Gabe
Jolma Na Imbaru Di Bagasan Kristus
(Menjadi
Manusia Baru Di Dalam Kristus)
Kolosse
3:5-11
1.
Huria
ni Tuhanta na hinaholongan dibagasan Jesus Kristus, molo tajaha Buku Kolosse
on, dipaboa do ia ruas ni huria Kolosse ima ruas naung marhaporseaon di bagasan
Tuhan Jesus Kristus. Mangolu do nasida dibagasan haholongon jala marpanghirimon
di ngolu na manongtong marhite pamaritaon Barita na Uli. Alai adong ma
parsualon taringot tu pangajarion di tonga ni huria I na gabe panghorhon di
pangalaho di ngolu nasida siganup ari (Kol.1: 3-6). Ia ruas ni huria Kolosse
ima naung marngolu na imbaru, naung bermetamorposa – berubah tu ngolu na
imbaru, alai sai dipengaruhi dope nasida di hasomalan na robi. Ndang disadari
nasida molo nunga marngolu na imbaru
naung manjanghon Kristus ingkon ma imbaru di parange nang pangalaho nasida
(Kol.2:6). Di biologi (parsiajaran manulingkiti taringot tu angka na
mangolu/makhluk hidup) dipahembang do taringot tu 'metamorfosa'.
Mangihuthon panulingkition i, bolas do ninna di sadasada ombas sada binatang
mangadopi metamorfosa, isara sian situma/singke gabe kupu-kupu. Situma/singke
na maringan jala mangolu di gambo, di sada tingki marhite metamorfosa
(perubahan bentuk) muba do gabe kupu-kupu na bolas habang dohot denggan. Na
mansai ringkot naeng enetonta parsiajaran na arga sian i, i ma, sahali
situma/singke muba gabe kupu-kupu, tung so hea be olo i dais tu gambo. Pangalaho
sisongon i do idaonta nang di ngolu ni halak Kristen di Kolosse. Dipangke
Apostel Paulus do pandohan 'metamorphein' (Roma 12:2; 2 Kor. 3:18) laho
mangondolhon pangalaho ni ngolu ni halak Kristen. Sahalak Kristen naung
manadingkon jolma na buruk gabe jolma na imbaru, tung so patut be dais tu
pangalaho/bangko ni jolma na buruk. Sasintongna, i do unok (esensi) ni 'eklesia'
(eks + kaleo; dijou haruar). Hata huria na dilapati sian hata
eklesia i ma parpunguan ni angka na badia, na dijou Tondi Parbadia, haruar sian
haholomon ni portibi on, masuk tu hatiuron di bagasan Kristus. Naeng
ondolhononna disi hata haruar' sian haholomon tu hatiuron. Asa, i do nang unok
ni ngolu ni halak Kristen, i ma angka naung haruar sian haholomon ni portibi
on.
2.
Na
godang dapot dope di ngolu ni halak Kristen huria bona di ombas abad parjolo, i
ma digoari dirina Kristen alai sai jotjot dope lohot di bangkobangko andorang
so Kristen. Nian ianggo di huria Kolosse ndang apala sange dope pangalaho
sisongon i dapot. Alai mangihuthon panatapan ni Apostel Paulus, adong na ingkon
sipajamothonon nasida laho padimundimun hapolinon ni parsombaon nasida
marpardomuan tu poda haliluon. Adong ma tolu ragam poda haliluon na ingkon
sijamothonon nasida:
a)
Na
mangondolhon asa marhaposan tu sisiasia ni hasiangan on (roh-roh zaman, ta
stoikheia tou kosmou). Panghorhonna, gabe ndang polin be panjanghonon di
Jesus Kristus (2:8).
b)
Na
marharoroan sian bangkobangko Hajahudion, i ma pangondolhonon na marongkinghu
di ruhutruhut pardagingon, isara ni pesta, ari raya, ari sabat, sipanganon,
dohot lan na asing (2:16).
c)
Na
mangondolhon taringot tu parbinotoan na matorbanghu (pengetahuan yang maha
tinggi, gnosis), gabe madabu tu na mamulik sian sihatoropan sahat tu na
marbahudung (2:4, 8, 18).
3.
Dibonai
do turpuk on dohot hata 'antong'. Pandohan on patuduhon hubungan
ni turpuk on dohot turpuk na di jolona (3:1-4). Nunga bongot be huria i tu
ngolu na imbaru. Asa, nunga be jolma na imbaru nasida. Hajongjongan on naeng
tangkas di nasida marhite pangantusion na damos di poda na sintong. Jolma na
imbaru dapot nasida holan raphon Kristus di bagasan Debata. Di duru ni i tung
so bolas do dapot nasida jolma na imbaru i. Umbagas muse tasigati, ngolu raphon
Kristus di bagasan Debata tarida do i di parsaoran dohot na humaliangsa di
ngolu si ganup ari. Asa, laos huhut do on mangalo poda haliluon hatiha i na
mangondolhon hinaringkot ni na mamulik sian sihatoropan (parsaoran dohot dongan
di ngolu siganup ari) sahat tu na marbahudung. Dohonon ma muse, unduk tu Tuhan
Jesus di sude ruhut dohot rumang ni ngolu siganup ari, i do jolma na imbaru i.
4.
Hinorhon ni i ma, pintor udut ma muse
parsuruon na mansai nalnal (ayat 5). “Bunu hamu ma ruasmuna, angka na di
tano on.” Marlapatan do on, ingkon adong sada tindakan na radikal
mangambolongkon sian diri ni ganup halak Kristen angka bangko na maralo tu lomo
ni roha ni Debata. Pamatang ingkon gabe pelean na hushus di adopan ni Debata.
Laos huhut do on mangalo poda haliluon na marharoroan sian horong gnosis hatiha
i na mangondolhon pamatang songon hurungan (penjara) na mambahen jolma maol
malua sian gambo lisop ni dosa. Asa, ninna nasida, ingkon paluaon do ngolu sian
pamatang marhite na marbahudung (askese). Angka dia ma bangko pardagingon na
ingkon bunuon i? ima:
a)
Parmainanon
(percabulan, zinah); Pangalaho on i ma pardonganon ni baon dohot parompuan na
matorbanghu (pergaulan bebas, free sexual). Di jolma na manghangoluhon
parmainanon on mangarajumi donganna (lawan jenis) holan dongan papuas hagiot ni
roha.
b)
Hahodaron
(kenajisan); Hahodaron ditujuhon tu angka na papuas hagiot ni rohana (hawa
nafsu) tu donganna sahorong (sejenis, homo seksual), Pangalaho on pe ingkon do
dibunu.
c)
Riting
ni roha (hawa nafsu); Riting ni roha i ma sada bangko na mamparhatoban dirina
Sandiri hinorhon ni hagiot ni roha na matorbanghu. Bolas dapot do on di sude
rumang ni ngolu. Isarana, hagiot naeng mamora atik pe mamora na so sian
dalanna. Hisaphisap na roa (nafsu jahat).
d)
Hisaphisap
na roa (nafsu jahat); Bangko on ndang holan marpardomuan tu parulan ni
pamatang. alai sahat do tu hagiot (ngolu parbagasan). Dosa do molo so haintopan
angka hagiot na so hombar tu lomo ni roha ni Debata Pangahution (keserakahan,
tamak) na gabe pardebataon na leban.
e)
Pangahution
(keserakahan, tamak) na gabe pardebataon na leban; Bangko on i ma hagiot naeng
mamora di arta portibi sahat tu na mardebatahon arta i. Bangko si songon on
nunga sahat tu na mameakhon arta gabe tujuan ni ngoluna, ndada be sarana (alat)
asa sahat tu tujuan.
Na
ringkot idaonta sian angka bangko sibunuon i, i ma parjojorna na tording
dibuhai sian rumang na ummetmet (hagiot pardagingon) sahat tu rumang na
umbidang (hagiot pardagingon dohot partondion). Ganup Halak naung tardidi
songon hita on, tarjou do ingkon membangun hidup baru; sehingga kita tidak
boleh lagi serupa dengan dunia yang sekarang dikuasai roh-roh tadi. Ingkon
tandap kesadaran di hita Halak Kristen paboa hita on ima angka Halak naung
ditanom jolma na burukta i, jala raphon Tuhan Jesus nunga dipahehe Debata hita
gabe jolma na imbaru. I ma sijagahonon ni ganup naung tardidi torus manorus
saleleng mangolu hita.
5.
Di
ayat 8 adong muse parsuruon, bolongkon hamu ma saluhutna i. Aha
sibolongkononhon i? ima:
Ø Rimas (marah); Pangalaho
on i ma sogo ni roha naung marurat leleng manginsombut di diri ni sasahalak.
Ø Muruk (geram); Pangalaho
on i ma sogo ni roha na marombas jala mintop di bagasan tingki na hatop.
Ø Hajahaton
(kejahatan); Pangalaho on sasintongna naeng mangondolhon angka ulaon pingkiran
ni sasahalak. Hinorhon ni i, hajahaton on bolas do na maralo tu lomo ni roha ni
Debata jala naung marurat di mangaran sahat tu angka ulaon na jumorbut.
Ø Panginsahion
(fitnah); Pangalaho on i ma panghataion na mangelesi hinorhon ni hasogiron ni
roha.
Ø Hata barangsi
(kata-kata kotor) sian pamangan; Pangalaho on i ma na mangaleai dongan marhite
na sai mandok naso sintong jala na so sian dalanna.
Na ringkot idaonta
di angka bangko i i ma tarjou do halak Kristen mananggalhon angka bangko na
leleng, na so hombar tu bangko sihangoluhonon ni jolma na imbaru. Hajahaton,
panginsahion dohot hata barangsi martudutudu tu panghataion na so marimpola.
Dohononta ma, jolma na imbaru ingkon patuduhon panghataion na denggan (baik),
bulus (murni) jala sintong (benar). Alani i do di ayat 9 didok: Unang ma
masigabusan. Gabus do panghataion na so denggan, na so bulus dohot na so
sintong.
6.
Nalnal
do nang di turpuk on (ayat 6) dipalumba rimas ni Debata di angka na sai
manggoari dirina jolma na imbaru hape sai lohot di bangkobangko ni jolma na
buruk. Asa, adong do uhuman sian Debata di angka na so marsitutu marparhamaol
ngoluna lias sian jolma na buruk. Lumbalumba on dihirim do bolas songon sada
lombutlombut na sipata ringkot manghirpasi dohot mangkehei angka na lemba jala
langgus. Tontu, lombutlombut na sian holong ni roha do i. Angka jolma na imbaru
naung manadingkon jolma na buruk i ingkon do mamuhuti padimundimun parsaoran na
rosu dohot donganna. Parsaoran i ma na ginoaran 'huria'.
7.
Di
ayat 11 dipajamothon do nasida di hataridaan ni huria na sintong. Huria na
sintong ingkon malua sian ragam ni golatgolat na bolas mangambati hinarosu ni
parsaoran:
ü Ndang mardiaimbar
disi Gorik manang Jahudi: Pandohan on martudutudu tu golatgolat parbangsoon.
Asa, bolas do di tongatonga ni huria marragam di parbangsoon alai sada do
saluhutna di bagasan Kristus.
ü Na marsunat manang
na so marsunat: Pandohan on martudutudu tu golatgolat di simbol-simbol ruhut
parduru ni ugamo. Asa, bolas do marragam di simbol-simbol ruhut parduru ni
ugamo, isara ni goar dohot ondolan ni poda, alai sada do saluhutna di bagasan
Kristus.
ü Bangso na leban
manang bangso na so maju dope; Pandohan on martudutudu tu golatgolat ni budaya.
Bolas do dapot di tongatonga ni ruas ni huria naung modern, transisional dohot
tradisional, alai sada do saluhutna di bagasan Kristus.
ü Hatoban manang
anak mata: Pandohan on martudutudu tu golatgolat stratifikasi sosial. Bolas do
marragam di stratifikasi sosial hombar tu hatauon, ulaon dohot jabatan, alai
sada do saluhutna di bagasan Kristus.
Dohononta ma dohot
jempek laho mangarimpun angka pandohan i songon pandohan di ayat 11b i: “Kristus
i do tahe saluhutna jala di bagasan saluhutna.”
8.
Paumbuhonta
ma turpuk on tu tema ni minggunta, Gabe Jolma Na Imbaru Di Bagasan Kristus (Menjadi
Manusia Baru Di Dalam Kristus) Ingkon tongtong tota jala gorga di roha dohot di
ngolu ni ruas ni huria pangalapation ni huria. Unok ni pangalapation ni hata
huria i ma haruar sian haholomon tu hatiuron. Marhite i naeng ma tongtong gomal
di roha ni ganup ruas paboa tung so patut be halak Kristen dais tu angka bangko
ni ngolu ni jolma na buruk. Terutama, kita orang percaya pada kristus saat ini
hidup dotengah kondisi Masyarakat yang semakin memprihatinkan dan menakutkan.
Terasa kejahatan semakin merajalela. Pembunuhan, penganiayaan, perundungan,
permapokan, penjualan narkotika, penipuan dll semakin hari semakin marak. Pola
adong mandok, nunga lobi sian sibolis pangalaho ni torop jolma di jaman on.
9.
Mangolu
do hita di jaman nag ok gabus, na digoari era post truth, na mambahen rumor
gabe fakta, berita bohong menjadi kebenaran karena terus di share melalui media
sosial. Ima mambahen masa pembunuhan karakter. Mangolu do hita di masayarakat naung
bagas disonggopi tondi konsumerisme, naeng di ibana sude, naeng sude tuhoronna.
Tarlobi ma ala ni doras ni angka iklan
na bersileweran marhite media sosial na lam rarat on. Ima na pahehe roha
hamongkuson; jala sian i ma tubu roha korupsi na semakin membudaya, merambat di
sude tingkatan dohot inganan di bangsonta. Ima mambahen Halak mangalului hepeng
dengans egal acara, halal atau tidak halal, sahat tuna mambahen
investasibodong.
10.
Sude
na i masa molo so boi be ugamo gabe gawang moralitas ni Masyarakat. Masyarakat akan kehilangan
keteladanan, na mambahen Masyarakat kehilangan pegangan. Di kondisi ima ingkon
hehe hita angka Halak Kristen membangun diri gabe siitiruon. Gereja tidak harus
menjadi gereja super, tetapi cukup dengan semua anggota gereja, yaitu kita-kita
ini semakin menghayati dan melakukan makna kebaharuan didalam Kristus. Ala ni i
ingkon tangkas do di hita hajongjonganta songon halak Kristen. Songon pandohan
ni Pdt. Dr. Sutarno: “Di dalam dunia tetapi tidak dari dunia.” Asa,
tarjou do ganup halak Kristen tongtong pajamothon identitasna songon halak
Kristen jala patuduhon citra na denggan di sude gulmit ni ngoluna.
11.
Nunga
tingkina huria marnida kualitas ni haporseaon ni ruas ni huria dohot kualitas
ni panghobasion, ndada be holan di ruhutruhut parduru, isara ni torop ni ruas,
haringgason marminggu dohot haunduhon pasahat pelean taon, dohot lan na asing
Alai na umarga sian i, i ma nunga sahat tu dia panghangoluhonon ni ruas ni
huria i di Hata ni Debata na binegena Ampit do on tu pandohan ni Pdt. Dr. Eka
Darmaputera: “Kebangkitan Agama dan Keruntuhan Etika” Bolas do ugamo, di
bagasan pangantusion institusi/lembaga, lam mangerbang sarombang tu tasak ni
hamajuon ni partingkian, alai laos ihut do muse moral manang pangalaho ni ruas
ni huria na lam tu lumlamna. Asa, tarjou do tongtong huria pajamothon unok ni hajongjongan
ni huria, i ma parsaoran dohot Kristus Raja ni huria i. Huria na sintong, halak
Kristen na sintong, i ma molo tongtong dipadimundimun parsaoran na rosu tu
Debata dohot tu donganna jolma. Gabe mangolu ma hita manghapadothon parange ni
jolma na imbaru, ima parange na ro sian haunduhonta mangoloi Tondi Parbadia
(Gal.5:22). Ima parange na tudos tu parange ni Tuhan Jesus. Ima mambahen hita
tandi, berbeda sian portibi on. Dengan karakter baru inilah kita berani ‘tampil
beda’ dengan dunia. Rom 12: 2 : “Unang gabe sarombang hamu dohot portibi
on; alai gabe imbaru ma hamu” tetapi bukan hanya membuat berebda. Hidup
baru dalam Kristus, yang mengarah ke atas itulah yang membuat kita memiliki
daya ubah. Karakter Kristiani itu akan memoengaruhi orang di sekitar kita,
sehingga mereka semakin berubah mengikuti kita, mengikuti karakter Tuhan Yesus
melalui kita. Bila kita berkarakter seperti Tuhan Yesus, pasti kitab isa menjadi
daya ubah yang sangat kuat untuk mengubah keadaan dan situasi di sekeliling
kita. Amen.