Rabu, 11 Juni 2014

Bahan Jamita Epistel Minggu Trinitatis, 15 Juni 2014

Mamuji Debata Sitompa Nasa Na Adong
II Korint 13 : 11 – 13
     A.      Na marungkil do Apostel Paulus mangadopi angka parpoda haliluon di huria Korint on. Lam manamba do hamaolon i, di surat 2 Korint on. AI di 1 Korint holan angka Gnostisisme do diadopi, alai di 2 Korint nunga dohot angka parpoda na asing, na langsung menyerang pribadi ni apostel i. Didok na salpu do haapostelon ni si Paulus (11:5). Diparhatopot angka apostel pargapgap on do nasida na sumurung do panjouon na sahat tu nasida tumimbangkon panjouon na sahat tu si Musa ( 2 Korint.3:4) jala dihaginjangkon nasida do ha-Jahudion nasida, ala tongon marharoroan sian halak Jahudi do nasida.
Laos dipodahon angka apostel pargapgap on do taringot tu tumpak pangurupion tu angka parbarita na uli. Didok nasida, na hak nasida do mangido tumpak dohot pangurupion sian huria i, jala kewajiban ni huria i do pasahathonsa tu nasida. I do tanda ni apostel na sintong. Hape ia apostel Paulus ndada hea diantoi ibana taringot tu tumpak ni huria, lumobi di huria na tongon ibana mangula dope. Alai, dunghonsa salpu ibana sian huria na binolusna olo do ibana manungguli tumpak ni huria i. Didok apostel Paulus do nasida angka parbarita na mangalului parlabaan tu dirina (2:17, 11:20), mambahen dirina sumurung sian angka na asing (10:12), hatoban ni sibolis (11:13-15) jala na mamolamola huria Korint.
      B.      Laho paujunghon suratna, disosoi Apostel Paulus do huria na di Korint di onom hal ima asa:
1.       “Sai Las ma rohamuna”: Ngolu na dibagas las ni roha ido na maol luluan ni jolma di hasiangan on, ala portibi on dungkon madabu tubagasan dosa, gok hasusaan dohot parungkilon do di ngolu ni jolma i. I do ala las ni roha sai pinarsinta torop jolma marhite angka hiburan nang inganan na ribur dohot angka kegiatan na mambahen las roha. Na deba jolma dihirim do las ni roha holan marhite angka benda, angka materi so pasidohot angka hubungan sosial dibagasan parsaoran na denggan. Hape na sinosohon ni Apostel Paulus do parsaoran ni ruas ni huria i asa denggan sama nasida tarlumobi dibagasan Tuhan i. Adong sikap masiargaan dibagasan holong, disi ma dipatuduhon ngolu na marlas ni roha. Ruas na parjolo i pe ndungkon hasasaor ni Tondi Parbadia i, sa roha, sapingkiran jala sapangkilalaan do nasida (Ptds. Ul.Ap.2), dipatuduhon do pangalaho na masiurupan (Gal.6:2; Rom 12:6-12,15-16). Nang pe ndada ala ni halobian, alai hahurangan do nasida boi do marlas ni roha ala sada nasida, ido nang panjouon ni Apostel Paulus tu huria na di Korint on. (Pil.2:1-5; 4:4) Asa molo las roha disi do Tuhan dihilala na porsea i mangurupi ibana di ngoluna na gok hamaolon, jala dibagasan Kristus naung monang na porsea i manaluhon dosa dohot sorop ni sibolis, asa partohap di hangoluan sogot ima di Surgo i las ni roha ni na porsea.
2.       “olo patoguon....” (sempurna), hata on boi do dilapati singkop/uli/denggan. Sadalan songon naung didok Jesus sian Mateus 5 : 48 Ipe, ingkon sun denggan do rohamuna songon Amamuna di banua ginjang na sun denggan roha i!(ptds.Ep.4;Mat.4:21;Gal.6:1). Ia ruas ni huria di Korint nunga marhoronghorong jala marbolatbolat ala ni dosa dohot parbadaan sama nasida na so olo ungkap manjalo na sada tu na sada dohot na so olo patutoru diri asa dipadenggan manang dipauli, alai diigil Apostel Paulus do asa tongtong nasida olo aktif pauliulihon dirina be. Jala sadalan dohot naung pinodahon hian tu huria asa saroha jala sapingkiran, asa pasidingkon parasinganna be asa fokus mangalului hadameon. Lapatanna ndada na gabe so niadopan parbadaan nang parasingan na asing, alai asa dipatujolohon ngolu na dibagasan hadameon jala boha do asa meminimalisir angka parsualon (na metmet pe nang na balga). Jadi tangkas hasingkopon, hatoguon, nang hadengganon i na pinarsinta ni Debata ima hamubaon dohot ha-tangon ni roha na togu. Dipatuduhon ma disi hagogoon ni Debata mangula ditongatonga nasida, dohot hapataron Harajao ni Debata ditonga ni portibi on. Molo naung mardalan be i, ndada be so mungkin be paulionNa hita ganup tingki asa gabe ruas na tang nang pe di portibi on gok hagaleon nang hasalaanta maradophon dongan jolma nang maradophon Debata.
3.       Apoan”; Ringkot do apoapo, laho paingothon dalan nang langka nasida asa unang manimbil sian dalan dohot hata ni Debata. Huria na di Korint diapoi Apostel Paulus asa olo apoan, na marlapatan asa siat hata. Molo nunga olo apoan, naolo do dipatingkos, dipauli jala dipatigor roha nang pambahenanna. Alai molo so olo apoan sasahalak tung mansai maol do muba roha nang pangalahona (Rom.15:14;1 Kor.14:3;1 Tess.2:11; 5:14; Heb.10:25) boi do gabe lam madabu tubagasan dosa nang hamaolon.
4.       Sada ma pingkiranmu”; Ditonga huria Korint na marbolatbolat i ringkot do sisada pingkiran, unang mamboan pingkirannabe manang patujolohon na di pingkiranna. Jotjot do gabe parbadaan molo saipatujolohon pingkiran niba nihilala na dumenggan, hape so jolo binege boha do pingkiran ni dongan di tonga ni parsaoran. Mansai ringkot do na sapingkiran dimanang didia pe; manang di tonga ni keluarga, masyarakat, parsingkolaan, parkarejoan, organisasi, nang ditonga ni bangso dohot negara pe. Rom 12:16 Sada ma rohamu sama hamu: Unang hatimboon pingkiri hamu, alai patutoru hamu ma rohamu tu haserepon; unang parbisuk hamu di rohamu! Ima hasadaon dibagasan nous (akal budi) dohot gnome (ratio). Jadi ndada na naeng dohonon Apostel Paulus : “memang marasing be do pandapot muna, alai na ringkot sada ma hamu”. Alai sabalikna na niigil Apostel Paulus di huria i asa dipargunahon nasida akal-pikiran ima na tinompa ni Debata di jolmai laho sipangkeon mangantusi sangkap ni Debata tu hasintonganNa. Ala ni i do angka selera, kepentingan pribadi nang kelompok pe asa unduk tu hasintongan ni Debata. Sadalan ma tu sosososo ni Apostel Paulus di suratna na asing ( Rom.15:5-6; Epesus 4:1-6,13). Dasor ni Hasadaon ni huria i naeng ma dibagasan hasintongan asa sian hasadaon ni pingkirann i huria i laho pasangaphon Debata.
5.       Radoti hamu ma dame i”; Mansai maol do dapot hadameon molo nunga marbolatbolat punguan manang huria i, tarlumobi huria Korint. Ala ni asing ni pingkiran na ingkon sada disosoi Apostel Paulus do asa adong dame ditonga ni huria i. Molo nunga mardame nasida sama nasida tontu adong disi las ni roha nang hasadaon. Molo nunga adong dame boi ma menak sude ruas ni huria i laho mamuji pasangaphon Debata di bagas joro manang dipardalanan ni ngoluna. Ala ni marpusat di pingkiran i do sude; molo sai masicurigaan do nasida sama nasida boi do parohon ganggu ni roha nangpingkiran, boi do ndang dame roha. Ala ni i naeng ma gogo ni Tuhan i dipangasahon nasida mian dibagasan roha nasida, sadalan dohot na pinasahat Apostel Paulus di Pilipi 4:7 “Jala dame ni Debata na sumurung sian saluhut roha, i ma mangaramoti angka ateate dohot pingkiranmuna di bagasan Kristus Jesus”.
6.       Asa masitabian marhite umma na badia”; Molo di Timur Tengah, hasomalan ni halak disi do molo masitabian dihaol dohot diumma. Pangalaho on patuduhon ungkap ni rohana manjalo donganna, jala hasomalan manang budaya disi do i, alai ndada boi i tarjalo budaya ni bangso na asing. Alai na umporlu ndada tradisi ni i na pinamasahon manang dipertahanton tu budayanta na marasing, alai makna na i do ima: hatomanon. Dung i didok Apostel Paulus muse: “badia” berarti adong do umma na so badia, ima na boi dapot hita sian barita pangalaho ni si Judas na mangumma Tuhan Jesus di Porlak Getsemane. Ala ni i hatomanon na togu jala na tigor i ma na badia, na tulus jala gabe hamuliaon di goar ni Debata.
     C.      Sian poda ni Apostel Paulus on naeng do manjou angka na porsea i asa marsiajar laho masihaholongan dohot masisesaan dosa. Molo naung prinsip ni ngolu boi ma dipature manang dipadenggan dohot roha na gok holong, alai molo so prinsipil, asa marsiajar masiargaan. Holan dibagasan hadameon do boi hita mangolu marhasonangan jala boi dohonon na marsaor dohot dongan sahaporseaon. Jala songon na hinatindangkon par-Psalmen di Psalmen 133:1-3 “.....Ida ma, dengganna i dohot sonangnai, molo tung pungu sahundulan angka na marhahamaranggi..... ai disi do diparbaga Jahowa pasupasu, hangoluan sahat ro di salelenglelengna”.
     D.      Punguan ni huria na adong di portibi on ima na mamuji Debata. Molo na mamuji do ingkon dipatuduhon dibagasan pamujion, endeendena, nang pasidohot sikap ni ngoluna siganup tingki nang siganup ari. Ndada hasadaon holan di parmingguon, di partangiangan, alai naengma dipatuduhon dingolu siganup ari i. Ndada hasadaon pamujion di formalitas ritus ibadah alai dikeseharian. Asa didongani asi ni roha ni Tuhan Jesus, Holong ni roha ni Debata dohot parsaoran ni Tondi Parbadia nasida huria i. On ma konsep na dibuat ama ni huria i gabe digoari “Tritunggal” manang Trinitatis. Nang pe ndang tarsurat hata i di Bibelta, alai tersirat sian ujung ni turpuk on. Jala turpuk on do na jotjot gabe tangiang ni pasupasu ni angka parhalado pandita. Adong ma barita sian Ama ni huria Agustinus; di sada tingki mardalani ma ibana huhut sai mamingkiri misteri ni hasitolusadaon ni Debata: “Tolu alai sada, sada alai tolu”. Dungi pajumpang ma ibana dohot sahalak dakdanak na sai pamasukhon sude aek laut di lubang na metmet di pasir pantai na binahenna. Dung i didok si Agustinus ma na marisuang do ulaonna i. Dung i dialusi dakdanak i ma mangalusi; lam ma pamasukhon Debata na mansai balga i tu pingkiran ni jolma na metmet i. Sian barita on naeng antusanta Debata sitolusada i; boha do parjadina i? alusna ima ala ni HOLONG. Debata do HOLONG i songon na nidok di 1 Johannes 4:8 Halak na so marholong ni roha, i do na so tumanda Debata, ai haholongon do Debata”. Asa hasadaon na boi masa di Debata Ama, Anak dohot Tondi Parbadia ima ala ni HOLONG (masihaholongan; ndang searah alai dua arah), laos masihaholongan do poda na pinsahat tu hasadaon ni ruas ni huria di Korint i. Songon hasadaon ni Debat Ama, Anak dohot Tondi Parbadia i. (ptds. Joh.6:13). Ala ni i ndang tarpatorang hita Debata na Balga i marhite pingkiranta manisia na metmet on. Boha ma pingkiranta mandodo habalgaonNa di na manompa langit dohot tano ro diisina, nang manompa hita manisia. Tung diparade do di hita angka na dumenggan di ngolunta di portibi on. Alai tahe ndanda holan na di portibi on dohot do nang sahat tu hangoluan sogot. Hita jolma naung madabu tubagasan dosa on do na jotjot na so mananda diri. Hape Debata nunga dipasahat Anakna Jesus Kristus lahomanobus sude dosa nang hasalaanta asa partohap hita di Harajaon Na Saleleng ni Lelengna i. Ido asa angka siihuthon Kristus tama ma Mamuji Debata Sitompa Nasa na Adong, songon topik ni minggunta. Ngolu na mamuji Debata ima ngolu na manjaga parsaoranna dohot dongan jolma nang dohot manjaga lingkunganna marhitehite HOLONG na sian Debata i. Amen


Jamita Epistel Minggu ROGATE – 5 Mei 2024

Sai Na Manjalo DO Nasa Na Mangido     (Setiap Orang Yang Meminta Akan Menerima) Psalmen 28: 1  – 2   a)       Huria na hinaholongan ...