Selasa, 29 Agustus 2023

Jamita Minggu XIII D. trinitatis, 3 September 2023

Mangurupi Sian Nasa Haholongon

2 Korint 8: 1 – 7  

 

A. Patoejoloe

Konteks na masa di huta Jerusalem masa haraparon dohot hapogoson. Sibonsirina ima ala ni sala pangantusion manang pamikiron na parjolo, mula hajongjong ni huria i. Molo tajaha di Buku Ulaon ni Apostel 2: 45; 4:32-35 sude do paradongan mangarajumi artanasida i gabe arta nihatopan, jala ganup manggadisi hauma, jabu ro di angka artana, jala disagihon tu angka na pogos. Dimulanai songo huria sabungan Jerusalem jala huria mulamula, dirajumi ruas i do i songon sada ulaonna uli, jala angka apostel i pe mansai las do rohanasida mida pangalaho i. Alai ala ni las ni rohana mansai balga i, gabe lupa do nasida sumarihon ngolu tu ari na mangihut. Gabe ala ni i masama hapogoson dohot haraparon. Ndang diorom dirina masilehonlehon i laho bohal nasida dipudian ni ari, ndang mamereng tu jolo jala ndang sumarihon ari pangapudian. Gabe  halak siurupan nasida nuaeng, angka na mora jala mararta hian.

Dua taon andorang so disurathon Apostel Paulus turpuk on, nunga disosoi ibana huria Korint asa papungu tumpak tu huria (na ginoaran angka na badia) di Jerusalem. Laos diaboa ibana do di surat i naung disosohon ibana hian huria Galatia patupahon songon i ( 1 Korint 16: 1- 4).

Dibagasan turpuk on dipaboa ibana do naung dohot angka huria na di Makedonia (ima huria Pilippi, Tessalonika dohot Beroa) papungu panguruion tuhuria na di Jerusalem. Huria n amarsitaonon jala marhaporsuhon do angka huria na di Makedonia i hinorhon ni barita na uli pinasahat ni Apostel Paulus di angka luat i (Ul.Ap.16-17) alaidihatindanghon Apostel i do haburjuonnasida papungu tumpak dohot manongoshonsa. Huroha, ndang pola diigil Apostel Paulus asa dohot huria na di Makedonia papungu tumpakk ala parungkilon na balga na masa tu nasida. Alai mangihuthon ayat 4, nasida sandiri do mangelek/managapoi Apostel i dohot gomos asa parsidohot  nasida lho mangurupi. Jala hataridaanna gumodang do tumpak na tarpapungu i sian na hhinirim ni Apostel i hian. Ndang adong pamingkiron ni huria i mandok: “Ai hami pe marsitaonon jala pogos do, ndang tarhona hami mangurupi nasida”.

 

B. Hatoerangan

Hinorhon ni pamingkiron  manang mentalitas ni sasahalak do mangonjar ibana mangadopi na masa. Adong do pamikiron namaol muba, adong do na hira na so olo muba iadon ala naung gabe bangko, alai adong do na mura muba, hombar do i tu panjaloon ni sasahalak tu poda, pangaarion, hatorangan, dohot sipaingot. Molo taida pambahenan ni angka huria na di Makedona i tangkas do dohononta naung nionjar ni pangantusion ni Hata ni debata do nasida mangadopi parungkilon dohot hapogoson nasida sandiri, dohot maradophon parungkilon nang hapogoson ni huria Jerusalem. Ndang marisuang hata ni Debata na binege jala ginuruhonnasida na sai laon, tung i do ijahannasida manumpahi huria i.

Taida ma jolo manang na piga naung hinangoluhon ni angka huria na di Makedonia i:

1)      Naparjoloe; pasahat diri tu Tuhan i (Ay.5): Ganup halak na manumpahi ulaon Harajaon ni Debata ia so jolo pasahat diri tu Debata ndang pola ditimbangi rohana naung tama manang hurang tama na pinasahatna i. Holan, asal ma adong dipasahat. Ndang pola dipikiri rohana manang naung hombar manang na so hombar i tu pasupasu na jinalona sian Debata, andorang so dipasahat ibana tumpakna tu angka ulaon Harajaon ni Debata. Saijumolo do rohana manungkun, aha mana dapot ahu dung hupasahat tumpakhu ? Ai molo dung dipasahat halak dirina tu Debata gabe rajumanna ma : “Bagian ni ngolu hakristenon do tumpak, asiasi manang pelean i jala bagian ni parsombaon (ibadah) tu Debata do i,” na marlapatan ndang tarsirang be i sian ngoluna songon halak Kristen.

2)      Napaduahon, haradeon dohot sihol ni roha (ay.4); “gogo diapoi nasida hami jala dipangido asi ni roha..” di hata indonesia didok: “dengan kerelaan sendiri mereka meminta dan mendesak kepada kami....”. Songon naung tataringoti di joo, ndang pola dohot huria na di Makedonia nian diigil Apostel Paulus parsidhohot laho mangurupi ala nasida pe dibagasan parungkilon dohot hapogoson do. Alai sihol ni roha ni angka huria i do dohot haradeon mangonjar nasida mangulahon i. Ndang diaturhon Apostel i manang na sadia tumpak ni marsasahuria manang marsasahalak. Dipasahat ibana do tu haradeon nasida mangalehon. Ndang olo apostel i mamaksa manang ise pe pasahat silehonlehon (ay.8). Balga do panghorhon ni haradeon dohot sihol ni roha i mangonjar nasida mangurupi ai songon hinatinanghon ni apostel i: “gumodang sian na huhirim hami...” (ay.5). Angkup ni i ndang marnaloja nasida papungu tumpak i atik pe diaturhon Apostel Paulus ganup Ari Minggu papunguhon (I Korint 16:2). Ndang adong na marungutungut nang pe ingkon manang piga hali papungu tumpak mangurupi dongan. Disi do hataridaanna, molo adong na rade, na masihol jala naung pasahat diri tu Debata, gabe ndang pola lomos huria di godang  ni panumpahion.

3)      Napatoluhon ; pasahathon hombar tu na adong (ay.3); Molo adong haradeon, gabe psahaton ma hombar tu na adong, ndang hombar tu na so adong. Sude jolma do adong na tarpatupasa, alai tutu ndang sai dos na tarpatupa ganup jolma. Didok apostel i: “Molo adong ringkot ni roha halashonon do na dapot, nda tung lobi sian na dapot (2 Korint.8:12). Na tarpatupa, ima na adong, manang hombar tu na adong. Alai siingoton unang ginabusan na adong, manang unang didok na so adong na adong i. Angkup ni i nda tung lobi sian na tolap lehonon ai molo adong di iba ndang sude i pakkeon mangurupi dongan so tung gabe so adong tading pakeon tu na ringkot di iba, manang so tung gabe marporsuk iba (2 Korint 8: 23), songon na masa di Jerusalem uju i. Atik pe pandohona ni apostel di ayat 3 i: “....lobi tahe sian gogona...” anggo lapatanna ndang holan hagogoon ni hajolmaon be dipangasahon angka huria na di Makedonia papungu tumpak i alai nunga hagogon ni Debata, ai lobi sian hagogoon ni jolma do hagogoon ni Debata.

4)      Paopathon; ndang olo papeol hasahatan ni Tumpak. Nunga tontu hasahatan ni tumpak sipapunguon i, ima mangurupi huria na di Jerusalem. Sude do na dapot i dipasahat tu tujuan naung tontu i, ndang diorui manang ndang gabe dipake tu tujuan na asing. Anggo didok roha nian ala so sai dipabotoboto apostel i manang na sadia na dapot, jala ala tar godang do na dapot ndang pola sala nian molo dipake i tu angka haporluan na asing. Alai ndang olo angka huria na di Makedonia patupahon songon i ai molo tu Jerusalem do tujuan ni tumpak i, ba himpal do i dipasahat nasida. Sian i tarida ndada holan mangalehon dinhangoluhonnasida dohot do lapatan dohot tujuan ni silehonlehon i.

 

C. Sipahusorhusoron

Dihita nahinaholongan, angkup ni i, adong manang piga nari siparrohanonon asa ungkap roha ni angka dongan manumpahi angka ulaon na denggan:

a)      Adong na manghirpasi: Adong do ulaon na ingkon ulahonon ni sude jolma alai ndang adong nanggo sahalak pe na mangulahon. Isarana ulaon na ingkon ulahonon ni duse jolma do ulaon parasinirohaon alai olo do nanggo sada jolma pe ndang mangulahon i ala so ada na manghirpasi. Rigkot do di huria adong na marulaon papungu tumpka tu angka haporluoan na marragam i. Alai ingkon ingotonna do anga haporluan na marragam i. Alai ingkon ingotonna do angka dalan na so maralo tu lomo ni roha ni Debata laho papunguhonsa. DI ulaon asi ni roha on diulahon Apostel i do ulaon panghirpason marhite sosososo dohot bagabaga songon na nidokna, isarana di 2 Korint 8:8; 2 Korint 9:6-7.

b)      Haposan: na tarsurat di 2 Korint 8: 20 mandok: “Unang ditihai hami di tumpak na balga na huhapadothon hami, i do na hutamparhon hami. Ai hupikkiri hami na patut ingoton di jolo ni Tuhan i, nang di jolo ni jolma.” Pos do roha ni angka huria i di Apostel Paulus taringot tu angka tumpak i alai ndang olo ibana so mardongan mangaradoti angka tumpak i ai ndang lomo rohana so tung gabe sitihaan siala i. Gabe disuru do sahalak na leak tau (haposan)mamboan sngka tumpak i sian Korint marhite surat ( I Korint 16: 3; jaha 2 Korint 8: 22-23). Sumurut do haringgason ni jolma mangulahon panumpahion moo ndang haposan halak hasahatan ni angka tumpak.

c)      Panjouon Diakonia bersifat komunal nang personal: Huria na tarjou secara komunal marasini ni roha; mangulaon asi ni rohani Debata marhite holong sian ulaon diakoni sosial. Hajongjongan ni huria ndang holan sumarihon dirina, alai manatap tu duru ni huria na godang angka manaon na bernit  nang hasusaan. Huria ma na gabe parhitean asini roha ni Debata, jiwa sosial sai tongtong lohot di huria i tu bagasan nang tu duruni huria i. Asa huria ma representatif ni Debata laho sumarihon angka na hurangan. Adong be do na hurang manang tantangan di huria i, alai ndang manundati huria i lahi patupahon diakonia sosialna. Halak na porsea berdiakonia secara personal, marasini roha, tama mamelehon dirina gabe pelean na mangolu (ptds. Rm 12:1). Nang pe sai adong do hahurangan, nang dosanta, alai disi ma haporseaonta na lam togu  laho patupahon na tolap sibahenon laho mangurupi dongan jolma na dibagasan hamaolon, hahurangan. Di angka pandita adong na ginoaran Tumpak Liat Pandita (TLP), asing ni ia ngka tekenlist sipatupaon di angka na masa hamaolon di dongan saulaon.

d)     Domu tu Topik ni Minggunta: MANGURUPI SIAN NASA HAHOLONGON. Taulahon ma pangurupion i ala nionjar haholongon tu Tuhan Debata. Molo si Salomo diurupi do Ratu Syeba di angka na maol di rohana. Dipatupa si Salomo ala holong nang biar ni rohana mida Debata Jahowa. Siala habisuhonna i sian Debata do i, hombar tu na pinangidona. Psalmen 111:10 Biar mida Jahowa do parmulaan ni habisuhon, maruli hapistaran na sumurung do sude angka na mangulahonsa; hot do baritana i ro di salelenglelengna. Tapasiding ma roha egoisme, na mangholit, na so olo marholong ni roha dohot na marasini roha. Halak na mangalehon dohot mamelehon dirina tu Debata ido angka na sanggup mangalehon manang sadia pe tu ulaon asini roha i. Jesus Kristus do dasor ni haholongon ni angka na porsea i asa olo mangurupi. Songon Jesus Kristus na marholong ni roha tu hita jolma pardosa, mangalehon diriNa humanghop hita asa malua hita. Marhite hamamate ni Jesus Kristus dohot haheheonNa na gabe jaminan pos ni rohanta laho mamelehon dirinta gabe ulaulaNa di tonga portibi on.Amen.

 

Jamita Evangelium Minggu EXAUDI (Sai tangihon ma soarangku, Ale jahowa- Pslm.27:7)– 12 Mei 2024

Hatuaon ni Halak Partigor     (Kebahagiaan Orang Benar) Psalmen 1 : 1  – 6   1)       Ia turpukta on ima patujolo ni sude psalmen (1...