Mangaramoti Diri Di Bagasan Holong Ni Roha
(Memelihara Diri dalam Kasih Allah)
3 Musa 19: 9 – 18
a) a) Huria ni Tuhanta na hinaholongan dibagasan Jesus Kristus. Dibagasan turpukta on tarida do ragam ni angka patik na jempek. Jala hira sude do angka patik i marrumang oraora (bentuk negatif) manang angka pangalaho na so jadi ulahonon nasida maradophon angka donganna, isara ni oraora na so jadi manangko, na so jadi manolon na so tutu (bersumpah palsu), na so jadi patupahon pangarupaon (penindasan) tu dongan jolma, na so jadi mangaleai angka halak na dangol (isara ni na nengel dohot na mapitung), na so jadi papeolhon uhum di paruhuman, na so jadi mangalap manaruhon hata, jala na so jadi manghosomi dongan manang mambaloshon na jahat alo ni na jahat. Jala pangarimpunan ni saluhutna i didok di ayat parpudi ni turpuk on (ay.18) na mandok ingkon hahoonganmu donganmu songon dirim. Jadi songon dia ma pangalaho manghaholongi dongan, i ma na boi deba tarida di bagasan turpukta on. Nidok deba, ala ndang holan marhite na mangulahon angka patik na diaturhon di turpuk on, bangso ni Debata manghaholongi donganna jolma, ai mansai bidang do na hinamham ni holong n iroha maradophon angka dongan.
b)
Ay.9-10; Manarihon na pogos. memang ndang dos
be hasomalan na jolo di na manggotil dohot di kemajuan jaman sinuaeng on. Sian
turpuk ditonahon do bangso Israel: parjolo, dipasombu ma angka eme nasida na
ditopi ladang i asa unang digotil. Napaduahon, ndang jadi jomputon parbue ni
eme nasida naung dab utu tano. Napatoluhon, gotilon nasida do parbue ni ladang
ni anggur i holan sahali, kemungkinan holan na naung masak, molo bibi dope
dipasombu ma i di tingkina masak tu angka na pogos ma mambuatsa (angka na
pogos: na mabalu, dakdanak na so mara ama-ina dohot imigran). Naung somal do
dipamasa songon i di luat i (Kel. 22:21-27 ; Ul. 24:19-21 ; Hak. 8:2 ; Rut.
2:17-23 ; Ayb. 24:6 ; Yes. 17:5-6 , 24:13 ; Yer. 6:9 , 49:9 ; Ob. 1:5 ; Mi. 7:1
.) Ala Debata do na mandok laho mangurupi angka na susa dohot angka na
pogos. On ma panjouon tu hita angka na
porsea na mangolu di jaman na modern on. Nang pe naung maju alai mansai torop
do pe angka na pogos, angka na susa di parngoluan ariari. Na Nadijou do hita
asa marroha, marasi ni roha mangurupi angka dongan jolma di na mauas, na male,
na hahurangan. Pangurupion i paboa na mangolu do Kristus i di bagasan rohanta
manungguli hita laho manogu jolma na susa. Matius 25: 40 “Aku berkata
kepadamu, sesungguhnya segala sesuatu yang kamu lakukan untuk salah seorang
dari saudara-Ku yang paling hina ini, kamu telah melakukannya untuk Aku.”
c)
Ay.11; Ndang jadi manangko dohot margabus. Masuk do tu
panangkoon ulaon mangarampok, manamun, korupsi, mark-up dohot na manipu
malak laho mambuat ugasan ni dongan, marhite kekerasan nang marhitehite dalan
na paotootohon Halak. Cara kekerasan isara ni marhite na manodong, mangarampas
manang mambongkar jabu ni halak laho mambuat ugasan ni donganna. Jala adong do
nang cara halus, isara ni na manabunihon hasintongan, paotootohon halak marhite
angka iklan manang rayuan na so sintong, songon na godang pinatupa ni angka halak
partigatiga, na sai olo mangalului pangomoan na matorbanghu marhitehte na
manggabusi halak di mutu ni tigatigana. Pangalaho na songon on, na memperkosa
patik ni Debata jala hataridaon hurang ni haporseaon di pangaramotion dohot
panarihonon ni Debata di ngoluna. Marhite patik on dipatuduhon do na dilindungi
Debata do hak parnampunaon ni marsasahalak manang punguan. Ala ni i, na
manggalar hak parnampunaon i, na mangalo Debata do i.
d)
Ay.12: Ndang jadi manolon (bersumpah palsu) marhite
Goar ni Debata.
Hombar do on tu patik patoluhon na mandok, “ndang jadi dohonon Goar ni
Debata sian dalan na so ture”. Masuk tuson do angka pangalaho na mansai mura manolon na tutu mamangke goar ni
Debata tu sangkap laho manipu Halak manang mangampini dohot manabunihon
hajahatonna. Ai marhite i nunga dipadohot ibana Debata di penipuan dohot
hajahaton na niulana i. Jadi torang do pangalaho na songon i mangalo patik
dohot habadiaon ni Debata.
e)
Ay.13. Ndang jadi patupahon pangarupaon (penindasan)
tu dongan jolma.
Dison tangkas do diorai angka Halak na gogo secara ekonomi, manang secara fisik
laho menindas angka halakk na gale, manang angka na pogos laho mangalului
paruntungan, sian nasida marhite na memeras gogo nasida dohot upa na so patut.
Angka Halak parkarejo ariari tama do mandapot upah na patut, jala berhak do
ibana manjalo upa na sian majikanna ganup botarina, dung sun ibana karejo di
bagasan ari i. Masuk tu penindasan do molo so manigor dibayarhon majikanna
upana i, ai molo songon i dibahen, gabe olo ma ndang mangan be parkarejona i tu
ari marsohotna i.
f)
Ay.14. Ndang jadi buraan na nengel jala ndang jadi
mambahen partuktuhan tu Halak na mapitung. Masuk tu angka Halak siasian do
na nengel dohot na mapitung ditongatonga
ni masyarakat, ala ndang singkop adong Indera di nasida. Jadi angka halak na
singkop inderana na lima i jala na so martihas, tama patuduhon sikap na denggan
tu angka halak na dangol manang angka halak siasian. Adong do haporseaon di halak
Israel, sude bura na hinatahon ni halak boi do mangonai, nang pe so dibege halak
na binuraanna i. Ala ni i dipatikhon Debata do ndang jadiburaan halak na
nengel. Laos songon i do Halak na mapitung ndang jadi bahenon partuktuhan tu
nasida, isara na sangajo manogihonsa tu inganan parmaraan ala taboto ndang
dibereng nasida i. Ala ni i ndang jadi susaan angka Halak na humurang, manang
angka na martihas, baliksa ingkon sai urupan do nasida.
g)
Ay.15. Ndang jadi papeolhon uhum di paruhuman. Paruhuman i do
dalan laho mangalului hasintongan dohot hatigoran. Ala ni i, ingkon sai uhuman
na tigor do sipasahaton ni angka panguhum. Hagigian ni roha ni Jahowa do angka
panguhum na so tigor dohot ganup Halak na metmet manang halak na mangulahon hageduhon
(Pat.5 Musa 25: 16). Ndang sibelaon halak na metmet manang halak na bolon ( na
mora jala na marhuaso) sian dalan na so patut. Ndang boi sidalian hapogoson
laho mangulahon hajahaton isara ni na manangko. Patuduhon rasa simpati tu halak
na pogos ala ni hapogosonna, jala mangistimewahon halak na marhuaso ala ni
hamoraonna dohot ala ni pengaruhna, lumobi ala ni suap na dilehon, boi do
mansegai hatigoran ditongatonga ni paruhuman.
h)
Ay.16, Ndang jali mangalap manaruhon hata. Halak na girgir
mangalap manaruhon hata, ima angka halak
na girgir mamfitnah,manggosip, manang manghatahon na so tutu maradophon angka
donganna, songon na diorai di patik pasiahon i. Fitnah gosip dohot hat ana so
tutu, ima angka dosa na maralo tuholong n iroha jala na patuduhon sikap
parmusuon tu Debata dohot tu donganna jolma. Di 1 Korint 1: 6, didok, “ndang
las roha ni haholongon i mida hageduhon.” Domu tuson didok: ndang jadi
hehe manindangi dompak mudar ni donganmu. Pandohan on boi do diantusi, na so
jadi bangso ni Debata mengancam ngolu ni donganna. Isarana di paruhuman
(pengadilan) na sso jadi hita olo gabe sitindangi gapgap, na mambahen halak
diancam hukuman mati. Alai ndada holan di paruhuman marlangku patik on. Diluar
pengadilan pe boi gabe hona ancam ngolu ni halak marhite ragam angka cara,
isarana marhite fitnah. Di angka pandohan siganup arijotjot do tarbege hat ana
mandok: “Fitnah lebih kejam dari pembunuhan”. Cara dia pe i, molo gabe
terancam do ngolu ni halak ala ni I, na so jadi I siulahonon ni bangs oni
Debata.
i)
Ay.17-18a. Ndang jadi hosoman dongan di bagasan roha. Molo sala pe
pambahenan ni dongan maradophon diriniba, isarana na mambahen hansit n iroha
manang harugian tu diriniba, ndang jadi hasogohononhon ibana dibagasan tingki
na leleng. Ingkon sipangkulingan do dongan na songon i jala sipaingoton di
hasalaanna i. Ai molo so pinangkuingan ibana di hasalaanna i, gabe dohot do iba
martanggungjawab di hasalaan na niulahonna muse, dunghon ni i tu diriniba nang
tu halak na asing pe. Isarana di pengadilan, molo hosom roha nihakim na
mangadili i, boi dopangalaho i mampangaruhi haputusan, gabe ndang dapot
haputusan na adil. Jala boi do parjahat sundat mangulahon hajahatonna i, aut
sugari nunga hea ibana dipaingot di hasalaanna na parjolo. Hira dos do
pangantusion ni on dohot patik na mandok: “ndang jadi baloshononmu na
jat”. Unang ma nidabu uhum tu dongan ala nib alas dendam. Ingkon
siunsaton do parmusuon ri di saluhut angka parsalisian na mungkin adong di
bagasan roha, maradophon saluhut angka dongan ro di angka haanggi pe. Sada
pangalaho na jotjot mansegai parsaoran di huria nang ditongatonga ni
Masyarakat, i ma hosom manang rasa dendam.
j)
Ay.18b. Ingkon haholonganmu donganmu jolma songon
dirim.
Sude angka patik na di ginjang i dipsahat diabagasan bentuk oraora (bentuk
negatif). Alai on ma pangibulan ni sude angka patik na di ginjang i. Ayat on do
na nienet ni Jesus laho mangalusi sungkunsungkun ni siboto patik ni Jahudi na
mandok, “dia do patik raya sian angka patik i” (mat.22:36), na
dipadomu tu ay.5 Musa 6:5 Dialus ni Jesus tu sungkunsungkun ni siboto patik na
mandok, “ise do donganhu goaron”, dipadomu Jesus do i tu “umpama
sahalak Samaria na asi roha i”. (Luk.10:29-37). Lapatanna, ndang
mardiaimbar dongan siurupan dibagasan hagogotan na m asa tu dirina.
k)
Mansai
ringkot do turpuk on auhonon ni halak Kristen di tingki on songon i dohot sude
bangsonta nang hajolmaon pe, ala tarida jala boi hilalaon, lam tungalina do
holong n iroha tu dongan. Panghilalaan hajolmaon (kemanusiaan) i sandiri pe
nunga lam tu surutna, jala di na deba pe nunga lam tu magona. Sipata nunga
humolong roha tu arta manang tu materi na marrumang benda mati i, sian tu
dongan jolma na mangolu. Jadi turpuk on manogunogu rohanta do, asa lam torang
mamereng ragam nihajahaton dohot pangalaosion di patik ni Debata na so parduli
be di hubungan na denggan tu Debata dohot tu dongan jolma, marhite na lam tu
hehena pangalaho panangkoon, panipuon, penindasan, penyalahgunaan huaso, na
papeolhon uhum, fitnah, hosom, dendam, parmusuon, ala ni parrohaon na holan na
naeng mangahut tu dirina, angka pangomoan manang paruntungan portibi on.
Martanggungjawab do halak Kristen paluahon halak sian pangalaho i, paling
saotik manjaga dirina be, asa boi malua sian angka hajahaton, manang parrohaon
na songon i.
l)
Dipangido
turpuk on do asa saluhut bangso ni Debata, tarmasuk halak Kristen di tingki on:
Mangaramoti Diri Di Bagasan Holong Ni Roha (Memelihara Diri dalam Kasih
Allah). Dung dipalua Debata hita marhite AnakNa Jesus Kristus i ima ala ni balga
ni holongNa tu hita jolma asa malua sian dosa nang hamatean ala ni i tarjou do
hita aktif manjaga haporseaonta i, mangolu dibagasan haholongon. Taulahon ma
impola ni haluaon i ima haholongon i asa unang dihaliluhon angka sipaotooto
hita di hasiangan on ima marhite na mangaradotii patik dohot Hata ni Debata.
Tajamothon ma dirinta nang keluarganta asa sai hot di bagasan holong ni Kristus
i, jala torus mamareahi ngolu na imbaru huhut pajongjong haporseaon dibagasan
Ibana. Amen.