Angka naung manjalo Tondi Parbadia jaloonna ma haluaon. On do na diondolhon Ap.Paulus tu huria na di Rom laho mangarahon nasida mangantusi haluaon marhite na olo mangungkap roha tu ulaon ni Tondi Parbadia i, jala asa manadingkon hisap ni daging na mangihot jolma mangulahon dosa. Pandohan “Ai dung so margogo patik i na pinagale ni daging i....”, ai ndang adong sahalak pe ni boi singkop mangulahon dohot manggohi na pinangido ni patik i (Hukum Taurat tidak berdaya oleh keinginan daging ). I do umbahen disuru Debata Anakna Jesus Kristus manean sude dosa ni jolma nang portibi on (ptds. Joh. 3: 16 Ai songon on do holong ni roha ni Debata di portibi on, pola do Anakna na sasada i dilehon, asa unang mago ganup na porsea di Ibana, asa hangoluan na salelenglelengna di ibana). Martin Luther mandok Sola Gratia : “Ala Asi ni roha ni Debata dapot haluaon hita”.
2.       Ayat 4 – 8 : “Asa jumpang ma hatigoran na pinangido ni patik di hita...” pandohan i ndada na mandok ndang ringkot be patik i alai gabe siparorot do i songon na nidok Ap.Paulus di Galatia 3 : 24Asa gabe songon siparorot do patik i, mamboan hita tu Kristus, asa sian haporseaon hita dipintori”. Jala haporseaon i sada sian sia parbue ni Tondi. Ala ni ima diigil sian turpuk on hita laho mangolu mangihuthon Tondi Parbadia. Tondi Parbadia i do na songon “satelit” na boi mamparohahon dohot na mangarahon ngolunta. Dipatorang Ap.Paulus ma muse dua horong na marasing; ima parasingan ni ngolu na mangihuthon daging dohot ngolu na mangihuthon Tondi. Parjolo; Angka na mangihuthon daging ima angka jolma na sai mamingkirhon ngolu pardagingonna, jala holan pardagingon i do na rumingkot di ngoluna songon na disurathon Ap.paulus di Galatia 5 : 19 – 21Alai tandap do parulaon ni daging, i ma parmainanon, hahodaron, pargadombuson, hasipelebeguon, hadatuon, parmusumusuon, parbadabadaon, pangiburuon, rimasrimas, pargutugutuon, parsalisian, partahitahion, bunubunu, parmabuhon, haormuson jala angka na suman tusi. Naung hupaboa najolo tu hamu, songon i do nang nuaeng: Ndang teanon ni angka na mangulahon sisongon i harajaon ni Debata”. Napaduahon: Angka jolma na mangihuthon ngolu partondion, ima angka jolma na manghalomohon dalan ni Debata dibagasan Tondi Parbadia, jala maralo do tu hagiot ni daging i. Na mangihuthon Tondi Parbadia dipatuduhon ma ngolu dibagasan Parbue ni  Tondi na tarsurat di Galatai 5 : 22  “Alai angka on do parbue ni Tondi: Holong dohot las ni roha, dame dohot lambas ni roha, habasaron, habasaon, haporseaon, halambohon dohot hatomanon” Angka parbue ni Tondi on ma na gabe acuanta laho mandalani ngolunta songon halak Kristen hita.

    C.      Sipahusorhusoron
  v  Molo dung Tondi Parbadia na manggomgomi ngolunta, ndada sai marguru tu daging be hita marparange, alai marguru tu Tondi i nama, songon na pinodahon ni si Paulus tu huria Galatia (Gal.5:16 du). Angka halak na marguru tu daging, i ma angka na sai pasaut hisaphisap ni dagingna, angka halak na sai tongtong dope marroha diri (egois), manang na sai holan mamingkirhon haporluan ni dirina sandiri. Angka hagiothagiot ni daging, ginjang ni roha, kesombongan dohot angka ambisi pribadi do, na sai tongtong mangarajai ngoluna. Taboto ma angka pangalaho na songon i do na jotjot patubu pargulutan, manang parsalisian maradophon angka donganna, ujungna gabe masa ma hagaoran, sega parsaoran, sega kekeluargaan manang parhahamaranggion. Ngolu na ginomgoman ni hagiot dohot pangalaho ni jolma na gok dosa i manuju tu hamatean do. Ndang adong sihirimonna, ai lam dao do ibana sian Debata. Angka na mangaloas haportibion manggohi ngoluna na pamatehon dirina sandiri do i. Dibahen ibana dirina ndang talup jongjong di adopan ni Debata. Dihasogohon ibana do uhum na sintong, jala ndang dihalomohon campur tangan ni Debata di ngoluna.

  v  Alai angka na nirajaan ni Tondi Parbadia, i ma na sai tongtong mangolu dibagasan Kristus. Ndang hea sirang ibana sian Kristus, jala sandok ngoluna nunga dipeakhon dibagasan gomgomanNa. Pingkiranna ndada pingkiranna sandiri be alai nunga pingkiran ni Kristus. Hagiotna pe ndada hagiotna sandiri be, alai nunga gabe hagiot ni Kristus. Dibagasan panogunoguon ni Tondi i, tongtong sai didompakhon ibana ngoluna tu Debata. Angka pangalaho na songon i ma na sai tongtong patubuhon Parbue ni Tondi i ( Galatia 5 : 22 )
Nang pe di portibi on dope ibana, alai ngoluna siganup ari nunga dihilala ibana sai jonok tu surgo i, jonok tu hangoluan na salelng ni lelengna. Nang pe diboto ibana, nasa jolma ingkon mate ala ni dosa i, alai dihaporseai ibana do ganup naung ginomgoman ni Tondi Parbadia, jala naung mangolu dibagasan Kristus, na hehe do muse sian hamatean. Halak naung ginomgoman ni Kristus jala naung gabe nampuna ni Kristus, i ma  angka halak na mandopakhon hangoluan. Nang pe ingkon bolusonna dope hamatean i, alai gabe songon pamolusan sambing nama i dirajumi rohana laho bongot tu hangoluan na sintong, i ma hangoluan na saleleng ni lelengna. Amen 

Jamita Minggu Misericordiasdomini – 14 April 2024

Sondang ni Bohi ni Jahowa Manondangi hita      (Cahaya Wajah Tuhan Menyinari Kita) Psalmen 4 : 1 – 9      Hamuna angka nahinaholonga...