Las Ni Roha Di Hamumulak Ni Anak Na Mago
(Sukacita Atas
Kembalinya Anak Yang Hilang)
Lukas
15: 11 – 32
1.
Huria
ni Tuhanta na hinaholongan dibagasan Jesus Kristus, na marumpama do Jesus laho
mangadopi angka Parise dohot Sibotosurat, na marungutungut ala ro angka
sijalobeo dohot halak sipardosa solhot laho manangihon Hata ni Jesus (ay.1).
Pola didok: “Dijangkon on do angka pardosa, pola sapanganan Ibana dohot nasida”
(ay.2). Dung I dipaboa Jesus ma umpama taringot tu brubiru na lilu (ay.4-7),
dohot taringot tu hupang na so tarida (ay.8-10). Marudut ma muse tu umpama
taringot tu anak na mago (ay.11-32) ima turpuk on. Sude umpama I patuduhon
songon dia sikap ni Tuhan Debata tu angka jolma sipardosa. Di turpuk on
dipatuduhon Jesus do ise do angka umat baru dohot anggotana di Harajaon ni
Debata. Ai di harajaon Banuaginjang I na parsidohot do Debata sandiri mangatur
parngoluon ni hajolmaon dohot manontuhon angka ise parsidohot tu harajaonNa. Di umpama ni Jesus taringot tu
anak na mago na di turpuk on, tangkas do diondolhon hinaringkot ni respon ni
jolma I molo “masuk tu harajaon ni Debata.” Di parmulaan ni Evangelium Markus
pokok utama ni pod ani Jesus ima “pauba hamu ma rohamuna, jala haporseai hamu
ma barit ana uli i!” (Mark.1:15). Dung I diumpama ni Jesus di turpuk on ima
mangondolhon hinaringkot ni na paubahon roha laho masuk gabe ruas ni Debata. Ai
di turpuk on, ndada holan mangondolhon kebaikan dohot kemurahan ni sada ama I,
alai diondolhon do ringkotna anak sianggian I menyadari haotoonna jala rade
manguba cara hidupna.
2.
Jamita
paubahon roha memang jotjjot do ndang palashon roha ni na umbegesa, ala ingkon ongkuan
do hasalaan. Marlapatan disi, nunga kehilangan muka hita jala mangokui
haroaonta secara moral. Alai tangkas do dipatorang Jesus; halak na so rade
manjalo keadaan I, ima halak na so hea marparsaoran na mangolu dohot Debata.
Taingot tangiang ni halak Parise dohot SIjalobeo na di Bagasjoro (Luk.18:
9-14). Molo tauji mamereng umpama ni Jesus on sian marragam sudut, ndada holan
naeng menyadarkan angka Parise dohot Sibotosurat, na merasa sok suci, lebih
benar dan yang diterima di hadapan Allah, alai dapot taida do songon rimpunan isi
ni perumpamaan ni Jesus di turpuk jamita on; ima:
Ø Debata Ama na
parholong roha situtu, ai na marholong n iroha do Ama I tu AnakNa na lintun
manadinghon Ibana, dung muba roha ni anakNa I jala ro mandapothon Ibana.
DIhaholongi Debata do nang anakNa na tongtong di lambungNa, na tangkang jala
sombong, ai didok do dirina na tama haholongan ni Amana. Molo mulak angka
sipardosa tu hatigoran dohot tu hasintongan, las situtu do roha ni Debata dohot
roha ni Jesus Kristus manjangkon nasida.
Ø Sada ama dua
anakNa; ro anak sianggian mangido harta warisan manang panjaean sian Amana. Dung
I diboan ma I tu pangarantoan jala dipasuda sude, dipansuasaehon paolooloi
hoisapna (ay.30). Hape masa do haleon potir di pangarantoanna I, gabe rapar ma
ibana so mangan. Dilului karejo alai disuru ma ibana marmahan babi, pola gabe
sipanganon ni babi I dipangan ibana. Di tingki I songon kacang Panjang do I na
margoar “roti Johannes”, boi do I panganon ni jolma, alai di tingki hapogoson
dohot hadangolon do. Jala adong do mandok; molo nunga sanga dipangan halak
Israel sipanganon “Chamba” ima tanda naung sadar jala mulak tumanda dirina
sandiri. SOngon anak na mago I, sadar ma ibana (ay.17) jala mulak tu Amana.
Ø Dung ditanda
dirina, ditopoti muse ma dosana. Hape Amana I pe naung manghirim hian do di
haroro ni anakna i. Ai dung ro (ay.20), asi ma Rohana marnida ibana, hatop ma
ditomu, dihaol jala diumma. I ma patuduhon na rade do Aman I manjalo hasesaan
ni dosa ni anakna i. DIpatupa muse do pest ana balga, jala dilehon ulos, songon
tanda penghormatan, dilehon tintin songon tanda hajongjonganna, kedudukanna na
tongtong timbo di jolo ni amana i. Dung I dilehon muse sipatu patuduhon naung
jolma na Merdeka ibana ndang jolma hatoban be. Sude I sahat tu ibana ala na
sadar ibana jala rade paubahon roha huhut manopoti dosana.
Ø Ia anak Siahaan na
hot tinggal di jol oni amana, gabe muruk do. AU do na tongtong di huta
mangurupi ho diulaonmu, satia tu nasa podam, so adong art ana hupasuda, so hea
dibahen ho songon I tu ahu, ninna mangapian manang mangiburu tu pambahenan ni
amana I tu angina i. DIapoi amana do ibana didok ; “Anaha, tongtong do ho rap
dohot ahu jala di ho do sasude na di ahu I” (ay.31). Gabe sadar ma muse ibana
jala mandohoti pesta i.
3.
Molo
tapaihutihut proses hamubaon ni anak na mago I, pinomat adong ma opat
siparsiajaranta disi, ima:
ü Sadar do anak na
mago I didosana. Kesadaranna diboto “magona” disadari hahurangan na niulana. On
do tahap na parjolo di sada halak molo naeng muba Rohana. SOmalna do na tuatua
mandok: “Ee…tung so ditanda ho do magom..”. Halak na so tumanda magona ndang
tagamon olo muba. Anak na mago I sasdar, ditanda magona, ima “mahiandu”, “marmahan
babi”, langkat indahan ni babi pe ndang tarbahensa mangallang” (ay.15-16).
ü Imajinasi,
dibayangkon ibana keadaan andorang so mardosa ibana (mansuasaehon artana) dohot
dibayangkon hasonangan molo mulak ibana muse tu natorasna. “torop digaji damang”
(ay.17). Molo so hea do sasahalak merenungkan, membayangkan na dumenggan sian keadaan
masa kini ni ngoluna, maol do ibana manguba manang paimbaruhon ngoluna.
ü Keputusan, dibuat
anak na mago I do haputusan tu dirina sandiri “Hehe ma ahu” (ay.18). Dipingkiri
ibana aha sidohononna, aha alusna. Ima menyerah tu amana jala patuduhon
panolsolion ni Rohana. Jadi ndang h olan hata, alai dihatahon dung I diulahon
muse na nihatahonna.
ü Proaktif; anak na
mago I ndang lalap ibana manolsoli sambaing di dosana. Ndang madabu ibana tu
pandelean. Alai hehe ibana, mulak tu dalan na sintong. Mulak sian parjalangan
tumadingkon nasa dosa. Adong halak na reaktif, gabe mangalo natorasna do ibana.
Adong na so parduli di sidangolonna, gabe “minum tuak, minuman keras” do
panombosanna. Anggo anak na mago I proaktif do ibana.
4.
Huria
ni Tuhanta, sian turpuk evangelium on, na gabe sipahusorhusoron ni rohanta ima:
Ø Parjolo, ise na
mananda dirina marhite na paubahon roha, mulak marhaburjuon di ngolu
ha-kristenon I, di ibana do holong n iroha ni Debata Ama i. Nian, ingkon
tongtong do hhita di ganup tingki paubahon roha. Ai saleleng di portibi on dope
hhita tongtong do sai tarela hita tu hisap n iroha, songon anak na mago i. Ai
sai taingini do na uli, lomo do rohanta mandai na tabo, menikmati na sonang.
Jadi naeng do tongtong sai paubahon roha hita, asaa sai imbaru tongtong
rohanta, dung I mangolu ma hita di roha partondion, ndang di roha portibi on.
Na mangolu di roha partondion ima na mangulahon na hinalomohon ni Tuhan I, na
mangaradoti patikNa na mangulahon nidok ni HataNa, dung I mangolu ma di bagasan
Tuhan i.
Ø Di tingki parpudi
on adong do anak na menganggap jala manuntut hak, na mandok tanggungjawab ni
natorasna do ibana, jadi nasa pangidoanna pe ingkon oloan ni natorasna. Pola
adong na loja jala maheu di ngoluna ala paolooloi anakhonna i. Di umpama ni
Jesus di turpuk on memang, dilehon do kebebasan tu anakhonna I, diloas laho
mangaranto, dilehon arta panjambaranna. Alai na mago do anakna I molo dao sian
amana, molo dioloi hisaphisap ni Rohana, ndang ditangihon pod ani amana. Jala
dipaimaima mana I do kesadaran ni anakna i. “Loas ma dakdanak I menemukan
dirina sandiri”, menyadari ise ibana jala siala kesadaran I ma ibana maju, lam
berkembang. Boi do adong songon I sikap natuatua tingki on tu anakhonna.
Dilehon tu anakna kebebasan. Ndang ola sai ditiroi jam belajarna di jabu, ndang
pola disleidiki beha ibana di parsikolaan. Dao do ibana sian jol oni natorasna
anang ndang sajabu. Jala digohi natoras do saluhutna kebutuhanna di jabu dohot
di sikola. Alai sotung dipansuasaehon kebebasan manang holong na nilehon ni
natorasna i. Sai diparsintahhon natorasna do asa jolma na marguna angka
anakhonna. SOngon na nidok ni Johan Wolfgang ; “nasa jolma na mangolu na so
marguna, ima naung mate na so tingkina”. Patudos tu ay.24.
Ø Napaduahon, na
sintong do Debata di nasa pambahenanNa. Tapadao ma dirinta sian kecemburuan na
palobihu. Di umpama on manuntut do anak sihahaan I tu pambahenan ni amana tu
sianggian i. Diida ibana malobihu do pambahenan ni amana tu sianggian I sian tu
ibana sandiri. Alai na taida di umpama I nang ibana pe dianju jala dihaholongi Amana
I do gabe sude nasida marlas n iroha. Kecemburuan boi do tupa masa songon I di
ngolunta. Kecemburuan ni na marhahaanggi
gabe masa na saling menuntut hak asa dos dohot abang-adekna. Kecemburuan sosial
ala merasa tidak adil, ndang lengkap jala cukup di ibana songon na di donganna.
Nang pe sasintongna di ngolu ni halak siihuthon Kristus soal kedua do arta
portibi on. Ngolu ni na porsea jala mangulahon lomo n iroha ni Tuhan I do
ianggo na parjolo jala na utama. Kecemburuan boi do menimbulkan malapetaka,
mambahen mago hhita. Kecemburuan boi do menimbulkan pemberontakan, perlawanan,
perkelahian. Alai dihaholongi Debata do nang na di bagasan kecemburuan i. Asa
ma muba Rohana dohot do ibana mandaii holong ni Tuhan i. na marhamubaon n iroha
na paimbaruhon diri di jolo ni Debata, I do angka na manjalo pasupasuNa. Amen.