Senin, 13 Oktober 2014

Bahan Jamita Epistel Minggu XVIII Dung Trinitatis, 19 Oktober 2014

Lehon Ma Tu Debata Na Sian Debata
Jesaya 45 : 1 – 7
     a.       Siatuasi partingkian ni turpuk on ima di tingki habuangan Babel (Deutro Jesaya 40 – 55), nunga mangae angka na hansit di habuangan i jala mangharingkothon asa adong na paluahon nasida sian habuangan i. Dibagasan Jesaya napaduahon on ma tarida angka bagabaga na boi meyakinkan na umbege taringot tu haluaon i. Adong bagabaga  haluaon i jala na mambege bagabaga i porsea di bagabaga haluaon huhut mangulahon na hombar tu na manjouhon. Halak Israel na tarbuang uju i sian golongan atas ni halak Jehuda jala nasida borhat ndada sekaligus alai bertahap, nasida borhat di bagasan tolu gelombang sian taon 598 dohot 582 SM. Na tarbuang i, i ma angka bangsawan, malim dohot angka pegawai tinggi ni kerajaan rap dohot torop angka ahli pertukangan. Nasida dipaloas do pajongjong bagas di Babel dohot mangulahon angka ulaon na boi gabe ngolungolu nasida di inganan i huhut mangulahon ruhut parugamaonna. Alai nasida ndang boi malua sian kerja paksa na binahen ni harajaon Babel, ditingki Raja Koresy (Cyrus/Sirus-Raja di Iran Selatan/Persia) na marhuaso di Babel. Raja Koresy na olo menghormati agama ni bangso na nirajaan jala mangondolhon asa dipajongjong angka inganan parpunguan-bagasjoro jala paloashon angka bangso na tarbuang mulak tu ingananna be. Asa poda manang panandaon di Debata marhite Jesaya paduahon i ma marhite angka na pinatupaNa. Debata do patandahon dirina asa ditanda jolma Ibana, jala dibagasan pardalanan ni ngolu ni jolma tongtong do diramoti Debata ibana, laos pangaramotionNa i ma mambahen jolma lam mananda na mangaramoti ibana.
     b.      Ia Raja Koresy marhuaso dung manarita bangso i 40 taon di harajaon Babel, jala huta Jerusalem nunga hancur so adong be di roha ni bangso i na teba sian angka na boi inganan perlindungan. Debata mamiahi-melantik Koresy gabe sipalua tu halak Israel. Sada hasomalan do molo di Israel melantik sada raja ingkon diulahon panurirangNa, taingot Raja Saul, Daud, dna. Debata do na mengangkat Raja Koresy sebagai petugas Tuhan di lapangan politik ala Debata ndang terikat holan tu bangso pilihan alai tu saluhut bangso do. Malua do halak Israel sian habuangan i dung diharuarhon Raja Koresy sada maklumat/ dekrit mandok ingkon mulak sude bangso Israel na tartaban tu Jerusalem. Sude ulaula ni bagas joro na sanga diboan tu Babel na binuat ni Raja Nebukadnesar dipaulak tu ingananna.
     c.       Halak na pinillit ni Debata mampu mangulahon ala Debata mandongani ibana huhut ndang dao sian ibana, songon si Koresy na taida dison didongani Debata ibana (hutiop tanganna siamun papatuhon bangso parbegu), ndang diloas mardalan sahalakna. Raja Koresy na so mananda Debata, boi taida di manang piga hali pandohan i ayat 4....”tagan so ditanda ho dope au; Ay.5.....tagan so ditanda ho dope au,” Alai dipangke Debata do ibana ulaulaNa laho paluahon halak Israel. Asa huaso pamilliton i di Debata do, lomoNa do manang ise dipillit laho patulushon sangkapNa. Maralasan do panjouon na tu si Koresy i ma: a) Ala ni Jakob dohot ala Israel (ay.4); b)Asa ditanda halak na so adong Debata dungkon ni Ahu (ay.6). dohot ditanda si Koresy ise do ibana; c) Asa ditanda ho Ahu do Debata Israel na manjou goarmu (ay.3). Asa panjouon tu ganup diri ni jolma adong do sialana, ala ni i ganup halak naeng ma manungkun dirina be aha do alasan panjouon na tu ibana sandiri asa sian i ibana mangulahon na hombar tu panjouon na tu ibana.
    d.      Dipatandahon do dirina asa diboto halak ibana i ma: Sijadi hatiuron dohot sitompa haholomon, sibahen hadameon dohot sitompa hamagoan. Jotjot do Debata patudu hagogoonNa asa mananda halak di huasoNa songon na masa tu si Pharao ( ida 2 Musa 9: 14, 16, 8:6; 9: 26). Pandohan sitompa hamagoan di ayat on ndang boi dibuat sebagai patokan na Debata parohon hamagoan alai patudu huaso i di tanganNa nang pe so olo Ibana mambahen hamagoan tu jolma. Debata sibahen hangoluan do alai gabe hamagoan do tu halak na so mangulahon lomo ni rohaNa. Jolma i do mamboan ibana tu hamagoan ala so diihuthon lomo ni roha ni Debata. Ala ni ihuthon ma Debata asa unang adong di rohanta Debata mambahen hamagoan tu hita.
     e.      Jotjot do muncul halak na gabe pemimpin laho paluahon sadasada bangso sian penindasan. Raja Koresy paluahon bangso i sian habuangan Babel jala tong do diurupi ibana bangso i laho pajongjong bagas joro na adong di Jerusalem. Maksud ni penguasa asa tongtong angka na nirajaanna i aman, ndada na dohot ibana manomba Debata na nirajaanna i. Terbatas do haluaon na nilehon ni Raja Koresy alai nang pe songon i, naeng do dimanfaatkan bangso i nian kebebasan i gabe langkah awal tu haluaon na sasintongna. Ringkotma ra nang di ganup ngolunta be boi memanfaatkan situasi yang kecil laho patupahon hadengganon na umbidang. Pemanfaatan situasi yang genting untuk kebaikan bersama. Tarlumobi bangso Israel i molo diloas Debata dope malua sian hamaolon i naeng ma dihilalahon on i dalan ni Debata di bangso na tarjou dohot na tarpillit tu haluaon. Laos songon i do angka “Israel na Imbaru” ima hita angka siihuthon Kristus i, molo sapala dijou Tuhan i hita gabe sitean Harajaon ni Debata na tarjou jala tarpillit naeng ma lam denggan parange nang pangalahonta di adopanNa.
f.        Boi do nian angka sisongon on lam tarida di kondisi ni keruwetan na adong di sadasada bangso i ma masalah bergandengan tangan laho membangun angka na ringkot di parngoluon ni jolma. On ma angka na ringkot diperjuangkan asa boi lam dinikmati masyarakat angka haluaon i ataupun menikmati suasana tenang. Kebersamaan naeng dipelihara untuk menikmati ketenangan bersama. Kebersamaan dibagasan huria i pe mansai ringkot do nang dibagasan parsombaon, pamujion tu Debata gabe sada Koinonia (persekutuan) na satondi, na sapangkilalaan, na masiurupan, masipauliulian(Gal.6:2). Hasadaon dibagasan kebersamaan ditonga ni huria i na marguru tu hasadaon ni Debata Ama, Anak dohot Tondi Parbadia (Joh.17:11)
     g.       Dipangke Debata do Raja Koresy songon ulaulaNa asa bangso ni Debata i mangantusi dalan ni Debata ndada na tu si Koresy sasarann panjouon i alai bangso ni Debata naung lupa di hagogoon ni Debata i do. Dipatuduhon Debata do hadirionNa nang di turpuk on asa boi bangso i mananda di kedudukan ni Debata. Debata ima: sijadi h atiduron dohot sibahen hadameon. Alai sada siingoton ndada Debata mambahen hamagoan, ala ni i unang asa dicabut ayat on seolah-olah Debata sibahen hamagoan. Ingkon hot do hita di konteks ni turpuk on. Molo naeng mangantusi Debata mulak ma hita tu 1 Musa sitompa na tiur jala ndang adong di Debata hagolapon ( 1 Joh.1:5).
     h.      Sada sikap na naeng disikapi hajolmaon sian turpuk on, i ma adong di roha ni jolma i mangolu rasa keadilan dohot roha na pangoluhon-paluahon sian hamagoan dibagasan konteks; olo paluahon sian keterdesakan-rela menolong membela hak orang benar. Naeng dipadao roha mengambil kesempatan di kesempitan, alai kesempatan laho patuduhon na denggan do naeng dipaima sian halak naung mananda Debata. Olo do Debata mamangke halak na so mananda Ibana gabe ulaulaNa, ima na patuduhon otoritas penuh ni Debata tu angka na tinompaNa. Tarlumobi ma hita naung tarjou gabe siihuthon Kristus disuru do hita mamaritahon Barita na Uli marhite angka silehonlehon ni Debata tu hita tu angka jolma na dihumaliangta so pola mamereng latar belakang nang kedudukanna. Mamereng kondisi ni zaman nuaeng on, mansai torop do jolma na ‘terjajah’ manang na dipaporsukporsuk sibolis dohot portibi on. Godang do halak na dibagasan sitaonon, nang hasusaan hinorhon ni dosana, hasalaanna, nang angka faktor keadaan dohot lingkungan. Na tarjo do hita  angka siihuthon Kristus mangurupi nasida, paluahon nasida sian hasusaanna, ingkon tahilalahon do sian Debata do mual ni pasupasu na tajalo i, asa mulak muse tu Ibana marhitehite pambahenanta tu angka na dihumaliangta. Molo Raja Koresy halak na so porsea tu Ibana boi pangkeonNa gabe dalan haluaon tu angka bangso, lam ma hita angka naung hinonghopNa i ? Ndada holan tarjou be hita alai nunga gabe panjouon haporseaonta i di Kristus secara otomatis mangulahon ulaon asi ni roha ni Tuhan i. Jesaya 61: 1; Lukas 4:18-19 "Songgop do tu ahu Tondi ni Tuhan i, ai dimiahi do ahu, mamboan barita na uli tu angka na pogos. Disuru do ahu, mamaritahon tu angka na tarhurung asa malua, tu angka na mapitung asa marnida, paluahon angka na ginosagosa, mamaritahon taon parasinirohaon ni Tuhan i." Alai na gabe tantanganna, godang dope halak Kristen na so manghilalahon i, jala na so menyadari panjouon ni Kristus i di ngoluna gabe diulahon do ulaon na laho mangalap sangap tu dirina, ndang tu Debata be, jala na maralo tu sangkap ni Debata, gabe madabu ma tu sikap ginjang ni roha. Ala ni i songon na tarsurat di Mateus 22: 21c “Lehon hamu ma tu Debata, na sian Debata” ima Topik di Minggunta mangarahon hita angka na porsea mamuji Tuhan i marhite angka pambahenanta na gabe pasupasu tu humaliangta. Amen.

Jamita Epistel Minggu KANTATE – 28 April 2024

Ingkon Mamujimuji Jahowa Do Angka Na Usouso di Ibana      (Orang Yang Mencari Tuhan Akan Memuj NamaNya) Mateus 15: 8 – 20   a)    ...