Rabu, 11 Desember 2013

Bahan Jamita Minggu Advent III, 15 Desember 2013

Debata Paulihon Jala Paluahon Natarbuang
Jesaya 35 : 1-10
       A.      Patujolo
Ia Buku Jesayas ima sada tradisi na tinotophon gabe Buku Kanonik di Padan Na Robi di tingki rapot ni angka apostel ni halak Jahudi di huta Yamnia di abad I BC. Didok sada tradisi alasanna ala:
1.        Angka panurirangon na binaritahon Panurirang Jesaya di mas apangulaonna disurathon langsung alai sabahagian dipasahat marhite lisan manang carita.
2.        Di buku Panurirang Jesaya adong do angka bukti taringot tu panurirangon ditingki manurathonsa marasingasing hombar tu namasa.
Dung dihabuangan Babel bangso Israel, mandele jala magopu rohanasida ndang adong be panghirirmon di nasida, ai ninna rohanasida do, “Bangso ni Debata ma hita na margoar Israel, alai apala tung hita ma dibaen Debata tu habuangan”. Boasa apala bangso ni Debata loasonNa tarbuang ? Songon i ma pergumulan dibagasan roha ni halak Israel. Diajar Debata do nasida marhite habuangan i, asa unang ginjang rohanasida songon bangso ni Debata. Diloas Debata nasida tarbuang, ndada nanaeng bolonghonon ni Debata nasida, alai sabalikna, marhite pembuangan i adong 2 bagian sangkap nauli sian Debata di nasida, adong missi khusus ni Debata, ima: a). Asa marhite pembuangan i dapot pasupasu bangso na asing marhite Israel. B).Asa marhite habuangan i lam terdidik bangso Israel mananda Debata, jala olo nasida satia tu Debata. Ndang ro disalelengnilelengna nasida di habuangan i, alai di sada tingki, ingkon boanon ni Debata do nasida muse mulak tu Jerusalem.
Mandele rohanasida ala maol diantusi nasida sangkap hatuaon ni Debata. Taringot tu pembuangan i, tangkas do didok Debata tu nasida, paboa na so  mangambolongkon sangkap ni Debata di nasida, alai na naeng paturehon nasida do. Taringot tu habuangan i, nang pe habuangan i goaron, alai tingki pangajaran do i jala pendidikan sian Debata tu bangsoNa, asa lam tang haporseaonnasida. Taringot tu habuangan i didok Debata do “Ai nunga tangkas Huboto angka sangkap na Husangkapi taringot t hamu ninna Jahowa, sangkap hasonangan do tahe ndada hamagoan, asa Ahu mangalehon tu hamu ujung ni na hinalungunhonmuna”. (Jer.29:11). Adong sangkap nauli sian Debata manopa halak Israel marhite pembuangan i, asa gabe bangso na tangguh nasida, na olo marsihohot di haporseaon. Ala ni i dung di habuangan Babel halak Israel, ingkon siapulan jala situngkolan do nasida, unang mintop haporseaonna i.
Molo turpukta Jesaya 35 : 1 – 10, tasagi ma gabe tolu bagian hombar tu terjemahan LAI:
v  35 : 1 – 2   Haluaon tu lingkungan hidup.
v  35 : 3 – 4   Haluaon na dipamasa Debata.
v  35 : 5 – 10 Haluaon tu manisia.
      B.      Hatorangan
     1.       Ayat 1 – 2 : Haluaon tu lingkungan Hidup. Hira dos do ayat on tu barita panompaon ni portibi on di 1 Musa 1: 1 – 25, laos dibaritahon Panurirang Jesayas taringot tu haluaon tu angka suansuanan manang lingkungan hidup. Haluaon i do na gabe benang merah manang inti na manaithon tu barita ni Bibel di Padan na Robi nang di Padan  na Imbaru. Jala istilah i sai marulakulak disulingkiti angka panurirang nang panurat pe. Haluaon i sai dilapati do marhite ragam pangantusion: panompaon, paulihon, manesa, pahothon, pajongjonghon. Ia portibi on sai ditoru ni huaso ni haholomon ( 1 Musa 1: 1-2), alai dung ro Hata ni Debata, dipatuduhon ma huasoNa manompa hatiuron (ay.3). Hata ni Debata na marhagogoan do i laho manaluhon huaso haholomon ima sibolis i. I do umbahen marhite Hat ni Debata, langit dohot tano on dohot di pangisina pe di tompa Debata sandiri (ptds. Joh.1:2-5; Jes.45: 13,18)   
     2.       Ayat 3 – 4 : Haluaon na pinamasa ni Debata. on ma panurirangon ni si Jesaya taringot na naeng masa siadopan ni bangso Israel di habuangan. Apulapul sian Debata paposhon roha dohot panghirimon. Nunga gale, maheu, roha na magopu jala putus harapan bangso na tarbuang i, nunga daukdauk tangan jala telluktelluk patnasida(ptds.Pslm.137:1-9. Lapatanna ndang adong be gogo nasida. Tamba  ma muse, nunga sai dibagasan roha biar jala hatahuton nasida. Alai dilehon panurirang Jesaya do apulapul, ia Debata sandiri do na naeng ro laho paluahon Israel (ptds. Jes.43:5-7).Ro ma nuaeng Hata ni Debata laho patoguhon dohot paposhon rohanasida di haluaon nanaeng patupaon ni Debata. Didok tu nasida: “Pirma tondimuna, unang hamu mabiar.....”, ai Debata sandiri langsung bertindak laho paluahon marhite na martubolhon dohot mamaloshon pambahenan ni bangso na manaban nasida. Marhite huaso dohot hagogoonna, Debata mamboan mulak bangsoNa i sian habuangan.
     3.       Ayat 5 - 10: Haluaon tu manisia. Debata sandiri na patupahon haluaon tu bangsoNa jala marlas ni roha ma bangso i. Masa ma halongangan: bolas marnida angka na mapitung jala marbinege angka na nengel, manghatai jala mariaria jala marlas ni roha ma angka na ngungu, marhajingjang ma halak na pangpang. Panurirangon on laos martudutudu do tu haluaon na gabe tanda ni ulaon ni Tuhan Jesus na ro paluahon jolma na ginosagosa ni parhatobanon ni sibolis dohot ragam ni parsahiton (Luk.4:18-20). Tandatanda haluaon na pinatupa ni Debata ima malua jolma sian gomgoman ni dosa dohot hamatean i songon i nang sian roha na ganggu dohot roha na mabiar. Dohot do natinompa (alam dohot suansuanan) marlas ni roha jala mariaia di haluaon i. Didok marbuhalbuhal ma aek di halongonan (padang gurun) dohot sunge di adaran, lapatanna; mabaor ma hangoluan. Haluaon na pinatupa ni Debata ndada terbatas holan tu jolma alai dohot do saluhut natinompa i manghalashon haluaon na sian Debata. Asa haluaon napinatupa ni Debata i bersifat menyeluruh do, lapatanna dohot do nang angka suansuanan dohot angka natinompaNa na asing menyambut dohot las ni roha haluaon napinatupa ni Debata. Adong hadomuan ni jolma dohot alam di tingki haluaon na mamboan haimbaruon i. Didok adong ma mual dohot sunge di adaran dohot halongonan na so ra marsik na tongtong mabaor na songon simbol ni haluaon na manongtong na sian Debata (Ptds. Hes.47; Joh.4:10-15). Adong mas ahaimbaruon di portibi on (transformasi) na dohot do alam manang portibi on dipalua sian panaritaan na so merana be alai dohot marsuraksurak dohot mariaia (ay.1-2). Halongonan na sai laon songon inganan sihabiaran ala godang angka babiat panoro alai di haluaon na pinatupa ni Debata i gabe inganan na gok dame, haulion dohot hasonangan jala sudena i dohot mamujimuji huhut pasangaphon Debata. Dison ma nalnal tarida integritas ni haluaon na sian Debata na manghamham sude jadianjadianNa (ptds tu tema ni Sidang Raya Dewan Gereja-Gereja seDunia /DGD di Vancouver –Kanada 1983, “Justice, Peace, and Integrity of Creation” : Perdamaian, Keadilan, Dan Keutuhan Ciptaan). Haluaon i mencakup sude nasa na mangolu dohot alam ciptaan ni Debata.
Dalan nabadia napinarade ni Debata. Dalan haluaon napinatupa ni Debata i, i ma dalan manuju tu Sion, bangso na tarbuang i mardalan raphon Debata mulak tu Sion. Na mardalan di dalan i, i ma angka nabadia na marlas ni roha ala ni haluaon napinatupa ni Debata. Dalan i digoari dalan balobung (jalan raya) nabalga, na so adong pangambati disi. Halak na mardalan disi ndang adong ancaman dohot mara sitagamon ai gari halak na oto ndnag lilu mardalan di dalan napinauli Debata. Nunga dipature Debata di haroro ni Jesus tu portibi on dalan tu hangoluan marhite Ibana sandiri na ro tu partibi on gabe jolma.
Marlas ni roha bolon jala mariaia situtu bangso naung pinalua i. Dibagasan las ni roha bolon dohot pariaiaon situtu do digombarhon bangso na tarbuang i mulak tu Sion di na malua nasida sian parhatobanon, panaritaon dohot hasusaan naung leleng diae nasida. Gabe jolma na bebas be nasida, ndang be dirajai bangso na leban nasida alai sumuang ma nasida muse mulak songon bangso ni Debata jala bolas ma nasida beribadah holan tu Debata Jahowa. Dapotan hilas ni roha ma bangso i sian Jahowa jala maporus huhut marujung ma nasa arsak dohot hoihoi sian ngolunasida. Las ni roha salelenglelengna tongtong di atas ulunasida (sukacita abadi meliputi mereka) lapatanna las ni roha dohot pariaiaon i ndang mansohot be sian nasida baliksa arsak ni roha dohot hoihoi mansohot ma jala marujung.

     C.      Sipahusorhusoron
Ø  Debata sandiri naparohon Haluaon di jolma. Ndang dipasombgu Debata bangsoNa dibagasan panaritaon, haporsuhon dohot parhatobanon alai ditatap do pardangolan, nang panaritaan dohot haporsuhonna marhite asi dohot holong ni rohaNa. Ibana sandiri langsung paluahon bangsoNa i sian tangan ni bangso na marhatoban nasida di habuangan i. Manongtong do asi ni roha ni Debata jala tung singkop dipatuduhon dibagasan anakNa Jesus  na sinuruNa ro tu portibi on gabe jolma. Dipatulus Debata sangkap hatuaonNa tu sude jolma di naung ro Jesus tumopot hajolmaon asa paluaonNa jala togihononNa tu ngolu na manongtong salelenglelengna i. Debata sandiri pature dalan i, i ma Tuhan Jesus sandiri, ai Jesus do Dalan, Hasintongan dohot Hangoluan i (Joh.14:6). Halak Kristen di tingki on tongtong do dijou jala ditatap Debata jala hot do asi ni rohaNa dohot bagabaga haluaon i. Ala ni i nang hita pe naeng pos rohanta jala manghirim managam haroro ni Tuhan Jesus paduahalihon.
Ø  Di na mamasuhi Minggu Advent pa-III –hon on hita, dijou do hita sude ruas nang huria i, gabe huria nang ruas na boi patuduhon sikap ni ngolu na paluahon dohot angka aksi solidaritas na boi gabe sada missi pelayanan gereja. Jadi huria manang gareja i ingkon adong missi ima na sian Jesus i, laho pararathon Barita na Uli marhite angka aksi pelayanan na patuduhon solidarita ditongatonga ni masyarakat. Tapatuduhon ma asa marguna hita songon halak Kristen, laos songon i guna ni huria i di tongatonga ni portibi on, asa gabe pasupasu. Ala pasupasu na tajalo i ima ala asi dohot holong ni roha ni Debata (Anugerah). Ndang ala ni usaha ni jolma i, i do umbahen ingkon tapatuduhon dirinta nang huria i tongtong marasiniroha laho paluahon godang jolma sian hasusaanna di portibi on, jala tamba ma bilangan na mandapot asi ni roha nang las ni roha ala Tuhan Debata do na patuduhon i. Selamat Advent.

Jamita Evangelium Minggu ROGATE (Martangiang) – 5 Mei 2024

Sai Na Manjalo DO Nasa Na Mangido      (Setiap Orang Yang Meminta Akan Menerima) Matius 7: 1 - 11   a)       Huria ni Tuhanta ia Matiu...