Selasa, 09 Agustus 2022

Jamita Partangiangan – Epistel Minggu IX Dung Trinitatis, 9 Agustus 2022

Polin Mangihuthon Jesus”

Mengikut Yesus Secara Total

 

& Ev. Psalmen 82: 1 – 8                                                                     & Ep. Lukas 12 : 49 – 53                                       

 

A.    Patujolo

Ia turpukta on na marpardomuan tu “hamalimon” (undang-undang kekudusan). Namanggomarhon “moralitas ni panguhum”, asa patupahon ulaon pembelaan tu angka halak na metmet, na pogos, na sopot so marama, mangondihon na dangol.

Borhat sian pengalaman ni bangso ni Debata, uju na di parhatobanon bangso Misir ( 2 Musa 1-15), dohot di habuangan Babel (Hesekiel 33-48). Psalmen on singotsingot do on tu angka panguhum na tongtong dibagasan pangaramotion ni Debata do nasa na tinompaNa. Diparrohahon parpsalmen on na so adil masa ditonga ni masyarakat, di gombarhon parpsalmen on panguhuman masa na di hajongjongi Debata. Ibana do panguhum jala songon jaksa na menuntut.

 B.      Hatorangan

  1. Debata mamangkulingi angka Panguhum (ay.1-2). Istilah panguhum: Hakim (Hata Heber: syofet, na marlapatan halak na pinabangkit laho pajongjonghon uhum, hatigoran: manguhum nasa halak na mangulahon hajahaton jala na mangondihon halak na sintong. DI jaman si Musa do mulai tarbege na pinabangkithon Panguhum (2 Musa 18: 13-27). Si Musa sandiri pe jotjot do berperan sebagai Hakim laho manimbangi, dohot mandalanhon uhum tu angka parkaro na so tartimbangan ni angka panguhum na pinabangkit ni raja. Berperan do nang angka panguhum i  laho paluahon bangso Israel dung mate si Josua (Panguhum 2: 16). Asa dijaman ni angka Panguhum/Hakim-hakim (Pang.3: 9-15), digoari do nasida songon “Sipalua”. Ala nasida do diharaphon Debata patigorhon uhum na geduk. Di Jess.33:22; Jak.4:12, digoari do Debata “panguhum na sintong” di portibi on dohot tu jolma. Kristus do silehon uhum i (Mat.5:21-22) lobi dope sian penguhuman naung pinatupa ni si Musa tu bangsoNa (Mat.17: 3; Joh.1:7). Holan uhum ni Debata do na singkop (Jak.1: 25), jala ingkon radotan ni na porsea i do uhum ni Debata (Joh.14:15; 1 Joh.2:7). Ai nasa jolma ndang adong na malua sian uhuman ni Debata di joloNa (Ul.Ap.17:31; Joh.5:22). Molo dipangkulingi Debata angka panguhum i di buku Psalmen on, na marlapatan do i, siala naung angka na geduk diulahon jolma uhum hasintongan i, gabe so tarida be pamintorion ni Debata di angka jolma na porsea dohot na marhaporusan tu Ibana. Didok di ay.21: 1....”Sadia leleng on ma pageduhonmuna uhum...!” Sian pandohan  ni par-psalmen on, ndang hea ditundalhon Debata sian bohiNa hasintongan ni uhum. Tongtong do dipaingot angka parhuaso asa unang diparmeammeamhon hasintongan ni Debata, tarlumobi di angka halak na tigor roha, na so tangkas mangantusi uhum alai na bonar roha. Ala ni i do umbahen na didok par-psalmen : Unang ma angka panguhum sipajongjong hatigoran na gabe pargeduk.
  2. Dihagigihon Debata do pangarupaon (ay.3-7). Tarlumobi di ay 3-4 on anggukangguk ni par-psalmen on tu angka panguhum, asa mangondihon masyarakat na hona pangarupaon: “....patingkos hamu uhum tu na metmet, tu na sopot so marama, ondihon hamu na dangol dohot na pogos (ay.3). Palua hamu ma na metmet dohot na pogos sian tangan ni parjahat ma palua hamu nasida (ay.4).

Boasa songon i pembelaan ni Debata tu angka halak na hona rupa? Ala huaso dohot hagogpon ni Debata naeng mangondihn nasida. Ai anak ni Na-Tumimbul do nasida sudena (ay.6). Dijaman ni panguhum, tung mansai posi do pangarupaon na niae ni bangso ni Debata:

a)      Pangarupaon na ro sian Kusyan-Risyatain Mesopotamia (apng.3: 7-11), ala paisolat bangso Hethi tu huta Mesopotamia. Lelengna 8 taon ma nasida dikuasai halak Mesopotamia.

b)     Pangarupaon na ro sian Raja Moab, tingki  ni dinasti pa-19 hon Misir; Eglon na gabe raja ni Moab (Pang.3:12-19).

c)      Pangarupaon na ro sian halak Kanaan (Hazor) di tingki ni Harajaon Yabin na niuluhon ni Sisera (Pang.4:2-3; 5:31).

Sian na piga pengalaman na paet na masa tu bangso ni Debata, tung mansai balga do ulaon ni “Panguhum” na pinabangkit ni Debata laho mangondihon bangsoNa sian ragamragam ni pangarupaon, umbahen na mansai dianggukhon par-psalmen on do angka panguhum i, asa margogo nasida manghajongjonghon ulaon hasintongan i.

 

 

  1. Debata dio hapatean ni bnasa na masa di jolma (ay.8): Sian ayat 8 on, boi do tapanghilalahon pangangguhonon ni par-psalmen i sai hira na dipasombu Debata do jolo marungkil, jala tumaon na porsuk jolma paima dilehon haluaon. Tangksa do i taida rupani songon na masa tu si Job. “Ai na hinatondithon ni rohangku, i do na songgop tu ahu, jala na hinaholoshon ni rohangku, i do na tu ahu” (Job.3:25).

On do dobagabagahon Debata tu halak na marsihohot marsitiopan di hagogoon ni Debata. (Job.5: 17-21). Sian parungkilon ni si Job on, naeng parsiajaran do haporseaonna. Nang pe ragam dohasusaan, hapariron, reherehe. Alai dietong ibana do i holan “pangunjunan” sambing. Ujungna monang do ibana manaluhhon pangunjunan na niaena i. I do umbahen na didok par-psalmen on mangidohon di anggukanggukna i, asa hehe Debata mangampini halak na marungkil, marsitaonon, manang na hona rupa, manang na ginosagosa, manang na pinaboruboru ni parjahat pe i. Tongtong do Debata mangondihon nasa halak na mambahen Debata haporusanna.

 

  1. Sipahusorhusoron

a)      Angka panguhum na ro tu parsidangan i ima angka panguhum na jat. Alai ditomutomu Debat do nasida. Songon pandohan na mandok: “Boi do lambok roham tu halak pardosa alai unang tu dosana i.” Hira songon i ma Debata patuduhon sikapNa tu angka panguhum i. Dijanghon do nasida, lai koras do laho manulak dosa na binahen nasida. Molo halak na mardosa, dada gabe pasidingonta nasida, alai diparmahani asa adong kesempatan laho paboahon angka dosa-dosana. Ihut ni i asa boi hita mangarahon nasida tu dalan na sintong. Dibagasan parngoluonta on sai jotjot do taadopi angka situasi na mambahen hita gabe “panguhum’ tu halak na asing. Tung so tarsirang hita do pangalaho nang sifat si songon i sian ngolunta. Na gabe persoalan di hita ima: Na holan gabe “mandabuhon” halak do panguhumanta manang pahehehon nasida ? Uju mangadopi angka na marsala, pintor tatudu do nasida songon pardosa ? Na gabe sungkunsungkun ima: na manguhumi do hita dohot adil ? Diparsaoran ditonga ni masyarakat, hea do hita mambela angka halak na metmet ? Manang marpihak tu angka halak na gogo ala adong paruntungan disi ? Kasus kematian Brigadir Josua Hutabarat menjadi ajang pertaruhan kekuatan golongan kaum kecil, lemah dan miskin maralohon kaum pejabat, kaya dan punya kekuatan. Dison ma taparrohahon dia do na gumogo, gogo ni Debata do manang gogo ni sibolis. Gogo ni hepeng do manang gogo ni Debata ? Sai namarhamonangan do angka na mangasahon Debata. Rom 8:31 Onpe, aha ma dohononta disi? Molo Debata donganta, ise ma alonta?

b)     Dihita na hinaholongan, halak na porsea songon “ panguhum” (penilai: kristis, koreksi). “Manguhumu” lapatanna lam malo angka halak na porsea i laho menilai sude na masa, dohot kritis. Ndang pintor dioloi, diauhon, ditelan dan diterima. Unang songon pandohan ni umpama : eme na masak di gagat ursa, ia i na masa, ima na taula. Halak Kristen ndang holan ikut-ikutan, terbawa arus, manang terprofokasi. Ingkon boi do adong sikap kritis, menilai dengan bijaksana. Rom 12:2 Jala unang gabe sarombang hamu dohot portibi on; alai gabe imbaru ma hamu, dung muba pingkiranmuna, asa tau hamu manimbangi lomo ni roha ni Debata, i ma na uli, na hinalashonna dohot na sun denggan. Asa marhite i, lam malo hita manulingkiti dia do lomo ni roha ni Debata, asa disi ma Debata na gabe HAKIM (Panguhum) na tigor. Sude panguhumanta (penilaianta: keputusan bijak kita) ima na didasori sian lomo ni roha ni Debata. Dasor na patut laho manguhm manang menilai dengan pertimbangan hikmat yang benar adalah hikmat yang dari atas, dari Allah Bapa, na taguruhon sian Hata ni Debata. Holan Debata do panguhum na Tigor i

c)      Angka na targoar uluan, panggomgomi, pamarenta, hakim angka pejabat naung dibuat do janji manang sumpahna asa manat jala denggan diulahon ulaonna. Alai ala ni hepeng, arta na masigorgor dibagasan rohana, olo ma tarela jolma i gabe korupsi. Dipapeol ma uhum laho mambuat bagianna, hukum bertindak tajam kebawah dan tumpul ke atas. Ndang marlangku be Undang-undang ala dibaagsan praktekna holan marlangku tu angka na gale, na pogos, angka na metmet. Angka na targoar pejabat, berkedudukan, angka na mora, mura do dinasida asa marhasonangan torus sian penderitaan ni rakyat manang orang kecil. Sikap ni halak na porsea, songon gabe pejabat, na marpangkat, na mora, manang di dia pe hita mangula angka ulaonta, tapatuduhon ma songon siihuthon Kristus hita. POLIN MANGIHUTHON JESUSA  didok topik ni minggunta, tapatuduhon ma hapolinon ni rohanta mangihuthon Jesus, unang holan di hata, alai dohot ma di pambahenan, unang holan ditangihon alai dohot ma diulahon. Ala ni iangka na porsea naung manghamauliatehon hasesaan ni Jesus Kristus sai na “biar” do rohana tu PANGUHUM NA TIGOR I, ima Tuhanta. Sai satia ma hita mangulahon lomo ni roha ni Debata. Amen.

Jamita Evangelium Minggu EXAUDI (Sai tangihon ma soarangku, Ale jahowa- Pslm.27:7)– 12 Mei 2024

Hatuaon ni Halak Partigor     (Kebahagiaan Orang Benar) Psalmen 1 : 1  – 6   1)       Ia turpukta on ima patujolo ni sude psalmen (1...