Rabu, 25 Juni 2014

Bahan Jamita Epistel Minggu II Dung Trinitatis, 29 Juni 2014

Unang Ma Dosa Mangarajai Ngolunta
Jeremia 28 : 5 – 9
      a.       Ia bindu 28 on, ndada boi sirangonta sian barita na tarsurat di bindu 27 dohot bindu 29. Na tolu bindu on marsirainrainan do, sian impola sahat tu angka na masa dibagasanna. Na masa di tolu bindu on di taon 594 manaringoti angka panurirang pargapgap (nabi palsu).Mansai torop do martubuan angka panurirang pargapgap jala tumangian do bangso Israel-Juda tu hata nasida asa sian si Jeremia. Angka panurirang pargapgap paboahon na so ringkot unduk tu raja Babel, jala asa barani mangalo manang mamberontak. Nang pe gabe gagal do pemberontakan i ala ndang ditangihon nasida Hata ni Debata na pinasahat ni si Jeremia. Sasintongna na ringkot di bangso i ima hamubaon ni roha tu Debata jala mangoloi HataNa.
     b.      Di taon 594 SM do dipabangkit Raja Sedekia laho manggomgomi harajaon Juda, ndang tolap ibana ditaon naparjolo panggomgomionna laho padengganhon angka parsualon ditonga bangsona, tarlumobi dungkon talu sian Babilonia di taon 597, ima taon na parjolo tarbuang bangso Juda tu Babel. Jala na lam mambahen sega ima angka bangso na di tungkan hasundutan na merasa boi nasida mampargunahon situasi hagaleon ni Harajaon Sedekia asa merdeka. Ala ni i dipalumba Panurirang Jeremia do bangso Juda asa mamparrohahon:
Ø  Debata ima Raja, na so hatudosan na manggomgomi langit dohot tano on jala na marhuaso disandok bangso (Jer.27:5). Asa angka debata sileban ndang marhuaso di portibi on, pandohan on laho mangalo pangalapation na sala di bangso Juda taringot Debata naung talu binahen angka debata sileban, ala ndang marhuaso laho paluahon nasida sian habuangan Babel. Didok si Jeremia ndada na so marhuaso Debata paluahon nasida alai naung gabe sangkap ni Debata do habuangan ni bangso i.
Ø  Nunga dijalo raja Nebukadnesar huaso sian Debata laho manggomgomi Juda (Jer.27:6; 28:14). Disosoi panurirang Jeremia do asa marhamubaon bangso Juda jala mansohot mangulahon harorangon. Nang pe so marbinoto si Nebukadnesar nunga “dipangke” Debata ibana gabe ulaulaNa. Ido asa diondolhon unduk mangoloi Debata ima na marhite unduk tu auga ni Nebukadnesar, jala asa unang mamberontak dohot mangasahon gogo nasida.
Ø  Nang pe songon i, diondolhon si Jeremia do mandok ia hagogoon ni Babel marujung do i ditingkina. Alai huaso ni Debata ndang marhaujungan jala so hadodoan. Ingkon ro ma tingkina Juda gabe mulak tu hademakon, alai ihut ma hamubaon ni bangso Juda jala mangoloi Hata ni Debata.

      c.       Dihatorangan epistel di Minggu naung salpu, nunga dipatorang taringot tu Panurirang Jeremia, ima sahalak Panurirang naung ditodo Debata laho paboahon uhum nanaeng masa tu Bangso Juda. Panurirang Jeremia mangula do songon panongai bango Israel – Juda dohot Debata. Na deba adong do na mangula songon si Jeremia alai ndang diulahon dohot sintong jala jotjotan do holan na palemeslemes hatana asa na umbiaran do ibana diangka panggomgomi asa sian Debata, ndang sintong jala tigor be hatana tu bangso i, ima na ginoaran angka panurirang gapgap (nabi-nabi palsu). Songon na masa di abad VII, dipaboa dibagasan turpuk on adong sahalak panurirang gapgap na margoar si Hanania na niadopan ni panurirang Jeremia. Hanania, di Hata Heber: חֲנַנְיָה - KHANANYAH, lapatanna: 'YHVH itu murah hati', bentuk Yunani: ανανίας - ANANIAS atau HANANIAS. Sai marusaha do si Hanania laho manggurgari dohot manghasut bangso i asa mamberontak tu bangso Babel. Alai molo pandok si Jeremia ia pangalaho ndada boi mamboan bangso Juda tu hadameon nang las ni roha hape baliksa tu hasusaan na so boi sipasidingon. Ia hamamasa paraloan ni si Jeremia tu si Hanania dibagasan parpunguan nasida na disaksihon godang malim dohot ruasna.
    d.      Molo panurirangon ni si Hanania dua taon do lelengna dihabuangan Babel bangso Juda asa marujung. Hape molo sian prinsip Deutronomis (5 Musa 18: 22), molo hajongjongan ni sahalak panurirang taruji sian panurirangonna gabe kenyataan. Molo panurirangon ni si Hanania ima panurirangon na so tingkos dibereng si Jeremia, hape si Jeremia mandok 70 taon do bangso i di habuangan (Jer.25: 12) sude angka ulaula sian Bagas Joro naung dibuat si Nebukadnesar sian Jerusalem, asa dipaulak muse dohot angka halak na tarbuang i, jala ingkon marotak do auga ni raja Babel. Panurirangon si Hanania ima bagabaga “las ni roha” na manggombarhon pardamean dohot hadumaon, jala ido na sininta sude halak Juda termasuk Jeremia. Ido asa di “Amen”-hon si Jeremia, anggiat saut ma na nidok ni si Hanania molo pe sintong i. Sikap Panurirang Jeremia ndang pintor manguhumi pandohan ni si Hanania nang pe disada sisi gabe so haposan be hata panurirangon ni si Jeremia. Ndang pintor di dok si Jeremia na pargabus do si Hanania alai adong dua hal na ingkon so boi lupahonon ni angka sihatoropan i. Alai ndang na laho paluahon dirina songon panurirang ibana disi, alai ala so tudos dohot lomo ni roha ni Debata. Naparjolo; Pandohan ni si Hanania ndang hombar tu hasomalan panurirangon (tradisi propetik) na jotjot dihangoluhon nasida (ay.8-9). Napaduahon; holan paimahon tingkina ma sintong do manang ndang panurirangon ni si Hanania.
    e.      Molo ditradisi Israel kuno, sahalak panurirang sai manuriranghon jea, hasusaan dohot begu antuk (penyakit sampar), jala mansai jarang do manuriranghon hadameon , jadi molo hadameon do disuriranghon ingkon manat do ibana disi sahat tu hagogok ni panurirangonna i. Ido asa dipatorang Panurirang Jeremia bukti ni hasintongan ni panurirangon ima hagogokna di tingkina ( 5 Musa 18: 21-22). Jadi ulaon ni angka panurirang ima laho paingothon manang manjaga pangalaho ni bangso Israel (ay.8). Jadi ndang pola ringkot panurirang di situasi na manjonohi hadameon manang mademakon. Alai nian angka panurirang pargapgap pe mampu do manuriranghon jea (ptds. Mika 3:5). Memang sai dipamanat si Jeremia do parsualon nasida di adopan torop jolma. Boi do gabe muba pangihuthonon ni torop jolma i tu si Hanania nang pe sintong na nidok si Jeremia na marsihohot di hatigoran alai boi do gabe talu ibana. Ise ma na so las rohana molo disuriranghon jonok ne ma las ni roha jala marujung ma tongkinnari jea di nasida. Dungi malo do si Hanania patudos tu auga hau i sian tangkuhuk ni si Jeremia na diponggolhon ibana asa songon i ma simbol murana malua bangso i sian jea huaso ni Nebukadnesar raja Babel i. Ala ni i di udut ni turpuk on laos dibagabagahon Debata do rimasNa marhite si Jeremia na paulihon Debata do auga sian bosi tu tangkuhuk ni saluhut bangso i asa unduk tu si Nebukadnesar ala nunga diponggol si Hanania auga sian hau i. Laos didok si Jeremia do tumpol tu si Hanania: “Ndang na disuru Debata ho”. Dibuktihon si Jeremia do hatana i marhite hamamate si Hanaya dua bulan na mangihut (ay.17).
f.        Mansai tabo do nian begeon angka hata na uli, alai molo ro hatana koras, manang singotsingot, pintor mohop do sipareon umbegesa. Alai molo tapamanat mansai dumenggannan do singotsingot laho padenggan parangenta. Hita na porsea dibagasan Jesus Kristus jotjot do ra tabege jamita nang Hata ni Debata songon na manusuk tu ateate, boi do manungguli rohanta na tarpodom. Ingkon ingotonta do jala tapamanat molo adong jamita na di palemeslemes, manang holan pageokgeok pinggol na umbegesa. Hea mansai koras jamita sahalak pandita na mandok; pangalangkupon ima dosa. Dung sae parmingguon tarsinggung ma sahalak ruas dungkon ni i ndang olo be marminggu. Alai na deba ruas adong muse do manitip jamita tu pandita na naeng marjamita asa dibahen humor, manang na pageokgeok pinggol. Hea do sahalak sintua mandok: “angka na burju do ruasta on, unang pola pakarashu jamitamuna”. Dungi na deba ruas molo laho tu parmingguon, sai di rimpu do holan pasonang rohana alai sabotulna sai jumolo do naeng pasonanghon Debata marhite na mamuji pasangap Debata, asa taruli muse di ibana songon ruas manjanghon Debata dibagasan ngoluna. Molo laho hita tu angka parpunguan, parmingguon nang partangiangan, disi ma hita asa gabe pananginangi Hata ni Debata. Heber 4:12 Ai na marngolu do hata ni Debata jala marpangkorhon, jala tumajom sian nasa podang siduababa, jala torus do disirang hosa dohot tondi, ringring dohot utohutokna, laos diuhumi do na sinangkap dohot na piningkir ni roha.
     g.       Tapamanat ma angka panurirang pargapgap: Sada tanda andorang haroro ni Tuhan Jesus na paduahalihon ima; godang martubuan angka panurirang pargapgap na paliluhon torop jolma (Mat.24:11). Panurirang pargapgap boi do muncul sian tongatonga ni huria; ima angka pangula manang na poso ni Debata na so apala tangkas pangantusionna di Hata ni Debata. Panghorhonna gabe sala pasahathon dohot menafsirkan Hata ni Debata ibana disi. Dungi ndang barani pasingothon ruas ni huria na marsala manang na mardosa. Panurirang pargapgap sai sumarihon dirina sandiri, ndang berkorban, sai holan roharohana do dipatujolohon. Padahal mereka adalah serigala yang sedang menyamar seperti domba (band Matius 7:21-23). Dipodai Apostel Paulus di Epesus 5:16Parhaseang hamu ma tingki, ai ari hasusaan do nuaeng”. Naeng ma lam jamot hita di jaman nuaeng on ingkon uji onta do ganup jolma nang tondi i pe. Songon na tarsurat di 1 Tessalonik 5:21-22Tangkasi hamu ma saluhutna; na denggan i ma tiop hamu! Pasiding hamu ma nasa rumang ni na roa!”. Ingkon barani do hita angka siihuthon Kristus songon panurirang Jeremia meng-counter angka informasi na so sintong di tonga ni huria nang masyarakat pe. Tarlumobi molo adong Hata ni Debata na di papeol manang gabe gait ndang tingkos dihatahon. Molo nuaeng di na jonok ne nama Pilpres; tung godang do na paroaroahon kandidat presiden manang didok ma ‘black campaign’, pintor ro do meng-counter manang menentang informasi na paroaroahon i sian angka pendukung kandidatna. Tarlumobi ma hita angak siihuthon Kristus, molo adong na paroaroahon Barita Na Uli i manang Hata ni Debata, ingkon rade do hita mangalehon alus na sintong. Saluhutna i tarula hita molo sai olo hita pinargogoan ni Tondi Parbadia i, asa boi hita mangarajai dirinta, ndang tersulut emosi, alai boi songon si Jeremia pasahathon hatana dohot denggan.

      h.      Topik ni minggunta ima “Unang ma dosa i mangarajai ngolunta”. Jotjot do jolma terjebak holan laho pasonanghon donganna, halak na dihumaliangna nang pe so tingkos na nidokna songon na pinamasa si Hanania. Jala disisi na asing sai umbiaran do pe rohana tu donganna jolma asa sian Debata umbahen so didok be hasintongan dohot hatigoran i. Hape didok do di Ulaon Apostel 5: 29 “.....Ingkon oloan do iba di Debata asa di jolma!”. Ala ni i di hita na porsea dibagasan Jesus Kristus tapamanat ngolunta sotung gabe tarihot disangkap sangkap ni sibolis dohot portibi on na mangelaela  hita. Nunga mate, hehe jala manek tu surgo Jesus Kristus laho manghamonanghon hita jolma pardosa, asa unang be dosa i namangarajai ngolunta. Ido ni sosohon Apostel Paulus di Rom 6 : 12 – 23 angka na porsea i asa pasahathon dirina nang ngoluna gabe sinjata hatigoran. Unang ma hita marpangunsandean tu roha nang pingkiran dohot panghilalaanta sandiri. Songon naung dipodahon apostel paulus di Epesus 6:11-17Solukkon hamu ma pangkean sinjata na sian Debata, asa taralo hamu utiutian ni sibolis i. Ai ndada marungkil hita mangalo mudar dohot sibuk, angka harajaon do, angka parhuaso, angka sigomgomi hasiangan haholomon on, angka tondi hajahaton na di ginjang i. Dibahen i, jalo hamu ma pangkean sinjata na sian Debata, asa tarbahen hamu mangalo di ari na jahat i, jala hot jongjong, dung dipatunduk hamu sasude. Antong, jongjong ma hamu, marhohoshon hasintongan di gontingmuna, angka naung manolukkon bajubaju partahanan, i ma hatigoran i. Marsipatu ma patmuna, laho mangkaringgashon barita na uli, pardamean i. Angkup ni sudena i, jalo hamu ma lombulombu haporseaon i; haintopan hamu do marhite sian i sude sumbia api ni parjahat i. Jangkon hamu ma nang tahuluk haluaon dohot podang ni tondi, i ma hata ni Debata.” Asa di minggu trinitatis on, lam tinggil sipareonta di panogunoguon ni Tondi Parbadia i, asa tarbahen hita pasahat dirinta tu hatigoran laho pabadiahonsa. Molo nunga Tondi Parbadia na mangarajai ngolunta, ndang hatoban ni dosa be hita, alai sabalikna gabe pangoloi ma hita di Hata ni Debata. Amen.

Jamita Epistel Minggu ROGATE – 5 Mei 2024

Sai Na Manjalo DO Nasa Na Mangido     (Setiap Orang Yang Meminta Akan Menerima) Psalmen 28: 1  – 2   a)       Huria na hinaholongan ...