Senin, 20 Oktober 2014

Bahan Jamita Epistel Minggu XIX Dung Trinitatis, 26 Oktober 2014

Ngolu Na Martua
Psalmen 1: 1 – 6 
    a.       Psalmen ima sada karya sastra manang puisi na ginurithon panurat marojahan tu realitaas na niidana jala na hinangoluhonna. Psalm na marlapatan ende pujipujian tu Debata sian angka na porsea taringot tu na masa dingoluna maradophon Debata. Psalmen nunga memiliki peran penting di ngolu ni bangso Israel tarlumobi di angka partangiangan nasida. Huria na parjolo pe, dipangke nasida do psalmen on di angka partangiangan nasida (Kol.3:16; Jak.5:13), jala sahat tu tingki on godang do ende pujipujian di Huria Kristen na dienet sian Psalmen. Psalm Bindu 1 on marisihon parsorion ni halak na tigor dohot na jahat. Hatuaon na dapot halak na tigor ala ni lomo ni rohana marsihohot tu patik ni Jahowa arian dohot borngin. Masuk tu patujolo ni sude Psalmen (150) i do hajongjongan ni Psalmen 1 i. Jadi marrumang pujipujian do Psalmen 1 i, alai huhut marfungsi poda parbinotoan (hikmat kebijaksanaan).
     b.      Pandohan ‘martua’ (hata Heber: asher) jotjot dipangke guru parpoda habisuhon di poda ni Raja Salomo. Songon i pandohan halak na tigor dohot halak parjahat, dua horong/punguan na adong di Poda ni Raja Salomo. Ringkot do dipatorang disi dua pangalaho na masialoan, asa diboto situan natorop (lumobi halak na so marpangalaman) taringot tu poda siihuthononna dohot sipasidingonna. Dipatudos do tu ngolu ni hau na marparbue ia pangalaho ni na tigor i, jala songon orbuk (sekam) na hinabanghon ni alogo ia ngolu ni parjahat i ( ay.3-4). Jotjot do dibahen guru manang silehon poda tudosan songon metode pangajarion tu angka siseanna. Gumodang tiruan ummura mangantusi halak na nipodaanna. Jotjot di Padan na Robi digombarhon ngolu ni partigor i (Pslm 92:13-16; Jer.17:8; Hes.47:12). Ala ni i sijagaon ni halak partigor i ma:
ü  Padao diri sian tahi ni parjahat: Nunga masuk tusi angka poda nasida manang nasehat (ptds. Job.21:16; 34:8; Poda 4: 14), asa dipasiding angka bangko bangko na boi mambahen madabu tu bagasan hajahaton.  Ragam do cara ni hajahaton mambahen hita lalap, asa marhite i naeng hita ingot tongtong di 1 Petrus 4 : 8, (Torang ma rohamuna, ai na maotaot do sibolis i, songon babiat na marauang mangalului sibondutonna).
ü  Dang olo jongjong di dalan ni angka pardosa:  Pandohan on mangigil jala mangajarhon asa tongtong dipasiding dalan ni angka pardosa. Unang olo jongjong di dalan ni angka halak na marpangalaho tundal maradophon Debata.
ü  Dang olo sahundulan dohot angka pangarehei:   Parhundul ni sasahalak patuduhon status manang hajongjongan do i (Pslm. 26: 4; Jer.15:17). Mansai arga do parhundul molo di hajolmaon tarlumobi nang di habatahon.  Parhundulon manggombarhon hajonohon do I, ido umbahen didok : “ Jonok partubu, alai jonohan do parhundul”.  Hombar tu si ma dipodahon dison asa unang sahundulan hita dohot halak pangarehei, parhata tundal, halak na sai berpikiran negatif maradophon halak na asing, halak na sai olo paburuk burukhon donganna, halak na olo manghatindanghon hata na so tutu maradophon dongan jolma.  Dison tangkas didok asa sipadao on ni angka na porsea do sikap na songoni.  Ndang na mandok na so boi sahundulan dohot angka pangarehei, molo bertujuan asa muba do dongan i umbahen na sahundulan hita, tung na denggan do i. alai unang ma balikna gabe laos parsidohot hita mangundukhon pangalaho na so suman i.
     c.       Ala ni i adong ma sioloanna dibagasan ngoluna ima: Manghangoluhon patik ni Debata (ptds. Pslm.112: 1; 119:35, 47, 70, 97; 5 Musa 6:7). Ingkon patik ni Debata do mual parbinotoan  manang poda ni halak na naeng mamuji Debata dohot na na naeng gabe bisuk di joloNa. Ndang tarsirang pangalaho satia tu Debata manang na mamujimuji Debata dibagasan parsaoran dohot mangguruhon parbinotoan taringot tu poda na sian Debata. Jala na manghangoluhon patik ni Debata na marlapatan do i, manghabiari jala manghaholongi Debata sian nasa roha, gogo, ateate, nang pingkiran.  Na marlapatan do i muse : marhaunduhon di adopan ni Debata jala tongtong mangoloi Ibana.  Songon hau na sinuan di ditopi ni batang aek do na manghangoluhon patik ni Debata, ima na sai tongtong mamparbuehon na denggan tu angka na humaliangna.  Na manghangoluhon patik ni Debata jala na so sahundulan dohot angka pangarehei, saluhut na niula ni tanganna manjadi do. Jala gabe pasu pasu ma i tu dirina sandiri dohot tu angka na humaliangna.
     d.      Dung i dijou jala diarahon par psalm on do hita mamillit dalan sibolusonta di ngolunta. Molo halak na tigor upa na niulana ima marparbue, sude na niukana manjadi do. Molo halak parjahat upa na niulana ima ndang manahan maradophon paruhuman manang jongjong di luhutan ni angka na tigor roha (Pslm.35: 5; Job 21: 18; Mat.25: 32,42) jala lonong do dalan ni parjahat. Songon halak naporsea, tontu naeng ma pillitonta joujou ni Debata asa manghangoluhon patik na, asa dapotan pasupasu na manongtong hita, nang angka pinomparta pe taruli ma di angka na uli na denggan i. Jahowa Debata do na dohot mangula dibagasan uhuman nang pasupasu tu na dua horong i, ala tangkas do panandaon ni Debata tu nasida (Pslm.37: 18; Job 23: 10; 2 Tim.2:19). Jala di Mateus 25 pe tangkas dipaboa ulaon panguhumon masa tu na dua horong i, na ojak tu ulaon ni Tuhanta dohot na niulana tu dongan jolma. 
      e.      Hita saluhut na hinaholongan dibagasan Jesus Kristus, sasintongna sude jolma do mangidohon asa dapot ngolu na martua (Ptds.Mat.5: 3-12). Ai ngolu na martua i ma ngolu na malua sian Jea manang parmaraan manang sian hamatean. Molo hata ni portibi on mandok: “Ndang sude jolma boi dapotan ngolu na martua i, ai mansai godang do angka siradotan. Rupani; ingkon naung ganjang do umurna, jala mamora huhut torop pinomparna manang songon falsafah ni halak Batak: 3 H= “Hamoraon (banyak harta), Hasangapon (sangat dihormati), Hagabeon (banyak keturunan)”. Alai memang didok di ende i ; ido dilului na deba, lapatanna ndang sude halak batak mangalului 3H i. Alai molo remaja manang naposobulung dope, ndang mungkin i, ai so marpinompar dope. Di deba halak Batak Kristen na manghangoluhon 3 H i gabe tamba do 4 H ima “Hamoraon, Hasangapon, Hagabeon, Haporseaon”, alai unang ma hita terjebak membahas on gabe ukuran na martua. Marasing do molo hata ni Debata na mandok; sude jolma boi dapotan ngolu na martua, nang pe dakdanak, remaja, dolidoli, namarbaju, napogos, na lea dohot angka na asing dope. Beha ma dalan ni i? I ma na taida manang na pinaboa ni turpuk jamita on. Dapotan ngolu na martua do sahalak jolma molo: So olo mangihuthon tahi ni parjahat, molo so diulahon dosa, molo so pangarehei ibana. Dung i muse, molo sai patik ni Jahowa do lomo ni rohana, jala sai ido dipingkiri rohana arian dohot borngin. Songon hau na di topi ni batang aek do ibana, lapatanna, togu do marurat haporseaonna, gabe ndang tagamon rumpak nang pe disosak aek magodang manang angka sitaonon. Alai marparbue do haporseaonna i, bulungna pe ndang olo malos, jala sude na niulana manjadi do. Ala ni i tapillit ma, dia do na tahalomohon: ngolu na martua na nidok ni portibi on do manang ngolu na martua na nidok ni Debata do ? Taingot ma dao dumenggan ngolu na martua na nidok ni Debata, ai tu hangoluan sogot do hita diarahon, alai molo pandok  ni portibi on, holan parsatongkinan do i jala holan di tano on. Ala ni i, mangolu dibagasan patik ni Debata ma hita, jala manahan ma hita uju ro angka haporsuhon dohot angka sitaonon; Holan Debata do na boi jala na tuk mangalehon ngolu na martua (Pslm.73; 112). Marhite na songon i gabe dapot hita do ngolu na martua. Amen.

Jamita Epistel Minggu KANTATE – 28 April 2024

Ingkon Mamujimuji Jahowa Do Angka Na Usouso di Ibana      (Orang Yang Mencari Tuhan Akan Memuj NamaNya) Mateus 15: 8 – 20   a)    ...