Sabtu, 04 Desember 2021

Jamita Minggu Advent II – 5 Desember 2021

& Ev: Lukas 3 : 1 - 6                                      & Ep: Maleaki 3 : 1 – 4 

 

TOPIK:

MUBA MA, PARADE DALAN DI TUHAN I

 

a.       Selamat Ari Minggu ma di hita saluhutna ruas ni huria ni Tuhanta. Nunga sahat hita di Minggu Advent na Paduahon. Songon topik ni Minggu on na mandok “MUBA MA, PARADE DALAN DI TUHAN I”, Disosoi do hita angka na porsea asa taparade ma dirinta, ta pauba ma rohanta, laho manomu Tuhan i. Di bagasan haradeon ni roha manomunomu haroro ni Tuhan i, ta pasahat ma ngolunta, rade roha dipaimbaru dibagasan Kristus Jesus i. Di Minggu Advent II-hon nuaeng ma tingkina paimbaru diri, mangolu di bagasan holong ni Debata, jala gabe pasu-pasu tu humaliang.

 

b.      Huria ni Tuhanta; Molo na jolo tung soada do kalender songon na nuaeng on godang ragam nang manssam kalender biasa, digital nang angka na canggih. Ala ni i najolo somalna molo paboahon partingkian masa, dipaboa do goar ni na marhuaso di hatiha masa angka na masa uju i. Ima na diulahon si Lukas, songon na tajaha dibagasan turpukta minggu on. Dipaboa si Lukas do di taon pasampulu limahon panggomgomi Kaesar Tiberius, uju si Pontius Pilatus gabe panggomgomi di Judea, jala Herodes raja di luat Galilea jala si Filipus dongan tubuna na mangarajai di Iturea dohot Trakhonitis, dohot Lisanias mangarajai di Abilene. Lukas ima na manurat evangelium patoluhon na denggan pangulaonna. Sude angka na niulana songon sahalak ahli teologi, pangubati (Kol.4: 14), panulingkit nang sejarahwan. Dilehon do rohana tu na manulingkiti di angka sejarah na  masa di mula ni evangelium Lukas i (Luk.1:3-5; 2: 1-2). Jala sahat do tu Lukas 3: 1 – 2, ditingki disurathon ibana dohot jempek taringot tu angka halak na marhuaso hatiha i di angka luat humaliang dohot angka na manguluhon parugamaon di tingki panghobasion ni si Johannes pandidi. Kesar Tiberius (na marhuaso di taon 14 – 37 M) mangarajai saluhut harajaon Rom, Pontius Pilatus (marhuaso di taon 26-36 M) ima wali ni luat Judea. Tolu halak (Herodes Antipas, dohot si Filipus, dohot Lisanias) digoari songon raja di luat (tetrarch). Molo dilapati pangantusionna, hata tetrach ima “na mangarajai di saparopat luat,” alai pandohan on di pangke laho paboahon “panggomgomi na tumoru tirketna.” Angka nasi na marhuaso manggomgomi holan di batas daerah na naung ditontuhon. Angka uluan di parugamaon- Hans dohot Kayafas- dohot do dipaboa (ay.2). Nang pe si Kayafas do na maniop pimpinan jabatan Malim Bolon hatiha i, na marsagi uluan Jabatan do nasida dohot si Hanas.

 

c.       Marhite pamaritaan na tangkas sian panurat Lukas paboahon na mangula do Debata dipardalanan ni  ngolu manisia, marhite Jesus sian Nazareth, na hea masa jala tangkas partingkianna jala inganan na. Asing ni si Lukas tung godang dope angka pande bisuk nang penyair na malo na olo paboahon sada sipaingot marhite na mangalumba bilangan pitu. Molo pangantusion ni bibelta i molo bilangan pitu ima hagogok, lapatanna adong totalitas. Ido  umbahen dilumbahon si Lukas bilangan pitu marhite na paboahon dua halak malim bolon: Hanas dohot si Kayafas. Tung so hea do masa laos dua halak na manguluhon hamalimon. Di partingkian ni Jesus sahalak malim na bolon ima si Kayafas.

 

d.      Dipamasa si Lukas do na mamangke sastra laho paboahon sipaingot na mangula do Debata di pardalanan ni jolma marhite Jesus Kristus na sian Nazareth, sada  masa na marsintuhu ndada holan tu bangso Israel, alai tu sandok bangso di poribi on, ima tu saluhut jolma. Molo sian pangantusion ni hita na porsea, Ingkon paboahon ni Debata do jumolo tu angka na targoar angka malim bolon songon si Hanas dohot Kayafas, ala targoar do nasida songon parhitean n Debata di tonga ni portibi on, jala sasintongna ingkon manghatai do Debata  marhite angka panggomgomi songon Kesar Tiberius di Rom. Alai marhite turpuk on na ro do Debata mamangkulingi si Johannes Pandidi anak nisi Zakaria dii halongonan. Molo di dok di halongonan, ndada inganan ni jolma i. Alaia boasa di halongonan ni si Johannes pandidi? Ndada disi hian sasintongna si Johannes, boasa- siala si Johannes anak ni si Zakaria, sahalk malim, naingkon mangingani Kenisah di huta Jerusalem. DI Israel hamalimon  ndada sada panjouon, alai naung diuarihon sahalak ama do i tu iananghonna songon pinompar ni si Aron, haha ni si Musa manang songon pinompar ni halak Lewi. Di na marumur 18 taon si Johannes somalna ingkon di Kenisah di Jerusalem do ibana laho mandalani pemeriksaan, na ias do ibana sian haramunon, manang martihas do asa unang mampangkurangi dalanna laho marhobas songon malim-songon naung di totophon di Buku 3 Musa 21-22 asa boi manorushon ulaon hamalimon ni si Zakarias amana i. Alai ndada di Kenisa ianggo si Johannes siala naung dirajai Tondi Parbadia doo ibana sian bortian ni dainang (Luk.2: 41). Si Johannes ima jolma na manghobasi Tondi Parbadia ndada angka hasomalan hasomalan ni parugamaon. Ido umbahen na paluhon dirina nang manirang dirina sian hasomalan liturgi ni Kenisah jala laho do ibana tu halongonan, dao sian Jerusalem-pusat ni parugamaon ni halak jahudi, dao sian huaso ni portibi nang parugamaon.

 

e.      Aha do nanaeng sidohonon ni si Lukas marhite pangalaho ni si Johannes  na paluahon dirina sian i sude? Ima na paboahon hatiha na dihaporluhon Debata panguruion ni jolma laho pasauthon lomo ni roha ni Debata, dipillit Debata do angka haposanna na so tarihot tu ulaon parugamaon nang hasomalanna, songon na hea masa tu si Zakarias na ditopoti surusuruan Gabriel uju na mangulahon liturgina ibana di Bagas Joro ni Debata. Zakarias ndang porsea dii hatiha i di Hata ni Debata, paboa na sorang ma dakdanak sian sii Elisabet pardihutana. Dungi gabe ngungu on ma si Zakarias ala so porsea. Songon i ma  na boi masa molo sahalak malim na so porsea tu Hata ni Debata. Malim i ngunguon ala so dihaporseai hata ni Debata, tung pe manghata i ibana, alai ndang diantusi  ruasna, ala ndang di haporseai (Luk.1:18-23). Angka halak naung somal markebaktian manang angka naung jonok di parmingguon jotjot do ndang tinggil tu sangkap nang rencana ni Debata. Ia Jesus sandiri pe tung so hea do manjou angla na gabe siseanNa hatiha na martangiang  manang na tingki marminggu manang mar kebaktian- Sai dijou Jesus do angka halak na sibuk mulaulaonna.

f.        Dungi ro ma si Johannes pandidi mamaritahon pandidion hamubaon ni roha tu hasesaan ni dosa. Pandidion ima san hata gorik na marlapatan; mambonomhon, gonong tu aek. Hasomalan do naung diulahon sian na jolo andorang si Johannes pandidi di Rom nang di Israel. Molo di Rom uju i , mmolo adong sahalak hatoban dilehon haluaon, jolo dibonomhon do ibana di aek gabe tanda simbolis naung mate do parhatobanonna, ndang marlangku be hatobanon i di ibana, dungi haruar ma ibana sian bortian ni aek i songon jolma na imbaru, na mereka. Molo di Israel uju i; molo adong halak sileban (Kafir), ima halak na so sian halak Israel- na neng giot rohana gabe ruas ni Ugamo Jahudi, dibonomhon do tu bagasan aek, na secara simbolis naungmate do ibana songon halak sileban jala haruar sian aek i songon jolma na imbaru, ima gabe pinompar ni si Abraham. Angka halak na naeng ro di didi si Johannes pandidi ima na taonjar rohana asa maruba tujuan ni ngoluna. Alai sangkap ni rohana asa maruba sian ngoluna na robi i tu haimbaruon i ndang tarida tangkas, ndang boi idaon ni halak. Ido umbahen dipatuduhon ma sangkap ni rohana i marhite pandidion i. Dibonomhon ma dirina tubagasan aek i, naungmate do ibana sian hadirionna, asa haruar ma sian aek i songon jolma na imbaru na marroha panatapan na lam umbidang tu humaliangna nang angka dongan jolma. Jala porlu do tinangkasan, naung sesa pe dosana i ndada ala ni ritus, manang na diulahon i, ndada ala naung dibonomhon tu bagasan aek ibana, alai ala na olo do ibana maruba dalan ni ngoluna. Lapatanna ndang mamingkiri holan dirina smabing be ibana disi, alai na perduli do ibana mamingkiri angka na di humaliangna nang donganna jolma, ido na mambahen ibana asa malua sian dosa i.

g.       Adong soara na joujou sian halongonan: Johannes pandii ima anak ni malim Zakarias, ndada mangihuthon panghobasion ni amana ibana di Bagas Joro ni Debata di Jerusalem. Ditadinghon ibana do isntitusi parugamaon ni Halak Jahudi jala mamillit ‘soara’ na di halongonan na joujou “parade ma dirim tu dalan ni Debata, patigor hamu ma dalan di Ibana.” Ganup angka rura ingkon timbunonna, ganup dolok jala bukit gabe parataonna do, angka na marlekuk patigoronna.. Lapatan ni na ni dokna, rura, dolok dohot bukit dohot lan na asing, dipatorang panurirang Jesaya 2: 11 -17 lapatanna;sude ginjang ni roha ni jolma ringkot do patutoru dirina, dipaserep rohana, paunduk dirina di adopan ni Debata, marhobas di adopan ni Debata.

h.      Jala saluhut jolma ingkon marnida haluaon na sian Tuhan i. Ndang dipangke si lukas ‘halak’ alai istilah “sarks” (hata gorik) – lapatanna “daging”. Ima jolma manisia i sandiri na memang adong do kelemahanna di pardagingon nang pe dipartondion. Ia jolma ima daging – “sarx” boido gale, gabe marsahit, marsala, hanlungunan, jolma i gabe matua jal amonding ima “sarx” – daging. Alai di sude kelemahanna i, ndang hea tadinghonon ni Holongni Debata jolma i, siala asi ni rohaNa nang pangapulionNa. Tung soada do angka hagaleon nang dosa na balga sahali pe na so tardodo dohot hahisaron asi ni roha nang holong pangapulion na sian Debata.

i.         Di minggu Advent II-dohot topik “Muba ma, Parade Dalan DI Tuhan i”. Ndada siluluan Debata, ndada dipangido Ibana dijanghon, alai Iabana Debata Ama i do na ro mangalului jolma ala ringkot do jolma i dihaholongi Ibana. DI Masa Advent on lapatanna laho menyadari ia panjonohon ni Debata tu jolma i nunga maruba. Dibagasan diri ni Jesus, ro do Debata manjonohi  jolma i laho marsagi hangoluanNa dohot las ni rohaNa. Alai sai jotjot do jolma i manutup rohana sian haroro ni haholongon ni Debata, di tingki so ungkap roha ni jolma i masihaholongan nang masisesaan dohot donganna jolma. Marhite turpuk jamita on disosohon Johannes Pandidi tu hita asa “BERTOBAT”, ima pauba diri, roha. Ndang roha diri be disina marlangku. Alai boha do hita mangungkap rohanta mangoloi, mangantusi roha ni Debata. Panjouon asa Muba Roha ima na mandok ingkon gohan nasa rura; angka na masa hansit ni roha, muruk, badabada, parbolatbolatan unang be adong di rohanta. Pauba roha-pertobatan na mandok: siparejeton do nasa dolok dohot buntulbuntu- asa unang be roha diri, na egois, ginjang ni roha, alai marserep jala martoruk ni rohama  hita diadopan ni Debata. Pauba roha-Muba ma-bertobatlah – parade diri  di dalan ni Tuhan: asa rohanta unang be adong na bengkukbengkuk, na so tigor roha (angka na sai lomo an rohana di portibi on asa sian Debata). Marhite na pature dirinta di na laho manomunomu Tuhan Jesus idaonta ma haluaon na sian Debat dibagasan Jesus Kristus. Tinggil ma roha nang tondinta tumangihon soara na joujou tu hamubaon ni roha. Jala tarjou ma hita angka na porsea manggorhaon, manjouhon angka na tarpodom, angka na tarlalap binahen ni portibi on nang sibolis asa jaga, dungo, hobas parade dirina manomu nomu Kristus Jesus Sipalua i. Amen.

Jamita Epistel Minggu EXAUDI (Sai tangihon ma soarangku, Ale jahowa- Pslm.27:7)– 12 Mei 2024

Hatuaon ni Halak Partigor     (Kebahagiaan Orang Benar) Mateus 13 : 10  – 17   1)       Hamuna nahinaholongan dibagasan Kristus Jesu...