Minggu, 14 Agustus 2022

Jamita Minggu X Dung. TRINITATIS – 21 Agustus 2022

Hadaulaton Nahinalomohon ni Debata

Ibadah Yang Berkenan Kepada Tuhan  

 

& Ev: Jesaya 58: 9b - 14                   & Ep: Heber 12: 18-29

 

A.      Patujolo

Ia turpukta on tarmasuk do tu horong Trito Jesaya, na godang mangondolhon apulapul tu bangso Israel taringot tu haluaon na pinamasa ni Jahowa tu nasida. Halak Israel naung mulak sian habuangan Babel ingkon boi muse pataridahon ngolu na imbaru na hinalomohon ni roha ni Jahowa. Taida marpangulahi do holong ni Debata tu bangsoNa i. Dung dipaloas raja Kores (harajaon Persia) mangkubu jala mangarajai Babel di taon 538bC. Mulak ma bangso Israel tu Jerusalem laho paulihon bagas joro ni Jahowa naung tarulang i. Sude ulaula (perkakas) di bagas joro na nirampas ni raja Nebukadnezar di taon 587 bC dipaulak ma muse tu Jerusalem (Ezra 6: 3-5). Alai di hatiha i, na parjolo diula bangso Israel, ima paulihon bagasna be, lumobi  ala nunga tarulang ganup bagas nasida ala naung ditadinghon hhurang lobi 70 taon lelengna. Ndang adong roha ni angka paradongan laho pauli bagas joro ni Jahowa. Ala ni i dipaingot ma nasida asa olo pauli bagas joro (partangiangan dohot  pamujion) tu Jahowa. Dung mulak sian habuangan Babel mangolu dope nasida di toru ni panggomgomion ni Persia hirahira 15 taon lelengna. Boi dohonon makmur do nasida sian sudut ekonomi dohot politik. Hamajuon na mansai hatop di bidang ekonomi boi jumpang ala didukung kestabilan politik. Alai hamajuon i holan dinikmati angka penguasa dohot pengusaha (houm na mora) do, ala kebijakanna binahen nasida ndang berorientasi tu kepentingan rakyat. Na mora lam mamora, jal ana pogos lam marpogos. Marhite i gabe tubu ma kesenjangan sosial na mansai tandi. Angkana so margogo manang mardihadiha lam tu galena (tertindas dan tidak berdaya). Sian sudut keagamaan, sasintongna tarida do peningkatan secara kualitas. Ringgas do bangso Israel patupa upacara ibadah secara formal jala mangalehon pelean situtungon marlipat ganda. Alai sasintongna na pinangido ni Debata, songon na disungguli di turpuk on ndang holan ibadah formal alai ibadah na denggan parpuasaon secara teratur hape holan sebatas ibadah (rutinitas) sambing. Lapatanna, di pelaksanaan manang praktekna ndang diulahon /dihangoluhon na hinalomohon ni Debata. Boi dohonon, sai hira na “disuap” nasida do Debata marhite angka ulaon parugamaon, parpuasaon dohot pelean nasida. Hape, Ibadah na sintong di adopan ni Debata ima ingkon tarida di ulaon dohot ngolu siganup ari, gabe sarana laho pajongjonghon hasintongan ni Debata (Amos 5: 24).

Lalap do bangso i laho pauli ganup bagasna, jala hira ndang di pardulihon be bagas ni Jahowa, gabe lupa nasida di naung pinalua ni Jahowa nasida sian habuangan i. Angka malim pe ndang mangolu be dibagasan lomo ni roha ni Debata nang situan natorop nunga marbalik sian Jahowa, ndang dihobasi nasida be hadaulaton dohot haholongon ni donganna. Sandok adong do hira 93 taon lelengna ngolu ni bangso Israel ndang sintong dung mulak sian habuangan Babel. (dung pe taon 445 bC di tingki ni si Nehemia dohot si Esra denggan ma muse ngolu ni bangso i nang ngolu parugamoon nasida). Di si ma panurirang Trito Jesaya paingothon bangso Israel songon bangso ni Debata asa mulak yu haojahanna hombar tu Hata ni Debata. Tutu dipangke bangso Israel do ngolu parpuasaon nasida hatiha i mangido haluaon manang asa dioloi Debata tangiang nasida ( 2 Sam. 12: 16; Hag.20: 26-27; 1 Sam.7: 6; Jer.36: 9). Dalan nasida marpuaso tu Debata dipelehon do angka pelean situtungon di bagas joro. Dung marokso bagas joro i, tong do diuduti nasida parpuasaon di angka inganan na marragam dalan marningot sejarah naung pinalua ni Debata nasida. Alai dalan laho paulihon bagas joro dohot manghangoluhon lomo ni roha ni Debata ndang dipardulihon nasida be (ptds. Jes.65: 1-8).

 

B.      Hatorangan

1)     Ay.9b-10: Molo tapamanat sian ay.5-14, gabe alus ni Debata tu sungkunsungkun ni bangso Israel do. Na so adong respon ni Debata tu ruhutruhut parugamaon na pinatupa nasida i (ay.3). Lapatanna na menuntut do nasida di perhatian ni Debata. Ai dirimpu nasida do molo nunga diulahon nasida i gabe lomo ma roha jala dialusi Debata ma angka pangidoannasida. Ala ni i, ro ma alus ni Debata paboa sasintongna ngolu parugamaon na binahen nasida i ngolu parugamaon na palsu do (na so toho, na so hombar tu lomo ni roha ni Debata). Tangkas do i tajaha di Jes.58: 2 “Sai dilului nasida do nian Ahu ariari, jala dihalomohon parbinotoan ni angka dalanku”. Mansai ringgas mangulahon ngolu parugamaon alai roha dohot pambahenan nasida ndang hombar tu Hata ni Debata. Diulahon nasida do angka patik i tarlumobi taringot tu parpuasaon, alai di praktekna holan dirinasiada do na rumingkot (ay.3). Lapatanna, ibadah dipangke jala dipadalan nasida holan sebatas rutinitas sambing (ay.1-5). Patut ma antong ndang dihalomohon Debata ibadah nasida i ai na hinalomohon ni Debata, ingkon sadalan do ibadah dohot pambahenan/ngolu siganup ari.

2)     Antong dia do parugamaon na sintong na hombar tu lomo ni roha ni Jahowa ? I ma ngolu na marojahan tu hadaulaton, hasintongan, keadilan, dohot holong  ni roha na tarida marhite tindakan na mangondolhon kebebasan, perhatian, keamanan dohot kebersamaan. Lapatanna, marhite saluhutna i ingkon dapot ma perbaikan dohot pembaharuan (transformasi) tu puasa dohot ibadah na sintong na hinalomohon ni Debata. Mangulahon kepedulian maradophon angka houm marjinal (angka na pogos, na gale, na sopot so marama so mar ina, angka na mabalu, angka na paisolat dohot lan angka na asing). Angka nasida ma halak na terpinggirkan/ tersisihkan gabe korban ni angka na gogo manang na marhuaso.

3)     Boi dohonon sasaran utama ni turpuk on ima angka partogi/ parhuaso dohot angka na mora asa marbalik nasida tu Jahowa jala mangulahon ibadah na sintong marhite na mangalehon roha tu angka na gale. Ingkon pasohoton (menghentikan) penindasan dohot perampasan tu arta dohot tano ni angka na pogos. Menghentikan tindakan kasar (tudutudu ni jari dohot panghuling hajahaton, ay.9). Ingkon pasohoton nasida do pelaksanaan ibadah namunafik jala na so marlapatan manang kesalehan na semu, jala pasohothon angka uhum na holan mangalehon keuntungan tu diri sandiri, alai ingkon rade membaharui (padengganhon) angka na so sintong (na geduk) hombar tu hatigoran ni Debata (Mat.6:33).

4)     Ay.11-12: On ma upa ni angka na mangaradoti hata dohot hasintongan n Debata. Holan marhite pembaharuan, hamubaon, mulak tu dalan nahinalomohon ni Debata do, bangso Israel boi jongjong jala tarpasupasu. Membangun Jerusalem naung marokso asa gabe inganan na sonang laho mamuji Debata. Ala ni hasalaan ni bangso i do umbahen namarokso Jerusalem jala gabe tarbuang nasida. Holan asi ni roha ni Debata dohot hamubaon ni roha do umbahen na dipalua jala dipaloas Debata nasida mulak tu Kanaan. Tano habaoran ni susu dohot situak ni loba i hombar tu naung pinarbaga ni Debata tu nasida. Lapatanna, kesempatan emas do on na nilehon ni Debata tu bangso i molo dipatupa angka ulaon na denggan di bagasan hasadaon dohot holong ni roha. Debata pe alusanNa ma pangidoannasida, lehononNa ma gogo dohot nasa na ringkot (memberikan kepuasan terhadap apapun yang mereka butuhkan). Songon kepedulian ni Debata tu nasida, naeng songon i ma kepedulian nasida tu donganna.

5)     Ay.13-14: Molo pe diulahon bangso Israel ari Sabbat mangihuthon patik ni Debata do i jala ringkot do i, alai ingkon tongtong do marojahan tu holong ni roha ni Debata. Dipaingot Debata do nasida di hakekat ni ari Sabbat na sintong ima asada tingki na nilehon ni Debata laho mamuji dohot pasangap goarNa. Hape dibagasan praktekna, tung maol situtu do bangso i mangulahon i, ala na mansai godang siutut do angka aturan/ruhutruhut parugamaon na ingkon ulahononnasida, gabe boban ma i jala terpusat  ma nasida holan tu ari Sabbat i sambing.

6)     Ala ni i, didok mamuji manang pasangap goar ni Debata ingkon padaoon do sian roha na holan mamingkirhon diri sandiri. Ingkon pangkeon do ari Sabbat laho mamgulahon holong maradophon Debata dohot dongan jolma. Ndang manjalo manang mangalehon sisip molo dipatupa nasida pe angka pangurupion tu angka na pogos. Marpadan do Debata mangalehon hamonangan dohot pasupasu marsundutsundut molo diulahon i hombar tu lomo ni roha ni Debata. Debata do na nioloannasida marhite pambahenan nasida: mangurupi na hurangan asa marhasonangan angka na susa jala bosuran dohot angka na male. Sandok ingkon daulat, badia ma nasida di ngoluna mangulahon angka ulaon na denggan jala menghindari nasa ragam angka hajahaton. Ndang marisuang pangulaon nasida di aturan i, ai dapot nasida do pasupasu dohot tumpal na sumurung. Debata mengobah nasida sian haholomon gabe hos ni ari, mangolu dibagasan hatiuron (Jes.59:9).

 

C.       Sipahusorhusoron

1)   Godang do hita jolma manghalojahon (manghapusuhon) mangulahon patik, parpuasaon, pelean, aturan di ari Sabbatr i. Alai andul ummarga sian i, ima na mamgulahon holong ni roha, ai i do pamusatan ni sude patik i (Pat. Mat.22:37-40; 1 Kor.13: 1 – 13, dna). Asa unang sai lalap hita tartait holan na mangulahon aturan, ruhut ruhut parduru parugamaon i alai tartading manang lupa hita tu sintuhu (makna) na sasintongna, ima “holong ni roha tu Debata dohot tu dongan jolma”. Molo tahonahon turpuk on tu topik minggu: “HADAULATON NA HINALOMOHON NI DEBATA” (Ibadah yang berkenan kepada Tuhan). Asa taulahon ma patik i dibagasan haunduhon nang holong dibagasan hasintongan dohot lomo ni roha ni Debata.

2)   Debata paluahon jolma na dibagasan pardangolan sian saluhut parsorionna dohot na mangalehon haluaon (amt.11:28). Ala ni i jolma mangolu ndnag be holan marhitehite ruhutruhut pardagingon ni patik secara hurufiah “dibawah hukum Kuk Hukum Taurat” alai dibagasan haluaon ‘kemerdekaan’ na sian Debata di bagasan Jesus Kristus nama (Joh.3:16). Hita malua ndang ala n na mangulahon patik, alai holan ala asi ni roha sambing (sola gratia), holan ala ni haporseaon sambing (sola fide), dohot holan ala ni Barita na uli (sola scriptura). Jala tolu sola i dirimpun dibagasan sada hata “SOLUS KRISTOS” (holan dibagasan JESUS KRISTUS sambing). Jesus Kristus do haluaon di hita na paluahon hita sian ragam ni nasa keterkungkungan ni sibolis, dosa dohot hamatean i. Marhite Ibana do tarulahon hita angka ulaon na denggan, holong dohot asi ni roha maradophon donganta jolma songon hapataran ni holong ni roha ni Debata di hita dohot holong ni rohanta tu Debata. Ima na manogunogu huhut na papsohon rohanta mandalani dalan sidalananta dohot mangadopi sude na pasorathon hita. Amen.

Jamita Evangelium Minggu EXAUDI (Sai tangihon ma soarangku, Ale jahowa- Pslm.27:7)– 12 Mei 2024

Hatuaon ni Halak Partigor     (Kebahagiaan Orang Benar) Psalmen 1 : 1  – 6   1)       Ia turpukta on ima patujolo ni sude psalmen (1...