Jumat, 03 Oktober 2014

Bahan Jamita Evangelium Minggu XVI Dung Trinitatis,5 Oktober 2014

Porlak Anggur Ni Jahowa Do Hita
Jesaya 5 : 1 – 7
     a.       Mangihuthon pande bisuk Padan na Robi , buku Jesaya dibagi tu tolu bagian, ima naginoaran: Jesaya I (Proto Jesaya) Bindu 1-39, Jesaya II (Deutro Jesaya) Bindu 40-55, dohot Jesaya III (trito Jesaya) Bindu 56-66. Parbagi ni buku on didasorhon tu angka na masa di sejarah ngolu ni bangso Israel (utara) dohot bangso Juda (selatan). Bagian na parjolo na marpardomuan tu angka na masa andorang so tarbuang dope bangso Israel (utara) tu Assur dohot Jehuda (Selatan) tu Babel. Turpuk jamitanta on masuk tu bagian na parjolo ima di tingki masa porang na ginoaran porang siro-Ephraim, gabungan ni Israel Utara dohot halak Aram mangadopi halak Assur. Diarahon do nian asa dohot Jehuda margabung laho mangalo harajaon Assur alai ndang olo raja Ahas sian Jehuda mangoloi pangidoan i. Gariada laho do Raja Ahas mangido gogo dohot pangurupion sian bangso Assur. Saut ma hona hubu Israel Utara i jala gabungan Siro-Ephraim ditaluhon halak Assur. Di situasi na songon i ro do Panurirang Jesayas paingothon raja Ahas na sian Juda asa unang laho ibana mangido pangurupion tu bangso na leban i alai ndang ditangihon ibana sipaingot i. DI tingki i ma disorarahon Panurirang Jesaya haroro ni Mesias, Raja na sintong siboan hadameon na tutu, na paontok nasa parporangan dohot hamusuon di angka bangso dohot sandok portibi on. Didok angka peneliti di Hata ni Debata do, ia bindu 5 on digoari do “Ende Hasudungan”, na marrumang songon Psalmen, na marisihon syair manang sajak-sajak, ndang songon barita manang prosa. Ia Jesaya bindu 5 on marisihon tolu bagian bolon, i ma: 1) Ayat 1-7= Israel do porlak anggur ni Jahowa; 2) Ayat 8-23= Jea na naeng mengancam, ala hajahaton dohot dosa ni bangso i; 3) Ayat 24-30= Lumbalumba ni uhum paminsangon ni Debata. Bagian na parjolo i ma nuaeng na gabe jamita di Minggu on, jala na naeng pabagasonta marhite tafsiran on.
     b.      Ayat 1: Ima ende taringot tu hasian ni Debata do pamuhai ni turpuk on. Hata “Hasian” (di Hata Heber; Ledidi=untuk kekasihku) diantusi do i songon ‘pengantin perempuan’ ni Debata ( 5 Musa 33: 12; Jer.11:15; Psalm.60:9; 108:7; 127:2; 2 Sam.12:25). Nuaeng marende do panurirang on taringot tu hasianna, i ma Jahowa, na marnampunahon sada porlak anggur di punsu ni dolok na napu (subur). Dipangke do songon bentuk psalmen, asa mura antusan ni halak Israel maksud ni Debata Jahowa tu bangso-Na, jala aha ma pangidoan ni Jahowa sian bangso-Na na hinaholongan-Na i.
    c.       Ayat 2: Dipaboa do parsitutuon ni nampuna porlak anggur i, ai tung olo do ibana loja, asa jumpang ibana sian parbue na tonggi (na denggan). Olo do ibana mamangkur (hata Heber: ajaq) jala holan di turpuk on do jummpang hata on, manang digoari ‘hapaxlegomenon’, na marlapatan: mamangkur, mangombak tano i bagas, asa denggan jala napu tano i sahali on. Dung dipangkuri tano i, ihut do tusi paiashon tano i marhite manjomputi angka batu na marrerahan, jala dibahen ma muse manambornambor i tano i marhite na mambahen napu porlak i. Ndada holan i, alai dijaga do porlakna i marhite na paulihon sada tungkup (menara penjaga) dohot sada pangilangan dibagasan porlak i, ai porsea do parporlak i, tibu nama gotilonna angka parbue na tonggi sian porlakna i. Hape dung dapot tingki gotilon, tung tarhirim do nampuna porlak i, ai holan parbue na asom do jumpangsa sian sude hau anggurna i, hape tung hoong situtu do rohana, jala olo do ibana loja mangurus porlakna i arian dohot borngin.
     d.      Ayat 3-4: Alai ndang putus asa manang mandele nampuna porlak i, alai dipangke do hubunganna dohot na humaliangna, marhite na manungkun pangisi ni Jerusalem dohot Juda, mangido panimbangion (didok: ‘ua uhum hamu ahu dohot porlak anggurhi, lapatanna: lehon hamu ma jolo panimbangion manang saransaran tu ahu, manang aha dope sipatupaonku). Dipangido ibana dope sian angka na sinungkunna i, angka dia dope sipatupaonna tu porlakna i, ai nunga hira sude dipatupa ibana na patut sibahenonna, asa marparbue na denggan jala na tonggi porlak i di tingkina, hape na asom do diparbuehon anggurna i.
     e.      Ayat 5-6: Diujungna dipaboa parporlak i ma sibahenonna tu porlakna i, songon: 1). Umpatonna ma handangna, asa suda digagat binatang hau ni anggurna i; 2) Asa suda diluntakluntak pinahan porlakna i; 3) Bahenonna ma porlakna i gabe halongonan, asa unang dirantingi manang dipangkuri halak be, asa gabe hatubuan ni angka suga dohot sihupi; 4) Dohononna ma tu angka ombun, asa unang mangalehon udan tu porlakna i.
     f.        Ayat 7: Puncak ni ende na di Jesaya 5 on didok ma: Ia porlak anggur i, porlak anggur ni Jahowa Zebaot do, i ma “pinompar ni Israel” dohot angka “baoa sian Juda”, na nidokna di ende on, jala angka i do “Suansuanan hasudungan-Na”. Sai dipaimaima Jahowa do uhum (hatigoran) na sai leleng on, hape ‘pangarupaon do’ diulahon, jala “hatigoran hape ndang diulahon, ida ma anggukangguk do”. Sian ende hasudungon taantusi ma nuaeng, paboa songon i ma holong ni roha ni Debata di bangso-Na, jala dilehon do nasa na porlu di nasida di ngolu pardagingon dohot partondion, hape sai ulaon hajahaton do diulahon nasida. Ala ni i hona uhum ni Debata ma nasida, marhite na diloas nasida tarbuang dohot ditaluhon bangso parbegu. Dung i torang ma muse, paboa ia aleale ni panurirang Jesaya di turpuk on, ima Debata, jala Jahowa Zebaot do Ibana.
     g.       Hita nahinaholongan dibagasan Jesus Kristus, Molo porlak anggur nanidokna dibagasan turpuk on ima bangso Israel i, alai nuaeng hita ma angka siihuthon Kristus porlak anggur ni Jahowa. Hita do bangso na pinillit ni Debata na pinauliuliNa, tinambortambor-Na mamereng hita, jala asa taparbuehon angka parbue na denggan. Hita pe ingkon lam sadaranta ma, na pinillit jala dijou huhut dipauliuli Debata do hihta gabe bangsona, marhite na marsuru angka Parbarita na Uli sian Eropa manang Jerman laho patolhashon Barita na Uli tu ompunta sijolojolo tubu. Ai andorang so i, ingkon okuonta do, ia ompunta sijolojolo tubu i, tudos do songon “porlak anggur na tarbuang”, na so terurus, rambaon jala tung adong pe angkal hau ni porlak  i, ndang adong na boi jumpang parbue na tonggi disi. Tung pogos jala ketinggalan do halak Batak di tingki di hasipelebeguon, ai marsomba tu begu dohot ganaganaan dope nasida, marsomba tu angka sombaon, na dianggap maringanan di angka dolok, batu dohot angka inganan na songir. Jala na songon ‘provokator’, i ma angka datu dohot pangarunding. Dihorhon i ma antong tung marpogos do di partondion dohot di pardagingon angka ompunta na parjolo i. Mangula ma Debata, dipargogoi ma angka missionar pajongjonghon parsingkolaan, jala diajari ma angka ianangkon ni halak Batak i angka parbinotoan. Alai na umbalga pasupasu (pambahenan) ni Debata di hita. Disesa ma angka dosa nang pangalaosionta, jala malua ma hita sian uhum ni Debata. Tatanda ma hasintongan, hatigoran, holong ni roha ni Debata dibagasan Jesus Kristus.
     h.      Taparbuehon ma parbue na denggan.  Jotjot do hita dimulana i hira na sai mangauhon tu rohanta angka pambahenan ni Debata na tajalo na mambahen hita maju, sukses di ngolunta on. Alai anggo dung lam leleng, lam moru ma pangauhonta di angka na tajalo i sian Debata, ai sadar manang so sadar dirinta nama na patujolo, anggo Tuhanta i, tahalupahon ma. Molo dung dihalupahon Tuhan i di ngolunta, holan angka hinagiot ni pamatangna ma diulahon songon na dihatahon Apostel Paulus di Galatia 5:19-21 i. Ala ni i tung taauhon ma panghophopon ni Debata patureture hita, ai ndada jinou ni tua umbahen na olo Debata mamillit hita gabe bangso-Na, alai tung asi ni roha-Na do. Tung godang ma tongon na binahen ni Tuhan Debata tu hita huriaNa HKBP, sian taon 1861 sahat tu tingki on, topet tgl. 7 Oktober ma ulang tahun ni hurianta HKBP pa 153 taonhon. Jumolo ma pinasahat Selamat Ulang tahun ma di Hurianta HKBP, ai hira suansuanan do hita di Debata, disuan hita di portibi on, dinapui marhite angka pasupasu-Na na marragam i, dilehon nang na marrumanghon ‘handang’ dohot ‘tungkup’, asa lam torop parbue i parbuehononta, songon na tangkas jumpang hita di Galatia 5: 22 i = Holong dohot las ni roha, dame dohot lambas ni roha, habasaron, habasaon, haporseaon, halambohon dohot hatomanon.
      i.         Songon porlak anggur ni Jahowa do hita didok Topik ni minggunta, naeng ma songon semangat ni Apostel Paulus manosoi huria na di Pilippi, asa unang pintor merasa puas hita di ha-Kristenonta i. Dipodai do hita asa torus hita manjaga haporseaonta di Kristus Jesus i, asa torus napu, naeng ma tapasomal somal tu hadaulaton ngolunta on songo na tarsurat di 1 Timoteus 4:7b “Pasomalsomal ma dirim mangulahon hadaulaton”. Diigil Debata do hasatiaon marsomba tu Ibana, ai molo tarhirim Debata di hita, loasonNa ma hita hona uhum: Taboto sian Psalmen 103: 8 “Ia Debatanta i :Parholong roha, Parasi roha, Pardenggan basa, lambat tarrimas jala Parasi roha godang”. Ala ni i ingkon sai ingotonta, jala unang tahalupahon mangulahon na denggan manang marparbuehon angka parbue na denggan, ima pangalaho dohot sikap tingkah-laku nang parange dohot moral na denggan, songon na pinangido ni Tuhan Jesus di Mat.5: 20 i: “AI Hudok ma tu hamu: molo so andul dumenggan hatigoranmuna sian hatigoran ni angka Sibotosurat  dohot parise, ndang habongotan hamu Harajaon Banuaginjang i”. Lapatanna molo so dumenggan pangalahonta sian parugamo na asing, ndang habongotan hita tu Hasangapon ni Debata, alai tarbuang nama hita tu api. Songon nanidok Jesus di Mat.7:19 “Nasa hau na so marparbuehon na dneggan sitabaon do, gabe bolong nama tu api”.  Amen.

Jamita Minggu Misericordiasdomini – 14 April 2024

Sondang ni Bohi ni Jahowa Manondangi hita      (Cahaya Wajah Tuhan Menyinari Kita) Psalmen 4 : 1 – 9      Hamuna angka nahinaholonga...