Selasa, 04 November 2025

Jamita Epistel Minggu XXI Dung Trinitatis – 9 Nopember 2025

Mangaramoti Diri Di Bagasan Holong Ni Roha

(Memelihara Diri dalam Kasih Allah)

3 Musa 19: 9 – 18

 

a)     a)     Huria ni Tuhanta na hinaholongan dibagasan Jesus Kristus. Dibagasan turpukta on tarida do ragam ni angka patik na jempek. Jala hira sude do angka patik i marrumang oraora (bentuk negatif) manang angka pangalaho na so jadi ulahonon nasida maradophon angka donganna, isara ni oraora na so jadi manangko, na so jadi manolon na so tutu (bersumpah palsu), na so jadi patupahon pangarupaon (penindasan) tu dongan jolma, na so jadi mangaleai angka halak na dangol (isara ni na nengel dohot na mapitung), na so jadi papeolhon uhum di paruhuman, na so jadi mangalap manaruhon hata, jala na so jadi manghosomi dongan manang mambaloshon na jahat alo ni na jahat. Jala pangarimpunan ni saluhutna i didok di ayat parpudi ni turpuk on (ay.18) na mandok ingkon hahoonganmu donganmu songon dirim. Jadi songon dia ma pangalaho manghaholongi dongan, i ma na boi deba tarida di bagasan turpukta on. Nidok deba, ala ndang holan marhite na mangulahon angka patik na diaturhon di turpuk on, bangso ni Debata manghaholongi donganna jolma, ai mansai bidang do na hinamham ni holong n iroha maradophon angka dongan.

b)    Ay.9-10; Manarihon na pogos. memang ndang dos be hasomalan na jolo di na manggotil dohot di kemajuan jaman sinuaeng on. Sian turpuk ditonahon do bangso Israel: parjolo, dipasombu ma angka eme nasida na ditopi ladang i asa unang digotil. Napaduahon, ndang jadi jomputon parbue ni eme nasida naung dab utu tano. Napatoluhon, gotilon nasida do parbue ni ladang ni anggur i holan sahali, kemungkinan holan na naung masak, molo bibi dope dipasombu ma i di tingkina masak tu angka na pogos ma mambuatsa (angka na pogos: na mabalu, dakdanak na so mara ama-ina dohot imigran). Naung somal do dipamasa songon i di luat i (Kel. 22:21-27 ; Ul. 24:19-21 ; Hak. 8:2 ; Rut. 2:17-23 ; Ayb. 24:6 ; Yes. 17:5-6 , 24:13 ; Yer. 6:9 , 49:9 ; Ob. 1:5 ; Mi. 7:1 .) Ala Debata do na mandok laho mangurupi angka na susa dohot angka na pogos.  On ma panjouon tu hita angka na porsea na mangolu di jaman na modern on. Nang pe naung maju alai mansai torop do pe angka na pogos, angka na susa di parngoluan ariari. Na Nadijou do hita asa marroha, marasi ni roha mangurupi angka dongan jolma di na mauas, na male, na hahurangan. Pangurupion i paboa na mangolu do Kristus i di bagasan rohanta manungguli hita laho manogu jolma na susa. Matius 25: 40 “Aku berkata kepadamu, sesungguhnya segala sesuatu yang kamu lakukan untuk salah seorang dari saudara-Ku yang paling hina ini, kamu telah melakukannya untuk Aku.”

c)     Ay.11; Ndang jadi manangko dohot margabus. Masuk do tu panangkoon ulaon mangarampok, manamun, korupsi, mark-up dohot na manipu malak laho mambuat ugasan ni dongan, marhite kekerasan nang marhitehite dalan na paotootohon Halak. Cara kekerasan isara ni marhite na manodong, mangarampas manang mambongkar jabu ni halak laho mambuat ugasan ni donganna. Jala adong do nang cara halus, isara ni na manabunihon hasintongan, paotootohon halak marhite angka iklan manang rayuan na so sintong, songon na godang pinatupa ni angka halak partigatiga, na sai olo mangalului pangomoan na matorbanghu marhitehte na manggabusi halak di mutu ni tigatigana. Pangalaho na songon on, na memperkosa patik ni Debata jala hataridaon hurang ni haporseaon di pangaramotion dohot panarihonon ni Debata di ngoluna. Marhite patik on dipatuduhon do na dilindungi Debata do hak parnampunaon ni marsasahalak manang punguan. Ala ni i, na manggalar hak parnampunaon i, na mangalo Debata do i.

d)    Ay.12: Ndang jadi manolon (bersumpah palsu) marhite Goar ni Debata. Hombar do on tu patik patoluhon na mandok, “ndang jadi dohonon Goar ni Debata sian dalan na so ture”. Masuk tuson do angka pangalaho na  mansai mura manolon na tutu mamangke goar ni Debata tu sangkap laho manipu Halak manang mangampini dohot manabunihon hajahatonna. Ai marhite i nunga dipadohot ibana Debata di penipuan dohot hajahaton na niulana i. Jadi torang do pangalaho na songon i mangalo patik dohot habadiaon ni Debata.

e)     Ay.13. Ndang jadi patupahon pangarupaon (penindasan) tu dongan jolma. Dison tangkas do diorai angka Halak na gogo secara ekonomi, manang secara fisik laho menindas angka halakk na gale, manang angka na pogos laho mangalului paruntungan, sian nasida marhite na memeras gogo nasida dohot upa na so patut. Angka Halak parkarejo ariari tama do mandapot upah na patut, jala berhak do ibana manjalo upa na sian majikanna ganup botarina, dung sun ibana karejo di bagasan ari i. Masuk tu penindasan do molo so manigor dibayarhon majikanna upana i, ai molo songon i dibahen, gabe olo ma ndang mangan be parkarejona i tu ari marsohotna i.

f)     Ay.14. Ndang jadi buraan na nengel jala ndang jadi mambahen partuktuhan tu Halak na mapitung. Masuk tu angka Halak siasian do na nengel dohot na  mapitung ditongatonga ni masyarakat, ala ndang singkop adong Indera di nasida. Jadi angka halak na singkop inderana na lima i jala na so martihas, tama patuduhon sikap na denggan tu angka halak na dangol manang angka halak siasian. Adong do haporseaon di halak Israel, sude bura na hinatahon ni halak boi do mangonai, nang pe so dibege halak na binuraanna i. Ala ni i dipatikhon Debata do ndang jadiburaan halak na nengel. Laos songon i do Halak na mapitung ndang jadi bahenon partuktuhan tu nasida, isara na sangajo manogihonsa tu inganan parmaraan ala taboto ndang dibereng nasida i. Ala ni i ndang jadi susaan angka Halak na humurang, manang angka na martihas, baliksa ingkon sai urupan do nasida.

g)    Ay.15. Ndang jadi papeolhon uhum di paruhuman. Paruhuman i do dalan laho mangalului hasintongan dohot hatigoran. Ala ni i, ingkon sai uhuman na tigor do sipasahaton ni angka panguhum. Hagigian ni roha ni Jahowa do angka panguhum na so tigor dohot ganup Halak na metmet manang halak na mangulahon hageduhon (Pat.5 Musa 25: 16). Ndang sibelaon halak na metmet manang halak na bolon ( na mora jala na marhuaso) sian dalan na so patut. Ndang boi sidalian hapogoson laho mangulahon hajahaton isara ni na manangko. Patuduhon rasa simpati tu halak na pogos ala ni hapogosonna, jala mangistimewahon halak na marhuaso ala ni hamoraonna dohot ala ni pengaruhna, lumobi ala ni suap na dilehon, boi do mansegai hatigoran ditongatonga ni paruhuman.

h)    Ay.16, Ndang jali mangalap manaruhon hata. Halak na girgir mangalap manaruhon  hata, ima angka halak na girgir mamfitnah,manggosip, manang manghatahon na so tutu maradophon angka donganna, songon na diorai di patik pasiahon i. Fitnah gosip dohot hat ana so tutu, ima angka dosa na maralo tuholong n iroha jala na patuduhon sikap parmusuon tu Debata dohot tu donganna jolma. Di 1 Korint 1: 6, didok, “ndang las roha ni haholongon i mida hageduhon.” Domu tuson didok: ndang jadi hehe manindangi dompak mudar ni donganmu. Pandohan on boi do diantusi, na so jadi bangso ni Debata mengancam ngolu ni donganna. Isarana di paruhuman (pengadilan) na sso jadi hita olo gabe sitindangi gapgap, na mambahen halak diancam hukuman mati. Alai ndada holan di paruhuman marlangku patik on. Diluar pengadilan pe boi gabe hona ancam ngolu ni halak marhite ragam angka cara, isarana marhite fitnah. Di angka pandohan siganup arijotjot do tarbege hat ana mandok: “Fitnah lebih kejam dari pembunuhan”. Cara dia pe i, molo gabe terancam do ngolu ni halak ala ni I, na so jadi I siulahonon ni bangs oni Debata.

i)      Ay.17-18a. Ndang jadi hosoman dongan di bagasan roha. Molo sala pe pambahenan ni dongan maradophon diriniba, isarana na mambahen hansit n iroha manang harugian tu diriniba, ndang jadi hasogohononhon ibana dibagasan tingki na leleng. Ingkon sipangkulingan do dongan na songon i jala sipaingoton di hasalaanna i. Ai molo so pinangkuingan ibana di hasalaanna i, gabe dohot do iba martanggungjawab di hasalaan na niulahonna muse, dunghon ni i tu diriniba nang tu halak na asing pe. Isarana di pengadilan, molo hosom roha nihakim na mangadili i, boi dopangalaho i mampangaruhi haputusan, gabe ndang dapot haputusan na adil. Jala boi do parjahat sundat mangulahon hajahatonna i, aut sugari nunga hea ibana dipaingot di hasalaanna na parjolo. Hira dos do pangantusion ni on dohot patik na mandok: “ndang jadi baloshononmu na jat”. Unang ma nidabu uhum tu dongan ala nib alas dendam. Ingkon siunsaton do parmusuon ri di saluhut angka parsalisian na mungkin adong di bagasan roha, maradophon saluhut angka dongan ro di angka haanggi pe. Sada pangalaho na jotjot mansegai parsaoran di huria nang ditongatonga ni Masyarakat, i ma hosom manang rasa dendam.

j)      Ay.18b. Ingkon haholonganmu donganmu jolma songon dirim. Sude angka patik na di ginjang i dipsahat diabagasan bentuk oraora (bentuk negatif). Alai on ma pangibulan ni sude angka patik na di ginjang i. Ayat on do na nienet ni Jesus laho mangalusi sungkunsungkun ni siboto patik ni Jahudi na mandok, “dia do patik raya sian angka patik i” (mat.22:36), na dipadomu tu ay.5 Musa 6:5 Dialus ni Jesus tu sungkunsungkun ni siboto patik na mandok, “ise do donganhu goaron”, dipadomu Jesus do i tu “umpama sahalak Samaria na asi roha i”. (Luk.10:29-37). Lapatanna, ndang mardiaimbar dongan siurupan dibagasan hagogotan na m asa tu dirina.

k)    Mansai ringkot do turpuk on auhonon ni halak Kristen di tingki on songon i dohot sude bangsonta nang hajolmaon pe, ala tarida jala boi hilalaon, lam tungalina do holong n iroha tu dongan. Panghilalaan hajolmaon (kemanusiaan) i sandiri pe nunga lam tu surutna, jala di na deba pe nunga lam tu magona. Sipata nunga humolong roha tu arta manang tu materi na marrumang benda mati i, sian tu dongan jolma na mangolu. Jadi turpuk on manogunogu rohanta do, asa lam torang mamereng ragam nihajahaton dohot pangalaosion di patik ni Debata na so parduli be di hubungan na denggan tu Debata dohot tu dongan jolma, marhite na lam tu hehena pangalaho panangkoon, panipuon, penindasan, penyalahgunaan huaso, na papeolhon uhum, fitnah, hosom, dendam, parmusuon, ala ni parrohaon na holan na naeng mangahut tu dirina, angka pangomoan manang paruntungan portibi on. Martanggungjawab do halak Kristen paluahon halak sian pangalaho i, paling saotik manjaga dirina be, asa boi malua sian angka hajahaton, manang parrohaon na songon i.

l)      Dipangido turpuk on do asa saluhut bangso ni Debata, tarmasuk halak Kristen di tingki on: Mangaramoti Diri Di Bagasan Holong Ni Roha (Memelihara Diri dalam Kasih Allah). Dung dipalua Debata hita marhite AnakNa Jesus Kristus i ima ala ni balga ni holongNa tu hita jolma asa malua sian dosa nang hamatean ala ni i tarjou do hita aktif manjaga haporseaonta i, mangolu dibagasan haholongon. Taulahon ma impola ni haluaon i ima haholongon i asa unang dihaliluhon angka sipaotooto hita di hasiangan on ima marhite na mangaradotii patik dohot Hata ni Debata. Tajamothon ma dirinta nang keluarganta asa sai hot di bagasan holong ni Kristus i, jala torus mamareahi ngolu na imbaru huhut pajongjong haporseaon dibagasan Ibana. Amen.

Jamita Ari Jumat, 7 Nopember 2025

Martangiang Huhut Mangulahon Holong ni Tuhan i  Efesus 3: 18 -19 1.        Huria ni Tuhanta, sai adong do halak na sigop paboahon na soa...